장음표시 사용
11쪽
Brtisitio exeunt,domos comburunt,turrim expugnant, multi ex Hispanisam
terimuntur, vulneratur,d ipse Cortesius vulneratur,a suis Dominus ureexuma fortuito casu interficitur. Pluries Cortesium colloqu's decipere student Indi, aser Cortesius intrepidus permanet,annonae,&commeatuum caritate
cum premeretur,ciuitate egredi cum sociis δέ auro constituitr& mira dissicultate, periculo egreditur,anaisiis Isispanis plurimis,& auro. Illum insequuntue Indi per Ieucas viginti,& die noctum assidue eos oppugnat.Deueniunt adprouinciam ascaltecat, benigne excipitur a Dominis illius ivvIneribus medicaomina adhibent,ex Hispanis moriuntur plures,aliqui manci permansere, 8cipe praefectus Cortesius sinistrae rhanus digitis duobus mutilis .sanitati pristins nadum restitutus bellum hostibus e Culua, 8c foedere iunctis mouere constituit Cortesius:& incolis e Tascaltecs,3cchurultecaropem serentibus castra mouet contra prouintiam Tepeaca,quam viginti dierum spatio potitur, ex ea quosdam,quia humanisvescutur carnibus,seruituti ascribit,potitur prouincia Guacachula, aliis quibusdam.Bergantinos duodecim construendos curat, quibus ciuitatibus in Iacu costitutis obesse possit,naues duas ad equos, 3c arma adducenda cum pecunns ad insulam Hispanam mittit.Vis debis praesta innumera,δc belli euentum ancipitem,& tandem
Hispana virtus quata fit,&quo ingenio polleat Cortetas,
13쪽
S DE INSULIS NUPER INVENTIS A CAROLO V. RiOM IMPERATO-
r ad Clementem VII. Pont. Max lucidissima Petri Martyris Narratio. X mearum Decadum libellis in vulgus emissis colligere licet,rugitiuos quosdam ad vicina Darieni appulsos nostro. Rrin rum libellos admirates dixissieiterras se aliquando incoluis ' 'se, quorum habitatores instrumentis uterentur eiusmodis ac politice legibus parentes viverent atriam ac templa lapidibus constructa magnifice, plateas, et stratas vias ordine composito, ubi negotieritur, haberent. Eas nunc terras nostri reperere: qui autores fuerint, quomoco res proce rit, attente audiat Bea. tuat quandoquidem tuo throno subcenda pro tempore in lucem prodeant haec omnia. De insula Cuba quam Fernanomam placuit appellare Hi adeo ut ancri tropicus mediam secet Cubam, Hispaniola vero a Tropico distet aa 'quatorem gradus aliquotipauca tetigimus stactenus an hac insula se iam sunt oppicia erecta. Frimarium adiuo Iacobo Hispaniarum patrono nomen sumit. Natiuum est ibi auν, d montanum, 8 fluuiale Auro suffodiendo inui ilatur. Quo anno libelli mei portas elauserunt, tres Hispani ex antiquioribus Cubar ciuibu Franciscus Pernandus Corduben. Lupus Ochua Caicedus,ac Christobhorus Morantes nouas quaerere terras instituunt.Est inquietus,ac semper magna moliens Hispanorum animus . Tria instruunt eius gerieris nauigia, qua appellant Hispani cara uella proprn impensis, habita a gubernatore Didaco VelaΣqueet naui andi poteltate Ex angulo Cubae occidentali, qui sancti Antonη nomen adeptus e altum capiunt cum centu decem viris.Est hic angulus ad reficiendas naues, aquationi, ex lignationi aptissimus. Caeso m5 aqua contenti sex adnavigant inter zephyruvi Austrum dies ac dimidium, quo tempore sex tantum, sexaginta se leucas percurrisse arbitrantur intabant autem in ancoris ubicumcisol cadens illos deprehende-hat, ne per ignotum pelagus errantes scopulis illiderentur, exarehosiis vadis impliciti mergerentur an insulam incidunt ingentem,nomine lucatan. Cuius initium accolae Eccampi vocan oppidum in littoressitum adeunt magnum adeo ut atrum illud nostri dixerint, Hospitaliter ab accolis nostri suseipiuntur, ingressii summa repleti sunt admiratione, turritas domos, templa magnifica, vias ordine stratas,ac plateas renundinaria, ubi commertia, aguntur repertui. Lapides sunt domus, aut ex lateribus d calce, arte' industria confectae Ad prima domorum impluvia, aut primas Dabitationes per decem , aut duodecim gradus ascenditur Non tepulis tamen, sed culmis, aut herbarum fruticibus coopertae sunt. Mutuis se muneribus afficiunt. Bul Ias aureas ex auro fabrefacta munitia perpulchre formata barbari nostris, nostri autem illis ericeas, ac lanea vestes, vitreos etia calculos, Saurichalce tinnabuIamunera illis grata, quia peregrina, sunt impartiti. Specula floccifaciebant nostra, quia illi lucidiora ex quibusdam lapidibus assequuntur Vestita est hec ges non lana, quia pecudes non habent, sed gons apio mille modis,ac varhs fucato coloribus icem' nae a cingulo ad talum induutur . Velaminibust diuersis, caput, pectora teguhi. 8 pudice cauent, nepes,aut crus illis visatur.Templa frequentant,ad quae primarrivia ex proprη domibus lapidibus sternunt. Idolorum culturae indulgent, in recutiti, legibus vivunt, summa fide commercantur permutando sine pecunηs Uri
ne ornant. Vnde id habuerint interrogati, per interpretes dicunt aliqui, transiisse Aa aliquando
14쪽
moriam reliquerit. Ain, obnisse lucidorem sole hominem quendam in eo opificio. Certi nihil hebetur. Aliquot ibi dies commorati iam videbantur incolis esse mole iasti. Nullius enim hospitis est grata mora longa. Commeatum capiunt, reeta tendullad occidentem, per prouincias Comh,N Maia dictas ab accolis, preteterlapsi sunt aquam tantum, digna ex itinere capientes Barbari littorales nostras admirabantur naues mari natantes, ad quas visendas certatim,dc Deminae permixis viris cum infantibus passim prodibant,nostri ex mari non sine stupore illorum edificia, sed prseipue templa littoribus proxima in modum arcium erecta , prospectabant Iacere tandem ancoras placuit adleucas centum decem in prouincia, cui nomen Campeiachium, cuius oppidum est domorum trium milium. Amice se inuicem amplectun tur. Nauticam nbstrorum artem, nauigiorum ma tudinem, vela, emptustra, resicaeteras barbari attoniti admirabantur. Ubi excutarum tormentorum tonitrua, famosumi, ac suis reum odoret ignitum senserunt, deo mitti fulmina arbitrabantur An atrio nostros regulus benigne magnificet hospitatus est.Post sumptas more illorum epula, in quibus pauones habent, Zc altilia,volucres, etiam montanas, v nemorales ac aquatiles, perdices coturnices,turtures annales, anseres, cuniculos, ultra haec lupos, leones, tigres, vulpes,d quadrupedes agrestes, ut apros, ceruos, re
lepores duc*i sunt nostri cum regio comitatu ad latum compitum in oppidi latere situ. Ostendunt nostris quadratu quatuor graduu erectu marmoreuitim ex tenaci bitumine, partim ex lapillis pulpitum, cui hominis inhaerebat simulacrum super cuipiarum, adhaerentibus illi duobus quadrupedibus ignotis, qui marmorei hominis uterum uti canes rabidi videbantur velle dilacerare Serpens bitumine ac lapillis compacta pedam longa septema quadraginta , uti bos magnus, marmoreum leonem vorans, recenti cruore irrorata simulacro astabat Proximi erant solo affixi tres t ni, quos tres ath lapidibus suffulti transuersabant. In eo loco reos puniunt, in cuius rei argumentum stratas viderunt innumeras cruore illitas,8c confractas sagittas, remortuorum ossa injicinam cortem proiecta. Domus & hic sunt ex calce,ac lapidibus aedificatae Regulo Laetari nomen indiderunt, quia Laetari die terram capta tunt Abeunt adleucas inde ad occidentem semper quindecim, prouinciam captant nomine Aquanil cuius oppidum dicitur Mosco. Regulus apoton ultima acuta. Hostiliter inspectat nostros hic regulus, insidias nostris struit, petentibus aquam trans collem proximum fontes esse innuut, qua iter est per angustas semitas. Ex mutatis in fronte coloribus 8c arctium,ac taelorum gestamine fraudem sensere tendere Vlterius nostri recusent, palantes imparatost adoriuntur nostros Barbari, mille amplius sternunt nostros fugientes, coenoso in littore erat em ibi coenosummare in implicantur, duosa viginti sagittis transverberatos perimunt, reliquos maiori ex parte vulnerant.Tribus eviriginta inquiunt classis ipsum praetorem Franciscum Ferdinandum fuisse vulneribus percussum fere nullus euasit incolumis. Si ad monstratos colles processissent, perempti fuissent adunum. Moesti ergo redeunt qui sepersunt ad Fernandinam insulam, unde venerant, ac cum fletu 8 gemitib. ob relictos N praesentes vulneratos assoch recipiuntur.His intellectis Cubae Fernandinari gubernator Didacus UelaΣqueet quatuor carauellaru classem instruit cum hominibus circite rarecentis . Huic classicular praefecit nepotem suum Iohannem Grisaluam, additis suppraetoribus Alphonso Auila, Francisco Montegio, o commendatario Petro Aluarado Nauclero autem eodem Anthonio alamino prioris Claruulae rectore idem iter capiunt, sed aliquanto australius ad leucas sorte septuaginta, turrim ex alto videnteminente terra minime. Turri duce insulam phendunt nomine Cozumella, a qua suaves se odores olfecisse spacio trium leuca Veto
iude proflante inqunt, Ambitu repertui esse leuca sint,ac. xl.plana est gleba sortunatiuia
15쪽
rebus hortensibus, volucribus. quadrupedibus. Est horum incolarum vibreu hus absoluam, oeconomi &politia, quae de Iucatana. Domu,
lapideis conteguntur Marmoreos postes in pleris , veluti apud nos de Oid mus habent turres ibi uetustas, dirutarum d esti a antiquitatem redolent a re
petu, benigne postmodum eos admiserunt. Turrim conscendunt, duce primario
r lolem' sunt insulam ingressi Coetumeliam vero inquiunt appellari, a reau
cra in tructa. Quae uni sono elato cantu inuocant, susum ignis, ac suauibus adolentri .ς 'xς e 'pio velamine indutus pedis unius digitos abscissos habe
dat natanti vorax pisci qui tuberon dicitur, uno morsu digito:raptaueratαaute, copiosel nostros depastus est. Post triduum abeunt, re et itendum ad occidentem vident a longe montes. Iucatana erat Insula, quam Cozumella quinus tantum leucarum patio dirimit. Iucatanae atus captu inputato continenti circumeut illam sed nequeunt uniuersam ab frequentes scopulos,& arenosia vada.Adiam notum Eoreale latus Alanimus naucler naues reducit, ad idem oppidum habitatores inuitasse poenituit. Ad lapidis actum ab oppido, nostros sistere iubent accolae. Abire impe rant.Aquandi petunt copiam priusquam discedant. Puteum a tergo relictum mon trant, licere inde aquam haurire, aliunde minime inquiut. Pernoctatum est iniicino putei campo. Diffidunt, barbarorum armatorum milia tria circiter castra locant non longe a nostris, pars tral noctem duxit insomnem Illi nostrorum eruptionem pagum, nostri barbarorun impetum repentinum veriti tubarum cianetoribus κtympanorum rebeatu somnolentos excitabat . Vbi illuxit, accedunt barDari appellant terpretes cubensies nostros quom dioma, si non idem, affine tamen,fa e thurea ter utruml agmen accensa, minantur interemptionem, ni prius abire properauerint, quam fax extinguatur, nolle hospites protestantur. Fax consumitur, deuenitur ad manus, perimunt nostris unum, quem sagitta male siccitatu reperit Multi feriuntur, ad tormenta, quae apud puteum erant locata, se reducunt nostri ut inde globos iaculentur in hostes, retrocedunt ad oppidum Barbari Milites feruenti animo cupiebant illos persequi, vetuit Gri salua praetor. Inde procedunt ad Iucatanae calcem ultimum, ducentarum reperiunt esse leucarum amplius product am, abori. ente in occidentem. Portum petunt egregium cui nomen dedere Portus desideratus, ad terras deinde transfretant alias. Et terram praehendunt aliam Iucatanaevitinam' occidente. Uubitatur, sit insula nectie.Continenti esse connexam suspicanxiae risinu , quem amitrantur ainbitum utracp terrae Nil certi Colluacan, alias Olloan, haec tellus ab accolis appellatur. Flumen ingens ibi repertum, dat siuo furore pelagus potabiles aquas, spatio leucarum dua', Apraetore Grifatuam appellarunt.Admirati nostras moles, mari natantes barbari. Accolis utraml fluminis ripa ad sex milia armatorum, scutis aureis, arcub',ac sagittis, ensibus latis, S hastis adustis armati obsident prohibitur descensium,& littus tutaturi. Stat ea nocte, pars utral malis. Prima luce, ecce canoas circiter centum armatis plenas diximus alias
canoa esse lembos viriligneos,& hic se secubenses interpretes, di hi sat commode conueniebant in lingua, Pax oblata per interpretes, admittitur. Accedit una cano Aa a reliquar
16쪽
reliquaesistunt. Canoae rector, quid nostri quaeritent per aliena terras, percimel tur. Aurum capere respondetur, permutatione tamen, non gratuito aut violeri yer. Redit Canoa, quid actum sit, regulo referunt nautae, accersitus venit libens onarratu dignum pater sancte Cubicularium ad se vocat regulus, cubicularia ad se Iubet afferri ornamenta, ut praetorem ipsum Gristatuam ornet, imperat Acalceo incipit illum auro induere, ocreas, toracem, 8 quicquid armoruex ferro, aut calybe, i
solet cataphractus nostras proditurus ad pugnam sibi sumere, uniuersurn id ex auro miris modis formato, regulus risialua impartitur . Compensat Glisalua sericeis, laneis, ac lineis vestibus, rebusus ali j nostratibus. In hinus lucatanae initio, quando in Gozumellam traiecerunt in canoam piscatoriam inciderunt, nouem inerant hamis aureis piscantes Accolae inermes, capiunt omnes nil timen res. Ex illis unum agnouit hic regulus se tantundem auri missurum in crastinum pollicetur ad Grisaluam, quati ponderis vir ille reperiretur. Negauit redemptionem cris inuitis praetor, illum detinuit, ac discesssit, quid ultra iaceat recogniturus . Ad leucas centum Circiter Zephyrum semper sinum ingentem reperiunt, in quo tres in stulae paruae satae erant: adeunt grandiorem Proh crudele facinus pater sancte proh truculentas hominum mentes. Stomacho claudat portas Reatitudo tua ne perturbetur pueros puella'; suis disssimmolant passim Sunt recutit Simulachra, quae colunt sunt marmorea, quTdam alia fictilia, marmoreas inter imagines, extat leo pertus acerHice, inquam miserorum sanguinem prohciunt ut inde fluat in lacunam marmoream. QuRCeremonia miserorum sanguinem litent, reseramus. Non iugulis sed pectoribus apertis ex infausta victima cor eruunt. Ex cuius calido cruore idolorum labia illiniunt, reliqaum fluere patiuntur in lacunam. Inde apertum cor 8 exta comburunt, gratum illidris fumum fore arbitrantur. Ex idolis unum est virile, quod inflexo caPlte, lacunam sanguinariam superinsipectat, tanquam acceptans sacrificium hostiarum orulos brachiorum, foemorum, ac surarum pulpas edunt, si praecipue hostem bello victum sacrificauerint. Rivum concreti languinis , veluti excarnificina exeuntem repererunt, ex insulis vicinis ad id facinoris miseros transportant Capi a, cadauerat truncata ibi viderant innumera, integra etiam, pleram velaminibus Contecta, uniuersi tractus illi auro gemmiso; abundant. Pererrans insulam, unus C
lostris in duos lemitatas urceolos alabastrinos pulchre laboratos, lapillis diuersis Colorum plenos, incidit Aiunt lapillum se reperisse, qui missus est ad gubernato-xem. valoris duorum millium Castellanorum auri Sacritici hanc insulam appella-Tunt. Extant di in huius Colluacanae lateribus alia sitae insulae, in quibus sola mulieres inhabitant, sitne virorum commertio. Putant aliqui Amazonico vivere more qui prudentius rem ponderant, coenobitas esse virgines secessu gaudentes, ut apud nos, multis in locis virgines vestales, aut Bonae dea sacrae Certis anni tempori bus tranciunt viri ad eas, non coitus causis, sed moti pietate, campos , hortos illis composituri, quo cultu queant vitam ducere Fama tamen viget, esse alias insulassaminarum sedes sed corruptarum. Quae mamillam a teneris urunt, i facilius queant sagittariam artem exercere, ad easq; tra acere causia coitus viros, tabulam puto. Ad littus ergo Colluacanae terrae se applicant nostri placide, negotiantur Aureum egulus cacabum, armillas, torques, bullas, multaq; praeterea diuersorum generum monilia, nostris est in partitus. Nostri e contra, nostratibus illum alacrem reddunt- Figere hic pedem, S coloniam deducere cupiebar, prohibuit Crisalua praetor. Vesperatis animis vixeruleo tempore commilitones in praetorem. Turritis Constat aedilichs haec prouincia, oppidis amplissimis kregiaquindecim, di alicubi viginti milium domorum se aliqua vidisse attestantur. Sunt non ubi tonnexae domus, hortis, Scorticibus intersecantibus, multum distantes a seipsis. Plateas habent manus circumseptasan quibus fora, 8 nundinas exercent, vias stratas, furnos,i Ornacescta
ac latere coctos habent. Figulos lignariosi fabros, di artifices, mechanicarum sartium
17쪽
DE INSULIS NUPER INVENTI smiant omnium opifices assequuntur egregios. Rothauchanus hic regulus dicitur, regia palmaria, eius oppidum regni domorum aiunt esse quindecim millium. Quando nouos hospites suscipiunt, qui pacem in illis terris admittunt in amicitiae indus
sibi ipsis cum nouacula, vel lapide, sanguinis parumper ex lingua uel manU, aut la Certo, aut alia quavis corporis parte eruunt, inspectante hos ite Sacerdotes viunt coelibes, incorrupti Quid sit coire nemo intelligit, donec nubat Nephas, di morte piandum est, aliter accidere. In faminis mira castitas. Licet unicuit potenti postquam unam duxerit uxorem, pellices habere quotquot voluerit . Sed nupta adulterio compraehesia, ven itur amarito, primario tame principi, di licet mulieris Propiquis illam redimere . Nemini non coniugato, has est se coniugato iungere inmensa, vel eadem lance vesci aut poculo bibere, paremis coniugato praebere. Augusto Septembrii mense quina ac triginta dies abstinent, non a carnibus modo, quas assequuntur optimas, sed et piscibus vesicuntur, aut re aliqua, quae sanguinem nutriat Hortensibus, ac leguminibus illas dies peragunt. Menses viginti dierum numero claudunt . Annum vero Mensibus uinti Aliquot ibi dies lautos
Abeunt littus idem sequuti, regulum conuensent alium , cui nomen dederunt ouandus, regulus ubi nostros cupere aurum intellexit, laminas conflatas attviit aureas, se copiam eius metalli desiderare significat praetor per interpretes Postero die aureum hominis simulacrum, flabelluml,8c auream artificio arto laruam, εμbet afferri, calculosit, serta pectoraliuml etiam bullarum copiam, diuersorum generum ornamenta variorum qicolorum lapillos nostris est impartitus.Dapibus quoc lautissimis, psapide conditis, saturantur. In littore inuitatos properanti cursu ex frondentibus ramis, reguli madato erectis ilico scenis contegebat. Inertes in ramis
ferendis familiares regulus percutiebat sceptro, quod manu gestabant . Serui demisibvultu cunc vexbra regulus ipsis inferebat patiete sustinebatanterrokatus rex, ubina auri tanti colligeretur copia, proximos digito monstrauit montes, Siqumina, ab illis decurretia. Sunt in fluminibus ac lacubus adeo assueti, ut idem sit illis
natare, ac terra incedere. Merguntur fluminibus, quando aurum placet colligere, manusi arenaesserunt plenas, de manu in manum , demum harenam cribrantes, aurum deligunt. Spatio duarum horarum dicunt auro implere cauulam digitalem.
De suffumighs, Modoribus harum terrarum dulcia mollial dici queunt, Qua praetermittimus, quia magis ad flaminandos animos faciunt, quam ad bonos mores. Cum ita comparatum sit nescio qua nature nostra malitia, ut ad exterorum imitanda vitia, quam virtutes eorum amplectendas plerumq; omnes simus procliuiores. Puerum annorun duodecim oblatum a regulo recusauit Praetor, puellam admisit Pulchre ornatam, socijs inuitis puerum abiecit.Unum ex lapillis ab regulo habitis,1cribunt esse valoris duo milium Castellanorum auri. Dii ccdo tandem ab hoc regulo, auro Sc gemmis onusti . Grisalua unam e carauellis ad patrium gubernatorem destinat ad Ferdinandinam, cum nuncris S habitis auroec gemmis Littus interea sequuntur reliqui occidentem versus. Vna vero proximum littus abradebat, qua Franciscus Mont ius subpraetor vehebatur, duae per altum tendebant in prospectu Admirati accolis rem nouam miraculo ascribunt. Tredecim ad Cntegium veniunt canor, per interpretes colloquuntur Benigne se inuicem salutant, supplices Orant accolae, ut descendant, magna pollicetur, si regulum patriae adierint, precibus eorum negat Montegius se poste annuere,q soch nimis a se distarent, contentos dimisit tamen datis quibusdam nostratibus muneribus, illis gratis quia ignota sunt. Celebre oppidum aliud adeunt, ad littus se applicant una tres carauellae, prohibentur ab accolis descendere, scutis arcubus plenis pharetris e digneis latis ensibus,
atque hastis adustis, armati ad nostros proaeunti Sagittas iaculantur a longe, illi
18쪽
tormentorim globulos nostri. Machinarum strepitum admirati, ac furore perterriti, aufugiunt, pacem optant Iam commeatus nostris deficiebant, iam quassatae I n- is itineribus naues erant, ad insulam igitur Fernandinam, factis, S repertis supra dictis contentus, socri haud quaquam reuertuntur. Nunc diuertendum est parum. per, alia nauigatio ptractanda. Vehinc ad alias regrediemur terras, quas nostri repererunt. Didacus idem Uelazqueta gubernator, eodem fere tempe, quo classem quatuor carauellarum parauerat,aliam destinauit, unius tantum carauellae, uno belgantino comite,cum viris quinte quadraginta, violentas hi manus in incolas exercuerunt. Idolorcina sectatores, recutitisiunt, propi ea licere illos trahere ad alirum Offodiendum, arbitrati sunt Littori putati continentis proximae paruar insulae multae ubertate soli, ex fortunatissima gleba beatae. Guauaxam, Guangam, Gintillam, ex una istarum rapiunt utriusq; sexus trecentum accolas. Huic insulae imposuerunt nomen: Sanctae Mariae . Incarauellam hos inculcant, B ad Fernandinam tendunt. Remantinum cum Ech quinque ac viginti relinquut, qui dent operam horminum venationi ulteriori. Portus quem praehendit carauella, portus Caranatide.
Distat is ab oppido insulae prima diui Iacobi, leucis ducentis quinquaginta. Est longissima haec insula, ab oriente protenta ad occidentem, quam Cancri tropicus intersecat. Miserorum vindictam quaerente fortuna, e custodibus in terram descendunt quidam, pauci remanent Nacti occasionem recuperandae libertatis insulares, raptatis nostrorum telis ruunt in custodes,perierunt sex, reliqui in mare desiliunt.Cara-uella potiuntur insulares, regere illam didicerat, redeunt in patriam, sed non primo in eandem insulam, in vicinam descendunt. arauellam exurunt, tela secum asportant. Lembis trahciunt ad suos, relictos nostros cum bergantino adoriutur,prosternunt, perimunt partem, qui euasere infelices ad bergantinum profugiunt, arbor est ingens littori proxima, crucem in eius arboris cacumine locant, superiorem arboris corticem his verbis inscribunt:Vannius Aldarien. Est darien fluuius, in cuius ripa situm est oppidum putasi continentis primarium Me intellecta gubernator in reliquorum auxilium duas propere mittit naves bellatoribus onustas. Sero sapiunt res acta erat, crucem secuti littus adeunt, literas legunt arbori inscriptas, non ausi sunt fortunam tentare cum desperatis, qui aufugerat, armatis praecipue egregie, recedant, ex insula proxima isti tanquam epores abducunt utrius' sexus quingentos eadem causa arbritati posse iure merito id evicere, quia recutiti, idem his euenit adiernandinam applicatis, unanimes duab'nauibus ferociter aggrediutur, acriter dimicando. Custodes Hisipanos perimunt quosdam, caeteri sese in mare prohciunt ad sociam, quae proxima erat carauellam, raptatam adoriuntur. Dubia fuit quatuor horarum spatio victoria, pro libertate recuperanda tam sceminae quam viri rabide Barbari repugnabant, ne adeptam amitterent praedam. Hispani acrius dimicabant, Vicerunt riispani tandem, qui pertractandis armis essent agiliores, in mare se proriciunt victi Barbari, cum lintribus recolliguntur, tum ferro pempti in certa te, tum aquis suffocati circiter centum defuere,ex Hispanis pauci, ad diui Iacobi oppidum, aurifodinas trahutur Ad aliam dehinc tendunt e vicinis insulis, quae sunt ibi frequentiores quam in nostro Ionio symplegades, quarum congeriem vulgus archipel gus appellat, hostiliter succipiuntur, quotquot e nauibus descetiderunt perempti, aut percussi sunt. Putant esse insitam quam Ioannes quidam Pontius unius classica id praetor diuit, reliquit perturbatus fugatusq; ab accolis, floridam appellauerat quia resurrectionis profesto repererunt hanc insulam. Uocat Hispanus pas qua foridum resiurrectionis diem. Sexin vi inti inquiunt se vidisse insulas, sed a Colono praeterlapsas tanquam Hispaniolis Cubael filiolas , putati continentis custodes, in quibus venientes Oceani fluctus illidantur. Nativum inplerisq; granatum aurum repererunt, monilia xisti varia gestant,& aruis utuntur tum ligneis deauracis, tum aureis P pulchre ornatis, opifices sunt ibi argutissimi. Exlaruia unam se
19쪽
eum atriilit Francisicus hieregatius , tuae Beatitudinis ad nostrum Caesarem sta Hispania nuncius. Ex ea colligere licet quali erant ingenio Novacularum structuram mirum est videre , ex lapidibus flaui quibusdam diaphonis vii cristallinis eas formant. Cum eis radunt haud secus ac si ex egregio chalibe facta essent, sed a spe
flatu dignum est , quando obtusiam iam habent ex exercitatione aciem, non cote non lapide alio, ne puluere illas acuunt, sed tantum aqa impositae temperantur Sunt Est apud hos instrumentorum,& elegantium rerum genera, quaesongum asset narrare, ac forte tuaeBeatitudini grauitras negoth implicitae taediosum. Redeam' ergo unde sumus digres ac Coa:umellam lacatana ac Colluacana, uue Olloam terras dites, ac elysias recenter repertas, quib. diuerteram, reuert0r. Vbi quati sint momenti tractus illi congnitum est, Cubae insulae habitatores Hispani gubernatore Annuncte nouam elassem instruut carauellarum decem cum viris quingentis additis uti leuis armaturae equitibus tribus, bergantinis, quorum opera utuntur ad Vadosa littora, frequentiorum hopulorum discrimina tentanda. Equos nauibus imponunt quinq; mares, foemellas sedecim bello aptas Ferdinandum Cortesium, qui tunc erat praetor urbanus in Cuba generalem eligunt classis praetorem. Subpiatores Alfonsum Fernandum porrucarerium Franciscum Montegium Alfonsum auilam. Aluaradum commendatarium Spatensem:Io. Velaetque diecu*rdalsum Ventum sequuntur eundem ab angulo Cubae ultimo ad occidentem . Quam primo Franciscus Fernandus Cordubensis,mox Io.Grisalua ad prospectum insulae sacrificiorum, de qua mentionem fecimus, deueniunt insperatus acer turbo captare terram vetuit, versis vestighs illos ad Cozumellam Iucatanae orientalem sera tempestas transiportauit.Portu unicu haec insula, cui nomen sancti Io porta latine indiderui. Sex oppidis in contenta est,& aqua puteali aut cisternali,et fluminib' carer, aut fontibus, quia plana quin tantum N quadraginta leuca' pacto ambitur. Aufugiunt incolae ad sylvas nemorales, oppida deserunt prae timore, vacuas domo ingrediuntur nostri, patrηs fruuntur herbis, domorum ornatus variorum colorum, aulea veste'iae lodices s amaccas appellat ex gonsapio nativo, reperiucec lib. innumeros De his una cum caeteris ad nouum Caesarem nostrum muneribus aduectis infra late dicemus, perlustrant uniuersam nostri milites compositis tamen agminibus δέ ordinibus, ne qua vis ingrueret, paucos nepetiunt accolas. Una foemina comite per interpretem ubensem adlucatanos tuere allas a primis Hispanis abductos. Foeminam hortantur, ut absentes accersat regulos, foeminae samiliares erant accolae, cum ea ducti, a famina vocati per nuncios veniunt reguli,fidem amicitiae pstant, domos patrias alacres repetu multa ex raptis supellectilibus restituuntur. Idolatrasac recutitos esse reperiunt,pueros, puella'; Cemibus immolat. Sunt eme nocturnarum lemurum simulacra, quae colunt Interrogati a meAlaminus naucierus, Franciscus Montegius,&Portucarerius nunci j, qui regi munera attulerat, Vnde immolandos haberent pueros puellast, ab incolis collateralibus, inquiunt, venum ducuntur,permutatione auri, aut aliarum mercium, nullis enim feralis monetae dira solicitudo in tam vasto terrarum spatio habitatores pinit. Idem aiunt de reliqui nuper repertis insulis,e quibus duas nominant Lestanac Sestam, ubi nussi de .gunt, pueroh inopia'canibus litant,canes nutriunt comededos, ut cuniculos alit gesnostra:non sunt latrabiles, rostro vulpino quos ad esum destinant pullos castrat, ad sobolem procreanda foemina' copia mariu exiguu numeφ, uti de ovibus seruat pastores nostri,piguescui castrati usu quadrimestre mi' in modu Ab his sacris nostri illos deterrent nephas esse ostendunt, legem petunt qua sequantur. Esse deia,nim, qui coetu creauit ac terram, bono oim datore sub triplici psonavnitum in substatia, facile promadent. Cemesi ingi patiutur. Beatae virginis imagine depictam altis pbitam in sacro sui templi loco sistunt,templa ac eius pauimeta verrunte abradiat.
Erucem in ipsius derati hola in salutem humani generis supimpositi recordatione
20쪽
adorandam receperunt, intempli cacumine unam ingentem ligneam locant, conueniunt omnes, deipara virginis cum tremore reuerenti figuram suppliciter intemplo venerantur. Per interpretes hi accolae nostris significarunt, esse inducatana vicina insulaChristianos captiuos septem, qui adeam tempestatibus raptati appulerunt. Quintim leuca interuallo dirimitur abducatana insula quinquaginta viros cum duobus carauellis praetor Cortesius ad id negoth destinat, perquisitores Cozumellanos tres secum aduehunt cum literis a praetore ad Christianos. Siqreperiantur quam egregium sicinus sint acturi, si aliquem duxerit,ostendit, rem ardenter commendata Ab illis nam sperat lucidiorem Die se tractuum illorum omnium noticiam habiturum. Abeunt bonis auibus, sex dies eis assignantur ad reditum,
octo expectarunt,demissos in terram Cozumellanos nuncios trucidatos, aut detentos suspicati sint, illis relictis redeunt ad Cozumellam nostri, de discessu ex Cozumella ia cogitabat classis uniuersa, opposita illam vis maris detinuit. Ecce ab occidete canoam inspectant venientem abducatani Christianum unum e captiuis aduehunt. Septennio vitam is egerat apa Iucatanos, Hieronymum Quillarem nomine virum astigetanum vandalum, quo gaudio se fuerint inuicem complexi,casus loquatur. Infelicem sortem suam, et socioru una amissorum enarrat, auditur attentis mentibus, nec dissonum fore arbitror, nec tua Beatitudini molestum,si rem, ut accidi
recensuero. In meis Decadibus mentio facta est de nobili quoda Aldiuia muta a Darianensibus sinus Urabar, in putato continet habitatoribus ad Hispaniolam Admiranti Colono proregi,et senatui regis, ad quos pertinet putati continentis remedium signisecatum, quia rerum omnium paenuria urgerentur. Sinistris auibus miser
Aldiuia prouinciam sescepitan amaietae insulae Hispaniolae Cubae lateralia meridie prospectu, repentinus vortex in arenosas Syrtes detulit. Ea voracia xceca v da Hispani vocant Viperasci quadranter viperas, quia ibi multae naues implicantur, uti viperina cauda lacerti, di obruuturi Viscinditur carauella Vix Aldiuiae resociis triginta licuit in carauellae scapham descendere Sine remis cine velis raptantur a pelago defluenti Diximus nant in Decadiis,ibi esse maria perpetuo fluxu labentia in occidentem. Tredecim errarunt dies,insch quo tenderent, nil essui Ptum repererunt unquam. Septem ex eis consumpsit fames fuerunt ipsi marinis piscibus esca.Inducatanam transportantur superstites, iam inedia deficientes,in crudelis tyranni manus inciderunt Ualdiuiam praetorem, una di socios quosdamtrucidauit, mox immolauit,demu inuitatis amicis comedit. Hostes autem & appulsos hospites depastunt, de reliquo a carne humana abstinent. Hic Hieronymus aguillaris,ec soch sex in tertium diem immolandi, seruabantur. Nocte ruptis vinculis,truculenti manus irranni euaserui. Ad regulum huic insensum supplices coniugiat, admittuntur, sed in seruitutem Miserandum auditu est de huius Aguillari genitrice, ubi rem intellexit, ilico insanivit prae dolore,licet in nube latum audierit, filium in potestatem carnes humanas edentium incidisse. Haec, si quando carnes assatas inspectat, aut verubus affixas,clamoribus domum replet, inquiensi En matrem omnium miserrimam, enseth mei frusta. Habita igitur epistola praetoris Aguillaris p Cozumellanos nuncios coram regulo ero qui Taxamarus dicitur quid Coetumellani asserant de potentia regis eorum, enarrat,qui ad eas partes appulerunt, dei Virorum fortitudine,de illorum beneficentia in amicos,defaeuitia in detrectantes eorum postulata. ac respuetes multa edisserit. Trementem reddidit Taxamarum, dat operam, ne ut hostes suam ingrediantur ditionem, sed pacato veniat animo, seruum rogat, pollicetur Aquillaris pacem, di si opus fuerit contra hostes auxilium di fauorem Aguillarem dimittit, trest illi dat familiares, ita iuni tim ex Cozumella trahciunt inducatanam. Inde ad Colluacanam, ad fluuium Alamino nauclero regente, allas sub Grisalua repertum tendunt . Fauces eius arenis erant conclusiae, ut de Nilo
Aegyptio legitur flantibus Etheshs. Propterea non maioribus licuit nauib aduerso flumi