De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

341쪽

aendum est. Hae scilicet ratione, ac praecipue si pe- 'um sim it vesci gerio aprid teneriores proles, vel mentis in cunis tam sucili, obvenimus; in iaci mei ns Systematis cuinti ei at trie glandulosi ad caput infantile a fra

lectiones morbosas praescindimus. Nec ideo magis recentioriam consueta liui , qua capillos puerorum pro-i xime Circa captat rescindunt , aut qria istud, ovium ad instar , sollicite tonderit, Di pote iantiara , ΟΓΠnment tum ae tutam eo hoc calva Pine non ah Sque rutione impertienti, contrariae , favCIDUS.Gra Mediui, quae non adeo ex febris inflammatoriae,

aut incendii localis , cntari ho Darium juncti , ehementia , qIRm Ex trinicae pituitariae inertia, laxitate, in longrim protrahiti P , vapor o quae tepidae , levi principio volatili ex floribris sambuci , solvis salviae , majorauae, imbutus, ac naribus nil mi SSus, nitructus, opportunus est. Saepe , his in casibias, in Annam electam in herbarum dictarum in susis soliatam , Duribus si equentius in die hauriri , bono cum es lectu curavi

Quod emetica ventriculo, hoc errhina Stant nari Dus. Sicut vero illa moliam convialsivum in Stomacho provocant ; ita haec , di aphragmatis motum violentum , Omne Cor PHS stipe Piora versus Concutieutem , ne in vasa cerebri ae narium polenter agentem e Xcitant. Ipsat Amen natura, sternia talioue, Ad rejicienda, quae naribus molesta sunt, cram Dan gna Saepe ad caput , et grata subinde per Omne COPPUS perceptione , utitur.

Saepius interim longe alio , quam qui rejici possit aut

debeat, a stimulo sternutatio exoritur: illius, quae extitillatione Darium, vibri Ssarum EVMisione, Vel ex muci, membranam pituitariam oblinientis, desectu, ex pii logo si istius , ex rerum volatili Una eXhalationibus excitatur , exemplis. Sic virum nobilem, Vix mensae adsidentem , continua mox RC Vehemente sternulatione correptiam vidimias: quam ud si uvis, etsi longe an

bat. Sic virginem observavimus, quae, simul ac potus, Phocolata et casse dictos, hauriebist , sub initio , nec tardius, ter quaterve Sternutare cogebatur. Quanta vero ex sternia latione sne pius repetita et nimis violenta, tum cerebro, tum vasis illius ac na-

342쪽

1 tum tum omni corpori, inprimis apud homines succi plenos et pingues, vel gravidas apud seminas, ViO-ilentia inseratur; haemorrhagiae tam internae, quum lexternae capitis, Darium, pectoris, hernicte, Rhorlus, prolapsus, hoc e sotite hinc inde venientes testantur; Lntque communis, fere omnes apti l Popolos, aternutantibias saliatem ad n Craudi, ustis, O minoSam Ali-l quando hominibus sternutationem sciis se, docere vide- i tui . Salutis recuperatae signum, e Colatrario, VHlgUS, Aprad con alescentes sternutationem esse praetendit; lao ob summum nervortam nasn liram in caeterum corpia, imperium, potente et rhinorum stimulo in asphyx iis utimur. Mendico peregrinoque homini, motus epile- lpticos omniumque Abolitionem sensuum, quoties id sibi, lucri causa, competeret, simul ure nobis Suspecto, modia sub hac morbi Scena, quondam Dico tinnae inlinei hispanici subtilem pulverem inopinanti naribus profunde satis intrusimus; nec stimulo huic potenti, quin repetitis sternutationibus dolum mox proderet atque fugam celeriter arriperet , resistere is potuit. 'Veteres qciondam , ex opinione Prorsus hypothetica et falsa , cerebrum per Dares , in quas frigida ex illo lpituita destillaret, posse depurari, et rhinoriam usui forsitan plus justo indulserunt. Etsi vero istorum , naribus quidquam altius commissorum actionem dim- culter praescriptos inter limites coerceri posse satea

mur 3. DXVI. ὶ; hujus tamen classis remediorum

posterior ac persecta qUa Si neglectio, Non prorsus et tibique excusanda nobis videtur. Ipse herbae Dicotianae tubaei, apud non adque tos huic homines, ooryga jam

snlis mattara laborantes, mucum nar iram, sternia tutionem frequentem excitando, egregie satis expellit; ac sunt octilorum, vini una lacrymali iam, sin tium frontalium, maxillarium, assectiones calai Phales, vel aliae Serosae, quas ejusdem risus externi remedii, aut calomelas, saccharo conjuncti, feliciter dispellat. Quoties igitur in aegri; minus repletis et habitus laxioris, copiosior pituita Dares continuo in sarcini: toties errhina leviora , naribus attracta , inflata, locum utique habe- hiant. Liheratis a muco his partibus ; sumi aromatici

Per ulmosphaeram ambientem dispersi, vel naribus Paulo Propius ne saepius admoti, at Lali volatilis aura, laxitatem earum nimium corrigent.

343쪽

CEPΠΑLlCAE 341Di mellioris longe naturae cura retention m , qUHi meum qae demum, in furtibus Iroutalibus atque ma-llaribus, ex eo, quod nullus fere haec ad antra remeis sit aditus, esse consuevit 3. L)IXj. Sub statu quidem flammatorio, praetei' communem methodum, hirudi-rs, vel super orbitus , vel ad maxillae superioris inte- amentA, gingivas, upplicitae, Sporagiarum, lacte, auti reocto emolliente, tepido imbutarum, impositio atque, dato quid triam adsectionis impetu, lini menti volatilis,

icculoriam Sicco viam , her bis uromaticis repletorum, ς his, conductini; absoliata Vero jam cavorum istorum, uti

una ore mucoso, purisor mi, albia minoso, vel Blio, re-aetione, ae illius forsitan facto jam coagulo, Ob Oriciorum, qUibus hi sinus in cava narium hiant, au-ustias, a ita mentibus eorum velumcntis, atat ex mucom densato longe magis adauctas , Contento tulit, ni Sidhuc satis mobilium . vix ulla , nisi spontan CH , Su- inde ex sinu bus frontalibris liberatio, - ex maXillariam Vero antris, plerumque artificialis modo , peii nniam chiriargicam, eductio possibilis est S. D XVI).

aceri or nempe retentionum ad sinus frontales diano sis, ae variabilis nimis eorum extensio et cct pacitas identiar, quin, supposita etiam vel puris, vel alterius ualeriae in illis praesentia, ossi ς ironiali S sia Per Οr,itis perforatio cum sat constante Suce 8Sta in Stitui , ic materin contenta educi queat. Eximius interim

ei oculisticae apud Vienuensos scriptor, hanc ipsam, perationem jam pluries cum uus O felici scis cepit,ollectumque his in cavis mucram conden Sotiam eduxit. Alia vero antronum maxillarium , quorum parietesiae a causa tandem quasi emolliti , nunc ad pala lintera, nunc exteriora Versus, in tumorem, digitis liquando cum sono cedentem, extenduntur, Conditio st: quo scilicet in casta, Chii Argi bricusque, v lostium, quod ex nare ad sinum maxillarum ducit, iam specillo aperiendum, vel ad locum, ubi ina joirSt ossi S, Sic adfecti, prominentia, nunc ad latus alati, nunc ad malam, niane, extractis primum denibus, antro maxillarum contigia is, per istorum alveolosae intima illius velamenta , tricuspidem infigendam , aut etiam partem fornicis palati lateralem longiore hiatu infringendam, et humorem contentum, ni Si

344쪽

forsitan justo jam densiorem, emittendum. hoc vero in casu , facta prius injectione, diluendum. ne demum Provocandum esse , jusserunt 3. DXVI. 3.

Fateamur interim, tam violentam methodiam , Vel minus D Cessariam , vel saepicis dAmnosam , Crim recentiore, de ab normi antra highmoriani metamor- Phosi M scriptore , et nobis hodie videri. Ardua nimis i plenaque stimulo, in vivo homine, OStior tam , qt Read antra haec ducunt, investigati Ο - - SRepe Vero, ob turgentes continuo et conniventes eorum mem- ibranas muco Sus, inutilis est. Dentium, nisi jam ca- Tiosorum, extractio, ad minimum, supersitan, - Blveolorum perforatio, eo quod cibi, ne in cavum maxillare subintrent, ni ceri vix queant. sae PE DOXia, largior vero ossium effractio , periculi Dori sulis immunis videtur. Quod si compacta jam materia adipo Cerea, concretio fungos R, polyposa, Stento mulo SA ,

hic loci resideat; injectio sola , ad consumendaS , destruendas , luxuriantes has substantias , hiiud sum cit. Ipsius igitur sinus maxillaris, ad fossam maxIlliariam, Perforatio, si Clauso in Darem illius ostio, liquida

modo in illo materies vestagnaverit, - in Cnfici Vero

contenti h c coaguli odi poceret, tumoris , instituta diagonalis simul antri hujus in oris cavum perfossio ,

injectiones causticae leniores, usus filorum , n Umero augendorum, imminuendorum, vel turiandae his ap- Pensae, levioris, et Crim tinguentis escharoticis obdu-Cloriam, omnino praeserenda videntur. Nec minus ad chirtirgine forum spectat retentionum nitorumque morborum ad canalem Husialem , sGCctim lacrymalem nascen liram , Pol Porum tunicae mUCOS Be, Prom sus M talae, ranulae, hordeoli, mactitariam ad

oculos, by Ορ ii, Cataractae jam provectae, periunctatio;

nique ne muniam in messem alienam mittam a S , medendi rationem, his retentionum diversiarum csiectibus opportunam , a claris chirurgis jam sati S expositam , ex consulto inc non tangimus. Antequam scilicet haec mala tantam ad molem insurgant; cognitio causarum,

e uti ibus illa scaturiant 3. DCCXC. in , medico prD-

lenii , ad ea . quae de retentionum cura generali monuimus fg. DCC.), ni lenio, non raro, qrio offectusto a sinistros seliciter praescindat, occasionem largietur.

345쪽

Largam sane superficiem tum ovis, tum narium Cava arixiliis externis offerunt: ut quorum actione illamon minus, quam tubi alimentaris facies internu, re. SPondet, eamque vicinis partibus communicat. Hinc Summa interdum balneorum particularium , gargZri-

Smatiam , m RSticulo Piorum, in oris tunicam mUCOSum, - in illam vero narium, non errhinorum modo, Sedontimonialium, mercurialium, volatilium, in dissipandis retentionibus , non modo propriis , Sed qHoque

Nicinis , virlias esse coia suevit. Sic in ip qa cataractat incipiente, Aethiops antimonialis, cum saechctro mi-Stu S, - mei Curii stati limati portio exigua, in aqua destillata solutu, - volatilia, naribus caute admotu, Hliquando Profuerunt; ac nova partis , in qu A humor lentus pigre restagnat, irritatio , quam electricitas , gulvnni Smus, ac nova interdum febris, vel et inflammatio, nobi S Suggerunt, resorptionem illius pote utei aliquando Promovisse conspecta e St.

346쪽

f. DCCXCVI. Transitio. - Bronchocele. - Sit ianta. l- ScrῬhula. Angustae per guttur ad pulmones ventriculumque luiae ducunt : quarum Conspicua, Undeerimque procedat , coarctatio , utrius Irae visceris functionibus, ad vitam et ad reproductio Dem necessarii S , Obstat. Im- lpedi inenta, quae, eX humoris mucoso-lympliatici, vel lal huminosi, in confiniis harum partium retentione, perniciem his ipsis minantur, exceptis tamen illis, quae de Pseudomembranis , sub c Harache la Hgea , ii

sub tracheitide, saepe generatis ij. CLXXIlI.ὶ, - quae de Oeso hagi, ex praegressa inflammatione, mutatio- l

nibus 3. CLXX lI.ὶ jam diximus, et quae de hujus

tillimi tubi angustationibus infra referemus, tric modo limabimia r. Quasi interna tracheae tunica, hi Onchiorum in an nritos procidisset; Graeci primum, dein quoque Prin-CCPS Romanorum medicus, M tumorem, cutem etri, Perom ni te viam increscentem, quo, modo caro hebcs , modo humor aliquis , melli aquaeve similis in-

347쪽

luditur, interdum etiam minutis ossibus pili immistiunt , et ex quibus quidquid est , tunica Continetur ,

ronchocele Vocaverunt: Cum interim Parissimis tanam, nec tanqNum Cori Spectis nobis, in casibus, tum calis ex hernia triacheali proveniat: hoc equidem no-aen pro tumori S Bd Asperam arteriam Specie, -- non

ero pro cojusvis ad guttiar prominentiae appellatione,

onservabimus. Recentiores Germuniae Scriptores, Donhyreoi deae glandulae , sed telae cellulosae , quae isti icina jacet, tumorem, b Onchocele vocari jusserunt; ejecta interim, ex justis rationibus, hydrocelis appelitione , qtan tunicae Vnginalis testiculi hydrops quonam insignitus imit Non est, cur reprobatum vix adestes nomen , NOVA Bd guttur Civitate donemus. Nec minus neqUi Oela in Si rimae , a Latinis modo scrophulis et exstantiae cuidam in tergo, quae gibus tu Pectore Vocatur υ, im POSittam nomen est. D Strua a Dempe, Ut siluam Us illor ram medicus definit, iu- Io P est , in quo subter Concreta quaedam ex pure et anguine, quasi glandia lae, Oritantur: qu ne Vel prae-ipue fatigare medico S solent; quoniam et febres mOent, De C tanqInm facile matrarescunt; et sive ferro,ive medicamentis curantiar, plerum qiae iterum juxta icatrices ipsas resurgunt; multoque post medicamento aepius: quibus id quo trie accedit, quod longo spatioctinent. Nascuntur maxime in cervice , sed etiam inlis et inguinibus, et in lateribus. In mammis quoque eminui iam se reperi SSe, Mages a Ictor est. M Monente ero antiquo de re veterin Iria scriptore υ, plerumquet uniae et parotides, Biat SCVMPhtuae, jumentorum uitur in se stant. D SHes Angiuae mclxime et strumael, noxios D naturalis historiae parens declaravit. Quodi igitur glandulae thyreoi deae protuberantiam, a Scro

hulis sic dictis toto coelo diversam, Cum recenti Oibus, strum iam non minus Appellare vellemus ; admbiguitatem Dominis, quum veteres minus e Vitarunt, iovctio occasionem DOS ipsi porrigeremus. Cum vero aliud genus tumorum in elandulis contalobatis, praesertim ad collum, quod Graeci χοιραδὰχοῖ ρος porcus J Vocarunt, SCro AulaS Latini, acro ha, Porco semina, appellaverint; in urbanum sulem ac indecorum non minus , quam potisai me pro

348쪽

locali humani gutturis adfectione incongruum, morbi,

qui noster esse potest, a sue destam pium, nomen di- lcendum, et Sane cum illo thin OPhymalis Commutδn- l

q. DCCXC II. Tbreo binatis desiuilio.

Est vero thrreoseisma tumor topicus , inter cutem et aspernio arteriam hujusque confinia , in glandulalhyreoidea potissime , varius vel tardius in ejusdem

contextu celluloSO externo , intercutaneo , Vel utrinisque , increscenS: Utplurimum a m Atei in B quo SH, mucoso- lymphatica . vel album inosa , hunc ad locum, in pluribus quasi solliculis aut cystidibus retenta, nunc

sub liquida, nunc Vero Coacta, lard Acen, tibi Osa, indurata; rarius Bl, uere, utiquBndo a Vari cibus, oriundus , Plerumque Cuti concolor, indolens; stiti initio spongiosus, elasticus, successu temporis saepe inue qualis, quo si cartilagineris, aut OS seu S, aut fere lapidescens, ac basi Dranc Ictia, Dranc sati S Hngusta, a gutture haerens , Vel Plus minu S monstrOSe Pro pendeu S.

I. DCCXCVIII. Diuisio. Ttiber igitur guttur osum, vel th reopho ma, morbus,

quem nunc bronchOCele, nunc Vero Strumam Vocarunt, lia nobis nominabitur; atque Sic, eXcluso illo, quod fugax, vel mensi uum , aut Nurium dicimus, pro lvaria tumoris sede ac origine, tracheophyma cellulo - isum, glandulosum, emνbSematicum , nc GCro se , ut morbi hujus topici specie S agno Scimias. Quamvis autem thyreophyma pro morbo locali declaraverimus ; est tamen, ubi fatuitati ni estri, seu cretinismo, ut vocant, junctum, Universalis morbi praecipuum illud firmo toma constituat; nec Certe strumarum, rit scro hulas Vocabimus , cum thyreopli ymales lcomylicaturum, aut hujias adeo ab illis producti, exem- lpla desunt. Etiamsi quoque thyreophyma , chronicum idici morbum , revera conveniat; acuti tamen hujus indolis tumoris specimen habemus; habent et alii, non tamen multi. Nullum morbum thyreopli ymate magis leni micum conspeximus ; nulli bi tamen hoc idem sρο- tria ulce non Occurrit. Etsi vero prolium tenerarum, ex l

349쪽

item materno gutturosarum, exempla, testimoniis vi roriam, medias inter Alpes medicinam exercentium,

innixa, prudenter et absque injuria negari non queant;

Parum in men BDie septimum , vel undecim iam ne inlis

annum, tracheophyma est. Haereditariunt hoc dicere, quamvis Plures in una eademque familia gutturos os' id erimus , et quamvis matrem, duabus cum filiabus ab eodem malo non modo , sed a cretinis/uo simul adsectas, prope I rennant in Auaria, conspeXerim US: non tamen , cum Ct Avis lipet viris , audemus. Praete-Ten , Vel omnem glandulam, vel modo lotium eju*dem medium , aut lateralem, atque tune vel dextrum, vel sinistrum , thyre OP Lymu OCCUput.

f. DCCXCIX. Srm lomata. Gutturis humani tubera lente plerumque, aliquando

stamen citius, Progerminant. Primo in Casta, per duos stresve aiarios remisse Circa laryngem tumor , magis alus, quam altus, in Sensili S. Cuti Concolor, vix di Stincte civerim scriptus , Spongi OSUS ac molli S , a Pres-5ione foveam non retinens, ObServuiti P. Hanc aetatem odepto , duos tres Ve per annos se Irientes, etSi nunc sibi homo magis caveat, promptius illius nrigmentum. in altum magis , quam in latum esse , majorque illiten Sio, elasti Cita , accedere conscie vit. Profundius paulo rumori adactus digitus, uniam ulteriam Ue qURSi nucleum, quidquam magis pressioni , quHm Partes Vi Cinne , resistentem, sub rotundum , nc Stab Crate, Bdhuc aequali,

magis inaequalem, vel, si plureS eorum sibi adjaceant, tuberosum percipit. Atque hucusque haec tubera

gutturalia anterioris quidem juguli Speciem deformant, virginisque , propriae Pulchritudinis sollicitae, animum

dejiciunt; nec tamen aut Voci S ct moenitatem , hianditiem auserunt; nec quidquam incommodi producunt.

absconditae, ampliatae magis diametro, tumorem hinc illinc superscandere, Coeruleo fit e colore Dolutae, varicosae , eminere incipitant. Ili C Vero tumor nunc velanteriore sui purie versus Sternum , laXe magis pendet , ac Pedunculo . Aut mngi S contracto, aut latiore,

formam pyri inversi ac mobilis assumit; vel , resistente nimis apice, basi sua, sicut in columba satura.

350쪽

magis d i vergi t et, ad latera extensus, jam durior ne

sensim vix non cartilagineus , fere osseus in ullis, omnis in laryngum , tracheam et in partes ejus vicinas ponderat. Ido e Mitimo in casta, Praecipue si lumΟΓ COm- pactior, partes Sibi subjectas, ni Clitas pie concretas, retrorsum , interdum ad ipSas cervicis vertebras, magis comprimat; primo quidem vocem et loquelam illeniterat , euinque asperam , in rimoenam , specifice so- Doram , Coaxantem quo Si, reddit. Turdius vero, in. primis ubi fistulam ueream sere omnem tumor ambit.

respiratio sit anhelosa, dissicilis, sub ascensu motumque corporis celeriore dissicilior ; venae glandulaeque

j a gulares Vicinae, Compressae, lumere incipiunt; ac sanguinis a capite per illas reditus, cum faciei rubo. re , livore, intumescentia, cum vertiginosis soporosis. quo adfectibus, vel et Sanguinis frequente ex naribus profluvio, plus minus intercipitur. Interdum ipse, asinistris descendens, Urgetur, distrahitur, coarctaturae in ciborum demissione impeditur, oesophagris. Compressi adeo vix Dori in tot iam ne tenuem tu sistulati laryngis, et aspbyxi se, quid quod mortis tandem apo. plecticae , vel sussocationis exempla non desunt. Artei lae asperae , in thyreophymate , chiasi in vagina haerentis, et utrumque ad latus in laminas compressae, Casias resertia P. Curtilaginosos tra Cheata annulos

a majore thyreophymate, quasi ruptos, vel infractos

magnus Germaniae anatomicus aliquoties conspexit

Est, tibi tumor guttia rosi in thoracem et ud ipsunmediastinum descendisse sit visus. In casta Altero, Citiore scilicet thyreophymatis augmento, cui glandula thyre Oideae labes , plerumque tardior. subjacere hau solet, sed cui violentia, stab nix M. clamore, Sub parti dissiciliore, sub vomitu es freni , india tu , et extensi

gutturis ut, hinc major, pro causa esse Consuevit, tumor interdum quasi emPbsematicus tangitur, vel compressus , quasi disparet ; anima Vero retenta iterumque laxata, cletario res Virgit; vel . quod Parissime contingit, inflammatur sortemque abscessuum subit. Etivero summus Italiae, de sedibus et causis morborui scriptor es thyreo ideam glandulam viderit multo quai aequum esset , crassiorem , stibi Otundam totamque i , e couglobatum atque adeo sciri hosam, inter substan