Quaedam observationes in scarlatinam

11쪽

dum, praesertim nostro in morbo protheisormi, si statim secutus fuissem, multos, qui nunc periere, aegro S conserVassem. Incipiente nempe hac scarlatinosa, 5 ab hinc annis, epidemia, opinio hac in urbe vigebat, quod venae sectio hoc in morbo esset nociva ita ut medicus, qui de haciali uenda verba faceret, interdum dimitteretur. Estatum hoc, quod a viro in medicina eXercenda nulli secundo pro se elum fuerat, forte in epidemia tunc regnante veritati suit consentaneum. Obtemperabam ego, et fortasse plures iuniores Medici illud mecum fecissent, huic vulgi dissicile sectentis opinioni, et Ue qam non pertundebam , donec proh dolori experientia modocebat, quantum perniciosa crat illa opinio: dum eadem hac tarda magistra deinceps simili . ter docendus eram, contrariam opinionem, hUUcmorbum in genere facile venae sectionem ferre, haud magis esse salutis eram.

12쪽

Missis itaque omnibus illis opinionibus, tanquam e regione sibi oppositis, optima mihi deinvisa est methodus illa BACONIS, qua videndum : quid natura ferat vel faciat. Naturam ergo nimia sanguinis massa oppressam, vel reactione principii vitalis nimis intensa, sese naiasinati Opponere , quUm viderem , venae sectione non abstinui; semper Vero in oculis habens, hac operatione hostem non superatum

iri, et sic viribus naturae e Sse parcendum: quam contra si descientcni et vitalis principii fontem debilitatum observaverim, id operam dedi, ut eius vires sustentarem, et eiusmodi, quae Thee- rapia generalis mihi sUggereret, remediis, corroborarem : quamvis debilitatis hodiernae indi-rrctae, ob facilem et subitaneum ex Idpersienia in hunc statum transitum , me nilia illam adeo habuerit ille metus. Vidi Vir clariss casus, in quibus, invadente morbo hoc perfido, vires ad

13쪽

eo statim erant dejectae, ut membrum paene nullum movere potuerint aegroti , pulsusque prae debilitate digito tangenti sese hirudinis adinstar offerret ; natura Vero dein, primo hoc impetu

imminuto, ita Contra hostem surgeret, ut ejus conamina 2 et 3 Venaesectionibus fuissent mo-

deranda. Num etiam BROUNNIANI Strmam in Deo- tam agnoscant ΤEadem porro mihi fuit ratio in Cura evacuatoria instituenda. In eXhibendis autem evacuantibus, me magis ad saniorem praXin quam ad quandam ThMoriam vel Opinionem composui: obsessa enim, quae haud raro, primis in hujus morbi diebus, conspiciatur lingua non facile illum decipiet medicum, cui jam per eX- perientiam constet, talem linguae statum saepius ab alterata hujus visceris secretione, quam a sordibus in primis viis latentibus proficisci ;

14쪽

ne vomitus quidem, tametsi simul adsuerit, ad labem gastricam concludendam , mihi suste cit. Hoc enim symptoma defatigans, magi 8, me judice, ab irritatione naiasmatis quam saburrae provocatum, saepius sese sedantibus vel

et sinapismo compesci sinit. Emplastrum ano -dhnum, aut Sinapismus stomacho applicatus, vel etiam emulsio anodi na leviter camphorata mihi fere semper optatam tulerunt opem ; dum pellicula illa sordida dein suo tempore desquamationis in modum separabatur, neque minuS, Ventriculo a contagio liberato, illa signa gastrica dispa

rebant. Longe tamen abest, ut omnem semper Complicationem gastricam abnegem. E contrariosi praeter dicta lymptomata alia etiam systematis gastrici aspecti signa observarem, uti Osmuco sim, amarum, ponderis in regione epigas'

trii sensum similiaque, bonis cum aegri rebus, emeticum praescripsi. Quoad

15쪽

Quoad Complicationem biliosam, hanc raro regnantem vidi vel epidemicam: sera tantum aestate anni 18O nonnullos symptomatibus biliosis detentos habui; cujus tunc complicationis fgna erant lingua sava, tremula, sapor amarus, an cietas, cephalaea ingens et ejus generis alia. In his quoque aegrotis, quos praecipue eXtra urbem in pago Noordi D tractandos habui, haud minori cum successu emeticum, et deinde parcas doses cremoris tartari vel etiam interdum Acidum vitrioli ex aqua Hordei cxhibui.

'J Hujus medicamenti, ob vita, qua irritabilitatem

febrimque minuat, sanguinem rares actum Orgasticumque, calorem et aeStum temperet, putredini resistat, evacuationes fere omnes blande sollicitet, admodum frequens mihi fuit usus; illudque per omne hujus scarlatinosae epidemiae

16쪽

In illa scarlatinae specie, quae ingenti all-

quando diarrhaea scenam aperit, et cujus eX- empla tunc quoque non erant rara, nunquam

adstringentia vel Rheum praescripsi. Hoc symptoma debilitans sistere semper tentavi solutione Rad. Saleb cum Syr. Diacod.; intermixtis interdum parvis Ipecacuantiae dossibus; neque hoc mihi male successit. Dicta solutio Saleb,

tempus, et in omni sere casib, quo fibrarum nimia tensio vel crispatio non esset, feliciter adhibui Si quando aegroti hoc, ob faucium affectionem eX aq. Hord. vel alio cum vehiculo uti recusarent, sequenti forma propinatum ab illis assumi saepe vidi: P. R. Saleb. 9i V. Sol V. a l. codi. JXi V. in . Spir. Vitr. 5 i i. Syr. Rub. Id. S. Omni hora vel bili0rio Vasculum.

17쪽

Saleb, quod obiter dicere liceat, mihi in diarrhaea

rheumatica epide mica sistenda raro Opem negavit ue dum ii, qui Rheum assumserant sua sponte in longum protraherentur morbum: dirrhaea quoque no Stra an eX alia de causa repetenda sit, quam eX ipsi contagio , quod, cum Ventriculum irritet, Vomitum gignere videtur Τ hoc stillem fundamento, quam tenendam putavi hanc agendi rationem superStruXi.

Quas autem nuper ratione Cistrae evacuatoriae fecerim, observationeS, te Cttna VIR CLAR. communicare liceat.

Sc. tempore autumnali anni praecedentis in hac regione frequens admodum fuit Morbus idemicus tertianarius eX febre intermittente et rheumatica compositUS; propter nauseam et vomitiones, qui accedebant, vulgo febris biliosae numero habitus et ita dictus. Non pauci illorum, qui nostram artem rure eXercent, pro

pter

18쪽

pter haec symptomata, medicamenta, quae Ana et cato operantur, larga manu aegrotantibus exhibuerunt: et vero etiam nonnulli ut sc catam bilem e corpore pellant, ita nimirum loquuntur, eandem medendi rationem sine sperato tamen successu continuarunt per longUm tempus. Multi ergo aegroti post vires saepe eXhaustas medicorum urbanorum auxilium petierunt. Illos autem, qui me consulerent, per sequentem feremiXturam, cujus singulis binis horis cochlearsumendum jubebam, adhibito simul, quod dici solet, regimine calido, ad pristinam sanitatem reducere contigit. Pet. Aq. Melis s. 3XV i. Extr. Tarax. St.

Vin Ant. HYh. a Sit Syr. C. Aur. Jii. Quod si alvus, quae nunc ordinario tarda

erat,

19쪽

erat, non reSponderet, dictae mixturae Elix. Salutis adjeci , cu us quidem usus per totum autumnum mihi salibus mediis praes rendum videbatur. Haec enim, quae in vernalibus quotidie pro re nata parva doli e X hibita, utilisma erant, nunc quidem praeterea, quod intestina per calorem aestatis praecedentis insolitum jam labefactata, magis adhuc debilia reddendo, sedesque aquosas non coctas producendo, nociva

esse intelligebam. Ioc autem, de quo dicebam , Elixi r non statim morbi initio, sed demum,

postquam vis ejus imminuta fractaque esset, exhibendum censui. Motus namque illi in ab dominis visceribus abnormes ex subita aeris atmosphaericae mutatione prosectae, potius perulum remediorum Sedantium et Eccoproticorum, quam heroice evacuantibus cessabant. Ad anxietates illas ct vomitiones iniuuendas Cataplasmata emollientia vel Empl. anod . regioni

20쪽

epigastricae applicatum et interne aer si Xus, ex Magnesia alba per paulum Crem. Tart. pro Vocatus, majori quidem cum fructu adhibebantur quam Emetica, quippe quae igni quasi pabulum subministrando morbi vim augebant. Aliquando autem, si neque illa, de quibus dicebam, remedia exitum speratum haberent, emulsionem leviter anodhnam, Vel et eXterne Sinapi Smum, summo cum fructu adhibendum curavi. Emetica vero rarissime porrigenda jussi. At hinc abire tempus est. Tu mihi, vir. cIar. hanc qualemcunque digressionem nimium fortasse longam facile condonabis. Nunc ad hoc me converto, ut Opii in Scarlatina, praecipue autem in Delirio sanando, utilitatem exponam. Ac primus quidem, qui hujus rei ansam dabat, Puer erat VHI. annorum; huic, quum per septem jam dies continuo miti et dolenti laborasset delirio, accedentibus convulsit Onibus, adeoque in