장음표시 사용
11쪽
Excepta Ricardi Anglici cujusdam mentione passim iacta svol. I. pag. 73Ti in tribus
voluminibus Henrici Haeser medicinae historiae de vita operibusque viri illius notas haudquaquam inveneris. Anglicum eundem eSSe quam pari sinum ad fidem auctorum aliorum saeculo iam XVII. Fabricius affirmavit. Iddem de novo in fine saeculi XVIII. demonstrare Kuri Spreta gelconatus est. Cuius vero argumenta momenti haud magni puto, praeciuue quod ex Petri, recte Juliani Hispani thesauro pauperum deterre vuli. Citat enim libri huius editionem bene mihi cognitam, impressam Lugduni per Jacobum Myi l 525. die vero 20. mensis Martii, in qua folio 255 c, recte folio verso columna Sinistra Anglici nomen Vult invenire, indeque iam dicta coniicit. Revera solummodo Ricardus, sic et alibi Ricardus coniectura magister, reperitur. Nihilominus Curtii Sprengel studiis debemus, opera Ricardi impressa ad alchymiam pertinentia saeculis posterioribus addicenda, e catalogo operum Anglici emendanda esse. Saeculo nostro doctissimus ille Maximilianus Paulus Emilius Littre Ricardorum medii aevi seriem iterum critica manu exaravit et perlustravit nec non codicibus fruens permulta nova de Ricardi Anglici operibus congessit. Ignoratis autem codicibus Vindobonae asservatis nonnulla eaque magni ponderis ommisit. Hic solummodo notare velim, Emilium Litire tractatus de laxitivis et de repressivis necnon de clysteribus mundificativis ignorasse, quorum sicuti aliorum Richardi Anglici operum digestorum editionem ParRbo. De auctore nonnulla restant dicenda. Natus est Ricardus de Nendmere alias Nendoure Anglicus nescimus quo anno Oxonii. Erat magister hospitalis S. Joannis extra portam ibidem orientem Spectantem. Oregorii IX. P. M. 10. Mart. l22J-2l. Aug. 124li medicus simulque amicus factus Romae vivebat. Gregorio defuncto Lutetiam Parisiorum se contulit, ibidemque canonicus ecclesiae Sancti Pauli Londinensis nescimus quando factu si denatus est anno 1252. Restat ergo a Gregorii morte usque ad hunc annum plusquam decennium, quo operibus dociis deditus Parisiis otio frui potuerit. Hocce modo operibus Ricardi Anglici ad medicam pertinentibus artem anni 1242 125 1 reperiuntur. Iam ad codicum nostrorum descriptionem accedo. Codices VindobonenSes n. 1634 et 5317' futuro Ua et Ub nominabo. Vb chartaceus saeculi XU. foliorum 270 inter alia Richardi Anglici continet Prognostica. Incipiunt , finis medicinae ita duntaxat et, explici uni s nigredinis mortalest. Confer Litire nr. 4. V a membranaceus saeculi XIII. quaternionibus 35 constat, quorum folia primo excepto numeris ab l usquead 130 manu recentiori signata sunt, dehinc Tabulae Codicum vol. I. p. 265ὶ pro l40 solummodo folia 130 indicant. Colliguntur codice tractatus diversi ad medicinae tam praeticam quam theoricam spectantes pariem, quorum lio loco notatu digniores
l. Ricardi Anglici operum series sicut in nullo alio quos citat Litire codice completa. 2. Gilberti Anglici Practica.
4. Aly Stephanonis Phlebotomia. Hic primum in lucem prodii Si euhanonis a Ricardo in Practica citati tractatus, de cuius auctore Litire: Stephanonus qui
notis est to ut a tali inconnu. 5. Ouidonis de Regio consilium contra lapidem.
12쪽
De laisce necnon de aliis suis loci S iusius sin desint vireS me explicaturum spero. Dissertationi nostrae tabula addita phototypa optime praebet Scripturae Specimen. Sunt characteres saeculi Xlli. Praecipue literae acet, ni et S as Scripta aliquo modo literarum uncialium servant liguram. Additamenta in margine aut super lineam eiusdem librarii manu sunt scripta. in textu scriptori proculdubio dictato 'lures reperiuntur lapsus, Verba falso interposita Verborumque ordine S, necnon addita quae ad rem non Spectant, Sed abru'tae dictatoris cum scriptore colloquii sunt paries, sicuti et in aliis medii aevi manu scriptis necnon incunabulis recusis usque ad medium Saeculum XV l. et ultra Saepius inveniuntur. Auctor, ad minus librarius, Scilicet anatomiae sequentis Scriptor, lingua non utebatur latina doctorum, Sed Vernacula, sicut docent voces ut plurimae, quo iacillime deducere possumus, codicem proculdubio in Gallia scriptum esse. Anatomia nostra in summa librorum Ricardi codicis Ua ultimum tenet locum, sicuti Sequens tractatuum ibi contentorum ordo docet l. introducito. 2. Signa progno Sti CR. 3. De laxativis et de repressivi S. 4. De clysteribus mundi licativi S.
5. Anatomi R. Nota, titulos hosce ex Tabula Codicum excerpto S non comprehendere omnia, quae Summa illa continet. De hisce vero in tractatu tempore Suo Sequenti agam. Dubitandum, an anatomia, cuius meminit Litire, eadem Sit quem codex nOSter continet,
scilicet an descriptio illius veram Ricardi Anglici anatomiam tangat. lncipit enim an atomia illius, Oalieno testante 4 ac explicit versiculis quibusdam. Nostra Vero incipii , Medicorum anatho malicos , et explicii stardarum consolidatio . Nec patet ex descriptione, quem attulit Litire contenta eadem esse. Accedit quod opinatus est iam ille de quo conferenda sunt documenta in meis s Studien et citata in codice parisiensi n. 6088 locum reperiri, quo dubitari possit, an codicis illius anatomia Ricardo Anglico jure sit adscribenda, cuius autem rei codice nostro usi Securi eSSe ΠΟSSumu S. Prodit ergo hic nunc primum in lucem Ricardi Anglici anatomia hucusque desiderata, proculdubio annis l242 1252 Lutetiae Parisiorum scripta ad iidem codicis qui haud longum
13쪽
humanum corpus sit conpositum . ad hoc ut Sit Su Sientaculum motuum et operationum diuersarum ex multis et diuersis componitur in Strumenti S coniungitur ei nobile animarum a qua influunt ei potencie nobiles et uirtutes multipliceS quarum ministeriis regatur et salvetur inesse - et prohibeatur a corruptione et a casu ueloci Sed cum nullius uirtutis ministerium conpleatur nisi per organa conuenienter adaptaia tunc exigitur adaptatio et preparatio organorum multiformium ad texturam humani corporis ordinandam ' seer que uirtutes negocientur et effectus quos intendunt attingant - Unde operatio quelibet absque multiplici iuvamento non diu saluatur . nec etiam iit - tamen oportuit ut organa specialia suas traherent Speciales ut texturas ex partibus diuersis et dico quod tam ea quam partes eorum a membrificis inaedici Sl membra appellantur . quare quaruml generacio est ex humoribus proporcionaliςbu S sicut humor ex cibis - unde membrorum alia simplicia - alia conposita V Simplicia Sunt quorum quemcumque sensibilem partem assumpseris . erit illa toti communicans in nomine et in ditiinicione V sicut os et caro - Conposita Sunt quorum quamcumque partem aSSumpSeri S animali S. toti communicans non erit nomine et ditiinicione , sicut manu S et facieS. 2. de membris consimilibus. Membrorum similium parcium primum est OS quod creatum est durum - quoniam corporis est fondamentum sit et motuum sustentamentum . et ipsum in duricie Secundum magis et minus diuersatur ρ Post ipsum est cartilago in durici e molior ad flectendum habilis set omnibus aliis durior - in cuius creatione iuvamentum fuit . ut per ipsam OScs uum cum pelliculis et carnibus molior et facilior ileerei continuatio. Si enim molle cum duro absque
medio superilue conponeretur . accideret ei passio uehemen S apud percussionem et coartationem seu constrictionem ex casu ipsius super durum in mediate et resist enciam seu repulsioneαm, duri constantis - quare ordinata tuli conpositio mollis cum duro - et inuestite fuerunt ossuum extremitates bucellares et concaue hoc corpore medio . Sicut est in osse spatule in osSibus costarum
et in epiglotali cartilagine - et in ense suspenso in iurcula - li et in aliis pluribus . licet in ipsis
non solum iuvamentum hoc μ Set etiam alia recipiantur in eis iuvamenta plura . sicut in ense qui suspenditur in furcula ad defensionem oris stomachi - et quandoque per ipsum citi, melior uicinitas sicut iuncturarum sese inuicem fricantium - alioquin sua duri cie rumperetur et alterum iuuat in Sustentanda membrorum molle extensum elongatum in suo itinere contra Sue originem contortetur propter quod alio indiget cui mandatur et a quo contorietur.3. de neruis. Postea sunt nerui qui sunt tanquam uirguli a ta orta a cerebro ei a nuceth a alba . nuntia seu uicaria . in ipsis duram et flexuosam habenαte s substantiam ei ad separandum difficiles idiiiicileml . et iuvamentum eorum est delferre et uirtutes sensibiles a cerebro et motivas ad partes alias et corroborare totum corpus per quod incedunt et dilatare quandoque se incintoria membrorum sensu carencium sicut epatis et splenis et pulmonis . ista enim membra etsi Sen Sum non habeant - positum est tamen Super ea citatorium neruosum cooperien S OR ' que cum apostematibus et uentositate tensa tuerint . quod QSi, ueniat apostematis grauedo Seu ponduS aut
uentosilaiis extensio ad cintorium et ad ipsius radicem . t ei sentit eam uel ipsam .
14쪽
4. de cordis. Postea sunt corde ab extremitatibuS musculorum ducentes originem . quarum substantia substantie neruorum Similis est μ ad membra tendentia mobilia que cum retrorsum trahuntur propter sui principii atractionem ea retrahuntur cum quibuS aligantur et quandoque laxantur quia eis accidit relaxatio ex eo quod relaxantur sua principia et ad suos redeunt situs ei quandoque extenduntur sicut apud Sui extensionem quoniam habent ex suis principiis corde egredientibus mensuram sue longitudinis consuete AE ei substantia lC corde utplurimum conponit uia tur ex neruo et ligamento in Ce gredientibus musculum in quo perficiuntur et ii uni tanquam illa in eo - et ui plurimum penetrant per medium ipSiu S et ex altera parte egrediuntur et aggregantur Se in unum et cordam con Stituunt que cum Separatur a musculo ad iuncturam uadit aut ad membrum mouendum - ei colligitur in se ipsa et in cordat ui sicut corda arcuum. b. de ii amentis similibus neniis. Postea sunt ligamenta Sicut prediximus similia neruis . et quedam eorum absolute ligamenia uocantur - et quedam Sunt quibus appropriantur nomen quod est ala hac ab - illud autem quod ad musculos extenditur non uocatur nisi ligamentum V- quod autem ad musculum non extenditur sed continuatur inter si duo extrema ossium aut inter alia membra an eciendo unum alii taliol firmiter ei ligamentum et ala hac ab appellatur ei ipsius extractio et origo est ab OSSe - Unde et sensu caret sicut os et hoc prouisum est ei melius ne propter motuum Suorum uehementiam ei multam fricationem doleat - iuvamentum autem ipsius est nexatio et concatenatio iuncturarum et corroboratio neruorum quandoque enim nerui Sel'arantur a sui S principiis ponuntur et parciuntur et ramiti cantur in membris et propter hoc in suo proceSSu magi S remouentur a Suo ortu cum rami ipSorum mulio fiant subtiliores quam radix quamobrem ne cadant in deiectum et corruptionem gubernavit eos dei sapientia misericorditer agens cel ex ossibus Similem rem sibi extraxit que connexio uel ligamentum appellatur et ipsam neruo mi Scuit et ex eis quasi rem unam eiiicit fellectit . et sic aquisita sibi grossicie securius incedit nemus ad membra longinqua - ei non est timor de resolutione uirtutis eius et preterea
non erat conueniens ut nerui ossibus continuarentur . que Suni Su Stentamenta et radices membrorum nobilium M ossa enim sunt Vet dura ' solida nimis neruorum autem substantia mollis et Subtilis.
f. de artariis. Post ligamenta sunt artarie - que sunt organa concaua in longitudinem extensa neruosa et in sui substancia ligamentalii a habencia diuersas mociones et quietes assimilatas Seu pro porcio natas molibus et quietibus cordis quod est eorum principium , et sunt Ccon 'o Sile ad hoc ut per ipsas euenietur cor a Suis lumis et respiret calor naturalis - et spiritus distribuatur membris que sunt post ipsa - propter particionem et rami ficationem quam sta Scipiunt. T. de uenis. Et postea sunt uene ariariis in aliquibus assimilate non habentes motum dilatationis uel constrictionis sicut ei iam artaria - et hinc est quod quiete nominantur et sunt create ad hoc ui sint ut e per quas ieratur sanguis nutrimentalis ei membris universaliter parciatur secundum quod necessarium est - unde de nececitate ad omne membrum instrumentale ueniunt due uenepul Satiles - S - ei non pulsatiles ad deferendum duo genera sanguinis . quibus membra indigent ad sui conseruationem ei nutricionem - licet aliam habeant iste uene in corpore utilitatem comunem l 9 V. cum neruis in eo quod sunt ii ii gamenta carnium - Sicut polies post est in pariete et significatio est Super hoc quod videmus quod in corporibus in quibus liquetiunt membra et caro apparent uene grossiores et manifestiores aliis membris magis diminutis , et alia est nececitas sue manifestationis . ut per uenulas paruas diuidatur sanguis ei facilius accipiat alteracionem et conuersionem in membra et iterum ut sanguis grossus remaneat et retineatur ab eis et cohibeatur ab exitu - et in cali quibus relinquntur orificia ampla ut non cohibeatur sanguis ab exitu omnino Vnde in palato naribus et ano fiunt multotiens sanguinis exi iure. 8. de seaniculis. Post hec sunt paniculi quorum textura est de filis neruosis sensu nequaquam percepit S quorum S 'isitudo est tenuitas quedam quasi que in superficiem dilatatur cum initatione dilatata ad hoc ut sint continentes conuenienter et bene cooperienteS Superficiem Corporum aliorum propter iuvamenta plura ex quibus eSi ut sum m am eorum in sua figura et iactura bene custodiant - et hoc iuvamentum notum est in tunicis cerebrorum loculoruml et fuit grandinis ei glacialis et humorum suorum quorum substantia de natura currens et mollis - indigent tamen ut ligantur et sient ordinatim in suis figuris . ne accidat error in operacionibus uirtutum
15쪽
perficiendis quorum nececitate creantur et existunt et Sue existencie manenciacm contrahunt , et ex eis est ut fiant suspensoria aliorum corporum sicut renum ei a dorso . ei ut sini continencia quedam in suis plicis sicut stomachum et intestina et ut per ea membra quedam Sen Sum in superlicie salute Isaluunal habeant Secut pulmo - epar Splen - renes et ex ei S est ut per ea distinctio ei diuisio habeatur inter membra diuersarum intencionum sicut inter OS ei carnem inter Spiritualia ei nutriencia propria diatragmatis eique inter dua S concauitates conpares et hoc est intentio uelaminis Separantis icti oracem a thorace. 9. de came. Et postea est caro . cuius iuvamentum est ut adimpleat ruinas luenast ei concatenet ramos in . que in suis complexionibus ei coloribus diuersa in diuersis membris reperitur . sicut alba et mollis in il coniunctione et in glandulis omnibus ei in mamillis . et in ovis ruita sueu rosea . in pulmone rubra ut in pluribu S - rubicunda ut in corde purpurea ut in epare . subnigra seu nigra ut in splene et etiam in uua . et membra alba albificant materias quas conuertunt Sicut mamille lac - oua semen et rubea rubili cani sicut epar sanguis Isanguinem l . splen vero et renes Sanguinem melancolicum quasi sibi similem magis appetunt similem dico in corpore et natura - et uerum est quod glandule Sint SpecieS carnium diuerSorurn iuvamentorum . in locis iuncturalibus et etiam sub lingua ponuntur ad nutricionem humiditatis necessarie admotum facilem et uelocem - et prohibicionem arefactionis Superilue aduenientis propter fortitudinem motuum - et quandoque ponuntur ad recipiendum et Sustentandum uenas transeuntes ab uno in aliut - sicut me saraicaS euntes ab epate ad Stomachum et ad intestina que indigent podio cum innitantur sicut res honerate in hora Sue laxationis ne prosternatur uirius earum uel eorum et consimile iuvamentum est glandule pinealis subposite cerebro propter quod replet inius stricta uenarum uel intersticia uenarum iranseuntium ad diuersas partes cerebri. 10. de adipe. Adipem et medullam non negat Arci Stotele S paries animali S eSSe necessariaS quarum generatio est ex eo quod relinquitur de nutrimento caloris innati - ei coagulatur Qquia, propter sui ipsius imbecilitatem consumi non possit . et est Substantie aeree multum ad quod conuertit se natura et transfert in usum necessarium V et recipit ab eo iuvamentum multiplex quorum unum est ut non dimittat calorem natiuum evanescentem immo teneat ipsum et coadiuuet ei multiplicet - ei hoc no in to tum est in Zirbo et pinguedine renum m quare circa membra iacta de natura et calore multo indigeneia propter humiditatem multam que solet in ipsis dominari . circumdata est in animalibus et plurima reticulatio . et precipue in locis distantibus a principio caloris naturalis et magis in frigidis de conplexione et humidis.11. de medula. Medula est superfluitas sanguinis in ossibus concauitatem habentibus .
et hoc significatur per hoc quod omne animal habundans in sepo lsebol et pinguedine habundat et in medulla . ei fuit puer quando est puer . In os Se enim eiu S reperitur sanguis et que qui lconualescente calore in ipso et ii decoctione albescit . et ita quod non sit superfluitas sanguinis ossa nutrientis . significatur . quia illa medulla est calida et humida . ossa quidem sunt frigida ei si cara . et SuperfluitaS contraria eSi - Cacu Sa cuius est superfluitas quare uidetur quod potiussit superfluitas ossis siue medulla quam nutrimentum . et hoc significatur quod in ossibus animalium frigidorum multa reperitur medulla - quia calor ossuum in eis non potest dissoluere
pinguedinem Seu medullam - propter quod os non habet spinguedinem l l medullam - quoniam
consumitur ex calore in ip SO OSSe - iuvamentum autem medulle ossium est ut ipsum fomentet et humectet - et ut ipsum excitet et ut os per ipsam sit uentrem habens ei ut forte sit cet solidum.12. de moαbicie et duritie. Post partes istas ultime in mollicie et duri cie maxime elongate sunt humiditates uisui deseruientes et precipue lCab albuginea que clara est ualde et subtilis creata - creata est enim in facie glacialis . clara igitur posita est propter quod gradetur dilatio lumini S super glacialem Si enim spissa crearetur obtegeret et uelaret lumen ab omni eo quod
13. de nurea. Nucha ergo a quibusdam putatur esse medulla . Sed Arci Stoteles
dixit quod non fuit medulla quia habet in se duri ciem que non accidit medulle et dixit quod
16쪽
ipsius iuvamentum erat per spinam transire ad modum ligant uel ligant iligamentit - iuuando
retentionem spondi lium et Spine V et Omnium que ex ipsis oriuntur sed posteriores aliam inuenerunt ipsius utilitatem - descendit enim a cerebro sensificans uirtutes et mouens membra sequentia CBRut.
14. I de virtutibus, ortu et structura membrorum Sin licium J Et hoc sunt simplicia hominis membra in quorum unoquoque infuse sunt uirtutes ad sui regimenti custodiam et tutellam . et sunt due rei nececarie - Moliua de loco ad locum et digestiua seu maturatiua . et motivam de loco ad locum diuidunt medici in tres S - in appetit tuam que trahit rem necessariam ad locum . et exput Sivam que expellit non necessarium a loco et retentivam que retinet quod necessarium est in
loco - licet eadem uirtus apud illosophum luel tisi cunal ponentem principium motus et quietis ab illo motu esse inclitterens - Et dico quod motum motu si uniuscuiusque membri similium partium aui est ex Si ermate aut est ex Sanguine ρ qui generatur que generanturi ex Spermate Sont li omnia preter pinguedinem luel adipem l ei carnem - quorum generatio ceSi ex Sanguine AE et secundumphis ictim ii spermata masculi et femine diu ei Sarum intentionum sunt , intentio enim spermatis masculi est intormare ad similitudinem eius a quo spermatum is permatel est - nisi aliud prohibeat
et intencio Spermatis mulieris est recipere formam secundum Similitudinem eius a quo spermate est a spei male igitur masculi spiritus est et artifex et torma - a Spermate mulieris est iundamentum liundamentit generatio et materia - Caro uero ad re' lendam treplendum l membrorum Vacua loca ex Sanguine solo generatur Sui S So quam queml caliditas ei siccetias, coagulant. Adeps uero ex eius aquositate et unci uos ita ie - quam trigiditas coagulat imo caliditas dissoluit - Ex Sanguine generata renascuntur post perditionem suam m et illud quod est generatum ex sanguine in quo adhuc uirtus existit spermatis ψ Si tollatur Α iterum renasci potest Sicut dentes in elate puericie. item que conplexioni sanguinis uicina sunt non indigent multitudine conuersionis sanguinis ad sui nutricionem - immo statim in Sui occursu in eo conuertitur. Quorum materia est Sperma et Sunt a complexione sanguini S remota η necece est ut multis conuersionibus Sanguis in eorum nutrimentum Secundum ordinem Conuertatur qua'ropter in quibusdam membris ianta sunt loramina sicut in OSSibus quatenis S eorum nutrimentum Sanguineum siet et moretur in ipsis . ut ea procedant paulatim conuertendo illud in sui similitudinem periecte - a carne autem spei manta Separatal est ista foraminum nececitas Preterea - licet predictorum plura membrorum simplicia nominantur a medici S non Suis tamen carent complexionibus et texturi S - sicut uene ei artarie et panniculi omnes μ conponuntur enim ex uillis seu illis ordinatim in eorum textura positis Sicut uidimus quandoque in artiti cicali bus - ei hoc propter nececitatem plurimam. Nullus enim motus nisi ner uillos completur. Motu Senim volontarius ii iii per uillos in musculis sparsos . et motus naturalis . qui e St atractivus uel atractus - retentio et expulsio . iii causa uillorum ex quibus uasa naturalia texuntur sicut stomachus . intestina . uene - artarie - uesica - nerui - ei Sicut in arti liciali textura tenduntur illa qqedam in longitudinem quedam in latitudinem quedam in transuerso , quandoque ita cest, et in naturali et que protenduntur in longum appellantur attractiva - In latitudinem uero tensa expulsiva uel alia littera et meliorci et que protenduntur in longum apropriantur atractioni - in latitudine uero tensa ex uulsioni - et sunt con Stringentia ' que uero cadunt Secundum transuersum sero serie deseruiunt retentioni ei Suni tamquam irena secundum formam suorum Siotuum in medio posita ad prohibendam Superfluam ii uelocitatem motuum expulsivorum et attractivorum . motu Suero enim non cum impetu Sed quadam successione et gradatione uolunt fieri et quandoque omnes iste species uillorum in eadem iunica simul reperiuntur quandoque in diuersis - et cum in diuersis reperiuntur tunc Spernuntur separanturl que in latitudine tendunt magis in tunica ex irinseca ei alie due uillorum species in tunica intrinseca magis - Uerumtamen illi qui in longitudine protenduntur magis ad Superficiem declinant intrinsecam , et ista separatio uillorum non tuli iacta propter alliud nisi ut uterque motus perueniret melius et magis expedite - et in membris quibu Sex igitur multa mora et lixio longa materierum uel manerierum forcius conmiscentur uilli retentionis cum uillis expulsionis , sicut in stomacho et matrice - uesica - monoculo que omnia 3msela sunt et concauitatem habeneia - in membris autem in quibus non habet locum ista nececitas uehementer. non ita si cui in intestinis quibus magis nececaria esi atractio multa cum torti
17쪽
15. de vasis. Item membrorum Sub Stantie neruo Se - ei que proprie uaSa Sunt . quedam habent unam tunicam quedam duas Vnam tantum . de quibus non est timor ut accidat eis lesio ex materia contenta . cum sit mollis et quieta sicut sanguis quietus qui habitat in uenis unde nec uene nee uesica indigetu ere multiplicitate iunicarum cooperantium μ nisi nececitate coacta. Immo conantur Super corpuS aleuiare . quando autem po Scs ibile est sibi multiplicatio tunicarum membri proseter nececitatem magnam ei multiplicem creata est cum prouidentia - nececaria enim est quandoque fortitudo et Spissitudo uasis propter bonam custodiam et securam . ne forte findacia tur propter motum materie contente . cum fortis Sit et continuus. Alia est nececitas plurima in custodia uehementi materie nobilis recondite . ne Soluatur et pereat . ex quo immineret periculum maximum precipue cum ipsa Sit proprium uehiculum anime et imo ualde studendum fuit in custodia eius - et hec materia est Spiritus et sanguis que materiis lin arterii si est recondita reposita . et dicitur primus thesaurus et melior quem habet natura V et hoc est causa multiplicationis tunicarum in artariis. Tercia nececitas est uehemen S airaccio et uehemens expulsio - quibu Sindiget membrum instrumentum separatim - Vnde utrumque iacium est membrum singulariter et absque permixtione - et manifestum est hoc in stomacho et in in te Stini S. Quarta nececitas est
oppositionum Iconpositionuml diuersitas que a diuersis pro ii cedunt principiis et diuersas habent
intenciones et complentur melius supra conplexionum diuersarum naturas μ secundum igitur conplexionum diuerSarum diuersarum naturas . cum licti ius operationes sunt ineuitabiles in aliquo membro et maxime V uoluit ' nececarie natura inter eas diuidere - et unicuique operationi instrumentum proprium preparare ad hoc quod utraque conpositio Secundum quod melius per se in actum procederet . sicut in stomacho - in quo nececaria fuit operatio que melius conpletur per membrum uillo sum uel squami non uillosum . et etiam operatio digestibilis que melius conpletur in membro carnoso - Unde ipsum natura tunica carnosa et neruo Sa muniuit - neruo Sa . ut per neruosam fieret temperantie et distemperancie rei indigentis ureparatio - et per carnosam rei digerende secundum quod possibile est maturaiio - attamen natura situs istarum tunicarum cum prouidentia ei discretione ordinaui 1 - nemo neruosam uero et sensibilem interius posuit Carno Samuero et digestibilem exterius - potest enim digerentis accio ad digerendum Sine occursu peruenire
actio uero tangibilis absque obuiatione rei tangende non fuit. 16. de cuti. Et cutis que est totius corporis indumentum ex duabus laminis constat quarum accidit eleuatio uni lami lamine absque alia cum uesicula - Lamine autem ille ortum habent ab extremitatibus uenarum ei arteriarum cet, neruorum que teriantur itexunturi in eis . et creata est una perforata ut cribus ad hoc . ui per ipsam fiat respiratio uaporosarum Substantiarum seu Superfluitatum interiorum membrorum ex quibus in pluribus partibus studuit multiplicare natura pillos . ut per eos obviet rebus noctuis et percautatis speccati uisi et ut sint sustentamentum et defensio nobilis membri . in eius cuius regimine solicita est nimium natura . et hoc est intentio in creatione palpebrarum et superciliorum et pilorum . uidelicet ui sint in defensione alumine superiluo et a fumo et a puluere , et ab omni eo quod ad oculum uolat aut descendii ad ipsum de capite - et sensiticatur cutis in diuersis partibus - siue a diuerSis neruorum extremitatibus procedentibus a cerebro uel a diuersis sponditibus nuce - et ipsius sensus debilitas uel substractio Semper Sequitur nocumentum nerui deferentis sensum ad ipsam . sicut insequitur mollicies cutis in poSteriore parte capitis ex lesione partis pari si neruorum egredientis a foraminibus existentibus inter primum et secundum Spondite colli - Cutis itaque diuersatur in raritate ii et spissitudine ubi magis est rara et pilosa magis est aspera - ubi magis spissa magis lenis - et plana et Siccior magi S eSi aSpera Qquia, humor magis est mollis , Et quandoque multiplicantur tunice licet cortices in membro propter fortitudinem et tutellam . sicut in tunica dura seu cornea que Secundum ueritatem conposita est ex tunicis subtilibus , quatuor - que sunt cortices superpositi ut Si ex- Corticetur unu S eorum non fiat comune nocumentum s et propter hoc quod locus opositus foramini
est magis indigens fortitudine et tutela - et hec dicta sunt de partibus simplicibus de tunicis pluralitatem habentibus.
18쪽
1 T. de or anicis membris. Organicorum uero alia Sunt quibus iit seruitium et sunt regalia , Alia sunt instrumentalia seruiencia Regalia igitur quibuS iit seruicium sunt ea super que est replecto uile et sunt minere uirtutum spiritualium anime et Spiritus intellective . et sunt officialia et loca eorum membra uero regalia intrin Seca Sunt Vii - et quedam eorum preeminent in sublimitate et principalitate Ceorum quorum Sublimitas et principalita S magis notiti catur Cui sunt
quatuor cor - cerebrum V e par ei StomaChuS - et i Sia creata Sunt iam osa in Sublimitate quoniam minere QSuni, uirtutum spiritualium rege iacium corpus animalis hominis - et post illa in celsitudine sunt testiculi duo et renes - et uesica - l Sta enim Vii - sunt diuersa diuisa uersu si orbes Stellarum - et centrum eorum cest Θ - et Si addamu S Dulmonem et splenem iam reperimus - viiii in dignitate iam osa conparata - viiii spch eris et diuisa iuxta - viiii orbes mondi l) - Regalibus seruientia quedam sunt sensui apparenci R et ex irin Seca - ut oculi aure S - manu S - et pedes intrinsecat uero - quatuor - epigioli S - meri canna - intestina et similia - et posuit deus carnem et neruos renes et testiculos uuluam et uelamen cordis et pectoris uiaulam et epigio tum ei dicci asamigdalas et linguam ex parte sanguini S et dico quoniam Sanguis est emanans ab epale et locus eius Suni uene et cor et dominium eius est in superficie corpori S - et in anteriore parie capitis V et proprietates consequentes ipsum sunt risus - gaudium . desiderium coitus . multitudo
Sompni et proprietas eius Cest in stomacho cest, uelocitas digestionis , et iacilitas penetrationis - ei in corpore toto facilitas alterationis substantie eius ad substantiam carnis Et creauit deus gloriosus et excelSUS cerebrum et pulmonem et omne quod est in corpore ex membris frigidis et humidis ilematicum lileumatici si et ipsorum principium et elementum proprium posuit fleuma . et diuisit ipsum sicut aquas in diuisioneS - s superficiem terre et diuisionem in aere quam deieri nubes at V. Similiter pars fleumatis que currit in canalibus pulmonis et it continuatur aeri adiuuans ipSum in preparando ad cor cum iacilitate - ei fuit excitetur per ipsum et contortetur uirtus hanelitus in expulsione facta uel firmi calidi superflui cuius retentio possit esse causa combustionis cordi S et est pars alia ista que ascendit a pulmone ad cerebrum et per sui conpositionem descendit de cerebro sicut descendit ros ex aere propinquo terre et eius dominium est in posteriore parte cerebri - uel in posteriore cerebro . et in pectore . ei in moribus loquitur dominium ipsius quod est castitas naucitas . seletas desiderium coitus - in motu autem id quod est pigritia et taciturnitas grauitas et tarditas res 'onsionis In corpore ad ut id quod est parale sis tremor ei debilitas et proprietas nature eius in stomacho est inirigidatio ex acuitate ciborum ei potuum et reliquarum materierum Superuenientium stomacho et cordi et corpori quidem l quia uirtus expulsiva contoriatur in eo cum Sit ei naturalis , Sicut simile per suum Simile et consear per Suum Consear. 18. de felle. Et creauit deus excelsus et gloriosus iet , quod est caclidum, ei Sic ccum et igneum et est domus colere citri ne - et posuit an ex una epati adiuuans epar super deiecationem cibi et posuit dominium coclere, citri ne in uertice propter sui leuitatem et subtilitatem et eius altitudinem et eleuationem . eius autem respiratio est in utrisque auribus quia Sunt ex diui Sione eius - et ipsius natura ut ei asimilatur ex membris quod est caclidum, et sic ceum et proptereait Sa quidem currit in corpore cum Sanguine sero 'ter conbinationem ei conuenientiam eorum Sicut est in conuenientia olei ad lampadem , et de proprietate nature eius in stomacho est atractio cibi ei adiutorium super digestionem et emundandi femundandum l iecem - et hoc quidem sequitur
uirius moralis ex accidentibus eius eius est inconstantia iuror et subtilitas - et acuitas et solereia - et audacia - et elatio - ei desiderium coitus - et memoria - et uelocitas reSpon Sioni S et iotum corpus cum sequitur ex ea calorem et Siccitatem.
19. de osSiθuS - cartila in DuS - sellis et ian uibus - Et adsimilauit deus ossa - cartilagineS- pilos ei ungues et ligamenta coclere, nigre Omne enim cerebrum hocce membruml congelatum terreStre priuatum sensu est ex parte melancolle et sedes ipsius est in Splene - et dominium in uisu et i eius es icti in Sinistro corporis . et per eam accidit iaciturnitas s et cogitatio m et grauitas et iletus - et tarditas - et timor - ei solicitudo . pusilan imitas . et aspes eius in succeSSionibu S- ei in stomacho proprietatem habet retinendi et excitandi appetitum - et corpus ex ea consequitur
19쪽
Tfrigiditatem et sicceitatem, carnium ei immobilitatem proportiani tam proportionatami sibi
dominanti secundum quod est magis et minu S. 20. de princisealibus membris. li Posita sunt autem - quatuor principalia regalia corpori S - 2l V. animalis a quibusdam - Ab aliis uero - iii - ab aliis autem ii - Sed a sapiente uerificatum est unum esse principium tantum in animali et illud est cor - anima uero una eSt uirtuS actu potencia uero plures iunc exiguntur quod alicui uni coniungantur principio uel primo uel potentia a quo omnia sequentia suas trahunt uirtutes uitales - et operationes naturales et decendacia i ab eo et mutent ipsum in suis dispositionibus et reducantur ad ipsum . Sicut in particularibus reducuntur ad Sela Sum comunem omneS Sensu S particulareS - quare in animalibus diuersis diuersa membra officialia nececaria fuerunt contrahentia - S - uirtutem ab uno membro et uno principio - quod in periectis animalibus est officiale et in inperfectis uero consimile - Sicut in ostreis - S que non habent sensum nisi unicum S - tacium et membris carent officialibus . habent tamen membrum consimile - Set cum calor naturalis figatur ei sustentatur merito ipsum est principium omnium aliorum - Omnia enim aliud taliquidi trahunt ab eo - ipsum autem de nececitate non ab omnibuS Item cum ipsum sit positum in minera spirituum et caloris uitalis . cum ipsum sit uehiculum uirtutum uitalium sensibilium motiuarum - Neeecarium igitur fuit ut tale sue per ipsum calefierent ei perficerentur ab eo - et ita ut habeant ortum ab eo tantum apud sui radicem - calor enim et ipsci us uia sicut effectus et causa ab ea de radice consurgunt - Sei dicit Ocalenus, quod epar sit, principium nutritionis ρ Cerebrum uero sensus et motus Set non uidimus in omni homine supra comunicantionem hominis ad plani e iaS ni Si Sela Sum et motum quare cor non sit principium nutritionis nec sensus et motus - Secundum ipsum non erit principium . Set si dicas quod aliqua uirtus principium chabet, a corde que nec pertinet ad nutritionem nec ad sensum nec ad motum tunc illa uirius erit preter sensum et motum et preter uirtutem in qua animalia comunicant cum selantis conuenienter cum omnibus membris Sei non reperimus talem in animalibus nec in membris ipsorum et Si dicas μ quod sit princi 'ium motus - qui est secundum pulsum . tunc omnia membra comunicant cum eo in pulsu aliter enim non esset principium et univerSale respectu omnium membrorum animalis et si dicas . quod cor habet illa in longum ad
unam conparationem l operationemi motivam et alia Cin in latum ad conparationem Ioperatione nataliam et in transuerSo propter operationem terciam secundum quod attrahit it retinet et expellit
quare non est volontarius - iamcendi iste motus conuenit aliis membris . ut stomacho matrici quare cor non est principium alicuius quod fleumaticum est aut si est est principium nutrimenti et Sensus et motus - Quare autem sit ita . signum est . quoniam alius in dormiente pulsus qui est coniunctus cum digestione nutrimenti et alius in uigilante qui coniunctus est cum operationibus animalibus - Ad id dem alias proponit ostensiones Arcistoteles, dicens quoniam ad quod nulla uena vadit - et a quo omnes uene tendunt debet esse principium uenarum . et nullum membrum reperitur tale nisi cor Item omne quod nascitur ab alio dat uel debet esse principium ei a quo nascitur Set epar cum Sit totum carnosum ab eo uena non naScetur . cum Sit substantie ipsius uene substantia ualde difficilis . igitur non potuit esse principium uenarum Verumtamen huic rationi instat Auiccenna, dicens quod corallus in nascitur in terra molli et ludosa fluto sal in mari - ei tamen est arbor durissima - preterea reperitur uena penetrare Permedium ipsius Substantie epatis et in penetrando diuisiones et ramiticationes suscipere uel
iacere ergo in eo non habebit ortum - Cor autem et quietam ei pulsatilem in se retineat fretinetlet iungit et tamen istius quam illius materias quas deierunt bene continuat continetl - nec habet venam aliquam in is et nisi postquam ex se exierit in se iterum reflectatur ireflectituri et redeat
rediit - antecedit etiam in ordine nature et creatione - preparatio cordi S - preparationem cerebri Seuepati S - non enim nutritur uel sensificatur membrum animalis in quo non est Sustentatio uitecum calore naturali Cum ergo ita sit . necesse est preparationem ei formationem membri 'remitterem quod sit recreatio et Sustentaculum caloris et spiritus ante creationem nutrientis et sensificantisi se Sum Set hoc est cor . quare ipsum positum est antiquius et sublimius in corpore animalis
et non habet sibi conpar - et omnia alia sunt post ipsum et disposita secundum ipsum CS et ei
20쪽
ordinata - et Ocalenti S mores ei uiriuium naturalium operationes diuersas diuisit iuxta diuisiones conplexionum cordi S et posuit earum proces Sum Ordinatum et rectum Supra ipsius temperantiam AE errorem uero conplexionum et inordinationem supra ipsius intemperantiam . consequela S igitur eSt apium eum Secundum rationem - et non secundum Sensum diiudicantem . cor es Se basim et V uirtutum ' radicem moralium et eis deseruientium - Ad motum enim radicis 2l V. sunt motus ramorum et conuertitur - Cum enim ipsius forma radicalis sit - supra ii quam mouentur uirtutes morales . et i 'Sum erii radix instrumentorum moralium - sicut enim se habet
periectum unius ad periectum alterius V ita se habet unum perfectum ad aliud perfectum In eo autem quod Ocalenus, dicit quod epar est principium sanguinis propter hoc quod neque in meri neque in Stomacho nec in intestino sequente ipsum primo reperitur Sanguis set in epate'ropter hoc quod epar circumstat receptacula tecum sanguinis - ut cistis fellis splen - et uesica uidetur magis sequi sententiam sensus ut medicus - quoniam et Si sanguis in prima sui perfectione appareat in epate et in uenis post iusti m - non tamen est ibi in sua periectione operativa optimam et dignissimam periectionem consequitur Sanguis in corde tantum ubi ei admiscetur Spiritus - et ubi sunt spiritualis et uitalis Summe - quare postea in uasis melioribus ei magis Securi S reseonitur a natura seropter timorem uehementem de deperditione ipsius o cum ipse sit melior thesaurus nature.'i2 l. de corde. Cor ergo secundum Arci Stotelem, est 'rimum et ultimum mouen S membrorum animalis μ plenum spiritu ei uirtutibus que Cab aliis concomunicantur propter influentiam ab ipso - cordis una extremitas subi illi aia eSt et ad unum punctum congregata V et hoc punctum eSi a quo incipit natura protrahere informationem totius corporis . et altera sui extremitas est dilatata in circulum et iste due extremitates coniunguntur figura circuli mediante cuius circulari circularet initum angustissimum est apud punctum - Deinde an 'lificat se continue Secundum circulos crescenteS donec attingat exiremitatem que est i circulo maximus circulorum cordis et Sic gradata est is sius figura ad similitudinem pynee - quatenus ingenuosa ipsius fabricatio Superiorum et inferiorum Sit conueniens ei bona - et non sit in ea Superfluitas evagans in angulo Sin quibus lateant nocilitia . et iuvamentum in subtiliatione unius partis ipsius cesi, ut sit minor DarS Dartium ipsius que 'arata est ledi ex contactu ossium ei facta est dura - Similiter hec pars cum superfluitate ut melius obviet ei minus ledatur seu patiatur a rebus sibi occurentibus - et debilitata est ipsius extremitas altera ad meliorem conprehensionem materie ingredientis Sanguinee Seu aeree - ad euacuationem faciliorem egredientium ab eo . et ut sit suificientia in origine eisque Bb eo Oriuntur et apud ipsius radicem predictum est membrum quod est profondatio sit - ζs ibi a V ponitur simile cartilagini paruum ut sit ei basis lixa et firma et eleuata it eSt ipsius pars Superior ui elongetur ab appodiatione super ossa procoris i corporist et facilius descendat calor spiritualis ad eleuationem uirtutum uitalium ei perueniant mores boni - Sed elongate a depressione que est
cauSa timori S ei tristi cie et auaricie μ et quoniam situs partium cordi S - S - ante et retro decxi rorSum et Sini StrorSum AE Sui Sum deorsum . operantur Si tu S parcium Corcseor i S ei receSSUS eorum a sui S Sitibus naturalibus - est causa recessus aliorum a Suis Silibus naturalibuS - ex quo
eo qdem accidit detormitas in exterioribus cum deformitate mentis. 22. de Substantia cordis. Sub Siancia quidem cordis ex diuersis consimilibus conposita est ut sit principium omnibus aliis conpositis et simplicibus partibus . a similatur in Sui con-po Sitione conpositis et in Simplicitate suarum parcium similibu S Conponentia uero cor Sunt caro uillus neruosus et cartilago uel simile cartilagini . in suius Ccarne carnibus in uillis suis neruo Si Siae US inerui Si cordis ligamentis paniculis citatoriis . in substantia simili cartilagini membris duri SOS Sibu S et cartali aginibus assimila Cia ivr - cum caro ipsius ei solida ei sicca et dura ui sit diiiicile 'aSSibilis Species etiam uillorum fortium plurime diuersitatis in eo contexie sunt longitudinalium 'S atractivorum et latitudinalium expulsivorum ei transuersoriorum retenti uorum ut sint ei suill cienteS Species motuum V et apud ipsius radicem positum est ibi iundamentum membrorum quoddam cartilagini simile ut dicium est.