장음표시 사용
211쪽
At Marchio noster expedita cum manu per Selavoniam, seu S lacum verIus, ad Savum in Croatiam progressus est, ut Croaticis adauctus copiis, per Savum descendens, in Bosniam penetrans trajecto ad Brod am Savo, hanc exercitus partem versus Belgr dum duceret; maior dum ejus pars per alteram descenderet. Enimvero ex oppido Sclavoniae Possega tormenta bellica secum abducens per montes & valles die 3 i. Jul. Sisariae, die 4. Aug. Nardae, die 7. Sissaci appulit, ubi Croatis associatis militibus flumen Unnam transivit, repulsisque hostibus, qui cum exercitu quindecies mille militum ex altera fluvii ripa consederant; die I 5. Castanovigam, dein Ja newietam, Dubigam, Gradiscam &Brodam expugnavit. Recedentibus autem magis magisque Τ cis, qui proelio rem committere noluerant, insignem eorum ma num ad Gradiscam assecutus, ceciditi Ad Brodam dein ponte sternens' Savum, variis operibus eum ita munivit, ut fluvius, ab hostibus liber, in Caesareanorum potestate maneret, atque adeo in Bosniam transitus illis omni tempore pateret. ρ
- crediderunt multi, expeditionem hane Ludovico Commissam, ut ob veterea cum Dunewaldo inimicitias seorsim imperaret; sed ille criminationem hanc re ipsa confutavit. WA NRR. His. Levoui Part. II. Lib. X. pag. ss. q) ZEx L Ea in fungaria Part. I. pag. 376. anonymi Vita Ludovici pag. 29. seqq.
212쪽
Monse Septembri in Bosniae Sclavoni seque confinio, haud Uictoria procul Τervenim, novam a Τurcis Victoriam reportavit Ludovu venirian. cus. Nuncio enim accepto, Τobolium, exercitus hostilis in Bosnia Ducem, cum quinque millibus Τurcarum ad Derventam Τermand) consedisse, veritus, ne munitionibus nondum persectis, pontem ad Savum invaderent, ipse Turcas aggredi statuiti Impedimentis ergo in alteram ripam trajectis, & peditatu omni ad tuitionem pontis relicto, cum tribus millibus equitum nocte ineunte prosed has, prope Tervenietam, Bosniae vicum, quindecim mille Turcas invenit, qui conspecto Cliristianorum agmine in i co editiore, & natura munito, aciem instruxeranti Ludovicus neque hostium multitudine , quos numero longe inferiores crediderat , neque loci iniquitate deterritus, per dumos & scissas tuos equites duxit ad pugnam. Piccolominum dextrae, Castellum sinistrae alae praeseciti Hanc magno surore aggressi sunt Turcae, sed bis repulsi , tertioque magna clade assecti; quinque millibus oecisis, bis mille captis. Ludovicus ipse sua manu quinque Tu eas occiditi occisos inter fuit ipse Tobolius. Militaria signa numero XXX hostibus erepta. Castra cum omni bellico apparatu& impedimentis in Ludovici potestatem venerunt. Proelium die
213쪽
I98 H I s T O R. BADENAIs L I n. V. 5. Septi commissum. r Ludovicus inde variis Bosniae urbibus, Ba alucca, Brussa & KOrtinianis saucibus occupatis, eXercitum in hiberna deduXit. Haec in Croatia, Bolaia, Scimonia feliciter Badensis dum gereret, alter eXercitus, Lotharingo & Bavaro Ducibus, ad utramque Savi ripam a tergo securus, Belgradum usque progressus est. Urbs haec, vetus Taurunum, nono Augusti obsideri coepta, seXto Septembris capta; Bosnicae victoriae, quam pridiuillius diei Ludovicus reportaverat, effectus. 0
Novum Martis Τurcici theatrum Ludovico Badensi annus 1680. aperuit; quo ille eX Servia in Bulgariam, a Danubio ad Nissavam transtulerat bellum; periculoso conatu, quod Danubius Caesareani exercitus hucusque fuerat nutritius pater Prudentia bellica duas ille sibi paravit victorias; unam prope oppidum Sissam, in Serviae & Bulgariae confinio, ad Nisco Deseriptionem hujus proelii dedit castellus Comes in Literia ad Hermanianum, Marchionem Badensem, Vindobonam scriptis, quas Theatrum Eviropaeum Tom. XIII. pag. 298. exhibet. Adde ΜΛ a T. TRILERUM in Descriptione Uungaria pag. 9sti WAGNE auri in Histor. Leomui Part. II. Lib. X. pag. s6. & Anonymi Breviarium ι tae Ludovici, Germanice scriptum, pag. 3 . R. cs Theatrum Europaeum loco alleg. pag. an.
214쪽
mitibus. Bellum, a Ludovico XIV. Galliae Rege A. I 688. Germanis illatum, copiarum Imperialium partem vocavit ad Rhenum. Et ctor Bavariae & Lotharingiae Dux, cum exercitu ad illas oras sunt missi. Belli Turcici summa Ludovico Badensi commisssa est soli, qui novas jam gloriae palmas suo ductu collogit; Croyaci Duce primas post eum bellici Imperii partes tenente. t Exercitus nonnisi viginti quatuor millium fuit, quibus ille Turcas,
numero & opportunitate rerum multo superiores, proeliis, expugnationibus urbium, transitu suminum, in Bulgaria prosecutus est, fortuna lavente.
Νissa, quae & Nessus vel Naissus, Versus Haemum mon- Uictori iem, Serviae Civitas est, ad quam die ΣΑ. Septembris sanguino- iam. lenta pugnata est pugna, quae ut possiet committi, plures praecesserant pugnae. Ludovicus ad Semendriam & Sizonigam usquis progressus, Moravam Calendis Augusti transivit. Fine anni ex tremum Ludoviciani exercitus agmen Turcae aggressi, graves poenas dederunt; vel occisi, vel in sugam conjecti. quod dis et q. Augusti eveniti n Ρostridie illius diei Ludovicus exercitum
215쪽
HIs To R. BADENS Is LII. V. rei cum omnem , qui Jagodinam inter atque Ρalancham in castris munitis Caesareanos eXpectaverat, multis millibus eorum intersectis, disjecit, universa castra cum Ios. tormentis bellicis multisque vexillis occupavit, atque Nis Iam versus prosecutus est hostem. Ad urbem hanc denique sese fixerant Turcae, castris ad vicini montis summitatem usque probe munitis. LudoVieus, dextro cornu hostes a tergo in monte aggressus, eos descendere eosigiti Sinistrum in planitie versus Nissavam sumen stetit, eos firmiter expectans. Proelium die 24. Sept. commissum; decretorium sane, quo militaris prudentia Ludovici summum culmen ascendit. Quadraginta ille Τurcarum millia cum sedecim millibus armatorum aggressus, tanta arte pugnam instituit, ut post cruentum certamen pulsi loco superiore hostes, in sugam conjicerentur. Ultra decies mille Turcae hac pugna ceciderunti Impedimenta, tormenta cum castris & cum urbe Nisa redacta sunt in potestatem Ludovici victoris. x Sed & totum Serviae regnum victoria hac in Caesaris potestate firmatum. In ipso Nisonsis proelii ardore Ludovico allatae sunt literae, quibus excidium Badae avitarumque ditionum depopulatio ei
trum Gropaeum TOm. XIII. pag. 639. WA Maenus tu Hi l. Leopolia Parte II. Lib. XI. pag. 1 F. R. x MARTIN. ZE R. Rus loco alleg. pag 186. Theatr. Europ. I. cit. p. 64.
216쪽
Tum vero rem majoris consili animo agitavit Ludovi- Widdi-eus; secum deliberans , an versus dives illud Bulgariae emporium, urbem Sophiam, olim Sardita dictam, ubi Vietirius castra posuerat, cum eXercitu procederet, atque adeo totius Bulgaris dominum constitueret Caelarom; an versus Danubium rediret, i ea munita, quae adhuc in Turcarum manibus crant, ad Nicopolin usque occupaturus. Posterius hoc praevaluit consilium. Piccolomino igitur Nissae praesecto, festinavit Uiddinum; ubi novas ad Danubium laureas collegit. Venit eo, videt Tureas & vincit Ludovicus dio 6. Octobris, Widdinum expugnat ; a unoque hoc proelio Bulgariam subigit, Walachiam &Τransitu niam Caesari aperit. Bulgarica haec omnium bellicarum expeditionum Ludovici pulcherrima fuit, quam solus ille suo direxit a bitrio ; qua Τurcicus limes terminatus Nicopoli; Christianus imtra sexennium ad milliaria Germanica centum adauctus. Inter haec coniuratio contra Ludovicum Badensem detectaeae Exteri quidam voluntarii milites vivum eum, vel mortuum,
Tom. III. Ce E Theatrum Euro'. loeo alleg. pag. 647. WA N Rus Parte II. Lib. XI.
217쪽
Τurcis tradere decreverant. Unus ex conjuratis rem prodidit; reliqui carnificis manu perierunti a Caesareanorum in Hungaria exercituum tam stupendi pro gressus Byzantinam Aulam induxerant, ut de pace reducenda s rio cogitaret. Coaluisset ea, nisi inter conditiones primam posuisset Caesar, Moldaviae & Walachise ut renunciaret Sullanus. b Bellum ergo continuatum decennio , nonnisi Carolovicensi pace A. I 699. siniendum. Exercitum victorem in Transilvaniae & K laclitae limitibus per hiberna Ludovicus disposuit; ipse contra-eto herculeis laboribus morbo , Hermanstadium prosectus , C rolos adiensem Praefecturam Croatiae, Virtutis suae praemium, ab Imperatore accepiti 0
g. XX. Expedi- Mortuus inter haec Michalii Apafius, Transilvaniae Prin-
sylv n. ceps; Q silio Michaele relicto, cui laverat Caesar. Τehelius, Sullano lavente, ambiverat Ρrincipatiun, & cum XXIV. millium exercitu Transilvaniam A. I o. intravit ; stabilemque pedem ibi si gere coepiti At Ludovicus, confirmata superiore Flum
218쪽
garia, cum dimidio militum numero intra mensis spatiuin omni εμ 'Τehelium Τransilvania expulit. e Clausenburgi Provinciae Statuum convocavit Comitia , in quibus proscripti sunt Tehelii asto-cipe, qui in Walachiam fugientes, Turcarum & Tartarorum copiis adaucti, nova irruptione in Transilvaniam facta, apud Cron- stadium repulsi, ad Walachos redire coacti sunti f Ludovico apud Transilvanos haerente, Vigilatus Nisam,
Widdinum, Belgradum rursus in Τurcarum potestatem redegit, atque adeo expeditioni hujus anni imposuit finem , favorabilem rcis; apud quos Muperlii, Vietirii nempe principis nomen, ab aliquo tempore genti pergratum, successibus his multo gratius evasti Tali sub Vigirio Turciei Imporii gloria restauranda videbatur. Spes suit adaucta, cum brevi post, mortuo Sullano, di Vigirius auctoritate sua successorem ei dedisset Achmetem II. Datrem desuncti; hebetis ingenii Principem, quem pro lubitu suo se recturum speraverati I iuperlius ergo omnes Imperii Turcici vires intendens, a Tehelio consiliis & armis adjutus, una A. 369r. expeditione unoque proelio Omnem Hungariam Caesari se ereptu-
219쪽
auspice, apud Belgradum Iulio mense consedit. g. XXI. Ludovicus cum sexaginta sex mille Christianis ad Petri
varadinum considens , versus Salankemenum progressus , ab li ste deceptus est. li) Vigirius enim celeri itinere castra ejus praetergressus, Petrivaradinum inter & Ludovicianum exercitum metatus est castra, ad Danubii ripas; ut omni commeatu, terra advehendo & aquis, intercluderet hostes. Astuto consilio respondit eventus. Legio tota Buquoii, multis cum supplementis legionum, 25 . commeatuum Carri, ut & centum onerariae naves a Turcis intercepti sunt; qui laceessibus his exercitum Christi num quod inclusum tenerent, audaciores sunt facti. i)At Ludovici Badensis animus infractus & constans ex angustiis his erumpere & per Turcarum cadavera militibus suis viam aperire decrevit. Aperuit eam per caedes & strages. Turcae. dextro Christianorum cornu su , victoriam per biliorium tenuerunt. Reduxit eam cornu sinistrum , Ludovico ductore tandem hostes prosternens ; tanta cum virtute & sortitudi-
220쪽
ne, ut in omni hoc bello nunquam; in alio vix unquam fuerit 'μ
Pugnae tam memorabilis dies fuit I9. Aug. a tertia hora usque ad noctem. Ultima ante noctem savit Christianis. To menta bellica I 58. & decies mille tentoria erepta sunt Turcis: Turcarum qui in proelio vel caesi, vel vulnerati sunt, numerus ad vicena millia ascendit. Vigirius & Ser Herius aliique duces magno numero perierunt. lin
Caesar, Ludovico gratulatus victoriam, summum exerci- Ludovi- tuum suorum Imperatorem m) eum constituit; n quae bellicarum nee.li' dignitatum suprema, paucis ante ipsum Collata. Piccolominus a tenens. Fordinando III. Imp. eam accepit. Post eum Caesareos exercitus Campi - Marelchalli Generales, ut vocantur, duxerunt, ad annum usque I 66 , quo Montecucullus, reportata ad St. Got-