Hieronymi Cardani mediolanensis medici Liber de providentia ex anni constitutione. Ad Marcum Antonium Amulium Venetum cardinalem amplissimum

2쪽

HIERONYMI CARDANI' MEDIOLANENSI MEDICI DE

PROUIDENTIA EX ANNI

NT EI reliqua munera quae Tem Opt. Igax.q; mortalibus concesiit quae quamplura sunt ac praestantisima illud prorsus diκ num atq; incEparabile quo ea quae futura sunt humanae prouidentiae subiecit.seu in Milonibus Osiris per prudentiam, seu in naturae casibus per tot artes inter quas primum ferme locum medicina bi uendicat. Etenim ex anni confiiitutionibus quifuturisint morbi quales quanti quando ubi quam pernicios, quibus in aetatisus temperaturis uiuendi consuetudinesexuq; praescire licet si u rum auctor atq; inuentor mortalium decus Hippocrates nisi multis iam annis illiusscripta latui sent, tam claram ac persticuit doctrina nobis reliquerat ut nihil desideraremus. Iam primum nunc annus trigesimus Hauus absolutus es. ex quo opera ac diligentia Aldi Manucii ciuis Romani, fium est, ut Italis Europeis omnibus Hippocrates res Llueretur. Vt nil mirumsis tam breui tempore res quae a in desiuetudine abierat restitui non potuerit. ccedit quod quis Hippocratessriesit cum in Thessalia uti O,antea in Go esset, non ita ad ungue quadrare θtris regionibus ρο- tuerunt.Verum neq; tantum discrimen est locorum ut,

3쪽

t Hier. d. de proui Ientia sit impedire diuinationem si quidem non tam Hippocratis dicta quae fateor, ste propria magis quam illius rationes

quae toti orbisunt communes expendere oportet.2uaerumtur igitur haec Primum qualis natura morbi fuerint qui humanumgenus anno praeterito uexarunt inunde processerint: Quique etiam nunc magis uigeant, requi nam δε turisnt eiu)modi a generalibus causis procreati tum uero etiam in omnibus bis temporibus duo alia communia cis cet quae loca magis minusue obnoxia, quae varietates morborum, c generis,o magnitudinis ratione. tum uero, LIua tertium in singulis temporibus an contagium ullum a cedat. quibus pro coronide adiicitur quanto tempore timex

dum sit ab huiusmodigeneralibus confiitutionibus. Morbi praeteriti cuius speciei fuerint. Morbi praeterit quibus in locis maxime,&quae causa propria.

Morbi praeteriti an contagiosi. Morbi praesentesquales,&cuius speciei. Morbi praesentcs quibus in locis causas proprias habent. Morbi praesentes an contagiosi. Morbi futuri cuius speciei.

Morbi suturi quibus in locis quales vigebunt

Morbi fisturi an contagiosi. Io Morborum generalis constitutio haec quousque perseuerabit id qualis scilicet in m

4쪽

1 Ex anni Constitutione. 3. Tigeramus cetosingula, e fient decem Capita Muero causam reddamus omnium auesoritate, Uratione tum experimento uteudum est. Auctoritatem ex Hippocrate

sumemus. Ergo cum posteriores nonsolum bis quae Hippocrates tradidit uita addiderint, uerum neq; illa quae tradi di plenesint a secuti dico salenum, enum, Paulum, Zasm, bessent eu uicennam liquet ex Hippocrate omnia desumenda in hoc casu esse iast baec quidem Hippocrates tractat in libris Epidemiorum, C tertia horis morum 2 libro de Mere. Aquis e locis. Videndum est igitur cum de libro de Aere, o κquis, docis ac tenti estione phorismorumsatis conniet eos esse legittimos de libris pidemiorum C in quibus maxime haec tradietur materia, s qua sint legittima, rurius costat tertium imde primum, et praecipue buic proposito perutiles ese, et tis Isiritimos in caeterisseptimum, o quintum maximespuristi irmat Valenus primo insextum sitimiorώ tiam 'φ'e ''tum autemsimilem primo, uertio loquendi forma sed consemplatione ualde inferiorem.quamsenteutiam confirmat p pri tertio de disicultatespirandi sedsecundo de diebus reticis quamquam de quinto addubitare uideatur in eandem tame ei Piridescendissententiam. id Iura ex primo sumemus tres sine. con titutiones ex tertio non habemus si unam exsecundo duas prima stertia esione ex sexto unam inseptima sestione. Ex quarto duaesed ualde imperseefae ut in omnes quae ex epidemiti nam quintus 2 1eptimus non habent con pag. r. Sessituriones nouem Ex libro de ere, re quis ac I Acis babentur sex quibus sunt quatuor ilia numeratae in

5쪽

ς Hier Card. de prouidentia phorismis duae alia additae qua obrem cum plures sint diligentius explicatae quam in Aphori iis ictasti, uti ddemus insuper consideratione ex uentissum 1 S 7. t. x tertLι sphoryinorum dissoquionem astuloc ' δ' rum ex eodem libro, stes quadruplex ut etia suae euatientissent omnia ex quibus conjeeturam accipere posmmus uiginti tria excepto ortu occasu sederum qui cum sis com munis nonsunt rationes horum illis tribuendae bed qui tenussolum augent aut minuunt. Haec uolui ascripsisse ne saepius repetendo lurorem facerem traditationcm,aut omittendo idem diciis nonfacerem. Con lat igitur annum bunc praeteritum habuisse aestate calidam, sicca uehementer adeo ut a cadendis ferme In aliud medium Septembris uix ter aut quater nec copiose imbres ceciderint quod etiam ex astrorum oblitutions facit intelligere possumus quoniam rati ars occiduus, si realis iuxta eclipticam ab eo tempore forme se ad inem Septembris Soli assiduus comessuat et cum antecesit.sub eius radiis .itaq; quod ad prima qualitates attinet baud di lib. de Acbium ein auris hoc pendere, de mystocrates. m n.

uti de anno qualis hic t futurus hoc nanq; modosi quis rimatusfuerit ac praecognouerit temporum occasones ' maxime desingulissciet,ut plurimumq; anitatem squσ, , tur,et rella uia procedet non minima artissu egloria. quod si cui haec diuiniora uideantur is ab hac sententia disedat. Ascessano no minimam partem conferre ad rem medicam

issam

6쪽

ta anni Constitutioile. ipsam astronomiam sed omnino plurimam cum lina cum . .

temporibus, uentriculi in hominibus utcntur si uod iuro dicat ora Hloreus cs; multae erraticae ex ad marte coieriniferi morbos vagantes, contagiosos si quidem intelligit medio primarum qualitatum, ut dicit, sium

hoc bisolum dogma Idrologorum quos pro nunc mittamus quandoquidem susiciant nobis pr.ecepta Dippocratis ad ueritatem eruendam. Cum ergo ex dicta conspiratrono Solis, artis in Cancro,Leone, Cy Virginuenis e si uisfuerit Vlas immoderate calida,etscca inde per discesu Solis a marteDfio Marte Orientali in Libra casesuo, nullis rationibus fieri fudiui utumnus immoderata humidus, s venti estiui uerint Atrinisicci partim ,et partim uulturni, utunnales aut Cori, e Thrasciae liqnet grauem faciam esse mutationem in corporibus biris. Et quia morbi ab aere trifaria uni primumsὐm ex constitutione aeris ut tertia phorismorum Laefiat febres

continuae , ardentes cum.n.calor Ii immodicus ut primo de natura humanagenera bilem plurimam quaecum non tex. 36.

posti regi a natura putrescit eius pars aquosa, accenditur, o humor inflammatur, C ftfebris iuxta naturam temporis Secundus modus 6 ex congenitis humoribus in priori tempore uelut in pbori mo illo utunn morbi Aph. . acutifimi dicit valenus quia utumnussuccedit aestati in ' partie. quo multi humoressuntsupcrassat ideount morbi acuti smi. Tertius modus eratione mutationisiicut dicebat Hippocrates in eadem particula cum inquit dr teporibus qu, dem

7쪽

Hier Card. de prouidentia is i , ἐρ/n, mistac , Uaquilonia fuerit. Haec causa mi it psi 'pho tentior est aliis quia corpus percellitur, ' bisecunda inrismoru de rimised dubitatur an quando tempora contrariami succedunt pariant morbos tunc, s dicit Valenus in tertia .. ii Asbor morum quod non immo potius intemperies corri-ritur. I lut1 bemsfuerit aquilonia, Osfrigida, sicca, o uer australe calidum. Ulumidum dicit Valenus quod

erit uer illud temperatum, Uratio est ex uerbis Hippocra. h. ris in libro b Mere,s quis huiusmodi Si uero hyems, , quidemsicca tis Forealis, uer autem pluuiosum, Q am

, , trali, necesse es aestatem febriculosa ieri, ippitudines

, , induc re, quum n. ejus de repente accedat, terra humida. facta avernis imbribus, ab austro. necesseeliaesium du, , plicatum spe hia terra irrigua,ac calida, gra sole urente: , quum uentres in bominibus nondum con tristisint, neq; D. rebrum resiccatum.2Von. n ieri poteys, cum uer tale existat , ut corpus S caro non bumorefluidamni, adeo ut febres , acutiqumae in omnes irruant, maximo autem in pituitosos., Oct 'senterias par est feri, o mulieribus, o uiris humi- , , dioribus. Solum id restat dubitatione dignum, cursae ius superuenies madida ex uere terrasusicit baecgignere quorsum adiicit insiwιlis coniugationibus unum tempus ut hic

hyemem qualiscunt.n fuerit omnino idemsequi esset nec 1 Sbaec non despuis di causa ed ut intelligamus persedie rationem temporum. Fraesupponit ergo Hippocrates primustatum e non ut Valenus impliciter interpraetatur non animaduertes equentia uerba linebunt haec Si uero byemsa estralis, C pluuiosa, o clemens uerit, uer autem siccum

borealca

8쪽

Ex anni Constitutiones sboreali, e tempesu um pituitosis, s mulieribus, Id senterius eri uerisimile est propter naturam humid .LIn is de eri humidum hoc in uere boreali ascco Tices ex illo

uerbo tempestuosum at non j ex testu sed qui piam addidit loco contrarii xv δiος quod est tranquilla seu clemens χημέiο3-i.tempestuosium cum in tertia Aphorismorum no adsit nee Grece nec latine. Fuchsius autem solita temerita .

te etiam in textusnec fu tulit, 'δερ quod tamen ades sed non χειμε ιον Dico ergo unde humidum illud nisi ex copia congestae in Deme pituitae=ccum neq; in uere quod supponi-rursccum, V boreale sic. nasi debet,neq; in e late cum sit calida, e scca summi potuerit ergo Hippocrates duo tepora non unum ut Valenus putat ad praedicendum de temri praesupponit riando I ergo unum tempus praesum ponit ut de illius morbis praedicat uelut fecundo Oidemiorum Carbunculi in Crunone oliui pluebat in ardoribus qua larga. Contingebat hcc per totum G maxime ab au-sro inuriebantursub cute sanies si uandoq; ex duobus temporibus venatur tertium semper autem primum assumit aestatem aut bemem, Usequens utumnum pro Viate,s uer pro hyeme, pronunciat defuturo .m in ph sec. I. rimis, s libro de aere, o aquis, Ufecundo Epidemiorum. Euandoq; assumit quatuor tempora ut pronuntiet de toto anno uelut in primo , s tertio Epidemiorum sed in tertio Ustitue.

nonflum quatuor tempora assumit uerum quingi Vt mi I. i. 3.rumst quod in aliis Iocis duorum tantum meminerit, uider ei. qu, dum est igitur quando uelit tempora essesalubria quando morbosa: e quando morbos quot cinyra assumera nec

9쪽

Hier. Card.de Prouidentia se fit. 1 6 qui morbi ex rubin temporibus rant demum applicabimus haec proposito. Et repetam , dixit Valenus - . 'A tertio in tertium Epidemiorumstatum esse temporum aliώ

naturalem alium praeter naturam quisit causa morborum. illum tribus ut dixi modis ratione humorum praepars.lorum alias temporibus ratione propriae intemperiei, si tione ipsius mutationis. Cum uero considerauit duos annos,ut anni peliventis praeditiionem conficeret ligere oportet tertium Epidemiorum sub hoc sensu. Cum totus annus fuisset pluuius, o austrinus i. calidusculus atq; humidior; ax trinis uentis flantibus edita ut omnino tranquillus, et Epid. sine uentis feruir fur. Ut totum illud proponatur loco. iis , , tuli modo quod ab alιq interpraetefaelum puto. pthiuius a ventis in totum silens. Paulo superioribus anni temporibus squalores praecessi senisub aricturum flante aus tiro muhum pluit. Mutumnus nubit Ius umbrosus large pluit , wems, Mytrina erat humida, Henis multo psbolis reuersonem circiter aequinoctium aspera erat extrema hyems, O iamsub aequi

noctium Boreas pirauitoninxit. non ita diu.Ver rursus are tirinumsne uentis plurimustum, V continenter ad canem Wq;.. esasJerena erat, et calida. magν erant olus.

Stesiae paruae dissertimspirarunt. Sub rEluru rursus spirante Zorea multum pluit. Cum esset totus annus au'inussumidus, o lenis per bemem alubriter quide ege '

runt

10쪽

Exatini Constitutione I srunt praeter tabidos de quibus modo scribemus Ante vernna cum rigoribus consecuti sacri ignes multi Et pus per venit ad illa uerba Pere Ionge plurimos exercebant acri ignes tenebantq; otate, , sub utumnum Vlate carbuno teX oculi multi, b putredines. Cumq; posterius tempora com 'parasset inuicem demum cocludit hoc modo omnibus quos tex. 1

supra scripsimus uer erat i Vtifimum plurimoseis

stulit. Ulas commodissima pauci miq; perrere: ut

mm rur)us, Usub ruilias mullι interierunt. Iar αοι. Vocat autem annum ex toto silentem licet u

quinosii Boreae, silesiae flauerint per aestate quoniam eum essent venti ordinarii, obiecessarii tamen in primo addidis. Non ita diu in secundo par dispersim liquet amtem quod abi emis in praedit iisnem inchoatis extendit ad Mutumnum. Ut ad totum annum defitsolum prima pars Demis. Vec miraberas qui legis haec nam totus labore lysit in coligando textum ut exemplar babeamus purgatum a mendis .hoc autem quantis laboribus quisl intelligu liu expertus j ex illa profunda caligine uetustatis erueraueritatem, lucidam interpraetationem etiam ad rem iuniamus. Quatuorsum genera constitutionum anni tum partium eius primum es extremae salubritatis de quo dic bat Hippocrates libro de aere, et aquis,et locis Sugnas Ain astris orientibus, occidentibus secundum rationem et in utumno decidant pluuiae Us emisit moderata nec ualde elemens nec modum excedens infrigiditate uere vero olate tempeqhue intelligitur pro ratione consuetudinis

illius resonis Iton suo mortio Bononiaesuo, Medi uni