Hieronymi Cardani mediolanensis medici Liber de providentia ex anni constitutione. Ad Marcum Antonium Amulium Venetum cardinalem amplissimum

31쪽

Hier. Card de prouidentia per canicula dies atq; eo magissi feruida est,nusiurm Dues flarent,nam turbulenta e stet neq; cca neq; pluuio sed ni Ja. Tertium est ubi uer Jet ciuilomum ualde frigidam Usccum, tunc essent morbi attonili plures, Ufrequentes mortes repentinae maxime Florentiis, e Roma etiam non paucae.Florentiae urdem propter aerem siccum C teperaturas melancholicas X omae ob humidum ex aquas aerem qui j impurus nec baeco contradicunt.aer.n b

midus secundum subtantiam esse debet, iccusu purus

ratione uaporum unde Romae, Ufidorentiae malus aer X

mae ad morbos magis paratus Florentiae ad uitae breuitate Ceneraliter dico cum desit etiam signum Georgi hoc anno non est timendum a pecte quae ex aere ortum ducit inpia uer.

Et ut exquisitius res haec Osiit haberi sciendum quod Hippocrates plerunq; inmutationibus temporum no absumit nisi unum tempus anni medium ut diiudicet desequems Aph ,, j.Vellat in phorismo illo De teporibussi quidem byems, scca et aquilonia fuerit uer uero pluui um,et Virale na, cesse est olute,no assumit uer Valenus uero no animaduertit quod, aJumit nisi ueris, Demis consitutionem sed sufficit humidu praeter naturicum calore blatis naturali ad pronunciandum destatu aestatis.υ erra hoc maximὀo aperti lime declararet assumpsit Demem non solum naturalem sed etiam contrari ι,ade ut liceat inferres Dems fuerit seccundum tuituram uer autem Musirinum, e immrdum erunt etiam haec maiora, Uticaciora. quods

32쪽

. Ex alrni Constitutione 'serent morbi acutissimi, Ufebres malased etiam pestilem tes Hoc autem declarat in illo bor mos vero Aqui ci sonitιs V recus, ubi ex immoderata frigiditate, siccitate

quamuis stem non oleat parere murbos graues acutos tamen dicitjebres a curasseri, atra biles coniunxit auteimmoderatam qualitatem Uruentem duorum temporum sed luberrimam, ut potesccam , et 'frigidam e tempus saluberrimi Ditem quod ad acutos pertimet morbo cilicet hyemem, fretamen pronunciat de morbis grauibus Fropterea in libro de aere, I aquis iungit duo ilicet constitutionem temporum duorumsmilium, O morbosam sed non in tempore morbo se, si tamen baechabet, Si autem ae iaspiu cc pag. 3nr0ast, γ uel o multum perfletur, mitisq;sequatur c utumnus,necesse Ut byemem morbidam ess , Et bis qui

pituita abundant,c qui quadragesimum annum excesse cerunt febres aidentesseri uerisimile se, qui uero bile abun cedant, costarum inflammationes, ου pulmonis.Unde con cIut quodsi haec inciderent in .esatem tunc adessent omnia quae necesssariasunt ad morbospemiciosi umos, e pluriamos,sed hoc declarauit in tertio Epidemiorum, ubi ergo te Dea coisporis constitutiosuerit morbos, e inciderit in tempus cu- ἴ ius qualitas alia non fuerit morbosa tunc iubet Hippocra-P tes expellari tempus succedens. V elut uer ausirinum, πρIuuiosum habet qualitatem bumidam morbosam sed quia non babet caloremsed temperamentnm in aliivis qualit tibus morbi differentur doκec uenerii latis initium uti Ior bumido iungatur, Udjiciat morbos.Sed δε in tempus incidat quod habeat qualitat ad morbos faciendos idonei

33쪽

Hier. Card.de Prouidentia. tunc erunt morbi in eodem tempore. Unde dicebat ins sec. i. cundo Epuc orum, Carbunculi in ramne aeIii plus, bat in ardoribus aqua larga contingebat hoc per totum, smaxime ab Austro. amia tamen non erat nigrinum tempus uitiatum nonsuerunt morbi pestilentes, similitersiduo temporaβccedetia unum qualitatem unam aliud alii ut si uer bumunm aestas caloremsubmini ent feni morbi,sed neq; pestilentes Stasi tria tempora coeant psi citer ut Demia uersu du, cur aenia naturalissent morbi maligni Sedsi tertium tempus alia qualitate propria

qua morbumsacit exuperessent morbi pytilantes.Et militer sidiis tempora congeminentur sient etiam pytilentes. Vt si uersit Musirinum pluuio um, stualia calidum, Ut smiliter fassent morbi p6hletes Scire aute decet quod Hippocratis mens e i quod talia ueniant nec stri0,s nosnt coniecturaha, dubia ut isti putant. Et ob id passimi addit necesse es iacis illa euenire.Et ratio id flendit,quoniam aeris constituti cum nos die no luq aerem perpetuo hauriamus er ex corde , excerebro uinblimi corpus immarctur.Et praesertim ad quatuorgenera inorborumscbres ob cor. abce Ius in pestire . pulmone quia e trab

tur aer, e gutturis sananchen uocant, o cerebri opb-

Halmias quia cerebrum haurit aerem, Vocul acillime patiuntur ob copia sanguinis, pirituum qui ad illos des runtn opbibalmjae.n febribus proportione re pondent ut probi. 8. etiam rytoteles prima problematum se ab cellus petiis ris cerebri abscesibus, et inlis,naximi conlijsuit peIὶμ Ientiae.Sequitur ergo oblituti peditilens erit, ergo ope,

34쪽

Ex anni Constitutione. II lintia sequetur ram humanum consilium generaliter ob tot errores, o necessitate non ἴt resistere conseitutionibus aσris,ideoq; pro nuncuit Hippocrates adiiciens hoc uerbum necesse es: is constitutio non minetur Vlem non qfumus tamen secure dicere no erit pesis sed dicimus non erit generalis in tota rouincia ex aere sed etsisuccedat crunongeneralis uis ex cadaueribus in praeho, vel aperte aliat quo ingentispecu pravo corrumpatur aer in ea regione a terit citra aeris corruptionem propter famem cretae non stet adeo esse generalis quanquam, ad omnes perueniat ut dielum ea in libro de uenenis seu potius in primo libro sunt n. tres aut propter contasum quod etiam ponitur ab ri

1latele, Ufuit illi cognitum ut prima problematum, ex quo 'δ' mirum esse cur quas latuerit galenum qui ρον illumfuit.

Sed ibidem b. ec declarata sunt.ex hoc patetcn Hippocramodo unum tantum tempus a sumit in pronuciάdo de morbis, ulsecundo Epide torv. modo duo,ut in libro de aere,et aquis, et tertia pborismoru cu praecedens fuerit contrariu pro imo assumpto mo tria ut in ei de locis u praecedens fuerisimili,ut stem ueri modo quinq; cu uult pronuntiare de inget peste. Et quod necesse esse assumere plura tepora

in duobus agibus, uel cum uolumus pronunciare de magna multitudine morborum,ac prauuate, uia cum temporal rum recedunt a naturali niatu, er ad qualitates minus mor pag. LI. biscas,utfrigus, si siccitatem. Propterea dixit in quinto Epidemiorum in illa media conseitutione non.n.numeraui illam inter consitutiones quod imperfidia, mutilata

esset Siccitates multae py Fauoniumse taesunt usq; ad

35쪽

r aequinocὶ n. utumnali sub Canemaesus ualidi, caligi, M uenti febres udoriscae tubercula iuxta aurem multis ob- γγ rtabunt. Fauonius siccus uentus post aeItatem uerisi. mile ea auctorem loqui de aeniat anteriore conuersem do,ne interponeret Demem totam , Uuer medietatem

primam ablatis. Neq; scribit quandosuerintfebressu lor cie, isturbecula. 'rim credendum est in ipso equin f jο, προν sub secutos imbres,ideo ex corruptiune aeris immodicescci,s prius etiam calidi exurentis humores quasi diluto ueneno in multo humido ex imbribus genit fessus fulsefebressudorifcas , tubercula. Sed iam declaremus unum pro exemplo ex dissicilioribus quod eli Georgii cisi 4bhsti rμcryrcic naturam loci uehementerfrigidum se stil.nii. ciat pestem sequenti aestate,quod etiam est Hippocratis ter, tio Spidemiorum cum inquit Eou autem esset annus Au-ij trinus humidus, ου mollis per hyemem quidemsani degebant exceptis tabidis Ante ueristitem simul cum orienti, bas frigoribussacri ignes multi quibusdam cum occasione, quibusam non atq; hi malvi multos per eurni multis, fauces doluerum uoces urtiat Hebres ardentes phreniticio, raulcere feruido edia: inpudendis tubercula lippitudi- ,, es carbuncnti,alu turbatae cibori solidia Inde non mura, tomo ubi mili corpretini igitur febres ardentes ante uerreost. 1 es, items bremus postfacta frigora ire plurimi uno rota , runt. Nec refert 9di.rpr Odruerit uer auremfi gid ἴ,,' ' ullomum aquosum nubrium. Nam nonfuitne iccu, nec cum magnis rigoribus. Nec quod posti Circa aequi mousi. - , etiam byemes maximae uer aquilonium secizatas limia pauca

36쪽

ta anni Conmmtione. I8 paucae frigiZe: circa fixiuium aestuum aquae paucae ma regnafrigora se ad canem,nam Demes.i. tempora humida fuerunt,o quodsubsecutun es max ἰ frigidum, ut neq; ante propter bumidum,neq; os propterfrigus morbosgonerare potuerit. Sed audi illum in quarto, tarcastititium csa 6 . i. Ubernum quilonares uenti erant morbo regio corripie ci 'bantur abunde coloratio partim borrrdi partim non tin tiguae Ebusa tertia die. In clarust frigus Uum uehementeum uentis aquilonaribus etiam hyeme obesse quanto mi im uere. Nam coactolumore intus copioso, justra m iam aduruntur quoniam calor non potest exhalare, ideo putrescunt uehementer, e morbosgenerant pestilentes,s . Apho. M. uersecundum naturam, Crium hoc quod exhalare facit humores generant furores atra biles, morbos combitides, s attonitos, qualesgeneralit morbos cum ipso b

mores exhalare prorsus probibuerit: praeter natur ueritScerte longe plures, O Iotbalytimis lethaliores Exaeris autem praefent qualitate Gryloteles docet turbulentiam qualis j iuxta lacunas , Uytagna in Nemes perseuere ble. Haesatis tempore uel etiam utumni initio dum tabuc caleta: pesem breui futuram praedicere. At ex ortibus, ου occasibus sederum ut iubet Hippocrates in libro de aere, Uaquis ac Iocis ut dixi obseruatum es quoties picia umma pare. 1.

cui jussmulfuerint in Scorpione cum Saturno aut Mam te uel Saturnus , aut . ars inter Pleiades tunc fuerint aut regi illa talis fuerit,ut aster eorum it in Leone, Crine

ridie, dum sol oritur ex Marte quidem per pylikntem,

37쪽

Hier. Card de protiidentia cn acutiνhmos morbos plurimos ipse eodem tempore intἀrire: Ex Saturno autem acutos non impliciter,sed T diuturnos eodem modo. Oportet autem saltem per ulti dies permanere. Eri huiusmodi bitur rationibus acile eti ut Ii,. quet praefire cunila quae in annis euenturasuu praesente

medico, uchphiloseph circa morbos praecipue quatuor illos iam didis cum pestilentes futuri sunt aut non con siderare atq; praestre praedicereq;.Sed iam ad inytitutu redeamus

es artum perientum est ex annone caritate in qua tot pauperes moriuntur. Nec eLil quis putet ut quidam sinplices aut improbi creduut, aut crederesimulant quod debeaniperire fame a desediu ciborum prorsus. hoc. m. uix unquam accidit sed moriunturfame quod coguntur edere

cibus malos natura, stetiam corruptos. Vnde Valenus in

yp IU Iibr I cibi boni, re mali ucci ouaserie docet quod cum primo Omnia cerealia defecissent poti etiam Iegumina rufici coaliasiunt edere radices, Ugermina agrestium plant rum s herbas etiam incognitas unde uero b aestate falla es, pestilentia illa generalis sed non contagiosa tamen nec primi, neuecundi modi,si e tamen tandem transiit in

pestem contasos non buboniam ex qua pasim moriebantur tam qui bono quam qui malo essent usi regim ne Bod licet Valenus ibi non aperte dicat cognoscitur tumen ex bylona Eusebii Caesariensis , Uex dieiisi'. sui valini qui plures nobiles, seipsum fatetur corre P tum e ut dixit tu ibro de libris propriis ut solum id in dubium reuocare liceat cur pose famem pejtis succedere βοkat,efa Oscere et is non tantum illos qui male uixeresed

38쪽

Ex antii Constitutioire. Is qui bene. Et dicam quid sentium,namis usebius refert Chrisianos qui tunc in uillis habituant tempore pestis axentii quaesuit, blerio pejsisentia cuius meminit Valenus nam ob religionem ab urbibus prohibebantur, illo minus uexatos quaisquamsine premerentur ob paupertate qu qui in urbibus. Causa erat quoniam Omitto mo out ille reste dicit quod Deus sui aueat,qui in uillis degat magis subiiciuntur peliitentiae cominum no contagiose, qui in urbibus buboniae,nam qui in uillissunt prim is uberi rem habent copiamgerminum , Uierbarum ac radicum,

recentium es incorruptarum, Iiberiorem aerem. ideo

morbos plures contrabunt, aequia robusti suntsi materia protrudatur ad uti unt carbunculi. pustula, cur euadunt ut Valenus ibidem diccbat , neq; Vt aliquid ex terra natum quod positigignere buboniam pes praeterfungos

Q hoc etiam raro, stide raro ad illam deueniunt,at qui in urbibus primum herbas, ergorminasemiputrida com dunt, C praeter id carnes corruytassalitas recentes, Ur animalium non esui aptorum,praeterea sanguinem pisces c eum corrupta at ex his bubonia deterrima peιiisgeneratur,2 hoc latuit Valento quia non nouit pestiem buboniam ideo propagatur tempor annis in urbibus maximenbiae non esi corruptus contagium consuetudinis, ου cum rupitam aeris ex uaporibus in ruribus autem Ulis ex ci lis. Ex quo patet quorsunt quatuorgenera pestis commune quodsi ex corruptione aeris, uel aquarum quod ut dixieli contagio sum.i .ab aere V etiam consuetudine sed Ieuiter, e est impresio ab estiris, 2 non potos igigni ut putant, ii stulti

39쪽

Hier Card.de prouidentia iusti neq; ob inopiam etfrumentariae neq; alia caussedetii a Deo, ου CHO.Secundum est ex cadauerum multitudis te exhalatione terrae, vi locustis et booit ex uaporibus, etes contagiosum ab aere non a consuetudinesed per sepeganerat Vt bubonis.disseria prim quia est in uaporibus non in aere, uel aqua. ertium I ex consuetudine, comta tu, steli bubonia esstis et se cum ultima putredine,et sot Ii generaresecundumgenus, o inficere aerem uaporiabus lethalibus, steu pessima celeritate mortis,o multit dine morientium, quia paucioresseruantur. Hartum est quo it ex fame etsi comedant cibaria agrestia non permutatur nisi quandoq; insecundum genres. st autem com dant res corruptas, et maxime ex animalibus permutatur theisit in buboniam. Et recitat uena a quod aliquando futira Ita, ne in Africa ut homines eruerent osssa e pulchris d. tibi. borribit auditu comederent medullas, jkiatim mor ilitenti tui concidebant. Et debis non eIi dubium quinfacta ut rit pestis bubonia ex tanta putredine. Et cui primuma

nus non potesseri ab aliis unquam sed potest esse causa mmnium aliorum, ut die lum es ita bubonia si nece sariustabuna aliarumsemper, Uper accidens. Et hoc decla ratur quia cum nonsat a caelo nec aere necst perpetua otur oportet ut oriatur casu ex aliis, uel etiam per putred nem linteorumsepultorum, MI exhalationis alicuius corruptae. Et nullumgenus etiam praeter primum potest eser nerale toti orbi sed uni prouinciae tantum Dico ergo quod ob diuturnam amem quae perseuerat periculum esu nesuccedat unum ex tribus teneribus pestis, Usorsan pnsem

40쪽

ta anni Constitutione.

coniungi duo,uestria. Et tandem ut dicam quo enti ubi perfuerauerit fames necesse erit ut hoc contingat. Propterea fiendum quod umores gignuntur praui in corpore ex cibis pravis qui sint ex plantis non eo com ruptionis deueniunt utfaciant pese buboniam quia non perseet putrescunt, quod apparet experimentos caulis, cicaro putre1cant odor causis parum sentitur nec es horaribilis at carnis Vlfardisimus Corruti ergo humorum plantis genitorum diufruari potest, o ad extremam

putredinem non peruenit. ouorum piscium carnis V eorά

quae asti confiat ad sumum peruenit putredinis, oesia tim ut etiam cisncoctio optima es. Deus.n res te cuncta dia pensuit optima pes imis opponens. qua non bona non mala. in in optim pes ume olera non bona mala parum caro optima pesima. Ergo concepti iam humores uaduruntur morbos lethales efficiunt attamen pestem buboniam non gignunt. Non.n. quod medicifalso putἱt exu ito ad ueram euiem quae est putredo ου contagium primi modi deducitsed ad contagiumsecundi co primis, oscudum modum ut in libro de uenenis, quoniam quae ardenso cantur,s sicca minus perfesti putrefere possunt Seruantur autem humores diu in uenis, Us in conuitutione prsua possunthrme per duos annos aut saltem plussuam per annum seruari quanto diutius si tempora non declinent multum a suo natura latu. Et ideo ad propositum uenis