장음표시 사용
302쪽
endediti Patriarchatus anno. Eartamdem
comparatio eum supra deseriptis
Pag mi , alii sique posterioribus
ipsius Nicolai eonventionubus . Animadversiones.
I. π N priore nostra de Nummis Patriarchais rum Aquilejensium Dissertatione Instrumentum monetae eudenda in lucem edidimus . quod Nicolaus Patriarcha fieri jussit
anno Dominies Nativiνatis millesimo trecenis
resimo quinquagesimo mero , Indinione nona , die decima os iva mensis octobris . Eiusdem
argumenti syngrapha in aliam sub eodem Ni- Colao . primo Patriarchatus ejus anno , Cliri sti IIst. conseistam . quae partim cum supra descriptis rigani tabulis convenit , ac partim cum allis ipsius Nicolai , operae nostrae Pr tium est evulgare , ex vetulla Membrana G hertini de Novate Cancellarii desumtam . In Ch mihi nomine Amen . Anno Nativi- ,. tatis eiusdem Millesi no Tercentesimo quin- ,, quagesimo primo . Indictione . . . die vice.,, simo quarto Mensis Septembris . Presentiis,. hus Nobilibus 8e discretis Viris Dominis, , Gerardo .... Petro & Iacobo fratribus deis Luca . M.tgilstro Petro de Larocha de Mu- tina physeo , se Henrico de Aynt E , fa- , . miliaribus inprascripti Domini Patriarchae , is testibus ad hec specialiter vocatis se roga- ,, tis . Reverendiis mus in Cliristo Pater &is Dominus D. Nicolaus Dei gratia Sanctae ., Sedis . qui legiensis Patriarcha , juxta mori rem Predecolorum suorum ad fabricati ,, nem 3c conitructionem nove monete Aqui-
,, legensis sub ejus nomine diligenter inten- ,, dens : confisusque de probitate & fidelitate, , Discreti de providi Viri Zilii quondam Z G nobii de Florentia . de cuius industria , is fidelitate . & providentia laudabile telliis ,, monium intellexit , ipsi am Zilium superis hujusmodi moneta cudenda de facienda Ma.., Sistrum constituit . se officialem suum i,, ita quod ipse . de Socii quos secum habere M Voluerit . bonos tamen & legales ad opus is predictum . dictam monetam cudere is se beat, & cudi sacere legaliter . de prudem ter . eum pactis , modis , & conditionibus
I. Videlicet imprimis quod ipse Zilius &is Socii debeant facere . aut fieri sacere Iaia Terra Utini monetam hujusmodi bonam , is de puram r ividelicet de unciis quatuoris argenti Venetorum grossorum . & tribus,, quarteriis pro quolibet Marcho . De qua is moneta debeant decem se octo Solidi pomis derare Marchum unum et te de ipsa moneta ,, non possint expendere , nisi de quacumque is scossa prius fiat natum in pondere , se in si igne . Quod sazium debet esse de uno Marisia cho in pondere , & de uno quarterio uncieri in igne . Debent enim in pondere decemis Ze olio Solidi sacere Marchum unum et quod is si essent denarii sex magis . teneantur in sese quenti scossa iacere de sex minus . & eis converso . Quod si aliter reperiatur moneta . ,, que iacta foret contra talem sormam , it
se rato debeat in ignem mitti , Se iterum sumis di 8e meliorari . - 2. item quod idem Zilius & Soeii deisis beat sacere . seu fieri facere sagium in igneis de uno inarterio uncie , quod est granais Centum te quadraginta quatuor pro quarte. - rio r te debent reddere pro quarterio deis argento fino grana octuaginta duo . & diis A milium . Et si reperiretur granis duobus is plus vel minus . approbentur boni denarii r& si fuerint duobus minus . teneantur ia.. sequenti scossa iacere duobus magis . & eis converso . Quot si contra fieret. debeat ., die a moneta iterato in ignem mitti , deis meliorari .is 3. item quod diis us Dominus Patriarchais teneatur deputare certos homines , qui imis tersint ad requisitionem Magit roruin mon
,, te , quando fiet saetium de dicta moneta ris Sc Ci,m fuerit approbata per dictos Deputa- tos . dicti Magistri monete sint liberi a se prefat 3 Domino Patriarcha . & a quocum. si que ejus inficiali de hujusmodi moneta cuisis sa & approbata . Et teneantur ipsi Magistriis dare dicto Domino Patriarche pro quolibetia Marcho Solidos quatuordecim parvulorum , is solvendos eidem Domino Patri irche de tri- ,, bus in tribias Mensibus , incipiendo in pri-- ma cusone dicte monete .is 4 item quod di isti Magistri possint cud,
δε re mille . & usque ad dura millia Marchor. ,, monete parver ita quod quodlibet Marchum,. ponderet uncia una argenti Ueneti . 8e sint ,, in Pondere pro quolibet Marcho solidi sex is ginta sex . Quod si essent duodecim dena. ,. riis parvulis minus , vel duodecim plus , is approb'ntur boni denarii r si vero duoderi cim magis , teneantur in sequenti scossa eos
303쪽
ig. DE NUMMIS PATRIARCH. AQUILEIENS.
's de duodecim minus , & e converso . Et si , Quod si contigerit , teneatur re- ,. aliter reperiretur moneta , quae iacta laret is stituere de sua Camera . si aliter ablata reis contra talem formam . iterato debeat in is cuperari non possent i dum tamen ipsi. seuis isnem mitti , & iterum fundi te meliora- is familiares ... a dicto Domino Patriarcha ,, ri . Et fiat saZium in igne de dimidio se licentiam pollulent . seu a Uicatio suo . arterio un us uncie de granis septuaginta ia vel aliis quos super hoc duxerit deputan- , , duobus e te debent reddere de argento fino se dos . Item quod teneatur dictus Dominus grana octo . de tertios duos . Et cum Patriarcha sacere proclamari publice peris approbata per dictum Dominum Patriarari cham , vel Deputatos ab eo , dicti Ma-- gistri sint liberi & immunes de di s a mone- ta approbata. a prelato Domino Patriarcha, is & ejus quocunque Ossiciali . Et teneantur ,, pro quolibet Marcho eid'm Domino Pa-- triarche dare solidos duos parvulorum .se s Item quod prelatus Dominus Patria ,, cha deputet unum Custodem , sive Super- stitem , qui stet continue cum Magiitris is ipsius monetae ad videndum cudere eam ris Se teneat unam clavim . te Magiari pra se dicti aliam loci . seu castelle . ubi stabunt ,, serramenta pro cusione dicte monete . 8e,, denarii monetati . quoulque suerit factum ., saetium de dicta moneta . Et tenetur ipse, , Dominus Patriarcha dictum Custodem , seu se superstitem salariare . & dicti Magistri ,, eidem sacere expensas ... 6. Quodque teneatur dictus Dominus se Patriarcha sacere proclamari ad omnem reis se quisitionem praedicti Lilii , de ejus Soci M rum: Quod dicti denarii recipiantur in is quolibet soro, vel cambio per quemcuminis que , Pro quatuordecim denariis quilibet, si & hoc sub pena unius Marche in non pa- se rentes I cujus pene tertia pars Camerae Do- is mini Patriarchae applicetur , alia Magistris.,, de tercia accusatori . Et quod omnes OL- fietates dicti Domini Patriarche teneantur, , se iacere observari . Et in qualibet solutio-M ne cujuscumque mercationis , vel debitiis tenentur quilibet recipere usque ad sum-- mam decem solidoruin denariorum parvo is rum : de hoc sub pena predicta . ., 7. Item quod dictus Dominus Patriarcha se teneatur prelatis Magistris prestare domum is pro eis . Sc ipsorum familia r in qua M neta Cudatur . de ipsi cum eorum familiis si valeant habitare . Item quod ipse Dominus,, Pieriarcha teneatur securare , Se securosis sacere dictos Magistros . 8e omnes de eo. - rum familia per totum districtum suum :,, ita quod ipsi possint secure cum argento ,
,, moneta . 6c eorum mercationibus ire peris omnes dicti Domini Patriarche Civitates .is & loca ; stare etiam , de redire absque ullo
se tot un districtum suum. quod nullus audeatri extrahere argentum . sive bollo aum deis dicto districtu , Se hoc sub pena argentiis sve bolsonir cujus pene tertia pars Cameis re Domini Patriarche . alia dictis Magiis stris . 8c tertia accusatori applicetur . Et is quod quilibet portans argentum , sive bolis sonum predictis Magistris , vel ad suam fa-- bricam , possit libere ire . stare .... peris totum districtum ejusdem Domini Patria ,, Che cum personis de rebus suis , tute deis absque eo quod molei ari possit occasioneis aliquarum represali irum . vel aliarum cauis sarum . dummodo non sint rebelles . Se ini-- mici dicti Domini Patriarche , ic EccIeseis Aquilegensis .
- 8. item quod dicti Magistri possint & de.
,, beant cudere , & facere dictam monetam is Per unum annum , incipiendo in Festo S. se Michaelis proxime venturo . Que quidem is pacta prefactus Dominus Patriarcha pro se
si te Ecclesia Aquilegeasi , de dictus Zilius
se pro se Be Sociis suis . rata . grata . ta fio is ma , solemni hinc inde stipulatione interisis Veniente , habere , adimplere , 8e inviola-- biliter observare promiserunt sub M pena mille Marcharum Aquilegensis moneo is te ς que pena exigi possit Se debeat ad eia is sectum per partem observantem totiens, is quotiens contraveniretur , vel fieret e Seis peni soluta , vel non , presens contractusis obtineat plenum robur . obligantes vici Lis sim . unus alteri . videlicet a ictus Domi. nus Patriarcha eidem Zilio omnia sua bonais se Ecclesie Aquilegensis ..... omnia bona , , sua mobilia Se immobilia . presentia de s
is tura . Renunciantes omni legis , consuetu-- dinis , juris , tam canonici . quam civilis
II. Ad primum Nicolai Patriarchae annum haec ejus pertinet syngrapha de moneta cudenis da , qtiae nunc primum publicam lucem vi. det . Eam diligentissime eonferre praestit cum Pagani Tabulis capite superiore descriptis . cum aliisque ipsius Nicolai anno 23 sci conis sectis , ac priore in Dil sertatione vulgatis . ut quae conveniunt , quaeve differunt . sive a pluri.
304쪽
pluribus patriarchis init. e . sive ab eodem non
.adem anno . innotescant conventiones . Monetam . quae seri debeat . vocat Paganus Mnam puran Friv iebensem e appellatque Aluite ensem . . . banam , puram Nicolaus in utrisque Tabulis r & hanc demum apud utruinque positam legimus in denariis . quirro g tuordeeιm pamulis reeipi singuli debeant , ac ia ipsis parvulis , aut denariis parvulis . Argenti unci rs. quibus conficiendus est Marcus . ponderis quaedam species . numerat Paganus quinque , di quarteri r tria , ct dimidium t pauciores Nicolaus tum in hi ς. tum in aliis ejus Tabulis , nempe quatuor . dirria quarteria . Haec vero ad diversa n argenti notam . quod Pagani & Nicolai denariis Cu is inerat , maxime spectare infra dicendum . ot ex uno Marci pondere coalicere nummos Monetarii deberent , his verbis de- nunciat Paganus e de qua maneta Frix1chensi debent esse in quati bet Marcho soliti
hent enim deeem o Io solidi in pondere fac re Marebum . Eumdem solidorum numerum habet syngrapha Nicolai superius descripta . quae anno risi. data legitur : de qua moneta
Aquilegensi ) debeant decem di a Io solidi
ponder are MarcBum unum debent enim
in pondere Meem , octo solidi farre Marebum Mnum . At in aliis ejusdem Nicolai Tabulis
anni r3s6. major est solidorum nummorumque numerus , quem verba praestant . quae sequum
tur r de qua moneta Aquilegensi debeant Di. ginti tolidi . 9 o D denarii Aquilegenses pon-
Ierare Marchum unum et debent enim in pondere viginti solidi 'r o D denarii faee e m ebum tinum . Ac his demum conveniunt Ludovici Turriani conventiones . quae anno r3s9. initae luerunt . Quod ego discrimen inter primam .& alteram Nicolai syngrapham animadversi ne dignissimum judico , ac dirimendae qumstioni , quae in hoc negotio praecipua est ,
Neque tamen omnem , qui posset accidere, hujusmodi ponderis desectum impedimento lare , quominus denarii e usi cursum habeant. constituit Paganus : quod se essent , inquiens, denarii quatuor plus , aut quatuor minlas , approbenttir boni denarii r se autem fuerint quatuor pIur , teneantur in sequenti si ossa eos facere de quatuor minur . ct e converso . Liberalius agit Nicolaus in sua anni t 3s r. syngrapha , inquiens r quod se essent denariisIικ mgir , teneantur in sequenti seossa σοι fa-
cere da sex minus . er e converso . Numeru*vero quatuor denariorum , qui deficerent . eL serunt ejusdem Nicolai Tabulae anno 'a 3s6. consectae . Ad monetam parvam quod attinet, argenti quantitatem . ae solidorum numerum his verbis definit riganus r Item quos diui M gviri habeant auditoritarem faetendi e usi pa vulos . qui sint de Ista quinque quarteriorum ,
unius unciae , & quadrantis argenti sint
pro Marobo . . . . In quo marebo veniant doipsa moneta parva di sint in numero Itb - . di duo oldi . seu duo dc sexaginta solidi . Disserunt nonnihil ambae Nicolai , de Ludovici Turriani Tabulae, in quibus haec
habentur verba r Ita quod quodlibet Marebum ponderer uncia una argenti x meti . , sint in
pondere pro quolibet Mareho DIisi sexaginta
Lucrum denique , quod Patriarchis ex ipsa utriusque monetae , denariorum , dc parvuloarum constructione obveniebat. non idem solvendum indicitur in hisce Patriarcharum Conventionibus , quas invicem comparamus . In Pagani Tabulis haec habentur e debeant Gore di re dere praefato Domino Patriare a . veletur Fasoribus , de qualibet Mareba denario. rum , quos fecerint . quatuordecim parum lorum singulos , filior quatuor parvorum . Et insta r Dare debent de Iuero ipsi Domino Patriarebs de quolibet Marebo monetae pa vae stIum unum parvorum . Aliud est , quod in Nicolai syngrapha anni r3st. indicit ar lucrum : nempe . Teneantur ιω Max stri dare disso Domina Patriarebs pro quolibet
Marcho denariorum solidos quatuordecim
parυulorum ... Et teneantur pro quolibet
eriareba dare sotidos duos parvulorum . Dinsert etiam lucrum . quod in aliis occurrit ipsius Nicolai Tabulis anno et 3 36. consed is rει teneatur dare eidem Domino Patriareba pro quolibet Mareho denariorum den arios novem διαs Aquilegensis monetae ... Et tene tur pro quolibet Mareho monetae parvae eidem Domino Patriorebo dare soli os duos parvulorum . Animadverte . verba illa Tabularum Pagani . de qu alibet mareha denariorum . aut mendo laborare . ac ita legi oportere , de quolibet marebo denariorum e aut certe Mare Arm accipiendam esse pro Marebo,
ponderis quadam specie , ut inferius dicen
lit. Iamvero quaritor prostant, studio nostro publicam in lucem edita, Instrumenta
305쪽
iM DE NUMMIs PATRIARCH. AQUILEIENS.
Patriarcharum Aquil ejensium de moneta eudenis da i Pagani primum anni r 33 o. alterum Nicolai primo Patriarchatus ejus anno , aera Vulgaris II si consectum : ejusdem Nicolai tertium anni I 3sis Se quartum Ludovici Tur. riani . quod anno ris9. datum legitur . BO-nis contigit avibus . ut cum plur i . sive quae
unus Se idem , si ve quar diversi fieri justere
Patriarchae . hujusmodi Ini rumenta reperta sint , singulorum nota compertaque seretia υθι la . Fac enim , unicum aut Ludovici , aut Pagani , aut alterius Patriarchae exemis plum Tabularum , de quibus agimux , sub oeulos haberi r cum non pauca nimium perplexa , primo adspeetu , occurrant verba de dicta . obscurissima , ac sere pugnantia . suspicio iacillime incidere potuit Tet de librariorum oscitantia . deque textu vitiato . Dubium certe removet omne consona lectio quatuor la. strumentorum r quae Constantissime eadem verba . eademque dicta , quibus ingeri suspicio potuisset , praei ant omnia . Cur easdem praeterea Tabulas minime ad nos genuinas ac sinceris pervensae dubitaverimus . cum illae Pagani , alia que duae Nicolai ex autographis Notariorum chartis diligentissime delumptae sint Uoces harbara &1nsolentes , ac dicta perplexa se obscurissimasne causa quispiam opponat . ut chartarumsdem elevet . quae rudi ac barbaro aevo exa. rate sunt . continentque difficillimum neque fatis pervium cudendae monetae negotium . Haec vero . & si quae lunt alia . minime no- his impedimento suere , quominus priore in Dissertatione . cum duae tantum Nicolai , 8e Ludovici Successoris tabulae versarentur sub oculos . veram Aquilejensis monetae cudendae rationem ex obscuris vocibus i inplicatisque loquendi modis elicere pro virili niteremur . Neque sane interpretationum paenitet , quarum a 'i s sublimide protulimus , aliasque veluti certas , timore omni deposito e quin imo nova duo . quae in lucem edimus initrumenista . alterum Pagani . 8e Nicolai alterum . dubium omne eX solvunt, nostramque sententiam mirifice confirmant.
tum denarii parυulorum quatiuaesceim Gu-ιi r itemque nummi itiales , Mare ι , Forto , Libra. Mareum, sive Mareant poriadus. eonficiebant uncia o O, qui certa argenti boni quantitate .cum r.et 1- te et i inferiore immiscenda . e n. sabant . Ex unoquoque Marco plures , vel 'autiores eo latebantur Solidi ideatis . ex duodecim nummis eos,
postii . I. Exl ipsam , quae Monetae Aquileiensis cudendae rationem spectat , jam adgredior. Difficili de obscuro arguis mento splendidior lux . quoad fieri potest .
ut accedat . paucis recolenda sunt quae priore in Dissertatione de nummis Aquilejensium cusis . ac ideatibus seu arbitrariis lato calamore tractavimus . Poponi Patriarchae facultatem percutiendae monetae anno ror 8. secit Conradus , Rex Germaniae hujus nominis secundus . de imperator primus. Diplomatis Uerba sunt , animadversione dignissima : misse a ImperGIi potesnte concedamus . . . Iicen. riam , monetam publieam infra civitatem Aquilegiae faciendi . Igitur denarior iniur menera ex puro argento firmiter praecipimus fri , e I eronensit moneta denariis aequiparari , nisi
tanei voluntate velit meliorare .
Hac sibi coneessa ita Patriarchae nostri usi sunt facultate . ut juxta morem in aliis Monetariis officinis obtinentem denarios amente I,
tum Parvulos, cum majores . cudi sacerent . Denarii parvi vocari consueverunt parvuli a solute , de voce populari pietzuis . ac demum frequentissime Veronenses , propterea quod huiusmodi nummuli Monetariis Marcae Veronensis ossicinis communes forent. Maj
res vero denarii . qui alibi dicebantur soli ii , apud Aquil ejenses appellati sunt Denarii ablque addito . & frequentius denarii Aquileienses . Nummi parvuli . sve Aquilejae , sive alibi in Marea Verones cusi . ejusdem erant
aut esse debebant valoris r non ita majores nummi. Solidi passim de ubique contiabant parvulis duodeeim r at quatuordecim parvulos
complectebantur denarii Aquilejenses . seu
306쪽
quatuordecim parvulorum valorem aequabant . Id Patriarcharum arbitrio procul dubio factum Pro ea . qua ipsi potiebantur . facultate cudendi signandique argenteos nummos , tum Veronensis monetae denariis aequipararos , tum etiam se vellent meliores . Hinc majores num.
mi , qui alibi solidi vocabantur , ac duode.
Cim constabant nummulis ; parte septima apud Aquilejenses aucti sunt . eorum valore ad quaintuordecim usque nummulos protenso : appellatique fuere vel denarii absolute . vel denarii
Aquileienses , ut a solidis distinguerentur . Consule prioris Dissertationis capita lI. III. M IU.
Denarios utrosque , tam parvos , quam majores , quanquam dubitandi ratio nulla est Pro nummis haberi . qui in ossicina Monet xia Aquil ejenfi cudebantur et id attamen certissimis monumentis evinci poteti . quae praeito sunt . Prostant nempe Nicolai Patriarchae. MLudovici successoris Tabulae , anno I 3s6. Indisione nona , die deeima octava menses OID-bris . & anno x3so. Indisione duodecima , diε decima nona Menses Octobris consectae , quae initas de ipsa eudenda Moneta conventiones Complectuntur . la his vero Patriarcham legimus , ad fabrieationem er eonstrumonem noυae Monetae Aquilegensis intendere r Fra cistum Bonaquisti super huiusmodi moneta e denda , se faetenda eonstitui Magistrum e c sto siti sub clavi oportere denarios monetatos , donec a peritis examen in pondere , & in igne peractum fuerit i praedictos denarios recipiemdos esse in quolibet foro . D cambis , per quemcumque , pro quatuordecim denariis parivulis quemlibet: ac demum teneri Monetarium
eudere monetam etiam parvam , seu denarios parvulor . Quot scilicet verba . tot etiam luculentissima rei , qua de agimus , argumenta . Eadem occurrunt verba in Tabulis Nieolai anno ras . Consectis . quae nunc in Iucem prodeunt : hisque apprime consonat Pagani Syngrapha . Thomasius Monetarius Promisetit cudere monetam bonam ct puram Dix ebensem . Ponderari & coaequari iubentur guti denarii ipsius monet , quando inciduntur D euduntur . Examinari in pondere . Drn igne juxta leges constituras debent , ut adprobentur boni denarii . Designatus Custos teneat omnes denarios . sicuti Mnt de die in diem . donec eorum examen peractum fuerit . Hibeantque cinduuores cor ustistri au Iaritatem faeiensi euii parvulos . Parvulos istos. den rioiqu nemo non videt . nummos suisseculos signatosque r illos utique ipsissimos . ne
diutius in re perspicua immoremur , quorum typos in calce prioris Dissertationis . quinque
Tabellis comprehensos dedimus . Addo verba, uae occurrunt , ex Statuto insignis Capitu iorojuliensis deprompta Part. Il. Capite LVIII si omni die cuilibet Canonico , Missaeis ta Horis , ut praesertur . interessenti . tresis denarii moneta currentis distribuantur: qu is rum septem Veronensium parvulorum , proia Matutino , septem pro Missa . & sepremis pro Vesperis . & quinque pro Completorior, . pro qualibet vero aliarum Horarum , qua is tuor Veronen. parvulorum pro cursu . seu ,. quotidianis distributionibus lucretur . Quam maxime innotescit , denarios monetac irrentis , nonnisi cusos nummos intelligi
posse r eosque singulos parvulis quatuordecim constitisse . evincit ipsorum parvulorum . seu Veronensium , duorum & quadragiat
Praeter integrum denarium , qui parvulo.
rum quatuordecim valorem aequabat , vetusta monumenta produnt . docetque experientia ,
culos aliquando in ossicina Monetalia Aqui lejensi minores majoresque nummos . videlicet dimidium denarium , denarium cum dimidio,
ac denarium etiam . qui communes denarios duos aequabat . vel excedebat . Typos eorum praefatae Tabellae reprae lentant inter nummos
Bertoldi , Gregorii de Montelongo . 8c Be trandi r ad eosque pertinet polirema , quae legique in Syngrapha ragani . conventio: nem
pe num. It. Iteriam fuerunt in eoneordio . . .
quod si ipse Dominus Patria eba voIuerit , usoriant alias monetas a prodictis parvulis , & denariis, quod eas faeient . . . majores .
vel minores . Num vero inter minores huiusmodi monetas locum habuerint solidi,
parvulis duodecim singuli constantes , in ossiocina monetaria Patriarcharum cusi signatique , negantem opinionem in citata diisertatione propugnavimus t qua de re uberius infra .
Nummos etiam ideales ac arbitrarios adhibebant Aquileienses . ea ratione excogitatos .
ut minore summa enunciarentur pretia rerum .
ac sacilius ratiocinia instituerentur . Rem lianc accuratissime illustrant capita duo prioris Dissertationis , sextum . 8e septimum . Primo
loco Maream memoro , nummis cusis centum
8e sexaginta constantem e duplicemque Mamem vetustae Chartae Forojulienses diit inguunt ratiam denariorum . quos cudebat motietaria Patriarcharum ossicina r aliam selidorum . Hanc voco Maream communem, frequentita Α a a mo
307쪽
mo emptorum . & venditorum, atque contrahentium usu adhibitam: ab eaque disserebat Mirea ad usum Curiae . quae valore aequabat quinque communes denariorum Aquilejensium Marcas . Quarta pars Μarcae erat Forto . sive Retor constabatque denariis quadraginta , vel totidem solidis . pro diversa Marcae den riorum , vel solidorum ratione . Denique Libra , in commerciis & ratiociniis frequenti Lsma , viginti complectebatur , sive denarios Aquileienses . sive solidos . Haec vero sitis de nummis Aquilejensium cusis , ac ideatibus rquae recoli paucis hoc loco debuere . II. Ad ipsam rationem , quae in cudenda
moneta nostra lervanda erat . diligentius exisp0nendam accedo . Conventionis primae , quae Paganum Patriarcham inter . te monet e
Praesectum inita eis . verba profero : Idemia Thomasius pro se , de praedictis Sociis pro-- misit eidem Domino Patriarchae . cudere '' monetam in Aquilegia . . . bonam Sc puram V Feistachensem . scilicet de unciis quιnque M & quarteriis tribus . de dimidici boni Zese puri argenti pro quolibet Marco . ,, Comferenda haec sunt cum illa conventione , quam Syngraphae continent , Nicolai & Ludovici Suecessoris jussu consectae . ad annum 1 Is . 6. 8e II19. pertinentes. Tabulae annia 3st. sic habent et is Quod ipse Lilius , id So-- eii debeant sacere aut fieri sacere . . . rn ,, netam hujusmodi bonam Sc puram . videlicet de uneti quatuor argenti Uenetorum' ' geossorum . & tribus quarteriis pro quoli, bet Marcho . is Paria sunt . quae Tabulae sequiores exhibent . M Quod ipse Franciscusis Bonaquilii , Monetarius debeat s cere .
vel si ei sacere . . . monetam hujusmodi '' bonam fe puram . videlicet de uncis qu ἔ- V tuor aete oti Venetorum grosorum , tria' bui quarteriis pro quaIιbet Marcha. - Quod his in locis argestum Venetorum grossorum dicitur . in priore enunciatur banum di purum argentum . Sed illud intelligendum esse ipsum argentum Venetorum grossoriam , evincere viis dentur verba. ciuibus Pagano Patriarchae fidem suam num. T. oostringit Thomasius , monetae Praefectus, tenendi continue in ipsa moneta Li. b.as dueentas Venerorum grosorum ad minus .
Singulas huiusmodi libras conficiebant viginti solidi i deales r ac solidi grossis duodecim , qui
signati constatique apud Venetos nummi erant, conficiebantur . Id oneris vero Cur Moneta.
rio Aquileiensi impositum Ut scilicet mate. Ha ad monetam Aquilejensem cudendam necessaris , praelio semper foret .
Marcum . quem eodem loco enunciatum legis , pondus iritellige r minime arbitrarium illum , aut idealem nummum , nomine Mamcae appellatum , ciuem centum & sexaginta Cusis nummis constantem apud Aquilejenses animadvertimus . Neque tamen putes , mi gram hujusce ponderis quantitatem definiri , aut unciis quatuor er quarteriis tribus in Sin-
graphis Nicolai 8e Ludovici , aut unciisque ier quarteriis tribui di dimidio in Tabulis Pagani et quod priore in Dissertatione ledulo
adnotandum proposuimus . iterumque adm nitos lectores volumus . Quantitas imo solius argenti boni adsignatur : cui tantum aeris, aut inferioris materiae commisceri debeat . quantum satis esset ad integrum Maret , vel Mamca pondus , in ossicina monetaria notum . Monetae culae examen , in pondere , ct ισlam juxta leges perficiundum , quae tum mPag ini rabulis . tum iiii illis Nicolai 8c Lu.dovici constitutae habentur . certiisima duo suppeditat argumenta. qum Marcum hujusmodi intelligendum evincunt pondus octo uncia. rum et quo etiam Marco utebatur , ac utitur ossicina Monetaria Venetorum . Hac de re accuratissime agendum inita . Mareus itaque apud Aquilej nses conficiendus fuerat quaia, ruetriis dr irrbus quarteriir argenti , ac rursum tribus unciis cum uno quadrante inferioris materiae . iuxta 8yngraphas Nicolai M Lutovici et & juxta illas Pagani . unciis quinque a genti quarteriis tribus Θ dimidio , item' ue duabus unciis inferioris materiae cum dimidis
Ad rem hanc praecipuam , quam hoc lacoenarro , maxime facit insignis Hii oriae Bono. niensis locus apud Cherubinum Ghirardacciti in Parte l. Libro lX. ad Ann. MCCLXXXIX. ubi decretum de cudenda monera his verbis affertur e ,, Che occorrendo di far la moneta is di Boloenini Grus nummus erat culas , is quem Bononientes . oc Veneti . ainque PQq puli Grosp/m vocabant . majorem solido,, parvulis duodecim coni ante . si doseu is sare bona drigento , e di lega . . . . cloe sis che la lega fome di dieet Onete . di terzφει sargento Vinitiano grosso . Sc ugualm Ieis bono ; & due Oncie , meno vn terZo , di
danari in Marcha . A Luculentiora opt4ti Verba non potuissent . queis notum comper tumque fieret , definitas in Synaraphis nostri uncias . definitosque unciae quacitantes , no nisi ad quantitatem pertinere argenti boni repuri.
308쪽
puri . scilitet grossorum Uenetorum r ipsamque commiscenam lare eum ea inserioris materiae quantitate , quae Marci , vel maria Pondus actaequaret . In officina Monetaria B noniensi Marea , vel Mareus uncias duodecim ponderabat r octo duntaxit uncias Complecte-hatur Mureus Aquilejensis , ut infra latiore sermone disserendum . Facile quisque jam animadvertat . quemadmodum plus argenti inerat Marco sub rigano Patriarcha . quam Nicolai & Ludovici aetate tita denarios, jubente illo cusos , melioris suisse notae , aut persectioris gradus , quam Posteriores . Rem confirmat examen in igne , quod sequente Capite exponendum est: ipsumque Contonat experimentum , explorata vel ad
lydium lapidem . vel per ignem denariorum
III. Verba sequuntur in eadem Paganum Patriarcham inter , ac Thomasium Moneturium conventione prima , quae accuratiore i digent examine . Nempe , De qua Moneta
Frixachensi . vel denariorum Aquilejensium debent ε se in quolibet marebo pondere solidi Meem dr octo , numero , , pondere . Eadem est conventio in priore Nicolai Syngrapha anni r3st. de qua moneta Aquilegensi debeant deeμα , octo solidi ponderare Marebum
tantam . Disserens enunciatur solidorum nume.
rut in posterioribus Nicolai , itemque Succelsoris Ludovici Tabulis r De qua moneta deis beant Oiginti solidi . , octa denarii Aquiloxenser ponderare Marchum unum . Numer
tos hujusmodi viginti solidor, minime pro
nummo cula accipiendos . sed pro nummo ideali duodecim cutis denariis Aquileiensibus consecto . putabam ego priore in Dissertati ne r itaut perinde fuerit , viginti solitis Docto denarios Aquilejenses enunciare , ac ducentor quadraginta ct octo denarios argenteor Dras . parvulis nempe quatuordecim singu
Coniecturam illa verba praestabant, quae in Syngraphis Nicolai , Ee Ludovici leguntur rViginti Solidi . di Oso dinarii Aquilegenses . Inquiebam enim . octo illos denarios Aquileienses enunciari , veluti numeros fractos , qui continentur in solido , tanquam in numero integro , nec plures utique . nec Pauci res , quam duodecim ς cum duodecim in Partes usu communi dividi soleat soliduq . Praesto erat exemplum . quo Coniectura comprobaretur , in illo ideali nummo . qui apud Venetos . aliosque dicebatur Solidus gro D. rum et qui nempe duodecim grossbs, cuis
signataeque monetae speciem . eomplectebatur. His demum vetustae authenticae chartae summa auctoritas accedebat , quae novae Monetae sub Nicolao Patriarcha examen exhibet . ann 23 I 6. Indisione ς. die to. Mensis FebrMarii peractum , ubi scilicet , mrebs denariorum ponderato , ct post nodum numerato , repertum fuisse dicitur . habero in numero marcham Mnam eum dimidio , , Frixaebenses seu denarios quinque . Sensus enim apertissimus est . ex uno Marei pondere tot denarios a genteos Aquilejenses conflatos suisse , qui numerati conficerent Marebam unam nummum idealem , ac praeterea dimidium Marcae . se quinque demum Frixaehenses , seu denarios ridest et . denarios . quot nempe Marca una Complectitur , ac rursum 8o. denarios , quibus dimidium Marcae conficitur , ac in luper dena rios quinque I verbo uno , denarios quadraginta quioque supra ducentos . Noveram equi
dem . viginti illos solidos , & octo denarios Aquilejenfer . si pro nummo ideali accipiendi forent illi solidi . summam efficere paullo
majorem , denariorum lcilicet quadraginta leocto supra ducentos . At omnem , quae Oritur ex isto trium duntaxat denariorum excessu, difficultatem verbis illis elidi animadverteram , quae in Syngraphis Nicolai saepe laudatis habenis tur : quod si essent denarii quatuor magis , vel quatuor minur . approbentur boni denarii . Quod utique in praefato ponderis examine , tribus denariis minus justo repertis . contigit . Certum hoc , & evia eas pronunciaverim ego
illustrem confirmationem praebet locus H, storiae Bononiensis , ex Ghirardaccio jam superius descriptus : ex quo addiscimus . M netariis in ossicinis positum fuisse in more , ut nummorum qui fignandi forent , se ex uno Marci pondere conficiendi . compendiosior quoad fieri posset . facilioris ratiocinii causa
adhiberetur numerus , majoribus nempe enumciatis enumeratisque nummis ideatibus te arbitrariis . Uerba sunt Italica r Io Ddiei one te di
e due dinari in mareba . quae duodecim v ciis apud Bononienses constabat . Monetaria ipsorum ossicina inter Caetero nummos cudebat argenteos quosdam . qui Grοέν dicebantur. Mos idem apua Uenetos . aliosque populos . Cum vero ex uno duodecim unciatum Marco conflandos legimus ire eerm solitis , di denarios duos : ipsa re adigente cogimur , ut huiusmodi solidos pro nummo ideali accipiamus . duoderim grossar constante , quorum snguli
309쪽
igo DE NUMMIS PATRIARCH. AQUILEIENS.
certo denariorum, aut parvorum numero Con. lidorumque ideatium usus , certusque dena ficiebantur . In vetustis Uenetorum chartis riorum e usorum numerus in solidis ideatibus
passia βιιdi id genus occurrunt e quod etiam in Forojuliensibus nostris observare licet , ut
infra . itaque numerus tredecim solidorum . qui in Bononiensium decreto enunciantur . numerum continet centum re quinquaginta sex grossorum .
Nihil ergo anceps . pari sensu . illa etiam verba intellige , quae in Hagani Turriani . ac prioribus Nicolai Tabulis habentur et De qua moneta denariorum Aquil ejensium debent
esse in quolibet Marebo solidi deeem di octo ,
numero , D pondere . Solidos accipe nummos ideates , quorum singuli denariis duodecim Aquil ejensibus componamur et ut perinde fuerit, ac si numerati sorent denarii ducenti de sexdecim . Cur vero solidi . aut denarii pau-eiores in his Pasani Sc Nicolai Tabulis . pluresque in aliis eiusdem Nicolai te Ludovici ;ideth υiginti sotidi denarii Aquilejenses octo in istis . deeem di octo DIidi duntaxat in illis.
ex uno Marci pondere conficiendi . conili. tuantur Quia nempe ponderosiores erant deis narii Pagani . & Nicolai primo Ρatriarchatus ejus tempore et minusque ponderantes denarii , quos cudi secere sequiore aetate Nicolaus 8c Ludovicus , ut priore in Dissertatione , experimento iacto ad lancem , Observatum eli , ae inserius lucidiis inu constabit. Hinc Pagani. ac priores Nicolai Syngraphae . quas expendimus , lucem accipiunt ex conjecturis Sc arguis mentis eadem in Dissertationa adhibitis e lehaee vicissim validissime confirmantur ex ipsius
rigani , ec prioribus Nicolai Tabulis .
Marei ponius o Io desinitum unciis fuisse in ossetna Monetaria Aquileiensi , sti tonquei realem ibidem adbibitum , evincitur denariorum . qui euIebaniar , examine tu pondere . Varium eolligitur denariorum pondus ,
qui sub diue Ur . sub eodemque Patriarcha,
eudebantur . Eamdem Marei quanti: atem . nummorumque ideaIium usum probat ipsorum
denariorum examen in igne . Rem utramque eon firmat moneta parva eXamen in pon iere ,
I. illeiensis monetae examen certis legibus persciundum constituunt Pagani . Nicolai . Ludovici Patriaris charum Syngraphae r quo sane unpiarum odio quantitas in uno Marci pondere definitur , ω-
Examen hujusmodi duplex est . alterum in pondere . in igne alterum . Tabularum Pagani
verba resero , quae habentur num. I. sc 2.
is me expendatur de ipsa moneta denari rum , quorum scilicet singuli parvulis qua- , , tuordecim conitabant . nisi prius de qua- cumque scossa fiat laZium in pondere , de in se igne . Quod saZium debet esse de una Maris
is de uno quarterio tineia in igne . Debentis enim decem 'r octo solidi in pondere facereis Marcham . seu Marchum . Quod si euis ient denarii quatuor plus , aut quatuor mi. ., nus , comprobentur boni denarii &C. is Uerba sequuntur . quae ad examen in igne Pertinent . inserius exponenda . Idem folid rum decem , octo . qui debent faeere . Maris chum unum . numerus enunciatur in Tabulis Nicolai anno rasa. consectis . Priore illo examine in s lodere compertissima tria fiunt . quae proposui inus et tum Pr m Marea , vel Marci pondus apud Aquileje ses Monetarios unciis octo conditi ite : tum. etiam juxta legem Monrtario impositam , EX illis unciis octo confici debuisse sexdecim suis pra ducentos denarios: ac istos demum . in decem se octo solidorum ideatium numers comprehendi. Ratiocinio , Se experimento rem totam conficio . integrum Marci pondus Doesse unciis octo constitutum : reddit ergo siliquas , vulgo Carati , rasa. Fac vero, decem ec Octo solidos . utpote ideates . CO plecti denarios culos ducentos de sexdecim ratque per aro. divide numerum Irsa. uotus erit s. aum residuo a. Quod ducendum erit in grana essicieturque productus et 88. quem iterum numerum divide per 2 6. 6c quotum habebis I. cum residuo γα. quod etiam si ducas in grani trientes , dabit productum II 6. quo deluum numero diviso per II 6. quotus erit I. igitur in hac mea tum Marci ponderis Octo unciarum , tum solidorum decem 5e octo
ideatium hypothesi constituendum laret , finis gulos Pagani denarios . ac etiam Nicolai primo Patriarchatus ejus anno . qui juxta leges in eorum Sy raphis constitutas cusi fuerint , ponderasse quinque siliquas , granum unum ,
Atqui denarios Pagani plures ad lancem expendere licuit: quorum aliqui s liquas quinque cum dimidio seu duobus granis pondein rant , di alii quinque siliquas cluntaxat , alliaque
310쪽
que umVn insuper granum . Tum illi postem mi . tum illi fortasse . qui siliquas quinque
duntaxat ponderant , utpote longo usu detriti . adeoque tuito pondere carentes , ad illam Monetae Aquillensis consectionem dubio procul pertinent , praescriptam in Tabulis . quas Pro virili nostra declaramus . Neque miratio subeat . varium deprehendi sub eodem Ρagano pondus denariorum ejus et quod etiam . experientia duce , sub aliis Patriarchis evellisse novimus . Hinc enim notum sit compertumque,
non easdem omnino , quod ad pondus attinet , notamque insuper argenti , initis mille comventiones , quoties nova Aquilejensis moneta, sive sub diversis Patriarchis , sive sub uno cu denda fuerat et sed pro temporum circumstan. tiis tum denariorum pondus , tum argenti gradum mutationem aliquam subiis Ie . Id vero certillimi documenti fide numero tequente pluribus illustrandum . Attentiore jam mente perpende , quomodo Praqucente notitia ponderis , quod cusis connitisque denariis inesse certo experimento deprehenditur . tria quae sequuntur adserta nostra . perspicua fiunt atque certissima et tum
Marci . qui pondus est , definiri quantitatem
unciis octo r tum ex octo materiae ad cude dos nummos paratae unciis confici sub Ρagano
debuit Ie denarios ducentos de sexdecim: atque demum denarios istos sexdecim supra ducentos intelligi debere in Tabulis numero illo enunciatos solidorvin decem di οἱ 1s , sine dubio
Ρriore in Dissertatione inquiebam ego , Marci pondus in O scina Monetaria Aquil jensi . unura idemque semper invariatu n, o Rounciis composiluin . absque ulla mutatione
adhibitum fuisse r denariosque . qui cudebantur , Plures paucioresque . prout minus aut Plus ponderantes conficiebantur , oportuisse
numerari . Quod scilicet opinabat . indubium primo loco patefaciunt Syngraphae duae , altera Pagani , Nicolai altera anni t 3s6. invicem Comparatae . Prior Hagani syngrapha sit os ideales decem , o 1ο . scilicet denarios ducentos & sexdecim conficiendos praescribit r Nicolai altera . υuinti solidos ideates , & octo denari γ Aptιildenses . idest denarioq quadraginta Sc ono supra ducentos . Quid ita id
oritur nempe ex diverso denariorum poniere .
Ponderant denarii Pagani . de quibus agimus. quinque siliquas . 8e granum unum . & grani
trientem et denariosque Nicolai ratiocinio lee perimento ponderantes deprehendimus, quatuor sit quas cum dimidio , te amplius ali.
quanto . Attamen animadverte . ex uno octo duntaxat unciarum pondere , sive Marco tum
Pagani denarios M6. consectos fuisse , tum denarios Nicolai 248.ll. Ad pondus quod attinet huiusmodi nummorum , majus illud . minusque suisse sub uno
Ctiam eodemque Patriarcha , nova quae in lucem nunc primum prodit Nicolai syngrapha anno I 3st. consecta . amplissi. ne docet.et quo scilicet Ecclesiam Aquilejensem regente , Primo Patriarchatus ejus tempore . denarios paris ponderis percussere Monetarii cum Pagani denariis. Luculentissima fuit, quae habentur ver
ba num. r is Quod ipse Zilius de Soeti debeantis facere . te fieri sacere . . . monetam hujus-
,, modi denariorum bonam . 8c puram ris videlicet de iacleiis qu ituor areenti Venet
is ruo Gros rum . tribur Quarteriis pro is quolibet a farebo . De qua Moneta debeantis decem di oso solidi pstud rare marebam is unum . Et de ipsa moneta non possint e ,, pendere , nisi prius fiat laZium in pondere , is de in igne . Quod natum debet esse de uno is Marcho in pondere . se de uno du rterio,, unciae in igne . Debent enim in pondere,, decem di octo solidi faeera Marehum unum . Definita argenti quantitas minor est illa . quae in Tabulis Pagini statuitur r eadem scilicet, atque in alio ejusdem Nicolai instrumenisto anni t 3s6. unde colligitur . melioris nore,fradusque argenti persectioris denarios Pagani fuisse , quam Nicolai . At nummorum . qui ex uno Marci pondere conficiendi sorent , idem numerus legitur in praedictis Nicolai , de Pagani Tabulis r utrobique namque decem di
octo solidi . seu denarii cusi ducenti de se
decim numerantur , qui debeant ponderare erfacere Mirebum unum. Solidos ideales plures, nimirum virinti . ac insuper o Io denarios , seu denarios ducentos quadraginta 8e octo , posterior constituit Nicolai syngrapha , quad anno r3 s. consecta est r unde palam tu , Ni- Colai denarios . primo Patriarchatus ejus annosgnatos , ponderosiores constari debris se deis
nariis . qui deinceps , ipso jubente Nicolao ,
percussi sunt . Pondus ergo huiusmodi denariorum , quos anno x Ir. cudi iust Nicol Ius . . equare quinque siliqiras . ge granum unum . de grani trientem debuerat . Mihi nondam , fateor . Nicolai denarii inciderunt in manus , quibus praedictum pondus insit. Pondreini non pauci, quos tractavimus . quatune siliquis Cum dimidio . te amplius aliquantor quod utique