장음표시 사용
391쪽
hi quantulacunque Rei Numinaria paritia su Nereres. Quod δε in tanta antiquitatis caligine aIiquando in errorem Iabi mihi obtigisset, paratum me exhibui nedum palinodiam canere , sed vel veritatis sitientem de peritiorum correctionibus gaudere . Tuo igitur eoactus consilio , Vir Clarissime, basce, quaecunque tandem ear sent, observationes elu cubravi , ct quantum potui verum potui quamminimum) ad praxim revocare sategi . Quum insuper in Auseo Fratris mei inter varios , quosdam repererim nummos , qui in praeeitata Ddsertatione des larantur, ut Ioeupletior prodiret editio, istos etiam tibi sum rei , ut , incidendos curares, quod di fariturum tuis humani mis Epistolis spopondissi , Aut di ego ipsos explieare eonatus sium, utιnam felieiteri accipe igitur Vir G. quae, it noris, tua potius quam mea sunt, eaque, ut ut sunt, aequi bonique eonfiae. Vati imterim Mir Cyami me , ct de re literaria meritissime, meque tiri addicitissimum , uti soles , ama.
Dabam Crema VII. Kal. Novembris MDCCXXXXVI.
392쪽
A CL. ΜURATORIO EDITOS.C' ς primum inter Venetos numis
mum . qui magnam sane praesesertantiquitatem . quique plurimum similis est Grossis Turonensibus. quorum de unum adservat Fra.
ter meus ponderis denariorum trium , cum granis duobus . a quo tamen edendo abstineo. quum editus reperiatur in collectione Mu. Tatoriana in nummis Regum Francorum num.
VIII tum aliis eiusdem aevi , non est cur
immorer . Quum enim , ut monet lauditus Muratorius , iste a praeclarissimo Senatore Domini eo Pa ualigo illustratus sit , supersedendum hule t ibo i eenseo r quemadmodum deS P. Augustino ajebat Hieronymus adversus Pelag. r ne dieatur mihi illud Horatii r in Silυam ne ligna feras . Aut enim eadem diceremus ex supe M : aut si nova volueriamus dicere . a eIarissimo ingenio oecupatafrant meliora. Ea propter ad ejusdem dis. sertationem typis vulgatam Lectorem remit
Verum non eil mihi praetereundum quod Muratorius in fine paragraphi ait : Anno a rem ΜCXCII. tum po ιm Henricus Dandulus Dux cujus est Nummus lI., quem explanare pergit nomen fium in s metir Nummia expri. mere coepit . F llitur enim praestantissimus Auitior . quum jampridem eundem morem
inolevisse certa nos doceant monumenta . Te .
s is in primis sit mihi Muratorius ipse . qui paullo ante col. namque , ut Venetae
Monetae antiquitatem probaret. laudaverat An. dreae Danduli textum . qui ad Annum ΜX. XXI. de Ullo Urseolo Patriarcha . ac Vice- duce agens ait : He monetam parvam S REI I ς' NOMINE , ut Oidimus . exeudi fecit ἔN C enim monetam signandam statuit quod Datriarchali Insula decoraretur quum aliis nequaquam obtigisse compertum sit i sed quo 1 Dux . sive Uice Dux ad Rempublicam administrandam assumptus esset ; quaproter de Ducum catalogo adscriptus fuit , ut ipse quoque Diadulus , & alii tellantur . En igitur centum sexaginta & uno annis praeredentibus hic mos invectus . Quinimo autumo & aliam monetam ab ira mediato Danduli Predecessore percussam . ejus pariter Nomine insignitam fuisse , quum
ab Nomine eodem se avreur Aareola comis muniter vocitaretur r Hoc enim usu venim vix
credibile est . nisi Ducis Aurei nomen ibi inscriptum suisset . Sed quoniam in hujus monetae aliis celebris
mentionem incidimus , non incongruum arbitror in ea tantisper immorari. quod plura de ea dissona & leguntur , & audiuntur ἔ tantoque etiam magis quod hic locus e Tet , servato temporum ordine , de ea differendi . si sors dedisset . in aliquo sorte Museo delitescentem, ipsam reperire . & typis edere . Author observationum in Ueronenses Moisnetas , quae extant in calce Tomi Chron. Ueron. Ρetri Zagatae impress Ueronae I s. de hae moneta ait et In Veneetia Maisentenetr Anno ri s. f. eoniata una Iira rora detista Aureola . quam superius , ut de aliis quihusdam similibus nummis praenunciavit, D plae aureae . & in auri bonitate , Se pondere aequ lem circiter indicaverat . Uerum toto Coelo aberrat nuperus hic Author . quum anno praedicto necdum Aurius a quo , ut praedixi . Aureola nomen sumpsit Dueali Coronet insignitus ent. sed ejus Antecetae Sebaitianus Ziani τ nec aurea effet moneta , nec misguenter demum libram auream , vel duplam coaequare posset; ut infra ostendam . um insuper in MS Chronico Danduli , quod in Bibliotheca Ambrosiana adservatur . notas varias Anonymus quidam interseruerit . quas cum Chronico ipso Mutatorius Tomo XII. Rer. Ital innexuit , inter eas & haec reis peritur : Asrio Mistros baro Duee indiseeen. ter enim hic Dux se Maleophones , & M stro petrus appellabitur stercusιr est nummus di λιs Aureus . diuque in usu Vrbis fuit g qu rum singuli quinam Libram valerent ; uti dia servatum quod in Actis in mentione poenas a'
393쪽
ponereptur fuinque ιι brae auri. Verum s reine video . lla hic longe aberrat arbitrans Aureo Iam excessivum tunc temporis quinque libra rum valorem obtinuissa. Meae sententiae subscri.
here non metuent quicunque exploratum habent tum tenuem eorum temporum moneta. rum valorem , tum auri argentique parcita
VeruM . ut quid de Aureola senti damst . constet ape te . audire operae pretium est diligentissimum saliutum Tomo X xl l . Rer. Ital. col sal. qui de adservaris vel minutioribus Reipublicae monumentis et optime meritus . Haec igitur ille scribit : μι D8a sotroquem Due nempe Aurio Mastro tro .... oneora sita fata una monera sargento . ebe siebium ava Aureola per Ia Casara dei Due , equ=lla moneta . ebe i Notai di P e. zis metie-υano di pena fotto i Ioro Uromenti . Eadem sere habet de sabellicus lib. 8. Deca. 1. Pag. mihi 47. tergo .
Ex quibus Sanuti verbis plura collisere possumus ; atque in primis, quad si ex Familia .
sve Asnomine Ducis, A ι reοι ι vocibatur ;nomen igitur Ducis expressiam in nummo filis.le necesse suit, ut praedixi. Constat insuper ex
eisdem verbis , quibus monetam argenteam declarit . auream libram non extitisse ; nec consequenter ad Duplae aureae valorem prope accessisse contra Veronensem Observatorem . Neque insurgit obser ator idqm contendens Ducem Aurium praeter mox laudatam argen. t eam Aureolam , di alii in auream perca ILR ; Nam ipsi repono et Cur ergo Sanutus aris genteum nia ramum memorans . aurei postea oblitus est Uerum . ut omne ei adimatur es-
sugium , fidenter assero. Mastropetri tempore nec dum suevisse Rempublicam auream pecu. niam Cudere , quam poli integrum taculum solum percutere statuit . Vadem do ipsum Sa- nutum . qui de Io: Dandulo Duce sic ait rμι x18s fotio questo Doge avendo mutito i
ter fare dampare , e coriare monere di rame .cargento , e foro . sino a quem glorno stam. parono sargento . AI presente eri Ex quo demum argentea suerit Aureola perspicuum eis ad quinque librarum valorem per tingere non potui sD . contra id quod conte dit Adnotator Codicis Ambrosiani , quum retrocessis taculis , uno aut altero ex Pol remis dempto , nec mox fuerit majoris moduli arg'nteas monetas signare . ut videre est in Le Blane . de Ducangio circa nummos Gallicus , dc sic pariter in Muratoriana collectione quoad Italicos . Immo nec tanti valuisse veli pios aureos nummos . ut de aureo F renocula Florentiae anno ras et testis est lo: Villa. ni , qui de ejus valore pronunciat r contavas runo filii υenti ; Sicut de aureo Ducato Veneto testantur Administri M.gistratus monetariae ossicinae Praesidis primaevum ejus valorem extitisse solidorum quadraginta grossorum .ieu . ut alii judicant . trium circiter librarum
Uerum . reclamabunt oppositores . quom do lubli tent . quae de hoc nu nino Leauri vel ipse Sanutus iis verbis r E qt Ia moneta , chei Notat metrevana di pena e e. qu in paenam quinque librarum extitisse plurima nos edocenti nitrumenta Iis timen in pro.nptu responsioeli r non sic iiitelligendum cIIe S inutum , ut ipse nummus quinque libris appretiaretur ; sed quod quinque illae librae componerentur ex ea monetae specie . quae Aureola nunc apabatur. Quod si etiam libra aurea vocitabantur, noa quod aureae . sive ex auro revera essent . sed quod ab Aurio Duce nomeactaturam sume. rent , censendum est Et quidem si fi des m. tiui cripto . quod adservo . sed nullam sane redolet antiquitatem, id ipsam innuit . quod di, Cebam et ait enim : a .r78. Due D. Orao ma stropistro furono sam pate monete ae argento . nominare Aureli . quili pesmino earatri X. runa denarium nempe unum Cum grana sexdecim γ e υalρυano boI Iι dur . Et inferius de aureis Ducatis agens a Io. Dandulo primum Percussis ait r a moneta d' Aura i valmano a reli 3 i. libras namque trea . & solidos duos parvulorum. Unde patet . monetam . de qua Saautus agit , diversam essu a Moneta parυul
rum , ex qua conficiebamur quinque illae librae , ad eum modum , quo di itinguebatur moneta grossorum ; de Drtasse eadela sermεsuit ac moneta ipsa grossorum . Atque demum manifestum fit . plura . que de A ι reo . sive
Aureola vend tantur. esse purum Putum com mentum ortum ex equivocatione Aurei , quod& aureum nummum . & Aurei Ducis mon
tam significare aptum est . Se de hoc satis ,
superque . Secundus nummus a CI. Muratorio editus ,
qui Henrici Danduli nomen exprim i . indubitanter ex illis est . qui vulgo dicebantur Grus , vel mitipani r Circa quorum valo rem Authores in diversa abeu it Andreas Dandulus a Muratorio laudatus asserit quidem extitisse valoris viginti sex parvulorum ι Ve' rum Sabellicus lib. 8 Deca. I. pag 47, tergo Iritiens de eodem Duce ait: -ζora stro quo
394쪽
di , come ora , Grossi eBiamarono . De eodem Duce asens tandem laudatus Sanutus col.
quo Dux fuit remanciatus . quod tamen paullo ferius ab Historico Dandulo contigisse indicatur fu fatia una moneta sargento , ebe si
Giama Grosso . . . . e s stendeυa per fidiluattro Venetuani . cui cohaeret & Uoca .arium postremo Florentiae editum , quod vocant deIta Crusca U. Mattvane . Heu in trihus Historicis tria placita l circa quae , ut meum qualecunque judicium promam , atque laudati concilientur Authores , Observare operae pretium est. duas Gross rum . ut ita dicam , species. nedum Venetiis.
sed etiam alibi jim diu viguisse : unam scilicet minoris . Se moduli . tu ponderis , quae voca. hatur Grosso , e Grus. ito ; alteram majoristum moduli , tum ponderis . licet ejusdem ectypi . cui nomen erat Grosso , Se Grossone .
Praeter has autem monetarum species , aliam etiam fuisse pi rcussam minoris ad lim valoris , nos docent Hii orici , cui quidem nomen in .ditum erat : Mezzanino , quasi medius Gros fur r ficuti Grusonus nuncupabatur , quas D
pleo Grosius : Quando igitur Dandulus ait :Grotas fuisse v doris 26 parvulorum , quorum XII solidum constituebant de Meaganimis intelligendus est . cui concinit Sa nutus
Iaudato loco subjungens r Fece fare ancorea Mezz misi fregento . e valevano piecesi 26. Sabellicus vrro intelligendus est de altera Grollorum spicie . qui duplo valore constabant . nemp. solidis Octo . De prima demum Glossorum specie explicandus cst Sanulus , dum ait : the ιν frende va per soldι ρει utro . Quaenam praecita argenti bonitas in praedictis grossi x inesset, pronunciare non audeo τDuos in calce vulgabo diversi temporis , quos adierv.it Fratcr Mus Canonicus Sehiavini , qui ex arg nto latis probato consecti viden. tur . Compertum tamen habeo, quod Saeculo XU. argenti bonitas , quae in Venetis nummis reperi batur , talis erat , ut in qualibet Mar- Clua . nempe unciis octo . decem tantum aeris
senarii inellent , sive ur ajunt Veneti , perato in sino carati clo. Ex quo argui potest . quod Priorum Saeculorum sive Grossi . sive alii
virg ntai Veneti nummi praedicta ad minus . ni sorte etiam majori . bonitate gaudebant . Tertius Nummus . sicut de reliqui usque ad octa,um inclusive . omnes lub Grussorum nomine veniunt; ideoque novo examine n
indigent . Quod enim discriminis Inter ipsos sorte contigit. in solo pondere suit ι Quum
enim temporis decursu semper cresceret m
netarum valor , ut Grossi constituto jam valore quatuor , vel octo solidorum substiterent . opus suit aliquando , ut in novis cudendis . ad debitam proportionem servandam cum aliis nummis , aliquod ipsis pondus adimeretur .
Nec mirandum s per plura saecula substitit
hoc genus nummorum ἔ Nam celebre admo
dum fuit, & in omnibus sere monetariis Italiae ossieinis Grossi percussi sunt . Atque in primis
Romani Pontifices Saeculo XU. certε Grossos signaverunt , quorum decem faciebant Flor num de Camera , ut habet Martinus V. in Bulla edita in Concilio Constantien et r. Maristit et i 8. Mediolanum pariter . Asiae, Mantua, aliaeque Uthes eodem Saeculo modonos periscusserunt . ut tradit Albertus Brunus de augment. . dimin. monet. Qui Grossi . sive Grossioni in Gallia etiam expendebantur anno a 416 , ut teliatur Le Blanc pag Io I. Uerum . ut ad Grosi s Uenetos redeam . fidurationem spectes , substitie eorum usus ab
anno ar92. ad annum circiter t47r. una autem caussa cessarit , accipe a laudato Sanum
pereri erano stronosti . Uerumtamen posterioribus saeculis novos
G totas recudit Respublica , sed plane ab antiuis divertos tum ectypo , tum pondere , tum emum argento p ita ut et ipso Saeculo in unciis duodecim sex tantum argenti unciae cur totidem denariis reperirentur , ut habet Doctor Bassi in sua Arithmetica pag. 224 , ubi titulus r Sarai di diverse Manete , quorum valor pariter erat quatuor solidorum . Forum usus ad praesens usque Saeculum perduravit ad annum nempe 722., quo, lege edita, Pro scripti sunt .
Praeter recensitos Grossos. alii etiam imaginarii in contractibus , & per plura retro Sae. cula , & etiamnum usitatissimi lunt , α Grassia oro forsan ex prae laudato Aurio haec vox derivata es e Grossi di Ducato appellantur . Hoc autem pacto accepti nihil aliud sunt. quam vigesima quarta Ducati pars . Sed pro
pleniori intelsigentia , ut mos Venetus aper tior fiat . Advertendum, alium esse Ducatum realer , qui vocatur etiam Ducato rargento , & libris octo ad praesens expenditur ; alium imaginarium , qui de vocatur : Dacato corrente , & librio
395쪽
bris sex, solidis quatuor computatur ; mum Usurarior iam poena. Deerere 4I., ubi inter cete- igitur dicimus Grossos et . Ducatum conititue. tera imponuntur intuendae libra Io. . fotidi ret.
Te ; de hoc postremo , non de priori sermo Grossorum , qui sunt Dueati undecim , Grosi est . Groslus insuper imaginarius in parvulos quindeeim parvuIi 3x Cui addi pote iὶ quod
32. dividitur. qui se ipsi imaginarii sunt. Ρω ad Annum xxx ε. reserunt saepe laudatus Sanu test autem Grossus imasinarius ad realem mo- tus . Muratorius in Annalibus Italicis. & alii; netam redigi . quo paeto solidis quinque . 8c Nempe quod quum Veneti , ac Patavini Tar- denariis duobus aequivalet , quibus per 24 dii. visium convenit lant , ut Arcem per jacum ex etis Ducatus resultat librarum sex . & solido. tructam . Feminarumque praesidio munitam. rum quatuor . Quo ad similium Grossorum Iudicre oppugnarent ; atque hi pullos , vari usum consuli inter alios potest Canonicus An. que alia comestibilia immitterent ; illi nuces, gelus Capellius in opere , cui titulus t Breve aromata . Due itos. aliosque nummos Project compendio a' Afirmetica impress. Venet. 3742. runt. quibus 8c vict orta adjudicata eii, quae Nummus IX. inter Muratorianos sicut & postea bellorum inter utrumque Populum Orb
orbe cel: berrimus primitus sub Io. Dandulo Uerum nec his momentis adduci possum, ut Pcrcussus ἔ ui Omnes pene Ueneti his orici no. quempiam alium antiquiorem Ducatum admittant O tamen anno non manifestant . si tam . sis ductus rati cnibus , quas, de Aureol unum excipias diligentissimum Sanutum; tram agens . exposui . scripsit enim hic marmoream Inscriptionem Ad rationes adversas respondendum censeo,
olim a se vitam in officina monetaria, quam a particulam illam Statuti . in qua Ducatus ex me quoque exscriptam Lectori legendam exhi. primitur . additam fuisse poli Veneti Ducatibeo . percussionem veluti luminae praecedentis declu . In nomine Dei omnipotentis . Anno ab rationem; Riquidem si ab initio apposita suisset, ,, Incarnatione Domini nostri Iesu Christi MCC- inutilis extitisset. Et ut rem exemplo declarem; ,, LX AV. mensis Martii . lndict ione X lII. . Quis non videat, quod si poena modo taxaretur ,, tempore Egregii Viri. & hcnorabilis coram E. G. librarum 4o. , superflueret additamentum ,, Deo , dc Hominibus Domini Iohan. Dandu- σuae sunt Dueari h idierni quatuor cum ti-- lo inclyti Ducis Venetiarum fuit prius qui- oris octo Caeterum s vox Ducati revera legiis dem facta Moneta auri , quae vocata ei Du illi coaeva est , dico legem illam interpretariis catus ad honorem Beati Marci Evangelis le . dehere de Ducatis exteris . sive Ro nanis, sive si id omnium Sanctorum , ic Reipublicae Ve- alterius cujusque generis . vel provinciae ς Ni,, nctorum . sorte subindicentui Bisantii, sive aurei . sive
Huic nequaquim consonare videtur attesta- argentei . qui jamdiu , anno nempe ro I subito a me vita Administri Magistratus rei mone. Dominico Contareno . lege statuta . enetii tariae Praesidis . quae ad annum praecedentem expendebantur, teste Sanuto col. 476 Per quia anandat; haec enim habet e i 184. 3t Ottobre responsio patet ad subjectum exemplum fu preso parte dι p. impare ii Duesto δ' ro data. Aurei huius Ducati tesseram quam similem N i nominito Crecbino. Uerum haec facile con- cernimus Ducato olim Romae percusso a Rinciliantur , si dicas , attestationem pret di Etamia mino S natu . & a Clarissino Muratorio typis indicare tempus , quo lex de percutiendo du- vulgato tum col 16s n. r. . tum col 693 n. 3 cato statuta est ; inscriptionem vero explicare quibus ec alium similem possidit laudatusta' tempus , sive annum , quo Ducatus i pie per- nonicus Schia vini . ejusdem cum Ducato ve cussus est . neto ponderis uno granulo dempto , de qος Et hinc inseras velim, laudatum Veronensis quum non plenε constet . quo anno pescim V monetae Observatorem pag. stet . ubi Docatus fuerit. nec iacile eis coniectare, an veneti Ro'aci rei Veneti . juxta tempora, valorem statuit, manum . an Romani Venetum imitati suosio'. perperam uno vel altero anno percussionem Immo se dabi, inseriux alium aureum nummam ejus antevertere ; immo & multis fortan ante eiusdem quidem ectypi . diveris tamen Mod annis percussam supponere, quum dicat e Pri . tae . quorum quis alteri praei verit , aliis elicu'ma acie anno 1283 d 3. tiendum relinquo . . Alios etiam extitisse Venetos Ducatos si veta Ducui nomen . quod Ueneti aureo bu ς aureos , sive argenteos . se quidem Dandulo nummo dederunt . per plura Saecula comi/d' anteriores, autumant aliqui . quod de iis men- tissime retentum eth . eoque ipso no de t tio habeatur in Veneto Statuto . lege ars . De MSS. oeconomicis libris , quorum haud ζ x suum
396쪽
xum numerum perlegi , expensum reperio , onec declinante Saeculo XVI. Oeehini , vel Mechini appellationem obtinuit . Qua autem de caussa haec nominis mutatio obtigerit, definire non audeo . observator nummorum Ueronensium ante laudatus autumat evenisse anno
i meato soro es et tuo. Uerum , si bene memini . insignis moles pro re monetaria Santo vini opera circa annum a s . a Republica extructa est ; Nee hae de caussa mutatum n men arbitror , quum & anteriori tempore Existiterit Venetiis monetaria ossicina nuncupata ab Italis Zeeea, nec propterea Ducati nomen mutatum est . sed . mea quidem sententi , ideo mutatum eis nomen, quia anno 1 6 r. pri
mum percussus est Ducatus argenteus, ex quo, ne aequivocatio oriretur , alteri nomen ver ere time consultum est .
Praeter haec jam recensita nomina. ad ipsum indicandum in Gallia Florem etiam nomen usum patum est. Producit namque D. Le Blanc pag. 234. Edictum Ludovici X. Anni III s. . quo insimul cum exteris aliis monetis proscripti fuere r Furins de Horenee . Frarina de VenιZe. Verum apud Italos , ut debita inter utrosque servamur discretio , vel numquam , vel certa rarissime . tali nomine sunt appellati .Ejtas materia est aurum purum , exclus nempe quacunque , sue aeris . sive argenti admixtione, ut ex laudato Basso in sua Arithmetica , & omnibus ferε constat . Et quamvis simi li auri puritate de Florentinae Reipublicae Florenus . qui , ut asserit Davanratus in sua
PraeIectisne in Monetas pag. rio. Era sors arutro fine . sve ut Itali alunt : Di ventiqvaltro paratii ; quod etiam aliis pluribus aureis tum Italicis , tum Exteris eompetit γ sine dubio tamen Venetus Ducatus caeteris praestat , tam venustate, quam flexibilitate. Sc colore 3 Quapropter inauratores sere omnes frequentissimε ejus auro utuntur , ipsumque alteri cuicunque
Hodiernum ipsius pondus est denariorum dum rum cum granis viginti , leu ut Veneti ajunt rDi earatii diei et te; Verum hoc idem pondus ei ab initio extitisse inducere in animum n queo r quidquid in contrarium sentiant alii , quos heic reticere opportunum judico . Primi- g nium ergo ipsius pondus trium denariorum extitisse contendo , ideoque quatuor circiter granis moderno gravius ; Quibus momentis
permotus asseram breviter aperio .
um paullo ante Ducati nostri percussi nem Florenum cudisset Florentisa Respublica. anno nempe rasa. ipsum instituit ad pondus unius drachmae. hoc est trium denariorum Romanorum ; ita ut octo unciam aequarent , ut
habet Io. Viti an. lib. 6. cap. 14. Davanzati .& alii . Credibile est ne Venetos in suo numinmo cudendo non idem pondus servasti nihil hercle . Vir Cl. I. C. Io. Sitoni in elucubi tione typis Mediolani impressa anno x II. pr bat ex monetariis Edictis Mediolani. Ducatos ,
Si Flore nos unam eandemque veluti monetam
typo dempto Be synoni mos extitisse. eosque Annis x3ss , de I 363. suisse ex auro optimo ad pondus trium denariorum a Et sie pariter
jam pondere imminuti erant. continebλntque- tantum denarios duos, Sc grana gr. , &Z. Tandem anno I 666., teste alibi laudato Basso. ad denarios duos, granaque viginti . ut modolunt , redacti reperiebantur . Nee mirum si Principes in re monetaria se se conforment, ut de modo in aureis Duplis . aliisque monetis manu tansimus, quum hoc plurimum ad commercii utilitatem , & commodum conserat. Quum insuper plures hujuscemodi Ducatos saeculi XiU. . te sequentis appenderim , uno ad minus grano praeponderantes inveni i Evidens signum, majore antiquitus pondere constasse ;& quamvis nullus , quem viderim , ad int grum pondus trium denariorum pertingat , nil mirum, quum ex frequenti eorum usu per plura Saecula diminutionem aliquam passos esse necesse sit . Animadverti demum ex oeconomiis eis libris Saeculi XU. Ducatum Venetum perplures annos Flore ni pretium . sive valorem aequasse ; immo aliquoties Se superasse medio saltem, vel integro solido qui solidi tunc temporis argentei erant . Evidens est igitur, quod si meatus Venetus valore aequalis ad minus erat Floreno, pondere etiam illum exaequabat a
De celeberrimo hoc nummo dicam adhuc
quod vix de alio aliquo affrmari potest γsuisse , scut etiamnum est . toto penε Orb spectatissimum , ejusque usum , praeter Euro pam . 6c Africam , maximh in Asa frequenti sesimum esse .
Addam insuper, per quinque pene saecula
numquam cessatum esse ab ejus percussione ,
eodem sempet perfectissimo auro, eodem ectypo . eodemque pondere . Si pauca excipias grana , de quibus supra , diminuta torsitan- , T a ae ut
397쪽
ut eum exteris debita consormitas reperiretur ua. propter nemo inficiabitur sane hujusce nodi nummum in immensum sere subcrevisse . non obstante ingenti eorum numero , qui quotidie . innumeris Locis ad varios ulus , vel liquefiunt. vel in talia ad inaurandum re .diguntur . Quod ut melius pstefiat , liceat rei hi modo afferre quod aliquibus circumstan. tibus Optimatibus . teste Sanuto . inter alia affatus est Serenitanus Thomas Mocenicus t
Pro coronide observat onum praeclarissimi hujus nummi adjicere fas esset valia ejus pretia . quibus tum Venetiis , tum aliis ejus Dominii Urbibus per diversι tempora valuisse mitti compertum est ; ad d gnoscendum quo
pacto tum hic nummus . tum alii ab exigi ovatore. quibus antecessis saeculis praediti erant. ad hodiernum usque i .crτmentum acceperint ;Sed ne modo aliorum nummorum animadu T- sones abrumpam , ad earum calcem refer.
Decimus nummus id eos reserendus est . qui Μ Σου ni ii dicebaatur . Superius enim vi. dimu ε M sub Henrico Dandulo similas numis mox fuisse percussos ; verum quum illis valoeinere parvuloru n as . sive solidorum duo. rum . cum totidem parvulis , hic sub Andrea Dandulo culus Parvulorum tantum duodeviginti valorem obtinuit . sive . quod idem est . solidi unius bd semis . pro ut Nos docet toties laudatus Sanutus col. 6is. Diximus supra Moddaninum extitisse veluti dimid in Geos quod quamvis quo ad valorem adamussim non ver sicetur , & maxime de praesenti . communem lainen cu n Grossis habri tum argenti bonitatem , tum te seram ,
hoc dempto . quod in Grosi visitur I ii ago
Servatoris in Throna sedentis . in hoc vero
eadem quidem Ielu Christi Imago sed in in o.
Circa hujus speciei Nummos n latu dignum existimo. quod quum perculsi ter reperiantur, sub aliquo semper ex Dandulis id obtigerit . Primb nempe iub Henrico Anno Iivet. . 8e
tunc valorem obtinuerunt parvulorum 26 ut
diximus supra . Secundo sub Francisco . cuius typus . sicut ες praecedentis . in Murato. riam eollectione desideratur γ Anno scilicet I 33o. . & valor ipsis inerat parvulorum I 8. Tettio tandem sub Ασdrea de quo & Du-Cangit glossiarium a P. P. Maurinis adauctum
Anno II 47. valoris Parvulorum totidem .
Undecimus , ut praedixi , aureus Duc tus est ad supradictum Ducem pertinens , unde
quum . dempto Ducis nomine . idem si curn Apresso n. ix. . non est cur in eo immorer ἔquapropter ad seguentem Pergo .
Duodecimus Nummus & ipse Andreae Dan. duli est , ejusdem quidem moduli , ac supra recensitus n. X sed non ejusdem ectypi a
Si quidem in antica illius Dux visitur a S. Marisco Uexillum recipiens , heie Dux cum eodem Vexilio solus spectatur ; in illius pollica exhibetur , ut diximus. Effigies Servatoris , in pollica hujus apparet Leo Stans . Uexillum te ipse gestans . Solidum extitisse praelemenia nummum , quem Veneti vocant Mareberro , fidenter assi ro ; nec enim dubitare me sinit toti et laudatus S mutus . qui qus' utriusque Danduli monetae mentionem faciat . ne in errorem laberemur solido L one n ineisse Nos monuit. Ea ejus verba coi 6 i5 Sotio it Due Aeturea Dund Ii furan f. tti folii nuo ii daιLione da pieeoli tet. I' D, rarzen '. e m TZ nini da pira ui 18 auib is verbis 8t certi ressi dimur praecedentem nummum sub n. X. edi. tum . qui ejusdem Daiduli nomen praeseri, ver E Mezzaninum extitisse . Dum tamen audis sub hoc Duce signatos tmo νι stri s ιι Lione: non hos accipias velim ut ab eodem primo cum Leo e impressos credas. quum non absimiles praeceienter lub Fra cisco cusos moneat id rin Sanutus ; sed hoc ideo dictum vel ex eo quia praecedentium iu-
terrupta suerat percussio . vel quia in ectypis aliqua reperiebatur disparitas, vel pondete
Num mulus hic , sicut fle precedentes . ex argento erant satis probato , ut de aliqui hus expertus sum . quos parum absimiles possidet
Frater meus , a quibu tamen edendis abili. ne . quum . utpote detonsi . nec integrum exhibe in t ectyp im . neque pondus .
Quoniam verb diximus supra solidum paris vulos du Hecim valuisse quod etiamnum verificatur de solido moderno respecti vh ad par. vulos imaginarios placet heic aliquid vel de
ipsis Parvulis cursim attingere .
Ρarvuli igitur . qui a Venetis . 8e Piceoti ,& Bat iuro dicuntur . cusi primo suere Αnno I 28 a. sub Ducatu I Fannis Danduli sub
quo mox deinde & aureus Ducatus primo prodiit . ut vidimus Hi autem ex aere compositi fuerunt . almixta tamen aliquali argenti portit. ne . it ut in marchia una . seu unciis
octo , unciae quidem sex cum dimidia aeris essent ; reliquum vero argenti, hoc est uncia
398쪽
una & semis . De adservata hac etiam notitia debitores sumus praelaudato Sanuto . COl.s qui insuper monet. valuisse Parvulorum marchiam . libras tres , solidos quinque , ScPa Vulos quatuor e quo posito , regulae inni us proportionum . habita supputatione . in Veni pondus parvulorum extitisse granorum
Parvulorum usus per plura tacula invaluit ;nam & exeunte Saeculo XUl. percutiebantur ;Unus extat in laudato Muleo percussus sub Duce Marino Grimani, qui Ducatum iniit Anno a sys. . Habet hic , pro veterum solido. rum more , Ducem Uexillum tenentem , sed genu flexum ; in postica vero Leonem ; cujus pondus granorum est in. , & ut ego quidem conjeci . ex puro aere compositus. ex quo iam
n netarum pretium adauctum esset , earumque bonitas imminuta .
Praeter hosce parvulos , qui . ut supra diximus . sobdi pars erant duodecima , temporis successu & alii nummuli impressi sunt , qui
ex eorum respectivo pretio r Quat trini, de Sinna nuncupati sunt . Caeterum cum res In Betaria mox retrocesso Saeculo , proh Dii immortales t in deterius abiret . ab iis percutiendis c ssatum est . solidi semis excepto , quem Veneti appellant : Bezzo , dc Bezaerto , cujus usus etiamnum perdurat . Tertius decimus nummus ejusdem omnino ectypi est cum praecedenti , si Ducis nomen excipias . unde exploratum habeo de hunc so. I idum esse , seu ut Ueneti ajunt . Marcherro , quapropter neque aliquid modo addere operae Pretium est . Quartus decimus nummus , ut praedixi ,
aureus Ducatus est , de quo supra satis disse. rui . Neque hele pariter aliquid est , quod
nova animadversone egeat ; ea propter ad se entem Pergo . Quintus decimus nummus amicam exhibet eandem cum duodecimo se tertiodecimo , Ducem nempe stantem . manuque vexillum tenentem p posticam vero aliquanto dissimilem ostendit ; nam heic leo alatus inspicitur . atque libro sorte Evangelii insistens ; Uerum nec ob hoc alius a solidis iudicari debet ;Horum enim potissimum signum ut in aliis animadverti est Ducis sola efigies Uexillum
tenentis . quae cum in hoc quoque nummo non desideretur . 8e hic inter veros solidos annumerandus est . Sextus decimus . qui Francisci Foscari nomen praeseri , atque ex aere compositus , in.
bus aeneis nummis dicam mihi penitus igntus est . Ejus typus imitatur ex parte Groitas, de quibus supra . ex parte vero nummum ex prestum n. XVIII. , & alios quosdam sequentes; verum profecto neutri eorum accensendus est , eo quod ejusdem Ducis aetate . necdum Grossi quorum unum edam in serius verum & lidi omnes argentei erant , dc absque dubio praesenti absimiles rLegi in jam alibi laudato MS. sub Francisco Foscari nummos fuisse ex aere percussos . qui bus impositum suit nomen Tornesi quod nomen ab Urbe Turonensi celebri olim in Gallia ob monetariam ossicinam desumptum . jampridem & in Italiam ad designandos speciales nummos heic cusos invectum est ; Sicut Ticini factum tradit Anonimus Ticinensis
Tomo XI. Rer. Ital. , qui nummi anno circuter 23 Io , quo opus suum elucubravit . solidis quinque Papiensibus, & aliquid plus ain pretiabantur quos quidem nummos pro transmarinis Reipublicae Regionibus imprensos affernt. En elus verba r I 3o. Doge n. meeso 'sari DNn batt1ιre m mete nume misse nominate Tornesi per Upendere in Levaetre . Tenevano d' argento per Marca Caratii 8s. denari s nempe tredecim cum granis octo . Neque hoc sane probabilitate caret e Consuevit enim Respublica . sicut & modo in more habet . pro Orientalibus Provinciis peculiares nummos . & maximh aeneos percutere ; immo in quibusdam vel Regiones ipsae , ad quarum usum instituti sunt, expressae sunt . Sic inter eos . qui in laudato Museo visuntur . in aliquibus legitur r Di m. , AElb. idest. Dalma-Σia , di Au anisi in aliquibus vero : Corsis , Zante , Ces hocest Cesaιonia; in aliis demum rArmata . di Moria . Ρrobabile est igitur &nummum hunc pro iis Provinciis inflitutum esse . Caeterum Ρeritioribus judicium remitto . Decimus septimus nummus non is censentadus est , ut autumat Ct Muratorius , de quo loquitur San vinus ab ipso laudatus , qui nempe fuerit r Di va/uta attora di venti soldi .
Quis enim inducere in animum valeat, aeneum nummulum unius librae pretium tunc temporis exaequam Nemo prosed O . Inconcussum enim argumentum est quod Troni Ducis area. te vel solidi ipsi argentei erant . Uerum de hoc infra . Typum argentei Troni , de quo loquitur Sansovinus . evulgavit Palatius , quem veluti celeberrimi Reipu Nicae nummi infra recudendum censeo . Quod ad praesentem spectat, de
399쪽
eo idem iudicium profero, ac de praece denti . Nummum huic similem Ueronae possidet Amicus meus P Hetrus Εrbisti Ord. Praed. rei monetariae admodum deditus , quem ad me henigne visendum transmisit ; ipsum autem inveni deterioris metalli ; unde triuin centiri valoris ad n minum hemitolidi , i in no fortassietantum quadrisiis .
Cirea hujus Ducis nummos hoe silentio praetereundum non est . snsulare nempe iplis esse , quod naturalem ipsius effgiem prPserant . Sicut namque nemo ex ejus Praedecessoribus tale ti morem invexerat qui hoc con. ibo inductus est ut novis hisce nummis percussis . reliqui de medio tolleremur , lit Plurimum vel spurii . vel detonsi sic eo vita functo. Correctores praecedenter ad novi Ducis electionem decreverunt e Che l. Immagini d I Principe neιle monere seno seo ite intim ecbioni dinaneti a C. Marco ; cbe non vi smerea ritratio alaum . ut refert laudatus San-sovinus in Vita Marcelli , qui in Ducali dignitate ipsi Trono successit . Quicunque igitur
nobis objiciuntur nummi Trono sive antiqui res . sive recentiore . naturalem Ducum imaginem praeserentes , inter privata Numismata annumerandi sunt . quorum usum non iniseisquentem apud Venetos Duces extitisse . in Fastis Ducalibus falatii cernere licet . Decimus octavus nummus Andreae Uendramini est , de quo prae laudatus Muratorius anceps est num ex iis sit . qui a Veneti eI. Ie vocantur Uerum fidenter pronuncio haudquaquam eundem inter ejus generis nummos adnumerandum . Qitibus ducar momentis infra exponam . quu n de Christophoti Mauri
Numit matu a Muratorio vulgato n. XXII l. sermo erit . Quo ad praesentem attinet, quam- vi, hic Uendramini nomen praeferat. Coi, muni ter tamen Marceti is nuncupabatur . qutim
Dux iste is fuerit . sub quo similes nummi primum signati sunt ; eiusque pretium suit --
iidotum uecem , sive hemi librae. Caetera auis rem , quae in hunc nummum observanda essent , ad eum locum relervare placet , quo Nummum i plum Marcelli exponam . qui nunc primum e praelato Mus eo expressus infra vulgabitur . Decimus nonus nummus in Muratoriana collectione . dempto nomine Ducis , sub . quo percussus est . similis omnino est praecedenti . ideoque communi Vocabulo . communique pretio cum eo censebatur ; Quare . ne e dem frustra heic repetantur , ad superius ilicta Lectorem amando .
Vigesimus nummus ex aere compositus. quo vocitaretur vocabulo, quo pretio gauderet . penitus ignoro . Hoc unum profecto astruo
ad solidi pretium haud pertigisse . quum vel
aetate Io. meentei . cujus nomen exhibet . solidi ex argento sabricarentur : Proinde vel ad aliquam Parvulorum speciem rejiciendus C:i . vel certe inter nummos pra orientalibus Provinciis impresses annumerandus est .
Vigesimus primus ejusdem ectypi est cum XV li I. . de XIX. . unde haud dubium est
commune cum iis vocabulum . communem Mualorem sortitum fuisse . Plures istiusmodi Nummi visuntur in supra laudato Museo ; v rum an iis edendis abstinendum duco , quum nihil novi . praeter Ducum nomina , eXhi beant . uno excepto meoDi Μιreriti . qui primus ut dixi si niles nummos produxit , idemque nomen 6c aliis a successoribus cusis communiter inditum ei . Vigesimus lectandus ex aere cuius eκ iis censendus est , de quibus supra n XVI. . XVII. 8c XX. , quare ne frustra heic immorer, L ctorem ad eos retromittens ad pintremum pergam . Vigesimus tertius . Se ultimus Muratorianae collectionis est Christophori Mauri , circa quem plura consarcinat Cl. Muratorius , quae quia a vero aberrare dignoscuntur, diligentiori examine indigent . Eius verba heic transcribenda duco . ne Lector in ipsa Dil sertatione adeunda remoreturr Ait igitur : E genere Numisimatum majoris moduli vi , qua Meda-glioni Italita nuneupantur . Venetra autem a multir X eulis ofelle appellantur . ea sa vi- deIie t bonorit , ae liberet it rνis a novis Ducubur euo . sic pridem in X Ulli. nummo exis planando dixerat r Nescio an ir Nummus eae iis Numiseatis sit . qua Venetiis ofelle nuneupintur , pereussit . ut dono dentur . Atque in primis salso supponit . eas indiscriminatim tum ex aere , ex quo presens conitat, tum ex argento . ex quo conflatus est qui XURI. loco conspicitur . percussas fuisse , quum revera argenteae semper extiterint. A multis insuper saeculis culas arbitratur . quae tamen nec Vendramini , nee Mauri aetate adhuc prodierant , 8c solum insequente Saeculo xvi. editae sunt , ut mox videbimus . Eas praeterea per peram cum Numismatibus confundit , publicam namque monetam , cum privata . Aut uomat demum . prae satos nummos tum solum
signari solitos . quum primum Duces solium Ducale ineunt. atque hoc pura puta Ducum liberailiate prodire. Quae quantum a Ver late
400쪽
distent ex iis , quae mox proseram . demon strantur ; ex quibus etiam istiusmodi nummorum . ciui os ite vocantur , originem explora- eam habebit . . Advertat velim. consuevisse Duces remotio. ribus Saeculis Patritiis . maximeque sibi benevolentia conjunis is . vel multum operae laborisque insumentibus in Reipublicae utilitatem Natalitiis Servatoris recurrentibus Festis , cibaria munuscula dono mittere. Anno vero 1 361. . vacante Ducatu . Correctores lege si tuerunt , mox eligendum Ducem qui postea fuit Laurentius Celsus ad hoc teneri erga quemcumque ex Patritiis , ne , ut quidem ego arbitror , partium t udium in aliquo sorte ex Ducibus notatum Reipublicae, ut assolet, tran- uillitatem turbaret . En verba Sanuti col.
m. legem ipsam promentis r Ge iι Doge MAMulto di dire t Presenti . intamineiando alprimo di Dieembre per tutio it Mese α' Nobili, e mandi busne est Iti , e non is mandando , dia in danari Grossi ra. per eadauno . Qui quidem mos diu inviolatus permansi . Uerum succrescente in dies ciborum delicatiorum vo 'luptate , praefatis esculentis obsolescentibus , Avium , similiumve escarum munera successere , quae quum italice incelli nuncupentur , factum hinc est, quod nummus . qui in eorum
postea locum subiit, Osila vocitatus est. Praesto est mihi Palatius, qui rem totam describit
Hic igitur de Antonio Grimano , qui Duralem iniit dignitatem Anno Isai. . agens haec habet i .. Sub hoc Principe lege cautum si M. Magni Consili i die a 3. Iunii Is II. , - εc I 3. Maji II 22. , ut in promissione Duca... D . quod nummus percutiatur argenteus . ., qui lingua vernacula Osella dicitur . quia M loco succedat cibariorum , di Avium , quas ., Civibus solebant Duces dono mittere- : quemadmodum te Cappones . qui usque in se hodiernum diem donari solent a Principeis Procuratoribus D. Marci . N Iudicibus Pro. M prii . Congiarium nummus iste ab aliquibus
M appellatur . sed pessim ε . quia Populo illudis Romani Caelares elargiri consueverant ;,, ofella autem solis Patritiis , uti a Patre,. Filiis . Teste San vino lib. xx. de Princiis pia dignitate . Hinc Prime ipia munus r antiis is que sitit in hisce Numismatibus epigraphes , is solo mutato nomine Principis , ut videre est se in Gritio . Lando , de aliis . Quolibet igitur Anno novi cuduntur nummi'. H. dicti . anno ibi Ducatus expressa E. G. Ann. II l. vet. IV. 8ec . atque a Duce optimatibus distribuuntur .
Modernum eorum pondus est denariorum septem . de granorum visinti . Aliqui duobus
f ranis graviores ab initio fuisse praetendunt ;mmo arbitror ego primigenium eorum Pon dus integros octo denarios aequasse , seu , ut ajunt Uenetir Di ea arti 48. Nec enim verisi. mile est. novam monetam non integro pondere constitisse , ut similiter de aureo Ducato Pra satus sum . Argenti bonitas in hisce mimmis eadem est, ac in quamplurimis aliis a Republica percussis, tum antiquis tum recentioribus , quorum indicem texere supervacaneum puto : hoc est denariorum viginti duorum . N granorum
duodeviginti pro qualibet uncia . in qua ex consequenti reperitur aeris unus denarius cum granis sex . quod in idem redit cum eo. quod Veneti dicunt a Pettio di sim eararii clo. Ualor eorum ad praesens est librarum trium, cum solidis duodevigin i , ut ex recentioribus Edictis monetariis constat i Aliquibus tamen in Loeis ad integras libras quatuor extenditur. Sed de his nummis satis. Modo ad Mauri Numisma refredior . Mauri igitur Numisma a Muratorio editum indubitanter privatum est . Quum enim et gium praeserat Principis . publica moneta reis putari haud potest i me enim Respubliea eon.
sumit in honorem Principum nummos cudere ,
optime ait Palatius , qui jampridem idem
Dubium mihi suboritur, num tale Numisma iussu ipsius Principis fabricatum sit λ Ratio dubitationis in eo sita est quod , quum ibi ia. scriptum sit . ut ajebam . ejus e gium t Retia glanis. Fustitia cultor ; ded.cere videtur Uirum cordatum . ne dum Principem religio. sum , & justum sibi laudes contexere . Quis enim justus . & pius pietatem . vel iustitiam
suam ostentet , quum juxta tritum illud proloquium t lana in ore proprio sordescat ἔNemo profecto . Quum situr a Republica certum sit non fuisse percussum ; atque a Religioso Principe cusum paene nefas sit suspicari , conjectando dicam quod sentio . um narrent Historici, praelaudatum Du-eem sine Liberis vita functum opes suas Mais nasteriis . Pauperibusque legasse , fieri potuit quod Haeredes in grati animi monumentum Numisma ipsum ediderint . Verum nec alia deest conjectura ut credam , ipso demortuo , nummum consectum . Quum enim mos sit cuique Duci in Aula Mastni Consilii Imaginem apponere . atque sub ipla epigraphem aliquibus contentam versibus , quibus tum mores , Α a a a tum