Praelectiones in diversos morbos chronicos

211쪽

Exordiuna a prima specie colicae spasmv. dicar faciam, seu colica fusterica b Θpoebon-

Hare solummodo unicum symptoma est morbi hysteriei & hypochondriaci, ramus unicus immenta arboris Pro caussa praedis ponente habet nimiam si-brarum muscularium in intestinis irritabilitatem, quae in motus inordinatos agitur, vel levisαsimo stimulo, seu materiairi seu spiritualia Levior diaetae error, sed magis adhuc ira, me-tUS , terror &c. colicam invitant. Remedia partim curativa sunt, ea nempe , quae ipsi morbo principali opponuntur, partim vero palliativa. Ράlliant autem & sopiunt omnia

fere carmisativa, ore , ano assumpta, EXterne

adplicata; item omnia, quae aliam vervis dia- thesin inducunt, odores, irritamenta, &scuta stomachica. Altera species est, colica a conceptrone psittam haec est uti fere prior spiritualioris Originis, evanescit aut antihistericis &carminatiuis, vel ipso tempore. Colica porturientium nota est sub nomine dolorum spuriorum partus. Incipit a lumbis, pergit antrorsum & sursum, absque nisu ute. ri tenesmoideo & deprimente, foetus non pro

212쪽

movetur; curatur varia ratione , prout eX- citans caus 4 varia. Scilicet i) ciuibusdam junioribus, Cplethoricis, Venae sectio hanc colicam sopit, & veros partus dolores accersit. α) Aliis nervina prosunt. ipsumque optum refractissima dosi datum, dolores hosce comprimit 3b Aliae juvantur enemate eccoprotico, & dein carminante. Collea a partu vocatur etiam dolor posterus. Colica a partu est vel a continuatione contractionum uteri, si videlicet ii ipsi motus, uteri & abdominis totius , qui partum antea absolvebant, foetu licet excluso nihilominus perstent, id quod in irritabilibus fieri consuevit. Tune vero quies, & tempus ipsum , pauxillum opii praecipue instar incau- tamenti turbsts a partu continuatas domponet. Subinde vero secundine validius adhaerescunt, difficilius solvuntur, hine uterus valide contra ipsas contrahitur : hunc dolorem tollet. quidquid separationem secundinarum facilitabit. Non licet quidem vi secundi vas avellare, aut digitis deglubere violenter impactis, attamen juvari ea separatio p6test, leniter funiculum trahendo, aut etiam apicibus digito. rum evulsio jam inchoata absolvi.

213쪽

2o3Alia species colicae post partum est a eonfusione, rudi manu, vel instrumento illata , in partu laborioso. Fiunt tunc periculosae in ammationes uterinae & intestinates. Methodus tunc antiphlogisti ea , emollientia

Alia post partum colica est quae febrim

puerperarum comitatur; haee tertio , quarto, quinto ve die, vel & serius invadit; cognoscitur ex symptomatibus febris puerperarum , quam gasinam esse multoties in no comio vidimus. Pertinet haec coli ea ad eas, que a saburra oriuntur, biliosas, putridasque. Methodus medendi eadem convenit, ac ipse febri puerperarum. Notandum est, nullam puerperam posse esse ab omni dolore colico immunem. Etenim primo secundinae, deinde grumi sanguinis lochialis per Vices ex utero expelluntur dolo. ribus ejusmodi, qui partus dolores aemulqntur. Uerum mites hi sunt & per varias redeunt intervalla , ita, ut in dies rarius 'mitius & absque magno incommodo, & cum grumi alicujus expulsione Observentur. Atque hos sopire nee possumus, nee convenit, eosque noscimus ex signis modo allatis. Alia species col iere est colica pictonum Varia nomina sortita est olim haec colica; vo.

214쪽

zo cubatur enim &sco; butisu, & eon Giva. Cum in agro pietaviensi circa annum I 639. epid mice grassaretur , adpellari coepta est colica pictonum. Sicut in morbi nomine alictores disserunt, sic etiam diversae opiniones circa ejus caussas. Μagnificus de men inter causas resertia venena saturnina, febres male curatas, acrimoniam humorum in hypochondriacis & seor- hiaticis, mensium , flochiorum , & transpirationis suppressionem , iram, Aquas Vitae, Vina acida, & fermentantia , refrigerationem corporis, obstructionem alvi &e. Alii quidem non negant, colicas ab omnibus hisce caussis posse provenire , attamen

id asserunt, colicstas a plumbatis productam esse morbum speci um, & sui generis, quem

nulla hucusque alia caussa praeter plumbum produxisse fuerit observata, & colicam saturninam revera unice pictavi ensem debere appellario Aegrotant inde pictores , figuli, pharmacopaei, quibus plumbata, saccharum saturni, ad gonorrhoeam, fluores albos, pollutiones nocturnas, inducendam sterilitatem, sia.dores colliquati vos, diarrhoeas colliquativas, phthisim sanandam dabantur. ui vina plumbo edulcorata biberunt, qui butyrum adulteratum assumpserunt. Symu

215쪽

Symplomata colicae pictopum sunt fersne in umera. Vide u meae rationis medendi pag. 267. Variae methodi laudantur , possunt fors ad sequentes .reduci. Methodus

drastica. uadruplicata emetocathartica eX-hibet, eo scopo, ut vi e Xcutiat Venenum. Hinc tartarus emeticus, jalappa &e. Verum' tamen haec methodus colicam saturninam graviorem nunquam sana bat; initio mei phyliuatus in nosocomio idem tentavi; abhorrui ab usu opii, at nil profeci. Vomitus persaepe suapte adest symptomaticus, gravillimusque Alvus catharticis in morbo graviori adeo nota reseratur, ut magis fiat pertinaX. Ρurgantia transeunt in emetiea. Spasmi taviores sunt, si stimulus remediorum accedat ad stimulum veneni saturnini ; hine haec methodus evacuans sola, uti alias colicas, biliosas nempe omnesque ortas ab illuvie abdominis sanare potest, ita nunquam sanabit hanc

turninam, seu spasmodicam. Non nego nullum esse. evacuantium usum, verum id affero, evacuantia luee directe non convenire. Secunda methodus est eccoprotica. Abstinet haec a drasticis , resinosis , emeticis. Rem omnem conficere vult sero lactis, cassia, tamarindis, sale amaro, man q, CBematibus. In morbo leviori hine lassiciunt, male

216쪽

riem involvendo , blande & absque turbis

edituendo. Verumtamen certus sum, nido. rem morbi gradum his remediis non ausculta- Te. uandonam eccoproticorum usus elle

possit & debeat, infra dicam.

Tertia methodus es involvens, haec lae, oleum, mucilagines, decocta mucilaginosa praescribit, enemata, & balnea, Vaporem aquae immissum in anum, cataplaSmata mere emolliuntia , 'ex semine lini, foenu graeco. Ve- . nete sectio, at levissimus, solum morbi gradus hac ratione sanatur. Equidem haec in morbo indolis spasmodi in indicantur, quatenus fibras nimium tensas , irritatas crispatasque relaxant, aliqua saltem ratione, verum neutiquanasiisseiunt sola. Quarta methodus es nervina. Hue oleastillatitia, aquae aromaticae, acida mineralia dulcificata. Spirituosa, gummata ferulacea &c. castorealia. Succinum. Camphora, myrrha&c. praescribunt ore assumenda , frictionibus applicanda, & in scutis stomachicis. . Verum haec sola paralysin potius a colica residuam emendant, quam ipsam colicam. Quinta methodus est per varia alia, quae tanquam Decima laudantur et fac quibusdam antimonium crudum , aliis ejusdem quoddam praeparatum, sulphur aurat. antimon. Aliis sui.

217쪽

2z7 sulphuris flores , aliis alumen interne data mirum laudantur. Verum nil hucusque specifiei nomen merebatur. Sexta est methodus narcotica , hiae morbum largis opii dosibus aggreditur. Haec methodus tape votis respondet, spasmos enim potenter sdivit, & fibras intestinates reddit

stupidas, easque relaxat; hine alvus sequitur, vomitus cessat, dolor silet. Verum etiam haec methodus incommodis non caret; nam primo quibus dii in Opium spasmos neutiquam solvit, vi plumbi optum superante. a. multa nonnunquam adsunt Opium contraindicantia, uti postmodum videbimus. Tandem Septima datur metiodus compinea ex Omnibus hisce commemoratis. Ad determinandam medendi methodum videamus jam morbi genium, & ejus variam complicationem. Νο- tandum I. est, plumbum nocere maxime in primassios delatum forma pulveris, item forma vaporum irretiri salivae, deglutiri. Nocere probabilius etiam suseeptum intra pulmones.

Dubium esse, an eXterne adplicatiIm noceat, affirmant alii, aliis negillatibus. Hinc curam

maxime faciendam esse primis vita , ibiquemurbi sedem else.

218쪽

Not. H. agere in fibras musculares, nervos lite; vim irritabilitatis nimium intenden. do, & demum etiam destruendo. ,

Not. IIL Alvum plerumque pertinacisti. me claudere , hine colicas semul sercoreas jungi. Not. IV. Continuo lacessitu & vellicistione systematis gastrici humores gastricos copiosissime secerni, bilem prieeipue. Hinc om nes saturnini simul symptomata biliosa exhi-hibent. Hinc etiam jungi coticam biliosam.

Not. V. Curato licet morbo saturnin ,

relinqui tamen ejusdem effectus perispe. Hi sunt parabsis , rheuma chronicum , asilma, Ddrops. alvus dii His ob intestina inaequalia, eorundem constrictiones ; animi dispositionem peculiarem & maniam; paralysin cum pulsu duro , fg carne musculari flaccida &evanescente, tubercula.

Hinc cura ibius morbi, & seeundo ef-ctuum. Se ut potius I l Cura ipsius colicae saturnina.

II Cura morborum commiXtorum.

III Cura effectuum post morbum. Colida sola saturnina petit Ι. Remedia irritatas fibras , & spasmos

lapientia, emollientia alvo, Ore, inviscantia abdomen. Clysmata Vaporum. Balnea. Haec

219쪽

Haec sunt leviora. oleosa, gummi arabicumsolutum in lacte. Ubi spasmi apoplexiam mi.

nantur aut suffocationem , ibi venae se istio. Narcotica. Opium, non solum mentem fallit, sed irritabilitatem suspendit ad tempus. ΡΟ-

tus multus , enervans.

II Evacuantia ore , alvo : interpositis Optatis. HI Roborantia, nervina. summi serui. Castoreum, Camphora, CorteX. Amara. Cum multa colluvies bilios & stercorea

adsit semper, hinc & colica bibo a & seroo-rea una jungatur & concurrat, sequitur etiam huic utrique obviam eundem esse. Atqui haec respuunt Opium , petunt vero evacuqntia. Nonnunquam aliquid inflammatorii adest , si malum diutius duret. Tunc & evacuans contraindicatur & opium , indieatur vero venae sectio & methodus antiphlogisti ea. Hinc sequentes regulae observandae: 1 In colica pistonum sicca, absque vomitu, remedium solvens, salinum, mannatum convenit, dein vero emetieum , eneniata. Subinde etiam venae sectio in robustis, febricitantibus autem colica satur

tius continuΗto denuo lene purgans, aut eme-

220쪽

ticunt exhibeatur, ita tamen ut mox iterum optum detur. α) uodsi vero ipsus colicae sympto ma-ta urgeant, praecipue vomitus, tunc cura statim ab Opio inchoanda est: & tandem denuo evacuans: ac postea Opium.

opium , dein enemata, & purgantia. Purgans drasticum nil valet. 4) in atroci mis doloribus emollientia , Venae sectio. In Moluria eadem emollientia, clysma vaporum , venae sectio , balneum, Opium, sinapismUS. 6) In epilest a , opoplexia venae sectio, balneum. Frictio. Sinapismi , Vesicantia. Opium. Emeticunt. 7) furore muniaco. Eadem 8b In accedente tympanidite doloris eo, .enae sectio.' s) In accedente putrida maligna, methodus huic febri dicatur emetO - catharistica. IΡaralysis curatur frictionibus siccis, spirituosis, ex spiritu serpilli, formicarum, urticatione, Tine tura cantharidum , alumine plumoso adplicatione rubefacientium. Thermis sulphureis, camphora, benZoe, asa foedi