Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

411쪽

LIBER DE STERILIBUs. 399Veio Utere, croci quantum Voles, & myrrhae magnitudinem fabarum duarum, & salem sufficientem permisce illorum respectu, & fellis taurini fabarum duarum magnitudinem. Si vero mitiore uti voles , minus fellis admisce. Si fortiore, plus. Haec trita melle instillato tere, donec id, quod teritur, fiat tale, ut digito efformare pollis. Quanto autem magis triveris, tanto siccius, & vis coitus, ac melius erit. Ubi autem efformaris crassiusquam glandem , & siimmam partem acutam, &medium crassus, & deinde consequenter quo ad Uterum adponatur, in hoc ipsum surculos origani

duos levigatos infigito. Sint autem longitudinis sex digitorum. Deinde lana moli illima surculos involvito, & filo tenui su perne deligato, & praemineat filum quatuor digitorum longitudine proesurculis infixis: postquam autem perfudit, & puram se ipsam fecit, ipsum ad uteri os adponat, linteum sub coxas subjiciens, & per noctem adpositum sinat. Erit autem ipsi purgatio aquosa, postridie ubi surrexit, lavetur, & ea die su per

fomentum ne insideat. Quum autem fomentum adhibuerit, & de fomento surrexerit, ceratum sit

quamoptimum prima illa die factum, & in ipsum

cervi maxime medullam commisceto; sin minus, adipem anserinum , & quum a fomento surrexerit, quotidie, ubi se perfudit, puram circa ventrem fecit, cerato uterum inungat. Aut reliqua quid ein omnia superioribuS admisceto , excepto felle , origanum Vero levissime tritum in glandem permisce, & adponat. Aliud. Rel 1qua quidem omnia ad eundem modum facta, verum pro Origano absinthium admisceto, & eodem modo efformata adponat.

Aliud. Ex tritico melanthium deligito, & probe terito, melle que admixto, in pil.e formam redactum

412쪽

inefacit , & vehementer mordax hoc est. Aliud. Mel, & Veratrum nigrum tenue non multum , CoqUito. Vehementer enim mordax

evadet. Sed & hoc febris cum est. Eodem modo mel coetum , & elaterii portionem coquito , &factam inde glandem subdendam dato, & hoc febri ficum est. Ducit autem & sanguinent. Quaeisdam vero ex his etiam pelliculas. Si Vero voles , etiam dracontium derade est autem lene , R hoc cum melle cocto, aut crudo in pilae figuram velut magnam gallam efforma. Caeterum conare, ut physicus sis, ad hominis habitum, ac robur respiciens. Ex his enim nullus est , qui non omnia ad amussim faciat. Proinde ex his ipsis conjecturam faciens, totius corporis,& capitis purgationibus , medicamentis, & uteri fomentis, ac adposititii S uti conare. H9ec autem elementa tibi sunt. Uerum medela horum unicuique particularis est. Et ubi horum quid non feceris, semper in fomento perseveret. Hoc enim

est, quod mollit, & ducit serosos , ac saniosos humores. Ρostquam Vero ab hac curatione desiveris,

his, quae secundum naturam fiunt, desinentibus, sanguinem de manu detrahere oportet, si quidem fortis fuerit, de ambobus brachiis, si vero debitatior, de altero sufficit. At Vero diaeta, qua in his curationibus uti oportet, alibi a me indicata est. Si vero suffire voles , lolium ex tritico deligito , & molito , factoque igne sarmentitio lentissimo, in catinum mittito, & mulierem super sellam impositam, mollibus linteis instratam, sedere jubeto, cruribuS quam maxime diductis. Atque haec curatio, si quidem sucticiens tibi fiat, inquatuor mensibus bene est; sin minus, ad haec praecipe etiam ut ad Virum ne accedat eo tempore, quo

413쪽

Uo curatur. Inter curandum autem taedam inu tua macer ato , & jejunae cyathum bibendum dato, R penicillum stanneum nisi lue subdituni habeat , & cotyledones , live umbilicos Veneris una cum sale , & cumino in aqua coquito, Sctepidam sorbendam exhibeto. Et latae quidem cotyledones femellas gignere Videntur , parUMVero, & conci usta, masculos. Conceptorium suin mum. Melanthium mulieri in vino nigro acerbo bibendum dato. V fierem juvenculam fluxus ruber infestabat , & medicamentis datis, & capite purgato, ac Vena secta, nihil melius habebat. Videbatur autem haec causa ipli esse , ne conciperet. Dabam itaque ipsi vinum album, in quo aspalathi radices et ferbue-Tant , mane, & ante coenam, L fluxus sedatus cis & non longe post concepit, y peperIt ma

sculum. Erat autem corpore coloriS candicantis, ct probe carnosa. De mola. Μolae porro conceptus cauisa haece L Quum multi menses modicum , D morbosum semen conceperint, neque fetus rectus fit,& venter plenus est vel ut praegnantis. Nihil autem in Ventre movetur, neque lac in mammis generatur. Mammae autem turgida: sunt. Haec itaque R ad duos annos, saepe etiam tres sic habet Et si quidem una caro fiat, mulier perit. Nequi enim fieri potest , Ut superstes maneat. Si vero plures, erumpit ipsi per pudendum sanguis inultus, ac carnosus. Et si hoc moderate sat, servatur ; sin minus , a fluxu correpta perit, Amorbus quidem talis est. Judicare vero opor tex plenitudinis mole, & quod in Ventre non movetur. Nam mas trimestris femina quadri me rium otum habet. Ρostquam igitur tempore hoc prae tergresso non movetur , nimirum hic morbus Princ. Λ; I. Med. Tona. III. C c

414쪽

HIPPOCRATES est. Est autem hoc magnum signum, quod lacin mammis non generatur. Hanc igitur maxime quidem ne curato , aut certe cum p edictione.

Et primum quidem totum corpus foveto. Deinde per sedem clysterem adhibeto, quo sanguis multus erumpat. Fortassis enim quod compactum est, commoVeris, id quod fetus esse putatur, anuliere a pharmaco concalefacta. Sed & uteros colluito, quo sanguinem educas , sin minus, subdititiis utatur e bupresti, & dictamnum creti cum in vino bibat ; sin minus, castoris testem, S retro cucurbitam ipsi ad laterum mollitudinem adfigito, & plurimum sanguinem detrahito , a que hoc maxime conjectura virium ipsius facta. Ad uteri purgationes , quum non fiunt sive ex partu, sive etiam alias ; taedam pinguissimam contusam in vino albo coquito , & trium cyathorum mensura Utatur. Aut paeoniae grana quatuor, cumini Tthiopici parum , & seselis paulo plus. Aut cedri baccas. Si vero suffocationes adfuerint , castorii parum. Si vero purgatione moderata ex partu facta, enter maneat, alit etiam flatus conclusus, & dolore vexetur sive cum febre , sive citra febrem , succi scammonipe quintam potioni S partem, aut seseli, aliud quoddam ex odoratis, & rutam in vino albo bibendam dato. Si autem bibere nolit, illitionem ad sedem facito, velut verbi caussa, ex felle taurino, & melle, ac Uitro. Si vero ex purgationis corruptione dolore VeXetur , & odoratis exhibitis nihil cedat, & febris adsit, lactis caprini heminas duas decoquito, deinde eo perfrigerato pinguedinem detrahito, eXcolatoque, & aquae mulsis tertiam partem admisceto,

quo dulcius fiat. Bibat autem hoc ter jejuna. zi vero dolor non quiescat, neque venter subeat,

415쪽

LIBER DE STERILIBUS. ORad vesperam in calidam aquam in solio insideat Quum autem perfota fuerit, ubi inde surrexit, cum Uino nigro aut fero aqua diluto , olei dimidia parteoddita, tepide colluito, & inde dormiat Subdititium uterorum. Si conclusum fuerit, aut durum osculum uterorum ; ficum albam expurgato, nitrum Ψgyptium puri imum tritum admisceto , & subdititium facito magnitudine galize non magnae, quod in lana molli in unguentum irinum tinctum adponat per tres , aut: quatuor dies, prout visum fuerit. Ρolt hoc conducit sopaentum odoratum, postea Vero molli quodam opus est subdi titio , quod saniosa maxime ducat. Deinde mercurialem, si tenera fuerit, cum Unguento rosaceo, in linteo ad diem, ac noctem subdat. Ad idem. Fel taurinum, & salem fervefacito,& sulphure trito admixto, in oblongam spiram, ac tractum efformato, & ad duos dies, ac noctes nudam ad ips - uteros adstonito. Et deinde rursus mercurialem. post hoc myrrham puram inspergito , & rosaceo, ac irino unguento admiX-to diluito , indeque uteri osculum quampenitiiILine illinat. Ad idem. Iridem odoratam contusam , de Cribratam seorsim , & cyperi tantumdem, & crocomagma magnitudine mali e manum implentis, vino odorato diluito , & ad unguenti formam redigito , & spleniis palmi longitudine inducta , auillita, in parvam pyxidem reconde, ne transpirent,& adponat. Si vero ulcerati fuerint uteri, aut osculum exasperatum fuerit, aut ab aliquo subdititio com morti fuerint, adipem in lana illinito , & rosa

ceum , ac Cerie parum intingito.

Quum pCegnans corruperit fetum menstruum.

416쪽

ter naturam fiat, hujus uteroS purgare Oportet, Et ipsana medicamentis curare, Sc crati facere. Non

enim ad perfectionem gestare poterit donec seipsam refecerit, & uteri robusti facti sutrint.

Si vero concipiat quidem , corrumpat Rutem fetus bimestres, eXacte eodem tempore, & neque prius, neque posterius, & hoc perpessa fuerit his , aut ter eodem modo; aut etiam ad amplius tempus progressum corrumpat eodem modo. Hu-Jus uteri non amplius extenduntur, fetu in ipsis augescente, Sc ex bimestri, aut trimestri ad ampliorem modum excedente. Uerum fetus quidem augescit, Uteri Vero non crescunt, & propterea

multae eodem tempore corrUmpunt. HujUS Uterum colluere oportet, Sc subdititiis quammaxime inflare , aut hisce medicamentis. Colocynthidis internam partem tusam cribrato, Sc silphii parum AEum paulo ampliore melle cocto admisceto, &haec circum specilium obducito ea crassitudine, quantum stomachus ad uteri os suscipere potest, Ec semper ultra protrudito , donec ad internam Uteri partem penetrarit. Quum autem pharma cum colliquerit, specillum eximito, Sc rursus eodem modo paratum elaterium, Sc colocynthidem sylvestrem, similiter Velut prius medicamentum adponito. Edat autem hoc tempore allium multum, Si silphii caulem , Se reliqua diaeta utatur, quae flatum maXime in Ventre inducere potest Adponat autem subdititium tertio quoque die , donec bene habere Visa fuerit. Quandoque Vero pluribus diebus interpositis, Se in summa, prout libenter admiserit. Interjectis autem diebus , utatur mollibus, postquam Vero per emollitoria osculum uteri praeparaVeris, Sc menses adparue O

417쪽

LIBER DE STERILIBUS. qOSAEInt, paulum remorata, ubi jam sicca fuerit ,

Cum Viro coeat. ' i

Quum autem flatum in uterum inducere VO-

es, allii caput 'integrum, & silphii succum ad subdititia admisceto. Quod si qua pretaegnans decem menses perficere non possit, sed corrumpit, & hoc

saepe patitur , ex hujus Utero aquam purgato, Aipsam medicamentis curato, quo aqua purgetur. Si vero genituram continens, non PriegnanS fiat, id quod multis contingit, stomacho uteri praeter naturam hiante , mense S plureS , qtlam Convenit, L humidiores prodeunt, ut & id, quod a femina prodit semen, ad fetificationem non

concipiatur, & Viri genitura insuper accedens co xumpatur. Contingunt autem haec, & corpore, x uteris aegrotantibus. Verum oportet huic medicamenta deorsum purgantia dare, & interposito aliquo tempore, totum corpus f Vere, R UterovCum aceto, & aqua marina , specillis, . ac ferramentis ignitis immissis. Conjiciantur autem iri fomentum cupressi ramenta , & lauri viridis folia contusa, & polycnemi folia. Faciendum est hoc fomentum tempore opportuno, post hoc Vero lavetur, & fomentum adhibeatur ex loli Tamentis , & rosis, ac polycnemi foliis aceto incoctis Ad finem autem sumtus fiat ex verbasci foliis contusis , ac toti ramentis. Verum ante lotio nem suffito myrrham , & thu S, Utraque aequi&partibus trita , & myrti ac lauri folia. His permixtis , R in lentum ignem conjectis, recens adhibito fomento suffito, bis in die , fomentum autem adhibeatur recens lotae. Sed & post sumtum lavet, & uteri stonMachum ad pristinam naturam reducat. Et si vires sum ciant, ante haec omnia venam in manu sinistra secato, atque ita reliqua facito. Si vero stomachus sic habeat, menseS au-

418쪽

tem non prodeant, aut vitiose, aut minus, ad Teliqua omnia ampliorem purgationem adhibeto ,

R sic curato, subdititiis etiam utens, si opus h beat , & ex prioribus laxans, & sumtum faciens,

Si mulier invita ab ortum faciat, nec ita ejicere velit, triticum torrefactum, & molitum, & uvam passam albam contusam, aqua mulsa dulci diluta, modico oleo atlfuso , jejunae bibenda dato, postea raphani semen tritum, & acetum, ac adipempnserinum, permixta bibat, & lauri folia trita adponat. Dein de bibat origanum , & pulegium, S polentam ex aqua, ita ut lauri folia tusa, ac trita admixto gummi, aquae inspergat, diluat, ac bibat. Aut adipem ovillum, & anserinum, &mel simul mixta, ac trita delingenda praebeto Aut pastinacae semen levistinae terito, & lacti superstantem concretionem admisceto, & adipem anserinum eliquatum. Haec fervefacta sorbenda dato. Aut

origani folia viridia, si haberi possunt ; sin minus, sicca levissime trita, ex aqua bibenda dato Aut lauri baccas levissime terito , & suis femi- Dpe adipem liquatum, & mel admisceto, & simul omnia trita deligenda praebeto. Aut pastinacae semen levissime tritum ex vino diluto bibendum dato. Si uteri genituram non contineant, plumbum,

E lairidem, qui ferrum ad se rapit, leviter terito , & linteo illigato, quo in muliebri lacte tincto, subdititio utatur. Aut aeris florem tritum, IGanelle dilutum subdat.

Quum uteri genituram viri eructant tertia die, necesse est mulieris, quae haec patitur, Utero Scallos repletos esse, & non potest viri genitura intus in utero manere, sed excluditur, & prop-

419쪽

LIBER DE STERILIBUS. 4z7terea concipere non potest, quamdiu callus in Utero fuerit. At calli expulsio sic fit. Pennas sumito minutissimas, ac mollissimas, hisque simul colligatis, uteros illinito, quemadmodum oculos illinc- re solent, ita ut pennaS exaequeS, ipsarumque summas partes tenuissimo filo deliges, & multorolaceo illinas. Sic autem facito. Supinam reclinato , & sub medios lumbos pulvinar subjicito , & specillum immittito, ita ut cruribus mulieris extentis , R hinc atque illinc diductis, specillum sursum, ac deorsum VertaS, donec promineat , postquam autem Videris in osculo uteri collum, optimum quidem hoc fuerit, si non ad-hpereat in coxa, sed ultro sequatur. Si itaque in osculo uteri inhaeret, volsella tenuissima prehensum eXtrahere conare, providus ut placide hoc fiat, & non violenter. Et postea Viro condormiat. Si prsegnanti menses compareant, stercus ali-ninum siccum , & rubricam, & sepiae te tam te rito , & linteo illigata adponito. Aut paeonipe semina nigra in vino diluto trita bibenda dato. Si vero a coitu imum ventrem doleat, & sanguis recens ipsi adpareat , lini semen tu sum , Minus cum mollem, & adipem anserinum mixta, ac molli lana excepta imponito. Si uteri extra naturam progressi fuerint, Calor habet maxime pudenda, & sedem , & urinae paulatim destillat, & pudendum mordet, palliuΓ autem haec, si recenS eae partu Viro condormieritia uum sic habuerit, myrti baccas, & loti ramcnta in aqua coquito , & aquam per noctem sub dio cxponito, atque sic frigidissimam pudendis adfui dito, & trita haec adponito. Pollea aquam lentium bibens, melle, & aceto admiXtis, vomat,

donec uteri fuerint retracti, & lectus a pedibus

420쪽

Odorata vero sub nares. Cibis utatur quammolliitimis, ac frigidis, & vinum aquosum album

Libat, & non lavetur, neque cum Viro dormiat. Si vero uteri omnino ex pudendis eXciderint, dependent vehit scrotum, & dolor corripit. HOC autem contingit, quum ex partu laborarit, Ut Uteros Concutierit , & cum viro dormierit in

puerperii purgatione. Quia mi sic habuerit, frige factoria adponat, & quod foris est, depurgatum,

ac cum Vino nigro Vinoso, in quo malum punicum coctum est, ablutum intro detrudat. Deinde mel, & resina, pari mensura eliquata, in pudenda infundantur, & decumbat supina pedes sursum extentos habens , postea spongias adponat, & ad lumbos deliget. Quamdiu vero sic habuerit , a cibis abstinere oportet ; potu Vero quampaucissimo uti, donec septem dies przetereant , & si quidem sic redire voluerint, bene est; sin minus, summas uteri partes deradito , lavato, & cerato picato illinito. Deinde pedes ad scalam deligato, scalamque juxta caput pulsato , & cum manu intrudito. Ρostea crura ipsius alternatim colligato, & diem, ac noctem sinito in quiete, & modicum ptisanae succum frigidum dato, aliud autem nihil. Ρostera die ipsam reclinato , & cucurbitam quammaximam ad coXam adfigito, & multo tempore trahere sinito, & cum detraXeris, reclinatam facere sinito, & nihil aliud praeter ptisanae succum exhibeto , donec septem praeterierint dies. Cibis autem tunc mollissimis,

ac paucissimis utatur Si vero Ventrem eXOnerare

Voluerit, decumbens id faciat, donec quatuordecim dies praetereunt: postea surgat, & quamparcissime deambulet, ' ne lavetur, & cibis modicis utatur, sub pudenda vero sussitus per gra-