C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

451쪽

rum libido ae οIuptas penes ipsum sit, rubor ae dedecus pene omnes Mano enim unquam Imperium. gitis quaeritum, bonis artibus egereuit Galbam Onaenaua generis humani, me Galba, consentientibus vobis, Caesarem dixit. Si Respubliea et Senatus e

laterest, ne Imperatorem pessivia faciant Lex numsediti adversum naee ausa audita est aliquando et vestras afamaque inlaesa ad hune diem mansit et Grosasque destituit, non vos Neronem. Mindis XXX transfugae et desertorea, quos Centurionem aut Tribunum sibi eligentea nemo ferret, Imperium adsignabunt admittitia exemplum et quieaeendo commune erimen facitias ranaaeendet Aaeeuisentia in provineias et ad nos seelarum exitus, bellorum ad vos, pertinebunt. Nec est prus, quod pro eaede Priseipis, quam quod innoeentibus datur sed perinde a nobis donarisum ob idem, quam ab aliis profaeinoreaeeipietis. XXXI. Dilapsis speculatoribus, cetera cohors,

non adspernata conetonantem, ut turbidis rebus evenit, forte magis et nullo adhuc consilio, parat signa, quam, quod postea creditum eae insidiis et simul tione missus et Celauamarius ad electos Illyrici exercivis, Vipsania in porticu tendentes. Praeceptum Amulio Sereno et Domitio Sabino, primipi- Iaribus, tit Germanies milites e Libertati aeris arcesserent Legioni classicae dissidebatur, in staeo caedem commilitonum, quos primo atatim intro, tu trucidaverat Galba. Pergunt etiam in castra Praetorianorum Tribuni, Cerius Severus, Subrius Dexter, Pompeius Longinus si incipiens adhuc, et necdum adulta aeditio, melioribus consiliis flecteretur. Tribunorum Subrium et Cerium milites adorti minis, Longinum manibus coercent exarmantque quia non ordine militiae, sed e Galbae amicis, fidus Principi

452쪽

auo, et desciscentibus suspectior erat. Legio classica, iiiiii cunetata, raetorianis adiungitur. Illyrici exercitus electi Celsum ingestis pilis pristurbant. Germanica vexilla diu nutavere; invalidis adhuc comporibus et plaeatis animis, quod eos, a Nerone Alexandriam praemissos, atque inde rursus longa nautigatione amros, inpensiore eura Galba refovebat.

XXXII. Universa iam plebs palatium inplebat,

mixtis servitiis, et dissono clamore, eaedem thoniae eoniuratorum exitium poscentiunt, ut si in circo ac

theatro ludicrum aliquod postularent neque illis iudicium aut veritas quippe eodem die diversa pari

certamine postulaturis sed tradito more, quem cuti

queΡrincipem adulandi licentia adclamationum et studiis inanibus. Interim Galbam duae sententiae distinebant T. Vinius, manendum intra domum, Opponenda servitia, Frmando aditus, non eundum ad iratos censebat: aret malarum poenitentiae, daret bonorum eo enaui patium. aeelera inpetu, bona consilia mora valeseere. Denique eundi ultro, at ratio sit, eandem moa facultatem regressus, si poeniteat, in aliena potestate. XXXIII. Festinaridum ceteris videbatur, antequam reseeret invalida adhue coniuratio paucorum.

Trepidaturum etiam Othonem, qui furtim digressus,

ad ignaros inlatus, eunctatione nune et segnitia terentium tempus imitari Principem diaeat. Non exspectandum, ut eompositis castris, forum invadat et, prospeetante Galba, capitolium adeat dum egregius Imperator, cum fortibus amisia ianua ae livιine tenus domum eludit, obsidionem nimirum toleraturres. Et praeelarum in aersia auxilium, si consensus tantae multitudinis, et, quae plurimum vaIet, prima indignatis elanguescat. Proinde intuta, quae indecora: vel, si cadere necesse sit, occurrendum diaerimini. Id

OGoni insidiosius, et ipsis honestum. Repugnantem

453쪽

hui sententia uiuium Laco minaciter invasit, tumulante Icelo, privati odii pertinacia, in publicum exitium. XXXIV. me diutius Galba cunctatus, speei niora madentibu ne aiat. Praemimus tamen in eastra Piso, ut iuvenis magno nomine, recenti favore, et infensus T. Vini seu quia erat, seu quia irati ita volebant; et facilius de odio creditur. Vix dum egresso Pisone, occisum in astris Othonem, vagus primum et incertus rumor mox, ut in magnis mendaciis, interfuisse ae quidam et vidisse, adfirmabant, eredula Fama inter gaudentes et incuriosos. uuiarbitrabantur, compositum uetumque rumorem, mixtis iam Othonianis, qui ad evocandum Galbam laeta sesso Vulgaverint. XXXV. Tum vero non popuIus tantum et In rita plebs in plausus et inmodica studia, sed Equitum plerique ac Senatorum, posito metu incauti, reis elis palatii laribus, ruere intus, ac se Galbae ostentare, praereptam sibi vitionem querentes Ignavissimus quisque et, ut rea docuit, in periculo non ausurus nimii verbis, linguae feroces nemo scire, et omnes adfirmare: donec inopia veri, et consensu orantium victus, sumpto thorace, Galba, inruenti turbae, neque aetate, neque corpore sistens, se lalevaretur. Obvius in palatio Iulius Atticus, specu- Iator, cruentum gladium ostentans, erisum a se

Othonem, exclamavit et Galba, Commisito, inquit, quia iussit insigni animo ad coercendam militarem licentiam, minantibus intrepidus, adversus blandien te inconruptus. XXXVI. Haud dubiae iam in eastris omnium mentes tantusque ardor, ut non eontenti agmine et corporibus, in suggestu, in quo Paullo ante aurea Galba statua suerat, medium inter signa OthonPrexillis circumdarent. me Tribunis aut Centu:s

454쪽

nibus adeundi Ioeus gregarius miles caveri inauper praepositos iubebat Strepere cuncta clamoribus et tumuΙtu et exhortatione mutua, non tamquam in Popes ac plebe, variis segni adulatione Vocibus, sed, ut quemque adfluentium militum adspexerant, rensare manibus, complecti armis, conlocare iuxta, Praeire sacramentum, modo Imperatorsm militibus, modo Imperatori milites commendare . Nec deerat Otho, Protendens manus, adorare vulgum, laeere oscula, et omnia serviliter pro dominatione. Posti quam universa classicorum legi sacramentum eius accepit fidens viribus, et, quos adhuc singulos EX-atimulaverat, accendendos in omniuue ratus, Pro vallo eastrorum ita coepit:

XXXVII. Quia ad uos pro Merim, ommilitones,

disere non possum quia nee privatum me voeare auarines, Princeps a vobis nominaeus nee Prineipem, asio imperante. Vestrum quoque nomen in incerto erit, donee dubitabitur, Imperatorem Populi Rom. in eastris, an hostem habeatis. Auditisne, ut poena mea et supplietum vestrum simul postulentur adeo manifestum est, neque perire nos, neque aisos esse, nisi una, posse. Et, uiua lenitalia est Galba, iam measse promisit ut qui, num e Oaeente, tot mimasnnoeentissimorum militum trucidaverit. Horror an mum subit, quotiens reeordor feralem introitum, ehane οιαm Galbae vietoriam, eum, in eusis urbis,

Meumari dedito iuberet, quos depreeantes in demaeceperae malum iis urbem ingrelaus, quam-riam ad Principatum adtulie, nisi oeriai Obultron ligabini et Cornelii Mareeli in Hispania, Betui Chilonia in Gallia, Fontei Capitonia in Germania, Clodii meri in Afrisa, Cingonii in sis, Turpiliani in urbe, Nymphidii in eastris suae quam provistria, quae eastra sunt, nisi eruenta et maeulata aut, ut ipse praedieat, emendata et eorreeta Nam, quae atii sevira, hiem

455쪽

media socri dum fatii nominibus, severitatem proaaeritia, parsimonsam pro avaritia, suppliei et comtumelia vestrari diaeiplinam adpellat. Septem a Neroniosne menses sunt, et iam pins rapuit Derus, quam

quod Polyeleri et Vatinii et Elii parauerunt Minore

avaritia ea entia grassaeua esset T. Vinius, si ipse imperasset: nune et .ubiecto nos habuit, tamquam auo et viles, ut alienos. Una illa domus uinei a natiso, quod vobis nunquam datur, et eotidie exprobratur.

XXXVIII. de ne qua saltem in aueeessor GaDbae spes 8set, reessit ab exsilio, quem tristiti estaη ritia avi simillimum iudieabat. Vidistis, ominia litonea, notabili tempestae etiam Deo infaustam

adoptionem aversantes. Idem Senaeua, idem Populi Rom. animus est. Vestra virtus exspectatur, apud quo omne honestis consiliis robur, et in quibus, quamvis egregia, invalida sunt. Non ad bellum vos, nee ad perieurum voco: Omnium militum arma Oblaeum sunt. Nee n eohors togata defendit nunc Galbam, sed detinet. Cum vos adspexerit, cum 2-gnum meum aeceperit; hoe so meri certamen, quia mihi plurimum inputet. Nullus eunetationi Iocus ese in eo consitio, quo non potest laudari, nisi peractum. Aperire deinde armamentarium iussit rapta statim arma, sine more et ordine militiae, ut praetorianua

aut legionarius insignibus suis distingueretur miscentur auxiliaribus galeis scutisque. uuo I'ribunoriam Centurionumve adhortante, sibi quisque dux et instigator et praecipuum pessimorum incitamentum, quod boni maerebant. XXXIX. Iam exterritus Piso fremitu crebrescet tis seditionis, et vocibus in urbem usque resonantibus, egressum Interim Galbam, et foro adpropinquantem, adsecutus erat iamiarius Celsus haud

laeta retulerat eum alii, in palatium redire, alii,

456쪽

LIB. I. CAP. 39-41. A. V. 8a5. A. c. o. in

eapitolium petere, Plerique, Dura Mevanda, censerent, plures tantum sententii aliorum contradic

rene, utque evenit in consiliis infelicibus, optima viderentur quorum tempus effugerat Agitasse Laco, ignaro Galba, de oecidendo T. Vinio dicitur,

sive ut poena eius animos militum mulceret, seu conscium Othonis redebat, ad postremum, vel odio. haesitationem adtulit tempus ac locus, quia initio eaedis orto, dimetΙis modus et turbavere consilium trepidi nuntii ac proximorum diffugia, languentibus omnium studiis, qui Urimo Iaerea fidem atque animum ostentaVerant.

XL. Agebatur huc illuc Galba, vario turbae fiuctuantis inpulsu eompΙetis undique basilicis ac templis, lugubri prospectu neque populi, aut plebis

ulla vox; sed adtoniti vultus et conversae ad omnia aures non tumultus, non quies quale magni metuae magnae irae silentium est. Othoni tamen, armari

plebem, nuntiabatur. Ire praeeipites et Oeeupare perieula iubet. Igitur milites Romani, quasi Vologesen aut Pacorum avito Arsacidarum solio depulsuri, ac non Imperatorem suum inermem et senem trucidare pergerent, disiecta plebe, proculcato Senatu, truces armis, rapidis equis, forum inrumpunt nec illos capitolii adspectus, et inminentium templorum religio, et priores et futuri Ρrincipes terruere, quominus facerent scelus, cuius ultor est, quisquis suo-eessit. XLI. Viso cominus armatorum agmine, exil-

Iarius omitataeGalbam cohortis Atilium Vergiliο-nemfuisse tradunt dereptam Galbae imaginem solo adfiixit. Eo signo manifesta in Othonem omnium militum studia, desertum fuga populi forum, destricta adversus dubitantes tela. Iuxta Curtii lacum, trepidatione serentium Galba proiectus e sella ae Provolutus est. Extremam eius vocem, ut cuique

457쪽

odium aut admiratio fuit, arte Prodidere. Alii, uinpIieiter interrogasse,qui mali meruisset paveo Mesuexasisendo donatis deprecatum plures, obtulisse ultro percussoribus iugulum, agerent ae Ierirent, aiisa e Republiea sideretur non interfuit occidentium, quid diceret. De percussore non satis onstat quidam Terentium Moeaeum, alu Meanium crebrior

fama tradidit Camurium XV Iegionis militem, inpre so gladis, iugurum eius haustrae. Ceteri crura brachiaque, nam pectus tegebatur, laede Ianiavere: pleraque vulnera seritate et saevitia trunco iam compori adiecta. . XLII. Titum inde Vinium invasere de quo et

ipso ambigitur, consumpseritne vocem eius instans metus, an proclamaverit, non esse ab Othone mandaeum, eiceideretur. Quod seu finxit formidine, seu Conscientiam c iurationis confessus est huc potius eius vita famaque inclinat, ut conscius sceleris fuerit, euius caussa erat. Ante aedem D. Iulii iacuit, primoiet in poplitem, mox a Iulio Caro legionari milite,

utrumque latus transverberatus.

XLIII. Insignem illa die virum Sempronium Donsum aetas nostra vidit. Centurio a Praetoriae cohortis a Galba custodiae Pisonis additus, tricto

pugione occurrens armatis et scelus exprobrans, ac modo manu, modo Voce vertendo in se percussores,

quamquam vulnerato risoni effugium dedit. Piso in aedem Vestae pervasit, exceptusque misericordia publici sorvi et contubernio eius abditus, non religione, nec caerimoniis, sed latebra inminens exitium differohat cum advenere, missu Othonis, nomin tim in caedem eius ardentes, sulpicius Florus, e Britannicis cohortibus, nuper a Galba civitate donatus, et Statius urcus, speculator a quibus protractus

Piso, in foribus templi truoidatur. XLIV. ullam caedem Otho maiore laetitia ex

458쪽

eepisse, utrum caput tam insatiabilibu oeulia phr-Iustrasse dicitur seu tum primum Ievata omni soliueitudine mens vacare gaudio coeperat aeu recorda.tio maiestatis in Galba, amicitiae in T. Vinio, quamvis inmitem animum imagine triari confuderat ma nis, ut inimici et aemuli, caede Iaetari, tua fasque eredebat. Praefixa contis eapita geatabantur, inter signa cohortium, Iuxta aquilam legionis certatim ostentantibus cruentas manus, qui occiderant, qui interfuerant, qui vere, qui falso, ut pulchrum et mmmor ile facinus, iactabant. Plures quam XX lihellos praemia exposcentium, ob aliquam notabilem illa die operam, Vitellius postea invenit: omnesque conquiri et interfici iussit non honore Galbae, sed tradito Principibus more, munimentum ad Praesens, in posterum ultionem. XLV. Alium crederes Senatum, alium populum.

ruere cuncti in castra, anteire Proximos certare cum

Praecurrentibus, increpare Galbam, Iaudare militum iudicium, exosculari Othonis manum quantoque magis falsa erant, quae nebant, tanto piura facere. Nec adspernabatur singulos Otho, avidum et min cem militum animum voce vultuque temperans. Μarium Celsum, Consulem designatum, et Galbae u que in extremas res amicum fidumque ad supplicium expostulabant, industriae eius innocentiaeque, quasi malis artibus, infensi. Caedis et praedarum initium et optimo cuique perniciem quaeri adparebat sed Othoni nondum auctoritas inerat ad prohibendum scelus iubere iam poterat. Ita, simulatione irae,m iri iussum, et maiores poenas datur m adfirmans, praesentiaexiti subtraxit.

XLVI. Omnia deinde arbitrio militum aeta. Praetorii raefectos sibi ipsi legere: lotium Firmum e manipularibus quondam, tum vigilibus praepositum, et incoIum adhuc Galba, partes Othonis

459쪽

secutun . adiungitur Licinius roculus, intimari miliaritate Othonis, suspectus, consΗia eius lavisse.

Vrbi Flavium Sabinum praesecere, iudicium eronis

secuti, sub quo eandem curam obtinuerat: plerisquo Vespasianum fratrem in eo respicientibus Flagit tum, ut vacationes, praestari Centurionibus solitae, remitterentur. Nanaque gregarius miles, ut tributum annuum, pendebat. Quarta pars manipuli sparsa per commeatus, aut in ipsis castris Vaga, dum mercedem Centurioni exsolveret neque modum Onaris quisquam, ne iue genus quaestus pensi habebat. per latrocinia et raptus, aut servilibus ministeriis, militare otium redimebant. Tum locupletissimus quisque miles labore ac saevitia fatigari, donec πα-

cationem emeret ubi sumptibus exhaustus, socor

dia insuper elanguerat, inops pro locuplete et inerapo strenuo in manipulum redibat: ac rursus alius atque alius, eadem egestate ac licentia conrupti, adseditiones et discordias, et ad extremum in bella curilia ruebant. Sed Otho, ne vulgi largitione Centurionum animos averteret, acum suum vaeatione annuas exsoluturem, promisit rem haud dubie utilem, et a bonis postea Principibus perpetuitate disciplitiae firmatam Luco raefectus, tamquam in insulam seponeretur, ab evocato, quem ad caedem eius Otho praemiserat, confossus inmartianum Icelum, ut in Iibertinum, palam animadversum. XLVII. Exacto per scelera die, novissimum malorum fuit laetitia. Voca Senatum Praetor urbanus. eertant adulationibus ceterimagistratus. ω currunt Patres decemitur Othoni Tribunisi potestas et nomen Augusti et omnes Priseipum honores, adnitentibus cunetis abolere convicia ae probra, quae,

promiscue iacta, haesisse aninio eius, nemo Sensit.

omisisset Osfensas, an distulisset, brevitate imperii in incerto fuit. Otho, cruent adhuc foro, Per sis

460쪽

LIB. I. CAP. 47-40 fA. V. 823. A. Q o. I9gem iacentium, in capitolium, atque inde in palatium

vectus, concedi corpora sepulturae, remarique Permisit Pisonem Verania uxor ac frater Scribonianus, T. Vinium Crispina filia, composuere, quaesitis redemptisque capitibus, quae venalia interIectores aeri

vaverant.

XLVIII. Piso unum et tricesimum aetatis annum explebat, fama meliore, quam fortuna. Fratres eius,magnum Claudius, Crassum ero interfecerant. Ipse diu exsul, quatriduo Caesar, properata adoptione ad hoe tantum maiori fratri praelatus est, utprior occideretur. T. Vinius LVII annos variis moribus egit Pater illi e Praetoria familia, maternus avus e proscriptis. Prima militia infamis, Legatum H-

risium Sabinum habuerat: cuius uxor, maIa cupidine Visendi situm castrorum, Per noctem militari habitu ingressa, cum vigilias et cetera militiae munia eadem lascivia tentasset, in ipsis principiis stup m ausa et criminis huius reus T. Vinius arguebatur. Igitur iurusu C. Caesaris oneratu eatenis, OX, mutatione temporum, dimissus, cursu honorum inosse

so lNioni post Praeturam praepositus probatusque: servile deinceps probro respersus est, tamquam scyphum aureum in eonvivio Claudii furatus et claudius postera die soli omnium Vinio fictilibus ministrari iussit. Sed Vinius Proeonsulatu Galliam ar-

hon-sem severe integreque rexit mox Galbae amicitia in abreptum tractus, audax, callidus, promptus et Prout animum intendisset, pravus aut industrius, eadem vi Testamonium T. Vinii magnitudine opum, inritum Pisonis supremam voluntatem Paupertas firmaVit.

XLIX. Galbae eorpus diu neglectum et IicEntia tenebrarum plurimis ludibriis vexatum, dispensator Argius, e prioribus servis, humili sepultura iniri tis eius hortis contexit. Caput, per lixas ca onesque