장음표시 사용
331쪽
petatas, & Ord. I. Pleostemones, stylo ideas, tristylas. Ordine natinali pertinet ad Rotaceas Cl. XX. Otisorem rotaceum.
S. II. GENERIS hujus character hie est:
CAL. Perianthium quinquepartitum: laciniis subo-Vatis, concavis, aequalibus, persistentibus. COR. Petala quinque, oblongo - OUata, obtusa, patentia, altero margine breviora, tenuiora STAM. Filamenta plurima, capillaria, basi coalita, in s s. 3 phalanges. Antherae parUsse. PIST. Germen superum, ovatum. Soli interdum
S, 3, s. I. simplices, distantes, Iongitudine staminum. Stigmata simplicia. PER. Capsula aut Bacca in tot loculamenta divisa, quot styli fuerint. OBs. Asori genus distinxit Plumier, sub nomine Hypericoides, Stylis duobus, Calyce diphyLIO, Petalis quatuor, Capsula hivalvi. Huic generi consultius judicamus inserere 'perica diona. Etenim me aut excludenda sunt Egenere 'pericorum, aut totum genus Asori 'pericis subjiciendum, quum illud ex tota: sua natura ad Hyperica accedere videatur. g. III. GEMMIῖ hoc in genere construuntur a PetiO- Iis, & eum in modum, ut recte ad Oppositivas petiolares reserantur. FOLIATIO est imbricata, folia enim parallele, superficie recta, sibi invicem incumbunt.
332쪽
PISTILLIS QUINQUE.halearicum. H. soliis ramisque cicatris itis. almianum. H. stipulis geminis, soliis lanceolatis. scvanense. H. corollis hirsutis, soliis utrinque gla-hris , bacca. thacciferum. H. corollis hirsutis, foliis subtus inc,
eabcinum. H. soliis obtulis, capsula. oron. H. soliis acutis, capsula. guineense. II. floribus pentagynis subumbellatis, caule fruticoso, ramis teretibus, foliis ovatis acutis. Vid. Tab. VIII. mg. I. Habitat in Guinea. And. Berlin. Frutex cortice cinereo; in singulis ramulis duae oppositiones foliorum: inferiori soliis minoribus.
Rami laeves, teretes. Folia opposita, petiolata, OVata, ac minata, laevia, integerrima.
Pedunculi oppositi ad latera soliorum superioris paris, patuli, longitudine plerumque folii, bifidi s trifidi, multiflori subumbellati. Cabx quinquepartitus, lanceolatus,
Petala erecta, supra medium patentia. Nectarium glandulis quinque, OUatis. Filamerita brevia, basi in quinque pha- . langes connata, petalorum hasi adnata, petatis breviora. Germen subrotundum i quinquang lare. Soli quinque , fili formes. Stigmata subcapitata. Capsula S - angularis l, s- locularis,
333쪽
vero maturorum amarior, instar amygdaIarum amararum. Odor est suaveolens, & tempore quo nuptias celebrat, aromatico - spirans.
Maxima vis hujus sita est in soliis , quippe quae
innumeris suis vesiculis multum balsamici continent, immo et in polline antherarum. Hinc ergo colligenda sunt ante eruptionem floris, utpote quo tempore folia vegetiora succique pleniora sunt, & flores polline antherarum nondum castrati, Verum contriti abundantissime dant succum illum oleosum &spirituosium, valde inficientem, sanguinis humani instar ruberrimum, quem tanti secere Veteres, &ex quo herbae etiam nomen: Anfrofaemum, dederunt, a graecis Vocabulis α ρ & compositum. Caules & stipites rejiciuntur, auctoritate Boerhaa vii, qui illa raucedinem excitare postulat.
Ex allatis his Hyperici qualitatibus abunde ce te pateret, herbam hanc tantis, plurimis in morbis, gaudere viribus, ut Vix alia quaedam majori-hus: sed quum ratiocinia de virtutibus plantarum, e qualitatibus earum depromta, ut nimis theoreti- .ca, non omnibus placeant, missa illa Iuhens facio, ad experientiam mox provocans, quae ab antiquioribus retro temporibus huic, ob eximium ejus ustim, in ossicinis si non primum, certe neque uitia mum dedit locum. Inter praestantiora resementia, praesertim ubi vitium si a sanguine grumoso, jam inde a Camerarii temporibus inclaruit D; hinc ut remedium quoddam divinum habitum est in adfectibus renum & vem eae o, & propinabatur sub forma electuarii. ex X s conseris
334쪽
haphatum. Η. vid. Dcquin.Austr. Part. III. p. 33 tab. 259. differt a ceteris caule tereti, foliolis calycinis barbatis.
β. PIsTILLIS 3. CALYC. ET BRACTEIS SER TO- GLANDULOSIS. montanum. H. laeve. η.
hirautum. H. caule pubescente. stl. tomentosum. H. foliis tomentosis. nππtiacum. H. caulibus suffruticosis, compressis.' h Vid. Tab. VIII. Rig. 3. pulchrum. H. soliis amplexi caulibus, cordatis, glabris. η- nummularium. H. foliis cordato- orbiculatis, imbriacatis. RCoris. H. soliis subverticillatis.
chinense. Η. monogynum. g. V. Ex his omnibus solum nostrum natale quinquet tantummodo proseri species, nimirum quadrangulare , perforatum , hinni flum, hirsutum & montanum. Unicum vero, quod nomine triviali perforatum appellamus, in ossicinis receptum est, distinctum a reliquis omnibus foliis suis certe singularibus, quae nempe soli obversa innumeris fere poris, acu quasi trajectis, aciem tum nostram, tum solis radios transmittunt. Ex qua ejus qualitate, nullo negotio, i venimus rationem denominationis illius latinae, qua perforatum, & graecae, qua 'pericum audit, quae ultima demum nomen totius generis constituit. T ste enim ΒΟΕRI AAUIO, Ηγpericum conflatum este graecis vocabulis υπὸρ & εμω , quae indicarent quod per solia hujus plantae rerum obviarum imagines videri possent a . Hi autem pori, Oculo a X a ' malo M Vid. Uur Irist. plantar. P. 324.
335쪽
inter quos Phthisin pulmonalem omnes, unanimi s
Te Consensu, numerandam esse existimabant. Pri marius Regii Stabuli Praefectus, Generosiss . D:nua mitrare, unice dissentiebat, dicendo nullam fere esse curam faciliorem; & hanc suam assertionem probare voluit experientia D:nae Matris suae , quam religiose affrmabat formula medicamenti cujusdam, quam possideret, ultra centum phthisicos ex Orci faucibus eripuisse. Petitionibus omnium annuens, Pro milit, se cum rure suo reverteretur, hanc illis ostensurum. Promissis stetit Generosissimus Vir, &rodiens secum habuit schedulam, a continuo usu penitus detritam, in qua erat desiderata illa Formula scripta, &, quod mirum, illa ipsa, quam virgini
phthisicae, apud Pastorem Bredenheet in Ρaraecia Mor PQ, D: nus Praeses olim propria manu, cum in estrogothiam proficisceretur, praescripserat, quam sibi, nescio quo casu fortuito, acquisitam, per plurimos annos ut sacram in Phthisi anchoram, pie servaVerat supra nominati D:ni Mattrang jam vita defuncta mater. Hanc, nutu faventissimo Praesidis mei, in ulterius & vulgatius commodum generis humani divulgare jam mihi permissum est. En itaquo formulam, ob eximium suum usum, centies proba tam & laudatam: Rec. Summit. Hyperie. Mp. j. Coque in Vini hispan. libr. IV ad tertiae partis reman. COla.
Verum quidem est, quum plures Phthiseos fiunt spmcies, quod haec medela in omnibus non valeat; in illa tamen, quae post Haemoplysin, & ex Ulceribus pulmonum provenit, ex hujus usu semper exspectandum esse fructum exoptatissimum, experientia nixus Gen-neros. D:ni Praesidis, certo certius asserere audeo.
336쪽
Ianebolicis , 'pochondriacis, Maniacis & ceteris affectibus animalis facultatis deliriosis, hoc ut specifico utebantur Veteres. Hinc quoque 'sentiam 'periei compositam cum Anagallide, q1 labii contra quaevis deliria parare solebant D. In Daemonia, eredita inprimis, tanti aestimatum fuit Hypericon, ut etiam nomine Fugae Damonum inclaruerit. Credidit
enim P. Baptista Porta, se hae herba ipsum Daemonem ejicere posse ν). Chloro in corrigit, teste Sim. Paulli o, & in
Arthritide, Rheumatimo, morbo Uchindico, Tremore artuum & Haseris hanc optimam esse plantam, pleno ore affrmat Celeb. Boerhaave cum plurimis Recentiorum. In ultimo vero morbo, nimirum Haseris, Hyperieon, quod bircinum Vocamus, majoris esse essicaesae, ex odore ejus hircino, merito concludimus. Lumbricis resistere hane herbam nostram tam generandis, quam generatis, eXperimentis certis comprobat Rivarius Io, & inter optima in vermium doloribus remedia extollitur, a Bartholino, in actis Ha iensibus. Nec mirum; jucundissimo enim experimento ostendit immortali memoria dignissimus Bore-haave, quod si haec herba caseo inspergatur, omnes vermes moriantur M. Ex quo etiam, quantum honi nobis ex hac herba in morbis ex exanthemati-hus vivis oriundis promittere liceat, acutus quisque videt, & sera posteritas probabit. Semina a semisse drachmae ad integram assiimi possunt, Fieri
quidem potest, quemadmodum non raro accidit, ut huic remodio non semper obtemperet illa Tanias syecies, quam Solium nomine triviali appellamus rsed pluries etiam vidimus optima sic dicta specifica
337쪽
ad illam expellendam frustra fuisse adhibita. Valeat itaque heic, quod in plurimis casibus medicis: iterata juvant. 'pericum tomentosim in Dasenteria magnopere laudat Rajus, nostro etiam perforato egregiam vim in eodem morbo tribuit Boerhaave.
Serpiginem succo 'perici hacesseri pellunt Surinamenses n). An non illi nostro eadem competat vis, inquirant Curiosi. Ualet enim plerumque in
regno vegetabili canon: quae genere conveniunt, virtutibus etiam conUeniunt.
Rustici nostrates floribus hujus spiritum frumenti suum tingunt, quem dein lubenter hauriunt, cum ob colorem ejus, laete Purpureum, tum ob usum, quem ex illo sibi promittunt, polychrestum,
Ε veteribus Materiae medicae Scriptoribus hahemus primarium Dioscoridem Anazarbensem. Sed plerumque nullas adfert plantarum suarum descriptiones, & si quae adsunt, tam obscurae & imperfectae sunt, ut neutiquam determinare possimus, quaenam revera fuerint plantae, quas hoc vel illo nomine indicare voluit. Misit quidem gloriosissimae memoriae Gallorum Rex, Ludovicus XIV. Duris ne fortium in Orientem, ut, inter otia negotia, in Graecia & ejus viciniis investigaret, si fieri posset, quaenam genuinae fuerint plantae, ad Materiam medicam pertinentes, a Dioscoride allatae. Credideri runt enim tunc temporis fere omnes, quod in scriptis Veterum plenam utique haberemus Materiam medicam, modo eorum cognosceremus herbas. Profectus
338쪽
ria Materiae medicae aliquantulum versato, notum
est. Quum vero de nostro Hyperico e verbis Dioscoridis pateat, quod eadem sit planta, quam suo jam tempore eodem nomine ins gnivit, ipsa illius verba, a Matthiolo in linguam latinam translata, proferre necessarium duxi. Haec itaque sunt: se 'pericon, alii Andro mon, alii Corin, alii Ch maepion appellant, quoniam semen odore resiis ,, nam imitatur; surculaceo frutice, dodrantali, ,, rubescente, folio rutae, flore luteo, leucojo si- simili, qui digitis attritus sanguineum succum red- sedit qua de caussa Androsaemon cognominatur , se subhirsuta siliqua & in rotundo oblonga, hordeiis magnitudine, semine intus nigro, odoris resi-Mnosi, gignitur in locis incultis & asperis. Uri. nam ciet, menstrua pellit adpositum, tertianisse quartanisque cum Vino potum liberat. Semense quadraginta diebus haustum ischiadicis medetur. AFolia cum seminibus illita ambusta sanant. AF Mron s. Asoroides Hyperici genus est, magnitudi-
e distans, fruticosus, majores habens ramoS, M surculosiores rubentesque, folia tenuia, floressi luteos & fructum resinosum Hyperico non absi- milem, cujus attritu digiti fere cruentantur, ,,'qua de caussa Androsiaemum vocaverunt. Usus
se seminis ad ischiadicos, potum in hydromelitis sextario; nam biliosa recrementa amplissime de- ,, trahit; sed assidue dare oportet, donec sanitati restituatur. Illinitur & ambustis effcaciter. ,, Vide Matthioli Comment. in Diosc. I. III. c. IS3.& 134. Λ succo soris sanguineo & odore resinoso patet, hoc verum nostrum suisse Hypericum.
339쪽
. o g. IX. Quod in oeconomia nec contemnendi-st hujus herbae usus, ex supra allato experimento Boer haaviano abunde liquet: Possumus enim , illa adstieris, caseos, & fortassis C qu um e generis edulia, a noxa insectorum liberare. In arte tinctoria, teste Rev. D. D. Pros. &SOc. Ord. Uas Mim o9, gemmae cum stipitibus lanam pulchro tingunt codore luteo. Succus vero antherarum ruber, quod proxime conVeniat cum Gummi Lacca, & in Baphiis aemuletur Sanguinem Draconis & Gummi Laecam, aperto assirmat Celeb. Pros. & Εqu. Ord. Vasaei Gadd p . Ex an antibus domesticis pecora, bOUes, caprae , oves, hanc plantam edunt, tarandi vero reis spuunt. Belluae autem, ut equi & sues, intactam hanc relimvunt, forsitan in medicin4m illis, in Oeconomia Naturae, destinatam.
f. X. Inter anfecta., quae nostro Vescuntur Hyperi- eo, haud raro ad radices ejus reperi larvas cicei polonici in sat magna copia. similes etiam in radice Nardi strictae vidi, quod o quum antea a nemine observatum audiverimus, in lucem proserre placuit. Sed num ejusdem sint speciei, determinare non audeo, quum metamorphosin harum observare numquam mihi data fuerit occasio. Inquirant
340쪽
rant ulterius in hane rem aeutiores, fortassis laboris impensi neminem pigebit. i S. XI. . . . Hare sunt C. L. paucissima, quae pro otii ratione de Hyperico in medium proferre constitui. Huic conatui innocuo si ignoscas, forsan alia vice maturiora exspectare poteris. Valeat interim de his pagellia illud tritum: transeant caem ceteris.