Petri Criniti ... De honesta disciplina libri 25. De poëtis Latinis eiusdem libri 5. Poëmatum quoque illius libri 2. Ad hæc præter singulorum capitum sufficientem indicem, adiecimus alterum quoque, ..

발행: 1532년

분량: 664페이지

출처: archive.org

분류: 로마

531쪽

4 ε ET. cR INITI DE /po ET Isdunt, parum intelligentes, quantum interse disserant β' carminum genere & motibus.

c. ΜEc OENAs caput VLV. . ecoenas ex clatissima familia regum intruscorum natus e MIn secundo ordine permanest,tan a suae modestiae commendatione, ut re latus sit inter nobilissimos ciueis. Quidam Ar -retio oriundum putarunt, quae urbs habita est inter antiquissimas Hetruriae. Illud minime obscurum est,

eundem Meccenatem dum ageret in tenera aetate, maXime

praestitisse facilitate ingenii in litteris perdiscendis, ut Horatius Flaccus et alii plures testantur. Ac primo incubuit summa diligentia praeceptis eloquentiae, in qua mediocriter eracelluit. Deinde ad poeticam facultate diuertit,tra stadiasiuec alia uari j generis poemata scribere aggressus est. Octa uio adeo gratus fuit propter singularem fidem, Oc ingenii

comitate, ut ab eo receptus sit inter praecipuos amicos. Uulfatum est de Meccenate,quantum litteris ac litteratis omnius fauerit,cum in urbe unus hic potisssimum haberetur ad

quem poetae omnes ait oratores, uelut ad certam anchora

perfugium sibi haberent Itali ab eo uehemeter dilecti sunt operam oc muneribus amplissimis honestati: Pith. Vergili us, Horatius Haccus, Asinius Pollio, Valgius,& alii com/plures. Reprehensus est a ueteribus quod esset animo molliori,ac solutis uestibus uteretur,nimiumq; sinuosis.fluetibus. De cuius mollicie atq; delitiis,cum multi alii scripse.

runt,tum Ann.Seneca, qui in ceniandis,notandisq; mois hus acerrimus censor fuit: Magnum 4 inquit exemplum Romanae eloquetiae daturus erat Mecoenas, nisi illum eners asset felicitas. Reseruntur ab eodem Seneca alia multa,in quibus orationem Veccenatis maxime accusat, ut mollem ae

532쪽

.' L A T I N I s L I E E R III. r 4s ac nimij delitiis fluentem,quod Suetonius Tranquillus tradit.Itam consueuit Octauius princeps saepe illum exagita re suis epistolis,aut per iocum irridere. Scripsit tragadiam

Prometheum, re elegias complureis tueteres authoreS testantur. Intei cstera illius laudatur hoc carme de contenem

do sepulchro:

Nec tumulum cur epelit hiatura relidis.

Hortos Romae habuit pulcherrimos in Esquilijs,ubi ueriari interdum consueuit,dech liberalibus disciplinis sermone habere cu amicis sivis. Ad hos persaepe diuertit Cxsat Octauius propter Ioci amoenitatem, uelut qui animum liberum haberet a curis in eo quietis secessu. Tanta animi libertate uixit Mecoenas cu Augusto,ut monere illum & reprehemdere aliquando non dubitauerit, ut copiose scribit Dion Graecus author in Romana historia, qui eundem refert primum inuenisse notas quasdam litterarum, quibus ad scio hendi celeritatem uteretur,ac per Aquilam Ithoi tum ad aliorum usum traditas. Notatum est a C. Plinio de Necoma.

te inter mirifica naturae officia, eum nunquam horae mometum dormia de per totum trientum ante obitunx sed hoc noplane compertum est,an reserendum sit ad alterum Mecoenatem. Publius Uergilius ad hune Necornatem libros siu/os misit,qui Georgica inscribuntur absolutissimum omnium Opus, quae in eo genere composita unquam ab aliquo

fuerint. Extant adhuc Propertii poets& aliorum laudes de ipso Mecoenate, quam liberali animo fuit,quanq; docta raruditione excelluit, quae a nobis hoc Ioco omittuntur studio breuitatis. Constat eum obiissexdita iam

aetate,&in senium vergente, ut ueteres am thores testantur.

533쪽

Ub. Ouidius Naso genitus est Sulmone patria, quod oppidum in Pelignis fuit.Natalem habuit Aprili mese,diebus quiquatriis quibus sacra Mi

' - neruae celebrari mos fuit apudRomanos: R.Licinio:&L. Pansa consulibus,qui utinensi pugna contra Antonium ceciderunt. Nessi desunt qui reserant eodem die na/tos suisse Pub. Ouidium, re Albium Tibullum poetam inscribendis eleghs maxima elegantia. aiores illi contigerulnobili genere ato satis honesto a quibus equestrem dignitatem accepta perpetuo seruauit.In ipso adolescentiae sua principio,magnopere probauit,quantum praestaret ingenii Laci/litate,ac praeclaris moribus. Quocirca Romae inlituitus est in Latinis litteris,maxima diligetia parentis. Et cum in tenera aetate ut constit summa uoluptate 5c gratia teneretur coponedis carminibus,ab eo studio retractus est paretis monitioibus, qui monere illu assidue & hortari no destitit ad oratoriam facultatem,ut qui ad quaestu & opeis coparandas a nimum magis intendiuet.Itam factum est,utPub. Ouidius studium illud atq; curam absoluendi carmina intermitteret, animumq; ad causas resora couerteret, praeceptoribus, Arellio Fusto,ec PortioLatrone,cuius eloquentiam ait eruditionem uehementer admiratus est. Nein in ea re tulit uulgare laudem aut commendationem ingenii sui ut resert Anneus Seneca. Nam re in priuatis re incentu uiralibus causs,praesedit alias praeterea dignitates obluit,posteaquam uirilem togam sumpsit,&latum clauum adeptus est,de quo habentur complura apud ipsum Ouidiu diuersis locis, quae sunt a no/his praetermitteda studio breuitatis. Caeterum cum nihil ani/mo suo potius foret,quam uersari in otio i itterarum,posthahita omni qura rerum Publisarum, ad institutu suum redhi,

534쪽

LIBER ILI.

4 sL'A T I N I s. ac totum se dicauit poeticχ facultati, unde perpetuu sibi noὸmen de quietem singularem fore sperabat. Vinime dubium est,eunde habuisse treis uxores. Prima em sith ipsam adolescentiam ut inutilem. parumst se dignam repudiauit, cums ea more ueterum diuortium fecit. Alteram bonis parentibus ortam,beneq; moratam, sed parum stabili conubio sibi coniunctam mature dimisit. Successit his Perilla,cuius egregia formam atq3 probitatem pluribus locis extollit. Necp tantudilexit eam maxima fide ecbeniuolentia singulari,sed in poctica etiam erudiuit magnal cura excoluit. Quo factu est, ut Perilla,exulanti marito,fidem suam diligentissime serua uerit. Amicos habuit permultos,cum doctrina digeneris nobilitate insignei*,tum probitate ac moribus ornatissimos ut Albium Tibullum, Cor.Seuerum,Sabinum,Sex. Pompeium, Grscinum &Flaccum uiros consulareis, quorum familiaritate intime usus est. Messalam praeterea Albinouanum, Aemilium Macrum, Maximum alios complureis, cum quibus,ut ipse refert, colunctissime uixit. Relatum est a Suetonio Tranquillo Iulium Higinium qui Augusti libertus fuit summo ingenio &doctrina praestitit farniliarissimum fuisse Ouidio poetae. De ipsius operibus haud magnis opera preciu est pluribus agere, cu multi de hoc scripserint,eai uulgo satis nota sint ex commentarijs nostrorum grammaticorum. Et sane hic unus praeter caeteros omnels uidetur, plara atin uaria poematum genera descripsisse In eo opere cui

titulum fecit Metamorphoseon) secutus est Parthentu Chium poetam, qui Graece seripsit praeclarum poema pari arpamento,&materia simili. Id Ovidii opus in tanto precio haut

tum est Graecorum ingeniis, ut illud conuerterint in suu ser. monem. Est enim resertum uaria atq; multiplici et uditione, quanquam ipse author inemendatum, atq; impei sectum reliquit ut ipse testat uersiculis additis. Nam absente illo atq;

535쪽

4εo P ET. c R I N IT Ii D E P o ET II. etiam nesciente,aeditum est in uulgum ab amicis. Fastorum libros sex composui .eost ad Germanicum Drusi filium misit,reliquos per importunum obitum, ec aduersam extiri fortunam ut plerissi putant non potuit perficere. Is tamealicubi asserit duodecim a se compositos.Opus quidem eruditum,& plenum magna & copiosa rerum scientia:

Sra ego,storumscripsi otidemq; Itbcstos cum uolinem mense libcyM habet. De amoribus libros ircis,in quibus sub ficto nomine C rinnae,maxime probauit ingenium suum. Complureis etiaepistolas,in quibus est usus mira elegantia artificio suragulari ut critici asserunt. In elegia habitus est paulo lasciuia or ut qui nimiu quadΟΦ induixerit ingenio suo. Praetereo libros artium amandi oc remedioru:in Ibim, de obitu Dru/s,epigrammata,ec poemata complura,quae ab eodem comali uticῶη Ii. possisa scint,ut grammatici ueteres testantur. Quaedam tameber ouidi). falso atin improbe ad eum referuntur,ut earme de uocibus auium de pulice,& alia indigna prorsus atq; aliena ab ingenio 8c doctrina tanti poetae. Volume praeterea scripsit alleu ticon,in quo complexus est uai ia 5c inaudita ad eam diem, nomina piscium,quod amisscim est ut alia multa eiusdem authoris) iniuria hominum di longa uetustate insequentiu temporum. Idem Ouidius magnopere commendatus est in Medea tragoedia propter ipsam elegantiam di sententi, rum grauitatem, ut Coi Iacitus & Fabius Quintilianus re/ferunt. In urbe secundum Capitolium habitauit, hortosin Q habuit in colle positos, qua uia Appia coniungebatur cum Flamminia. In his magna animi uoluptate uel sati consue/εiit Dumcp ocium mitioribus curis traducere. Relegatus esta caesare Augusto in Pontii ad oppidum Tomos, quotem. . pol e Ouidius maiorem quietem atm ocium dari sibi sper, hat recoledis ueteribus studiis, ut situ accessisset ad aetatem

Prouectiorem,

536쪽

LATINIS LIBER III. 4neroue morem. Causam uero tam siecit, tanΦ inciuilis exilii, Marte multi ut in re ancipiti euenit) interpretantur. Alij hoc referunt ad eos libros, qui ab eo scripti sunt de amoribus, Quod essent paulo laIciuiores ut est author Sextus Aureli/us,qui de Rom.principibus scripsit. Plerio existimant prouenisse hoc ex adulterio cum Iulia Augusti filia. Quam ieetsi Pub Ouidius nihil omnino aperte retulit,tame alicubi uidetur id ipsum insinuare uelata proprii criminis caullas ta Que Sidonius Apollinatis uidetur existimalia ob id futile ilium relegatum ab Augusto,ut latis declaratur hiS uertious.

Quondam caesarea nisus puella Ficto carmine subditum coriune.

Hoc idem innuit Ouidius cum refert: Lingua silet,non est ultra narrabile quicquam. Et alibi seruata ratione obstinati silentii: Nec breue. nec tutum est peccati quae sit origi

Dicere, tractari uulnera nostra timent. . .

Minime autem obscurum cst fuliam Aug. principis filiam deflagrasse magna libidine, & infamem fuisse uulgatis per

urbem adulteriis, ut ab antiquis scriptoribus refertur. Qua propter inclinat animus ut existimem haud satis potuille Octauium sibi temperare,quo minus des aeuiret in poetam Ouidium, consulta causa noui criminis, cruod in impudi/cis carminibus operam atq; studium postimet. In exilio lu/pra septem annos uersatus est. Cumq; illi timendum Loret inter incultas atq; barbaras nationes.tantum sibi promeruit aratie,atin studii,bene prectarco agedo,ut in eius ohitutae iliae isti ac Tomitani populi,tenere lacrymas non potuerint

Fuit etaim Ouidius moribus apprime honestis G tacilitate N N a nuruica

537쪽

ηεα PET. cR INITI DE POETIs mirifica ad consilianda sibi ingenia hominum, quod in pri mis dignum est sitamma admiratione. Cum Geticum sermonem atq; Sarmaticum didicisset, poemata descripsit Getica lingua audes in caesiarum decantauit. Ohijsse traditur eo. dem anno quo η . Liuius, qui nobilissimus author habitus est in Romana historia describenda. Sepultus 3 fuit iuxta oppidum Tomos, ut Eusebius testat. Permulti scriptores, cum ueteres, tum iuniores deplorarunt obitum illius, ut indi num atq; miserabilem, habita detestatione tam saeus, tacpcalamitosae relegationis ed eleganter imprimis re copios

ut ego existimo) Ang. Politianus id fecit his uersibus:

Et iacet Euxinis vates Romanus in oris Romanum uatem barbara terru tegit. Terra tegit vatem,teneros qui Iust amores Barbara,quam gelidis alluit Holer aquis. Nec te Rorna pudet, quae tanto immiis alumno

Pectora babes ipsis barbariora Gcthus Ecquis Io Mufe Scothicis hi finibus aegro Tae id qui morbi demeret ullus erute Ecquis Pigidulos,qui lecto imponeret artus Aut qui dulci laquio sileret ore diems ηAut qui tentaret saltentis icmpora venae: Aut f menta manu qui properata daret

conderet aut oculos media iam morte natantes Aut legeretfummum qui pius ore animamqNullus erat,nustus,veteres tu dura sodales Heu procul a Ponto Nartia Roma tenes. Nullas erat,procul ab coniunx,paruis nepotes

Nec Aerat profugum natastquuta parrem. Milicet immanes besemvisj coralli aut vos Pelliti saxea corda Geibae:

Scilice

538쪽

L A T I N I S LIBER . Ut. Scilicet horribili dederit solamina vultu

Sarmata ab epoto saepe uehendus equo. Sarmata,cui rigidam demiso in lumina fontem Nota pruinoso tempora crine fonant. red tamen a Bessi,extinctum, IIcuere cora i Sarmatas,π durus contudit ora Gethan Extinctum a montes flebant, Nolus rta sese in medijs dicitur Hister aquis. Quin etiam pigre concretum stigore Pontum Nereidum lacrγmis intepuisse strunt.

Accurrere laues Paphia cum matre uolucres

Arsuros messiupps uere rogo. Qisem fumi assumpsit rapidae uiolentia flamma

Reiliquias tecto composivere cado. Impositumξ, breui Mnarunt carmine saxum. Q gi iacet hic, teneri doctor amoris erat. Ipse locum late sancto cγtherea liquore Irrorat niuea ters quaters manu.

Vos quos Pierides vari libu Is adempto carmina fled nostro non re rendasono.c Ass Ivs SE PERVS caput XLVII. Assius Seuerus patria suit Parmensis, ut ab authoribus traditur. Grammatici ueteres ref runt eum scripssse elegiacum carmen, oc epis grammata,ness a studio tragoediam abfututa Publius Ouidius enumerat hunc Scuetum. ter poetas, qui sua aetate claruerunt, ut Sabinus, Montanus.

Melissus, Propertius,& alii plures. Relatuest, eundem Cas/sium in acie uersatum, re pro Bruto ec Cassio strenue opera suam nauasse.Quibusruperatis, Athenas se recepit, ad stu.

dia litterarum, ibi dum in otio uersatur a Quinto Vario NN 3 dicitur

539쪽

464 PET. CRINITI DE Por τ I sdicitur interfectus,opera dc consilio Octauq Augusti. Illud

noti simu est Horatium Flaccum infenso animo fuisse contra hunc Cassium, quod ab eo pluribus locis dcmostratur, sed praecipue iambico carmine, quo poetam Archilochum

expressit. Nam concitato animo atq; acri illu est insectatus. Nel me praeterit, quantum decipiantur quidam nostra ala te, qui Cor Seuerum Procassio temere acceperunt .Fuit at ter Cassius Seuerus hisdem ferme tempori hus,qt i in causis ac Romana eloquentia magnopere excelluit de quo dixi mus satis in libris de oratoribus. DOMITIVS MAR sus caput XLV HI,

Omitius Marsus poeta insignis est habitus, inliscribendis epigramatis, ut ueteres tcstant. Pub. Ouidius de huc ipsiumnominat inter poetas sui temporis,ut Cor.Seuem, montanu, Pedonem, . Rabirium,& reliquos. Laudant eius epigram mala cum abal Js,tum a UaLM irtiale, qui ad exemplum illius lasciuam uerboruticetiam excusat in suis carminibus. Idem Marsus composuit bellum Herculis contra Amazones, eoqi a rgu mento uocauit Amazonidem suum opus, in quo non ma/gnam laudem adeptus est, ut ex antiquis authotibus Pori

mus colligere, uulgatis uersibus, in quibus poetae Persio postponitur. elenem puella dilexit, eam* ceIebrauit Ion Ro carmine, ut Catullus Lesbiam. Quocirca de Mario UaL Martialis:

Nola tumen Marsi Iusta Melanis erit.

Citatur hoc carmen Marsi de Orbilio grammatico: Si quos Orbiluu Irrula sicutica, cecidit. Fuit enim Orbilius paulo amerior indiscipulos, ct ob id T Horatio plagosus uocatus. Haec sunt quae legimus apud ue teres de Domitio Marso. IVI. Iv S

540쪽

IvLlvs MONTANVS cap. NLlta. Ulius Montanus inpoetica nobilis habitus est, a Publio Ouidio refert inter eos poetas qui sua aetate claruertit,ut Sabinus, Melissus, Priscus, Ca is merinus, Marius, Seuerus, &alii plures. Primutem Ius causis,at 3 declamationibus dedit, suumq; ingeniudiligenter excoluit cum Cassio, Arellio Fusco,Asinio, Marcello Aesernino , di alijs. Commendat piaecipue Montani urbanitas & lepor. Quo factu est,ut Tibe. caesari pergratus haberet.Scripsit poemata h. Xametris ac penta metris,in quihus non uulgare laudem meruit, ut copiose asserunt Oui/dius Anneus Seneca. Reprehensus est a quibusda quod in suo carmine parii prudenter quaedam repeteret,quo uitio ec Ouidius dicit laborasse . uocirca dictu pereleganter est a Scauro non minore esse uirtutem scire desimere, qua scire dicere. Referuntur ab antiquis montani uersus, in quibus ortum solis atra occasum descripsit. Unde festiue dictum commendatur Nactae uiri clarissimi Carmen id est:

Incipit ardenteis phoebus producere flammas Spargerest rubicunda dies biam tristis hγrundo' Argutis redit usa i is immittere nidis Incipit modi partitos ore tam t. at. Et paulo mOX: iam siua pallores stibulis armenta Iocdrunt: lum dare sopitis nox pigra Lentia terris. c. GERMANI cvs A vG v. caput L. Germanicus Augu. ex nobilissima Claudiorum familia ortus est,patre Druso,ac diligeticura in uxhe eruditus. Tantum prosecit subprima adolescentia in optimus idisciplinis .. ut incredis

SEARCH

MENU NAVIGATION