Compendium grammaticae germanicae. Nathanaelis Duesii, gall. ital. & germ. glossodidascali

11쪽

s P P A T I o. rum fuit, quod sine invidia dictum velim aequi bonique eonsile, fave, se vale. Da-

12쪽

GRAMMATIC

GERMANI

reviter de illis rebus tractans, quae maxime ad cognitionem hujus linguae necessaria sunt; uti de Pronun- .ciatione, de Articulis & Declina , de Pronominibus, degradibus comparationis , de motione nominum, de Conjugationibus, de Verbis Anomalis , de Adverbiis, de Conjunctionibus, de Interjectionibus, de Praepositionibus, & de quibusdam regulis Sy

13쪽

PRO NUNCIATIONE.

Germani praeter viginti tres literas ordinarias , adhuc quatuor. compositas habent, nimirum CH, SCH, TZ,VU: quae omnes suo ordine a Germanis ita nominantur. A. be, ise, A, e, ef die, ha, i, ka, este, em, en, o, pe, ku vel kou, er, es, te, ti vel ou , mee, ira Veliti, sum xette, iseha, esseha, tetset. s quainor compositis hae duae, SCH & TZ, propriὰ 'ia secundum suas literas efferuntur 3 CH, autem sonat ut

3 draecorum X, cum sibilo sorti seu aspero; & Uri paulo lenius quam V consenans Gallorum. Ut , idu nil dili

Aa & Ah effertur ut A longum seu productum. Er.

AE &A cum duobus punctis effertur ut E largum seu apertum, vel ut eta Graecorum. Ex. gr. Tenti l vel

B post M in eadem syllaba non pronunciatur. Ut,

diiuub frenisbi fritilbbling : & sic in omnibus compositis dum Praepositione Tmblatque in terminatis in Tito. C ante vocales E, I, effertur ut TS. Ex. gr. Genitur cedeti cederbaunal cir tcII cition, citirent citatiori.

14쪽

C in sine dictionis scribitur cum K. ut, Timul

D ante T in eadem syllaba non pronunciatur. ut, todit iobtenItoufendi lugendi E apud Germanos triplicem diversum sonum habet, uti etiam apud Gallos. Nam primo effertur in genere de ordinarie ut E clarum seu masculinum atque Latinum.

Deinde in fine vocabulorum dyssyllaborum & polysyblaborum solum, vel cum una sola consonante, vulgo obscure&breviter pronunciatur, ut E breve aut EI Gat' lorum 1, eodemque modo in principio dictionum , quae inchoantur per BE, ER, EMP, ENT,& VER. Ut, licii

heial en ederi eluideli eil. Et terti d tapiἰis etiam effertur ut E apertum Gallorum , vel ut ei a Graecorum ; idque ut plurimum ante geminatam consonam , atque an

Ee & Eh profertur ut E longum seu productum, &interdum etiam ut E apertum Gallorum. Ex. gr. 9neeu

plex seu gemina consonans facit praecedentem syllabam

te bitte nigelirittent rennent nennen. EV de E in una syllaba efferuntur serme ut ET Ex.

emeri femer. F dc FF inter duas vocales ut plurimum leniter essietatur, sicuti Gallorum V consonans; & in nonnullis di ctioni

15쪽

ii D a P R. o N V N CI A T I o N E. Ehlonibus, etiam inter duas vocales, proprium sonum retinet : idque interdum ut ejusmodi vocabula ab aliis distinguantur, quae aliam significationem habent, eodem

estertur sed in osten, apertus, duriter juxta verum ac proprium senum. G profertur ordinarie ut K lene ante omnes literas, praeterquam ante E &I: cum his duabus etenim saepius etiam ut I vocalis effertur. Ex. gr. Cotti guti gib/ge.

Bigis munb. Alias G in fine dictionis , post iteram I, pronunciatur vulgo ut Germanice CHr & pos: Netiam in fine plurimum silet. Ex. gr. 2srtigi litilig l hur:

setreng. H inter duas vocales ,- & praesertim inter duo E, Elei in pronunciando omitti seu reticeri ; imd etiam inter vocalem & consenantem, atque post T sed reddit syllabam

terea quando litera H luter duo E est, tum non selum H, sed ultimum etiam E reticetur, & syllaba producitur.

I consenans pronunciatur ut I vocalis Gallorum, vel

I E diphthongus cssertur ut I productum, producitque suam syllabam, & praesertim post aliquam consenan

16쪽

D E P R O N v N et I AT I o N a. I3 Excipiuntur nonnulla , in quibus E quoque auditur

Tandem de I observandum quoque est, quod nunquam in fine dictionis scribatur, sed ejus loco ponatur n& Tnunquam scribitur in principio dictionum, sed semper in fine, vel in medio vocabulorum inter duas vocales 3 & interdum inter vocalem atque consenam in v

Sic diphthongi AV, & EU, nunquam ponuntur in fine dictionum, sed earum loco adhibentur A UU, Sc

Excipitur peregrinum v ccabulum Esau. K nunquam scribitur in fine dictionis absque C, &vice versa C nunquam in fine vocis scribitur absque Id,

tuc. ΟΕ, & O cum duobus punctis effertur ut E produ

P post bis in eadem syllaba non pronunciatur. Ut, er

niinpt. SP, & ST, a principio dictionis atque syllabar, imbinterdum etiam in medio & in fine vocis, duriter efferuntur, ita ut S quasi Sch pronuncietur. Ex. gr. Spandi

heia sertimib illaiab. Sed hoc non habet lucum in verbis, aliisque nonnullis vocibus , exeuntibus in STabsque alia consona. Ut, Eost, eo ill, et liti eme list, eine

17쪽

Alias S ante vocalem syllabam incipiens promanciatur leniter ut Gallicum Z , tam in medio quam in principio

Tante literas ION, & cum illis in una syllaba conjunctum, pronunciatur ut TS, vel ut Z Germanicum. Ex. gr. Nation, orstudia, lection, condition. Excipiuntur desinentia in STION , in quibuS T proprium ac natura. lem sonum retinet. ut, eine quellion. V vocalis effertur ut OU Gallorum. Ex.gr. bul, tu*, jugenh, iligend. V vocalis cum duobus punctis, & ante B sine punctis, pronunciatur serme ut 1 vocalis, paulδ obscurius.

rum, &N non pronunciatur.

V consenans autem ab initio dictionis & syllabar profertur ut F. Ex. gr. Talter, veller, Portheil, Perfud)en,

Obseruaudum est etiam, V. vocalem in principio dictionum ab antiquis scriptum fuisse ut V. clausum seu consonans, quamvis non sit consonans; id quod neoterici reformare volunt. Ut, obel, ober, ber, mare*t,

z. Semper duriter ut TS effertur,& nunquam selum in fiue dictionis ponitur, sed semper conjunctum cum

Caetera omnia secundum literas efferuntur, quarum nulla

18쪽

DE DECLINATIONI Bus. Inulla omittenda, praeterquam illae paucae, de quibus seoloco mentio facta est.

DECLINATIONIBUS.

Nomina declinantur per Articulos , vel etiam per unitatem numerativam , quorum singulorum unum exemplum sussiciet. Sed observanda est etiam mutatio quaedam nominum in Plurali: in illo enim vocales,a,o,u, recipiunt ut pinrimum duo puncta in ultima syllaba dictionis, imδ etiam aliquando in penultima; dc adduntur adhuc in fine, E, EN, TR. Quia autem persectar regulae vix dari possunt, quando alterutra harum terminationum addenda sit, usia hoc est addiscendum. Ut, Const.

Attamen sent etiam nonnulla vocabula, in quibus dictae vocales, a, o, v, bina illa puncta non recipiunt. Ut,

Et plerisque in singulari in ER&EN terminatis nihil additur in Plurali. Ut, Repfer, metiter, asinineilier,

ructen. Composita cum nomine manli, & cum alia quadam dictione, mutant in Plutati nomen manli in leui velle

19쪽

16 Da DECLINATIONI Bus.

bet in Plurali ehemaniter , ut distinguatur ab ehelaute, quod coniuges sive maritum & uxorem fgnificat. Sacrosanaum nomen Dei Soti, declinatur in sing Iari absque Articulo, nisi addatur aliquod epithetum: habet in Genitivo Soues, vel Sotis, in Dativo & A cusativo Soli, in Ablativo vola Sost. In Plurali autem habet Cotter per omnes casus.' Haec sequentia peculiare quid habent. spar, in G nitivo des Maren ; & sic in reliquis cafibus, atque in Plurali. 9ὶ ad)t, in Genitivo derivi hi, & in Plurali dien ad te, herna ten.Seboli non mutatur in Nominativo& Accusativo Pluralis, sed in reliquis casibus habet gesbosse n. habet in Plurali morte & morter. ystincti habet in Plurali fletiadhien. Et herh habet in Genitivo singularis desister seng, atque in Plurali die herhen.

Tandem observandum etiam est, Germanos vocabu

la quaedam habere, quae Pluralis numeri tantum sunt, &alia solum fingularis numeri. Haec sent Pluralis numeri

tantum: Eltem, esti te, Icute, hostia, iraberia, brusen. Et haec sunt singularis numeri solum: etaeag, jelli ab,

Sic nomina etiam virtutum, vitiorum, metallorum, mineralium, herbarum , leguminum quorundam, illarumque rerum quas pondere aut mensura metimur. Ut,

20쪽

vrermuthi &c. Ita etiam pleraque nomina propria, elementa, plan tae, quatuor anni partes, & menses.

ARTICULUS.

Masculini generis. Singularit. N. Ser inania / Per