Compendium grammaticae germanicae. Nathanaelis Duesii, gall. ital. & germ. glossodidascali

31쪽

αs DE PRONOM rvrsus. scure, vel cum E brevi atque obscuro: at vero pronomen hoc Relativum, deri die has demi & beni effertur longius & clarius, cum E largo quasi atque aperto. ut, dee

Deinde observandum est. quod hisee Relativis pissime praeponatur dictio jenige cum Atticulo, idque in omnibus generibus & in utroque numero, ut Gallicdcelo qui, & Latine ille qui. ut, der jenige ber i vel her enige twellex ; hie jenige melope ; dagjenigeb si vel distellige melles: & sic consequenter in reliquis casibus, tam Pluralis quam singularis, addendo semper N in fine vocis jellige. Sed saepius etiam omittitur dictio jenige. Ut, Sol l bella berni isti inmad Itiinrath ber gotuosen.

Pi aeterea est animadvertendum, particulam so saepius quoque in usu esse pro praedictis Relativis, in utroque numero & in omnibus generibus ; sed solummodo in Nominativo atque Accusati o. Ut, berii in Rhaggeσ

Denique norandum adhuc est, dictionem C in μpissime Pronominibus Relativis, beti bie/bas & Perse-nalibus adjungi, eodem mogo ac Gallice mesne, &Lati-ncipse, idem, id ipsum. Ut, Egis lebetaberi desis mes me, ou res ivsemeut ceων-la, ille ipse est: e. iii eben bag/e es tout te meme, ou la meme chose, idem est: it metirecten delu tepense eeων-lamome: eben i husement my:eben er I ludi me me, ou iustement lv. uneuut thr mi fpenseαvous matersenne Z Resp. ebeneudit oust mus meme, ou iustement volvis, teipsum puto. Et sic quoque adhibetur ista dictio cum his Relativis, berfelbe ober deros Me ober hirsellage; de quibus supra in Demonstrativis actum fuit. Nam haec ipsa saepius etiam pro Relativis in

32쪽

APPEN DIX

praecedentia Pronomia sunt praecipua , & sngulari observatione digna: quibus haec sequentia addi possunt, quamvis etiam ad nomina referri possint. Gederisiam chascun, un eriseum quisque, quilibet, unus quisque. In Genitivo jediri virgI & in reliquis casibus je, diritam. In usu est absque nomine seu substantivo. Ut, Fg

steg: chasque, & ehasiun, quilibet. Declinatur cum vel absque unitate numerativa, sed cum notabili disserentia: nam cum unitate habet in reliquis casibus N in fine; at sine unitate variat terminationem scuti Pronomen ster; caretque Plurali.

Achimedie idem fignificat ac Debernama I eodemque

modo declinatur, quando non conjungitur cum unitate numerativa: sed quando illi adjungitur ista unitas, tum recipit etiam literam N in fine post consonam R, eodem modo ac duo praecedentia, jederI & jegli ster. Gellialibi quelqu,n, quidam, aliquis, &nielmnN persenne, nemo, habent in Genitivo, jeinanbginient tal& in reliquis casibus sicuti in Nominativo. Cuid et quelques-uns, quelques-unes, aliqui, aliquae, aliqua, vel quidam & quaedam in Plurali: hoc Pronomen enim est Pluralis numeri tantum: de quo supra in Declinatione unitatis numerativae videre est. Stivag/ quelque chose, aliquid, manet ita per omnes casus; sed caret Genitivo & Vocativo. Ut, Elaeas silat

33쪽

so Da PRO NOMINI pus. quaedam, quoddam : ita declinantur, ut et nives ema& irgend non mutentur, sed Ela unitas numerativa, eiuner eine eing ι ut supra in Declinationibus videri potest.

quiconque, quicunque; variant & mutant omnes suam terminationem, ut de illis prius suo loco dictum fuit, prout verba praecedentia vel subsequentia varios castis

eun, aucune, nullus, nulla, nullum. Declinatur & usurpater eodem modo ac ianitas numerativa, ein einerteine

eineg ober eing , ut jam supra in Declinationibus, nota secunda dictum fuit: nimirum vel selum absque Substantivo, vcl etiam cum Substantivo. ut, Si in brodu

numero omnibusque casibus, & adjunctum semper haber aliquod Pronomen Personale, vel etian nomen; ut jam supra in Persenalibus , nota prima dictum est. Ex.

gr. 2' fel iober sederibus stili erscibiliberineliter fessistober sester die iram solbit ober sester hie iii ber inmin fessi'.

Hic observatione dignissimus quoque est singularis

34쪽

MOTIONE NOMINUM.

In motione Alectivorum Fcemininum fit a Masculino addendo E in fine, & Neutrum addendo S vel E S.Ut,

Sed in Adjectivis positivi gradus in ER terminatis Foemininum a Masculino sermatur omittendo istud Rfinale, & Neutrum mutando literas istas E R in S, vel in

fuerit autem Adjectivum comparativi gradus, in E Rquoque terminatum , Fcemininum & Neutrum regulari modo sormanda sunt, addendo E, dc ES. Vt, f*oneV

Deinde hoc etiam probὰ observandum est, quod AL jectiva in consenantem desinentia, i excepta terminatione E Ri in fine Masculini generis literas E R recipiant, ouando conjunguntur cum Substantivo, & cum praecedente unitate numerativa vel Pronomine possessivo: &tum habent in Foeminino atque Neutro ut modδ de Adjectivis in ER dictum est; ubi Neutrum saepius quoque tae E ac E S ponitur. Ut, Ein hurtiger viab geripiem

35쪽

praeponuntur, vel solis, vel cum substantivis, tunc in omnibus generibus terminantur in E. Ut, ber frontinet

Tandem quando Adjectiva sine Articulis, & absque substantivis , in fine alicujus sermonis absolute ponuntur, tum primam siuam terminationem retinent in omnibus generibus &in utroque numero, qualem habene

Substantiva autem moventur, & ex Masculino sit Foemininum, addendo literas IN; dc in quibusdam vocales, a, o, u, recipiunt duo puncta: neutrum vero non fit. Ut,

Sic etiam composita quaedam cum nomine Ubinni &cum alia quadam dictione; at non omnia a in plurimis enim pro Foeminina terminatione additur fram. Ur,

36쪽

Sunt vero nonnulla etiam irregularia ques peculiare

Vocabulum Sem l obes SanctI est generis com-

munis, quando additur nominibus propriis sanctor unidc sanctarum: alias, absque nomine proprio , habet iii

Observanda hic quoque est varia terminatio numeriaivep pro diversitate generum. Habet enim in Masculino imeen in Formiiaino λmol& in Neutro irvep. In Genitivo omnium generum, ιπepen: in Dativo, ἱmeen imo ἱwepent in Accusativo, inreen in)olitvep: &in Ablativo, PonSaeeen/m n ὲπolvon ἱmepen. Porro sciendum est, quod ex nonnullis Substantivis Adjectiva sormentur, addendo terminatiohem id) Vei & aliquando lidr: ex 'uibus deinde Adverbia fiunt,

addendo iterum modd dictas terminationes , vel retinendo terminationem Adjecti vi , Me ulla additiose. Imo ex ejusmodi Adjectivis quibusdam alia rursus sommantur substantiva, quasi eorum abstracta, addendo

37쪽

Sed hoc est etiam observatione dignum, quod in nonnullis derivativis, in quibus literae, a, o, in a &ἡ mutatae suerunt, pro a & o interdum simplex e & u scribatur: id quod contra hodiernos criticos probe observandum, qui hunc usium obstinatὰ rejicere volunt. Ut,oIt

Denique & hoc observatione dignum est, Germanos plurima habere vocabula ex duabus dictionibus composita, in quorum compositione primo loco ponitur illa dictio, quae apud Gallos alteri postponitur, quando ejuς modi vocabula explicant. Ut, vosmetiter mat ire d'hosel; vitane ister I minire ou Capitaine de cauasserie; follineislar I mat ire sessurie, ou e seu er ; ire hi malet Tenabis, ou palorenser ; hous ne spis malet d'hosesseria ; huthandi I disci miti ruban de chappeau, ou cor don, tamqnfutturi eritust appignes; tuleni ung/wson decuisine, ou marmison; hunh, ἰlg I un valet de chiens.

DE GRADIBUS CONPARAT IONIS.

Comparativus fit ab Positivoi, addendo literas Sin in fine; & Superlativus addendo ST vH.STE, ubi etiam in nonnullis E ante ST ac ST E p ponitur; mutantur que ut plurimum praecedentes. vocales, a, o,u, inal of st: idque non tantum in Adjectivis, verum etiam i p. pluri

38쪽

sunt autem nonnulla , quorum Comparativus praedicto modo non sormatur, sed addendo vocem misi ad

Positivum; de Superlativus addendo qsthr fel Ugoni. Ur,

39쪽

Sie Adjectivo est & dictioni sthia additur particula in I vel DI)r I & quibusdam substantivis particula ero ad augendam eorum significationem. Ut,vIhrist/fortvteid; vesan ober Drahia I trisuevi, tritavus; A , chidue, Archidux; Θ hbis 'diis Archeuesque, Archiepiscopus; ericligeII auarae, archangelus; etii erithicu

ctivum, ain nuchisen. Observandum est quoque, Comparativum aliquan- . do loco Superlativi adhiberi. Ut, bieser/ber ultere Diab

Paucis denique indicandum etiam est, diminutiva fieri per additionem literarum I iiii vel dye & then. Ut,

40쪽

DE ACCENTU.

De accentu scribendo non opus est multa verba facere, quia nullus est in usu apud Germanos: sed de non scripto, quomodo pronuncietur, sequentes regulae in

dicabunt. Dissyllaba habent accentum in prima stilaba,& tris syllaba in antepenultima. Ut, abeuAlebeia liebent

Excipiuntur prima dis syllaba in duplicem consona in desinentia, & ea quae a Latinis aut Graecis derivantur ;quar accentum in ultima habent. Ut,sDebelligefelligeri

etiam tris syllaba derivata a Latinis, & ea quae inchoantur per bel gelaetyl Deri ἱer λ in quorum prioribus accentus est in ultima, & in posterioribus in penultima. ut,