장음표시 사용
161쪽
tum paenitelia fatebatur. J Cudixit. Piscessitate compul ses
holocaustum obtuli. Sera a tem suit paenitetia . quia iam Deus ost nus regnum alio transferre deitinauerat. Igitur ex peccato metus omnem exercitum peruas xat.J Consternationem animorum ingentem in Istaelitis exponit, ex delicto regis, vicinitate hostium , & uaopia gladiorum . nam usus eorum suerat a Palaestinis superiore bello ademptus. Haec autem idcirco ascriptura dicuntur , ut maior uirtus Dei elucescat, qui duobus solis Sauli, & Ionathar stadium habentibus victoria ded rit . Accedebat igitur,quod neque armati Israelitae erat. Qia , ut niquit scriptura desederat omnis Mael ad Phili
s ut exacueret unusqui ;vomere uum, O ligonem, securim iψArculum . retusὰ
tigonum, tridentium, se cuarium usique adsimum ccirrigendum. cumet, venisset dies usi, non est inuentus ensis, O lancea in manu totius populi , qui erat eum Saule, O Io -
a , excepto Saule est Ionathamo eius. cap. XIII.
Igitur Ionatha audaci cosilio, solo armigero suo comte. J Exercitus maximus demum
o M. IN LIB. I. a Samuele increpitus, sera peccatum paenitentia fatebatur. Igitur ex peccato
tum peruaserat. castra hostium haud longe sita praesens periculum ostendebat: neque cuiquam exeundi in proelium animus, plureSla crymas & latebras petiu rant. Nam praeter imbecillitatem animorum, qui alienum i se Dominum delicto regis arbitrabantur, in in xima ferramelorum inopia
ter Saul & Ionatham filium eius, nemo gladium aut Ian ceam habuisse tradatur. NaAllophyli superiore bello
victores usum Hebraeis ademerant,neq; cuiquam con
siciendi teli bellici, aut rustici ferramenti potestas se rat. Igitur Ionatha audaci consilio, solo armigero suo comite, castra hostium in gressus, viginti fere ex hostibus interemptis, uniuersum exercitum terrore perces
162쪽
rat. Tum vero' nutu Dei in demum a duobus est iugi-
exlectui, non ordines Obser' eos permissis cum Hebrasis uare,omne praesidium in pe ex latebris egressis deleuit.
Saul animaduertit, tuis pro Salsis in Deum peccatumpere eductis, fugientes per- quoque Ionathae filii. Nam secutus,victoria potitus est. ln persecutionis articu- Eo die rex edixisse traditur, ne quis,nisi confectis hosti- profligatus esset . Ionathasbus,cibum caperet.Sed Io- autem filius eius edicti ii nacta interdictionis eius in oblato gusta-
- uit. qua re comperta Saul eu
icius, Iauo reperto , tincto morte assici iussit, sed pr spiculo, mel degustaverat. cibus populi illi sepplicio Sed ubi resti ex Domini ira in emptus. ωp. XIV compertum est, morte am consuluisset, Deus non re ci filium iussit. Sed populi spondit. Itaque Saul iratum, auxilio ab exitio vindica- Deum siuspicatus, peccam tum populi indagauit, ac se, Lus eIt. & Ionadian peccasse compexij t. & cum se, ac Ionathan in hostem conijci uellet, captus est Ionathas, ut interficeretur. quem populus obuictoriar meritum liberauit. Ibidem.
Ea tempestate Samuel a Domino monitus, regem adsit, verbis Domini nuncians, uti genti Amelech, quae olim Hebraeos ex A Opto venietes trasitu prohibuerat , bellum inferret:
Ea tempestate samuel .JAliud bellum a Saule iusta Dei Anaelecitis illatum, ac prospere gestum,in quo ipse
iterum aduersus Deum peccauit, praeda contra iussum eius in suam domum auersa. ex quo Deus poenitentia captus est, quod Saulem regem fecisset. cap. xv. Verba Verdx Domi-
163쪽
r 6 C. sIG. Co M. IN LIn. Ι Domini 1ubentis fuerunt. ex spoliis deuictorum Con-
Haec dicit Domnus exercitias. re c
R'ces , quaecunq; feeii Ahiae Ita in fines h Dc Oraeli , quomodo restitu ei stium ductus exercitus, rex in via , cum ascenderet de -- captus , gens subacta . Saul
Mersa eius, non parcas et , O praecepta diuini immemor , mon concupiscas ex rebus eisis capta seruari & serri iubet.
- , ς' -- , --, DRS, Samuelem alloquitur: ouem, camelum,stasinu. paenitere se, quod Saul r cap. X. Verum s Saul victuc gem constituerit. Dictum
praedae ma nitudine, praecepti r I C
diuini immemor capta semisH, regi restre .er si, i iubet Si quidem,
ut ibi scriptum est, pepercit Sauli populus agregi, edi opimis Ore bus Ouium , O inmemori,m , O vectibus , O uniuersis, quae truchra erant , nec voluerunt disperdere ea. suo facto offensius Dominus dixit Samueli, se poenitere , quod Sinum regem fecisset . quud ille regi rettulis. Ibidem. Fam est verbum Domini ad Samuel, dicens. Paemisi me , quod cor tu
rim Saul regem. quia dereliquit me , CP verba mea opere mo complemit. Item. Samuel ad Saul. Scidit Dominus regnum Israel a temdis , O iradidit Azud proximo tuo meliori te. Mox a Domino monitus
David. J Ab hoc loco incipit ii istoria Dauidis, qui regnum Saulis iussu Dei est
excepturus. Hic filius Iesse fuit ex Bethleem , tribu Iuda,optimus citharoediis,propheta, bellator, & rex cum progenie sua usque ad tempora Christi Sed , quod excellentius ad laudem fuit, eiusdem Christi, quod ad
Mox a Domino monitus, Dauid regali unguento perlinit, paruu etiam num puerum, sub patre agetem, pastorem ovium, assuetum saepius cithara canere: ob
quod postea a Saule assum. plus, inter ministros regios
164쪽
carnem pertinet generis auctor . Siquidem huic dictum est , Psil ino ir i. De Jructu vent is mi ponam saper sedem tuam. Vnde Christus a S. Matthaeo Dauidis filius dicitur. Hic vero in re emiussu Dei ter unctus est. primum vero hoc tempore. Si quidem Samuel iustus a Domino venit Bethleem, & vocavit patrem eius Isai, siue Iesse, & filios eius sigillatim, ac reiectis maioribus natu minimum omnium, Dauid nomine, qui pasca)at oues, a cersitum oleo linivit. & inde abij t. cap. XVI. Quoniam. vero idem assiletus erat cithara canere, propterea non multo post assumptus est inter ministros regios, ut Saulem surentem cantus dulcedine permulceret. Sic enim ibidem scriptum est. Spiritus Dei decretus est in Di,id, es recessit a Saul. O exagitabat eum intus nequam a Domino. dixerunt, servi Saul ad eum. Eccespiritus Dei malus exa tat te. Iubeat Dominus noster, O 'i tui, qui eo-ram resunt, quaerant hominem scientem psallere cithara, vς quam δε arripuerit te spiritus Dei malus, algam manu sua, ct leuitis feras. Et Saul Dauidem ea praestantem ad se adduci iussit,atque armigerum suum fecit.
Qua tempestate, Allophylis atque Hebraeis bello lagrantibus, cum ex aduerso acies constitissent, G
lis, vir mirae magnitudinis,& roboris, suorum ordines praetergressus, serocib. ver
singularem pugnam ciebat. Tum rex magna praemia,&
quis prouocantis spoliare- tulisset. Sed nemo ex tanto
Qua tempestate Allophylis.J Nouu bellum naris rat a Saule gestum cum Palaestinis, in quo David sunda Goliam gigantem G thaeum interfecit, & Palaestinos in susam dedit. cap. xv II, primi Regum. Iim terserit autem proelium singulare Dauidis cum Golia. qui fuit ex Geth urbe Palaestinorii altitudinis sex cubitorum, & palmi. cap.
x v II. Ille vero Cain is Palaestinorum egressu .
Si arem pugnam ciebat. J Inquiens,eli de ex vobis virum , Odescendat ad simiare creta em. Tum rex magna prin
165쪽
spolia rettulisset. J Sic enim di pugnae te obtulit: r pronunciatum est. Virum, ieetisq; armis,quibus infir- Qui percusserit eum, ditabis ina aetas grauabatur, virga
faciet abs, tributo in Urael. iumptis, in prcesium proces
. sit. primoq; ictu, mista fun
Nempe sic loquens: Onebis Culit, caput victi & spoliacidat cor cuiusi;uam in eo. ego abstulit , gladium postea in
'I Iti ix plum posuit. Allophyli
Reiectisque armis, quibus semneS in fugam verinfirma aetas grauabatur.J M, Victoriam concessere. Galea , & lorica, quas illi dederat rex. neque enim eorum habebat aliquem usiim, sed sundam cum quinque lapidibus,& virgam sumpsit,ilsm rem confecit , ac Goliam lapide iacto in fronte per sum interemit. S gladio eius usus caput ei amputauit, ac rettulit. cap. x v D. Gladium postea in templum posuit. J Putauit Sulpicius, culegit , inuidem posuisse in rabernaculosiss , taberia culum esse templum, & deceptus est , cum esset tentorium militare. Sed e proelio reuersis. JHinc incipit odium Saulis aduersus Dauidem, ex quo maxima pericula adij t. s, quidem David re bene ge-sa clarus iii primis Ion thae Saulis filio carus fuit. Sco non ine donatus ab illo , nec ad paternum P gem redire permistiis . Saul utem Oisensus est catu mulierum Hierusalem dicet
Sed e proelio reuersis, multus circa Dauid fauor,
inuidiam regis accenderat. Timens autem tam carum
omnibus cum inuidia , &pernicie necare, sub specio honoris obiectare eum p riculis statuit. 'Ac primum tribunum eum fecerat , ut
166쪽
cum ei filiam spopondisset, fidem fregit, eamq; alteri tradidit. Mox filia regis na
tu minor, Melchol nomine, amore Dauid flagrare occeperat. Igitur nuptiaru eius
istiusmodi conditione pro ponit: si centum praeputia Dauid ex hostibus retulis
set, regiam virginem matrimonio illius cessuram. Sperabat enim, iuuenem peri culosa audentem, facile periturum . Sed longe aliter,
ut proposuerat , impigre Dauid centum praeputia ex Allophylis retulit: atque ita regis filiam in matrim nium accepit. Crescebat in dies in eum regis odium, stimulante inuidia: quia b nos semper mali insectantur . Igitur ministris & Ιο-nathae filio imperauit, vitae eius ut insidias pararent.
ptusq; iam inde a principio. David fuerat. Itaque rex
i tium . Tercussit Saul nullia ,
O Dauid decem millia. non rectis ergo oculis siciebaρ Saul David. Quare, neu per speciem honoris necaret , periculis obiectandos tribunum feeit J idest Chiliarchum, siue mille militu
Inde cum ei filiam spo- podisset, fide fregit, eamque alteri tradidit. J Haec suit filia maior nomine Meroboquam deinde Hadrieli M Jathitae collocauit. Μox filia regis natu minor, Melchol nomine amore Dauid flagrare occaeperat. J Translatio L x x i interpretum habet, Melchola more Dauidis flagrasse, at Latina Dauidem amore illius captu fuisse. Hanc igitur pollicetur se daturuDauidi, si centum praepum tia ex hostibus Palestinis rettulistet,1perans illum haec conantem ab hostibus interfectum iri. sed ille percus sit ex Philistij in centum vi
ros , & attulit eorum praeputia, & annumerauit ea regi, ut esset gener eius.
Mandauit inde Saul Ionathae filio, & omnibus ser
uis sitis, ut occiderent D uid. ouod Ionathas amans
David ad eum detulit, &K 3 ut ca
167쪽
increpitus a filio, cruentu imperium repressit. Sed non diu mali boni sunt. Nam cum spiritu erroris Saul amigeretur, eiq; D uid assisteret, cithara laborantem deliniens , lancea eum ferire conatus est, nisi
ille lethalem ictum p p re declinasset. Exinde iam non occulte, sed palam ei
lites in domum David, qui eam custodirent, & mane interficerent , inde indicio uxoris euasit , nec se amplius Sauli commisit.
Narrat deinceps fugam Dauidis Saulem metuentis. Venit primum ad Samuele in Ramatha, & nunclauit ei omnia , quae fecerat sbi Saul, & abierunt ipse , &Samuel , & morati sunt in Naioth. inde venit in Nobe ad Achimelech ponti cem, inde ad Achis regem Geth. & tanquam furiosus non est admissus, item p
stremo trans Iordanem ad regem Moabitarum se coim
Ac primum fugiens, ad Samuelem se contulit: inde Achimelech, postremo ad rege Moab confugit. Mox per Gad prophetam moniatus , in terram Iudae regres sus, vitae periculum adijt. Ea tempestate Saul Abimes lech sacerdotem interemit, quod Dauid recepisset: &cum ex ministris regiis nemo in sacerdotem manus
rus ut caueret, admonnit. atq3his verbis patre inci uit, pecces rex in seruum turam Dauid , quia non peccauit tibi , ct opera eius bona sunt tibi valde. Quare Saul iurauit se non occisurum. On seruauit autem fidem datam Ionathae , sed ci h ra camentem Damdem palam lancea appetiuit, quem ictum
David vitavit f. Spiritum erroris 4 vocat, quem script ra spiritu Domini malum .
cap. XIX. Exinde iam non occulte,
sed palam ei necem par bat . J Cum misisset satel-
168쪽
SAC. HIs T. B. SVLP. Tus cruentum ministerium
executns est. Post id Dauid desertum petiit: illuc quoq; eum Saul persecutus est,sed inani opera eius exitum moliebatur, quem Dominus protegebat. Erat in dest in 'spelunca, vasto recessu patens. In huius interiora David se coniecerat. Saul nesciens, in primo speluncae aditu reficiendi corporis gratia successerat: ibiq; somno captus requiescebat. Quod ubi Dauid animaduertit, hortantibus cunctis,
abstinuit regis exitio: diploi
dem tamen eius abstulit . Mox egressus, tuto eminus loco a tergo regem allocutus est,sua in illum commemorans beneficia , ut saepe pro regno eius caput periculis obiectasset: vique postremo, praesenti tempore a
Domino sibi traditum, interimere noluisset.' Ad haec, culpam Saul fateri, veniam precari, lachrymas funde
reo es*s periculum ad se.J 1a cum ' aul Dauidem comparuisse In Iuda audis
set,insidias in eum renouauit. cap. XXII. Porro Saul
Abimelec pontificem ad se accersciuit, obiiciens, quὁd aduersus se Dauidem sustintasset . atque octoginta sacerdotes,in primisque ipsum principem eorum inters est, & Nobe ciuitatem facerdotum extinxit, usus opera Doeg Idumaei, cum c teri sacrius illud respueret.
uid desertum Ziph peti jsset. illuc quoque Saul persequu
tibus Palaestinis inani incc pio regredi coactus est. i de in desertum Engaddi s sientem insectatus paritera Palaestinis repulliis cona tu irrito redij t. cap. Xxm. Cum autem Saul ad dese tum Engaddi venisset , Dauidem latitantem indagans speluncam ingressus est, ut ventrem purgaret, in quam David se cum suis abdid rat. tum ver , Dauid clam oram chlamydi; Sauli a scidit, manus autem ab illo, licet a suis incitatus, abstianuit. cap. x x I v. Sespicius Saul e somnii cepiste inquit, ouod non est in striptura .
169쪽
I32 C. SIG. Co M. IN LIB. I. Reficiendi corporis gratia. J re,pietatem Dauid extoli Hebrea lactio 'Mnd/-Gια malitiam suam incusare,
nil somno eaptus requi, eum & siluam appel-scebat. J Neutra lectio som latis. Tantium ex seroci illoni mentionem facit. animo mutatum : crederes
runt enim. Ecce dies, de qua rum ausurum . Sed Dauid
loquutus est Dominus ad te. qui penitius i ngenium mali Ego triam imini ψ- spectatum haberet,& cogni
vi facias et, sicut placuerit in M
oculis tuis. tum, nihil regi credendum Diploidem tauen eius Astu ratus, intra eremum se con- Oram tamen tinebat. Saul vecors animi, Ucidit Or- α νῶι. comprehendendi g cap. XxIv. nerum potestas non erat,GMox egressus tuto eminus ham suam Melchol David, muco a tergo regem σορ με re cita retulimus, nuptam,
beneficia.J Hoc sie expressu Faltim cuidam in matrimo cap. XXIIII. Porro Saul exuri nium dedit. David ad A gens deste a 'geb lophylos confugit. Ea te
dicens, quare audis uerba hominum loquentis , uid quς rit malam aduersu te e Ecce hodie viderunt oculi tui, quod eradiderit te Dominus in manu mea inspein a,mcogitaui, t occiderem te . sed pepercis tibi oculus meus. Quin potius pater mi vide.O cor see oram chlamydis tuae in manu me quonia- cumpraescinderemsymmitatem chlanydis tu nota extendere manum meam in te.. Vt saepe o regno eius eaput periculis obiectasset. J Hoc de suo attulit Sulpicius. M.Ad haec culpam Saulfateri,veniam precari, lachr ροπι fundere , pietatem Dauid ex siere, malitiam si am inci farciregem ei msium appellans. J Verba suerunt hiec . Iustior tu es, quam ego. m
170쪽
rium tribuisti mihi bon ego autem reddidi tibi mala. . Et nunc, quia video, quod ceriissime re2 minus sis, a mihi in Domino,ne deleas semen meum post me. Tantum ex feroci isio animo muatum. J Hoc est Sulpicij monen iis, Sauleni falso in pratiam cum Davide rediisse. ac postea n uas insidias genero tetendisse. Sed David,qui penitus ingenium mali sus ectum haberet,incognitum,nihil regi credendum ratus iratra eremum se concinebar.J Abiit David in desertum Pharan. cap.XXV. Fallim.J Hebra alectio Fali Graeca Fabii, quam sequi solet Sulpicius.& propterea Fabii ruonendum putarim. . David ad Allophylos confugis Scilicet timens, ne caperetur in deserto a Saule, concesiit ad Achis regem Geth,& ab eo Siceleg oppidum obtinuit, atque inde praedatum in fines Samuelis irrupit. p.XXvo Ea tempestate Samuel di functus est. J Quem uniuersus luxit Israel.Mors Samuelis tractatur cap.XXv.secudi Regum,& cap.X. primi Paralipomenon.Ab hoc autem loco utrumque opus &M-gum, Sc Paralipomenon coniunctim ad hanc concinnanda hist riam erit aduocandum.
inferentibus, Dominum cosulit, nullumque est ei responsum redditum. Tum Per mulierem, cuius viscera spiritus erroris impleuerat,
stitit. Dictum ei ab eo est, postero illum die cum filio victum ab Allophylis , in
Iophyli castris in hostili s lo positis,poste aciem
inserentibus. J Narrat ultimum bellum Saulis cum Palaestinis, in suo ipse cum Glijs cecidit. illa autem mirabilia contigerunt, quod ipsi consilenti Deum, Deus non respondit,consulenti per pythonem mortuum Samuelem, responsum datum,postridie cu filiis i n proelio p
tihurum.cap.XXVI III Consuluit autem Dominum, non ressondit ei neque per
semnia , neque perfacerdotes , neque per propheta Ibidennucum autem dixit. Γ muliere, o ius visiera stirim erroris