장음표시 사용
331쪽
certae specieia qua tamen removeatur genus. Species enim
sive minus commune semperi infert genus suum et ut, si nest homo, animal est. Ebe arae in Topic LL. locassecla ad
Arguit insuper& ratio ordinis, quotam peratori praepositum fuerit, eas persequi & pertractari, quarum definitionem in s. omnium. I. supra, h.t. praemiserat. ad. .ite quo infraudem. . , quae ibi dicta ora, h. t. Est enim actio jus persequendi in judicio, quod sibi debetur. Quis autem dubitavit, quin acti ovibus praejudietatibus unusquisque petat, quod sibi debetur, uti constabit ex infra traditis Non obstat, quod in ed c, ha.M. Amsolum.a. D.de Pr curatfr. expresse sejungantur & separentur ab actionibus praejudicia. Respondemus enim, quod nos non negemus, quin longe aliam quam actiones simpliciter & absolute ita dictae naturam habeant. Uulet ejus dis. di cepi scholast. cf. ob quam etiam causam factum, ut inseparato propon rentur. Imo forir rectius Imperator secisset, ut vult Ho coman. nosteriem . I.h. . si eas plane a titulo Institutio- irem de Actionibus removisset. Propositum enim ipsi erat sagere de Actionibus privatis, id est, earum rerum, quae in commercio hominum sunt, cujusmodi hae nostiae t non sunt 3 praesertim actio liberalis, quae popularis est. Non tamen inde sequi tur, eas plane non esse actiones. Sicut enim arrogatio non est adoptio in specie sic appellata: & tamen adoptionis verbo generaliter accepto, optime ad ptio dici potest. p. i. Instit. de inopetion. l. generalis. a. D. eod. Et brutum licet homo' non sit, animal tamen est. Gen ratissimum enim est vocabulum Actionis. Gaiadem ad c ctio TI A. a. D.de Verbor. Significat. F ad LI g. eoae ut supra dictum
Nou obstat, quod praejudicium non sit talis agendi se judi-
332쪽
judicandi formula, uti quidam existimant vocabulum jus in definitione actionis esse accipiendum. Nituntur enim falso praesupposito, ut ita locum habere nequeat dispositio de consequenti s . Cum collapsa ruant i subdu istis tecta columnis.
glos. l. mancipia. C. deservi Mitis. Decius, Corsit. Io I s.f. -- noch. deposses recuper. rem p. n. I I. svmbec. Consi . IIo. hv- . cip. inter aliaep. . n. s.
Minus ad rem facit, quod de status quaestione, quae in praejudicijs vertitur, Judex judicare non consueverit. lnon det tinguemus. D. I . in liberali causa. m. de recept. qui arbit receper. Respondenaeus enim, in toto Iure generi per speis ciem derogari. l. in toto. So. D. de regul. Iur. Licet itaque reis gulare fuerit, ut iudex li Praetore datus formula accepta judicaret: tamen non inde sequit ut, quod Praetor ipse judicare non potuerit. Imo saepe solebat judicare solus, idi que vel t causae vel personarum favore. l. . . per hanc. a D.
de rei vindicis Hil scir. inpr. D. de minor. M. aran. l. voluit./ID.de interret. injuref . maxime in actionibus popularibus, & ad statum pertinentibus causis. Et quamvis ipse sibi. Praescribere nequeat judicandi formulam, lad saltem judicibus pedaneis: neque tamen vel hoc obstat; fi quidem tum demum ea opus erat, si videlicet de eo, quod forte se quis liberum, &e. esse contendebat, contentio esset& non satis liqueret, ut super eo sudicem daret, judiciumque constitueret. Alias vero ipse judicabat. Ut ita Non probet hoc esse, quod ab eo contingit i abesse, per vulgata. Vide & adde Vulte ju m e disceptat.s sol mihi. n. Nihil facit, quod sola intentione constent, neque ulla hic sit condemnatio. .Etsi enim praejudicio ab Adversario non petantur alimenta, operae, obsequia, ut ita aliquid
333쪽
detur vel fiat, neque in haec condemnatio a Iudice fiat: petitur tamen servus in servitutem, libertus in libertinitatem, &c. isque talis pronunciatur. Condemnationem itaque habent hae praejudiciales actiones. Duaren. libr. . disput.
Quod denique earum mentionem non fecerit in LI. supra. h. t. factum ea propter, quod ibi Imperator animum tinduxerat agere de ijs actionibus, quae specialiter pita dicuntur, & apud Judices arbitrosve peraguntur , qui bus etiam proprie nomen Actionis competit. Vulibus, aedisceptat.f. mith. I.M. Postquam vero huc ventum est, eis ita praejudiciales nostras actiones accommodat, Ut omniano sit credendum, ipsas etiam generaliori vocabuloActionis venire,'rsupra tradita. Cum vero omnis Actio vel in rem vel in personam sit. . I.hi pra, h. t. uola immerito hic quaeritur, ad quam nam speciem hasce actiones reseramus Et sane non dubitamus, quaedam esse in his actionibus, quae etiam in realibus reperiuntur, id quod etiam Imperator h. . innuere videturi inquietas, eas in rem esse videri. Recte ut interpretatur Donellus, eam ob causam esse in rem videntur, quia status petitur quasi suus,&ad vel sus quemcunque ratione posse sesionis contrariae, quam notam Actionum realium esse, suprata . I. diximus, dantur. Et sicut in actione reali petitur,
pronuntiari rem suam: ita hic petitur pronunciari statum illum suum esse. Verum sicut simile noni est idem. Eberhard. in Topic. SLLIoc. mil. n.s. & quaeratione unius ter iij similia sunt, non protinus eadem , ita non recte colligitur : Actiones praejudiciales in rem esse videntur: Ergo iunt. Manet igitur, quod personales sivi. ouadet insuper hoc series S. S. h. t. quo proxime ipsis
334쪽
personalibus annumerantur: quod alioqui si rea es e stant, factum non fu i sient. a T. r. item siquis in fraudemsupra. s. t. Unde fit, ut Imperator dicat, quod videantur tantum y esse irerem: E. non sunt. Videtur et enim vocabulum est improprietatis,arg.ίI. f v.a M. Turpile. l. I. .de ei sto videtur. Ia. T. evirevi armat. Za p, h. .n.p. & , rei vindicatione sive actione in rem ab Ulpiano in l. I. F. per hanc actionem. a. ibi, antprae udui s. D.de rei vindicat. di ser te se jungantur. Neque enim hic deducuntur iis controversiam res, quae in commercio nostro sunt, ut in actionibus realibus, nec de ijs restituendis agitur. l. officium.p. l. qui restituere. g. sed sta tus & conditio personam conce nens & ei cohaeuens. l. servorum .et t. t. D. de stat. homin. Denique facit, quod supra c. I. dictum, Actiones itarem dari adversus eum, qui quidem possidet, possessionem
autem restituere non vult. LT. D. de rei υindicat. Hae autem redduntur etiam nullat causa interveniente, & adversus
eum, qui nullam facit controversiam. in n. esse dicat. Exempli gratia: Si probabilis sit dubitatio, libertum
aliquando status quaestionem moturum. Idem etiam in actore obtinet, qui in realibus certus est, ae . . r. h. te in f his vero plane incertus. Cum enim quaeritur, quis veI aio ctor vel reus futurus sit, ante omnia s attendendum est, se cundum cujus intentionem formula concipitur, ut is par- . tes actoris sustineat. I generaliter. D. de ext Iion. Cfac. hbr.
Neque obstat, quod hae actiones non dentur ex obligatione sive contractu, aut delicto, ex quibus actionem iupersonam oriri constatem TFf ra. h.t. Remon detur enim, II quod argumentum partium enumeratione t non proce
335쪽
Ebe harae in Topic. LL. Dc. a partium enumerat. n. s. Id quod hic fit. In jure namque duplex consideratiot personarum rest, una in obligatione, quae ex dictis modis & figuris proficiscitur , altera ex potestate ideoque etiam ex duplici isto fonte actiones in personam oriuntur. Prioris generis Lint eae, de quibus Dd. loquuntur. Pomsteriores,nostrae praejudiciales originem,e potestate trMMutes. Hic enim quaeritur tantum, an aliquis liber vel Iibertus sit: non ut res sed maxime ut perlana hic in judiarium venit persona. Nec etiam propter jus, quod in per lana ista actori competit ut rem ipsam dantur, sed ut declaretur, quodnam jus, id est, qui status inpersona ista sit, an libertus vel servus. Et licet servus etiam in commerci sit: non tamen de eo hic quaeritur, sed de statu ejus incedi
Sciendum autem e st cum Gothostedo ad Schneid Din. h. n.s.litiae. praejudiciales actionest tribus modis di- isci, scilicet primo, ratione contingentice, id est, uera plicat Schneideuvinus ipse, quando cauta ita se contingunt, utiententia lata in una faciat, praejudicium, & pariat meeptionem rei judicatae in alia. E. G. intento contra te acti mitem familiae herciseundae, qua peto, ut mecum dividas hereditatem Seij. Tu vero me negas heredem. Hic sententia lata in posteriori praejudicat priori. Si enim non . fuere declaratus heres, non teneris mecum dividere. LI.'famither cuia. Secundo, ratione praeteminentiae, id est, quando una est majoris digni tatis &magis ardua. quam amlia , & tunc majori causa pra judicat, & facit minorem si ralere, donec major expediatur. C. de redim iudicior. t. t. I suane civit. as. praejud crimis. Et tertio ratione statui,
quando quaeritur, an aliquis sit liber velservus, libertus au
336쪽
Instit. de Aetionibus. . 3 o 3
ingenuus, an juris sui vel alterius potestati subjectus.. Dci quibus posterioribus, prioribus relictis hic traditur et &' semper, caeteris tamen paribus, intelliguntur, quando Leri nominat praejudiciales. ychnis utam h fm .
Verum enimvero cum omnis de statu quaestio his etribus capitibus maximh definiatur, ubi modo dictum, sit ne quis liber an servus, ingenuus an libertus ; pater milias an filius milias. t. t. Ei. de flat. homin. quaeritur, is annet plures dem Et quamvis Dd. fere communiter concludant, reliquas, si quae dentur, ad has revocari posset placet tamen sententia V iit te ij ad h. . num. a O. Hottoman. Enuntiat. I. in f qui existimant, nequaquam credendum esse, eas tres solas propter L i. g. per hanc a. CD. de rei vim dicat. in qua dicitur, si liberas personarum, quae in nostra potestate sunt, petere velimus, praejudicio agendum esse. l. sive contra . . . q d. o. v. deliber. agnomia. si dubit tur, an mulier aliqua fuerit uxor, nec ne. Quinimo in quaestione de statu, quaeritur & de aetate. lde atate. M. D. de minor. I ann. de moribus & de familia, &c. Ut ita natura
actionum praejudicialium postulet, ut tot sint, quot modis se statu alicujus quaeri potem
Primum exemplum est de causa liberali, quo inter L AES duos agitur de unius libertate & servi tu te simul, id est, re quorum unus eum, cum quo i agit, servum suum esse diis
ci t: alter vero contra se liberum esse contendit, ut necesse sit in ea eontroversia quaeri, utrum is, qui servus dicitu liber ut ipse dicit: an servus u t ab adversario obijcitur. h.si Hiberas. . si quiae. Lquod utram. Io.D.de libera caus Pan libr. I sentent. t. I. u sembec. in Parariti D. de liberat. caus. Done et ,
337쪽
intentio nascatur, utrum a Domino, qui ad judicium provocat, Se eum quem servum dicit, in servitutem petit : ait vero a servo, qui liberum se esse intendit, & in libertatem 'se quasi vindicat. c. c. Hottomann.ε. .enunc. a. Quamvis vero hodie servitutem illam amplius non agnoscamus: imaginem tamen adhuc in quibusdam a Ger- i maniae locis haerere videmus, ubi colonis adscriptit ijs potentiores tanquam proprijs hominibus utuntur, ita ut Utilis adhuc actio supersit, si Domini suos esse homines contendant, &ab ijs sibi operas & praestationes certas deberi adserant , Hi vero negent,&in libertatem proclament, ne in posterum servitia indicta praestare cogantur, & instar ii-berorum hominum secure discedere a patrio solo possint.
.l . Id quod probare debent, se a Domino vel prece vel
de & vide clatu in tr. de rri pulverin v. g. n to. Quod si factum non fuerit, & actionis praejudicialis judicio finito constet, aliquem hominem proprium esse, summarie a Domino Magistratus interpellandus, ut subditum istunt reducere liceat, pia inisso iamen itidem praejudicio, se Dominum, vel se esse in quasi possessione juris Minervitutis propter servitia, censum.&c. incisivi. I .lluibus. Io. l. anci-
Ut non inconcinne Iohan Faber d. loco, hanc tradat re, gulam, quod ubicunquet qui sagdi contra aliquam per tam ig, iram pro jure, quod sibi in persona ista competere praeten- . dii vel ex consuetudine vel alio Jure; veluti si pro iure obe- dientiae, quae debetur a persona ratione regionis & subje-
338쪽
ctionis agere vellet, competat ei haec praejudicialis actio. svet h. . num. . Jason. num.os. Hammel de EAmon. c. s .
Et haec ea actio est, de qua loquitur Imperator ibi, ex is quibus fere unat illa legitimam causam habet, id est, quod in hac proprie rem nostram petamus, eamque nobis adseramus. Rem enim domini j sui vindicat, qui servum in servi tutem petit l. Lege inquilia. a. inpr. D. ad L. quit. Et
contra servus licet in libertatem proclamet, rem tamen suam petere quodammodo videtur, dum se suum esse dici t. Donec. h. .n. II. Constat autem civilem esse hanc causam in rem agendi, si quis dominium suum vindicet. l. inrem. as. D de rei vindicat. omnium. I.sopra. h.t. Core o. r. v. f. m recht. n. IX. Posteri ores vero praejudiciales a cti ones Praetoriae sunt, in quibus scilicet quaeritur, utrum quis libertus sit an in is genuus, filius an non. Cum enim in I . omnium. I.'pra, h. t. dictum sit, de Iure Civili non dari actionem, nisi vel dominium vel obligatio ex contractu descendens praecedat: hae nostrae civiles esIe nequeunt , quippe qua: dantur de hominibus liberis, uti sunt filius familias & libertus, qui in dominio nostro non sunt. Et quamvis Senatusconsultum aliquod hujus rei ergo a ta esseri t. l. I. L sive. s. c. I. D. de agnoscenae Ner et tamen ejusmodi confirmatio antiquum jus, quod competebat, conservat, novum a Utem non tribuir. c. cum dilectae. ibi, pedantiquum. Extr. de consiti m. NAL ubi 2 c. quia intentionis. Aprivileg. per regulam vulgatam, quodeto quit confirmat, dare non dicatur. is donare. XV onsus.
nec filius nec libertus sunt domini j nostri, ut maxime con-
Qq stet Instit. de Actionibus.
339쪽
stet eos libertum & filium esse. E i licet ingenui & sui juris pronunciantur: tamen non eo magis seipsos adepti videntur, cum etiam ante sui, id esti liberi. monet1h . daa. O. IL Aelio. Prior itidem ex duplici causa oritur, cum vel patro.nus suum esse libertum dicat: vel contra libertus adversus patronum se ingenuum esse contendat. t.t. D pingemesse dicat. ladoptivum.sipatronum . de injus vocane Ubi nihil refert, uti in specie superiori, uter de Jure suo adversus alterum a- et gai: sed alterutro agente praejudicium redditur in quo eadem actio versatur. 1f. D. si liber t. ingen. esse dicat. Quod olim ad hoc proderat, ut de operis obsequialibus, qude patronis a libertis debentur, & similibus constare poterat. Cum vero &haec hodie in desuetudinem abi jt, datur lio die utilis Dominis, qui t rusticos suos uet modo dictum, Et manum i seri iit, i. e. qui liberam facultatem a prird ijs, quo
velint migrandi illis concesserunt: quorum eadem ratio, quae libertorum erga patrono S. Zastus, h. . n. as. Gomeet,.N.A
Quia vero secundum Dd. comm . opinionem,Vasalli aequiparentur libertis, ita ut in seudis ' plusculea libertir .advasallum t argumentum ducatur. Ebe arae nTopic.LL. 12 sec.aI.άθbcri. ad Vsagn. I. oeseqq. non abs re quaeritur, num
haec pr*judicialis actio de libertinitate competat Dominis aut vasallis invicem Quod non placet. Illi enim non nisi certis conditionibus Domino laudi sunt obligati, & liheri , omni nos imo interdum dignitate majori quam ipsi Domini seu di praefulge t. E. non bene ab ijs ducitur argumentum. Dd comm.hic. Servus enim qui ex justa servitute manu missus est, homo quasi novus est factus per Patronum , ac si in rerum natura antea non fuisset. l. libertas. a P. VI. de regul. Iuris. & gratissimam libertatis lucem est consecutus Vasallus autem nihil habet cum ipso Dontino nili ratione
340쪽
Dudi,quo resutato, onane vinculum inter ipsum & Dominum disrumpitur. Imo seu dum operosum sane plerumq, periculis beneficium cum dispendio etiam fa lutis consequi itecesse habet. Iohan. Faber, h. . n. II. Zasius, n. a . Iason. n. R. Schmisitan. n. a .m v. nos Helains, n. Vet. post Eber-haia.d. Dc. n. . IJ n. c.I. p.sed nec est alia. quaesuit prini. O .enem. amittente Neo tamen interim Dominus destituitur
alijs Juris remedijs, quibus contra Vasallum uti potest, se
vasallum esse negantem; siquidem ab eo laudum tanquam commissum auferre potest. c. I. . v astus desud defunct.coutent. inter domin. cs agnat. vasal
Posterior, in ordine tertia est de jure familiae, non qui ULas dem quolibet sedi de jure si iij. Ejusq; species duae: Prima
de partu agnoscendo, quae datur mulieri soluto matrimonio contra maritum ejusve patrem ex se filiove natum negantem. Ubi sciendtim, duo ea de re Senatusconsulta facta. Primo cavetur, debere muliere facto divortio intras o. dies nunciare marito, se esse priegnantem , maritum autem cum stodes ad ven trem servandu mittere, aut renunciare, qUDdex se hon sit praegnans. l. I. T. I. his AEns. almae liber. Qui si nec ipse nec alius ejus nomine contra respondeat,
postea cogitur agnoscere&alere pro suo sine hoc judicio,
neq; actio necessaria est. ael. I. . Iulianus. I . ibi, cegendum tamen alere. Alterum pertinet ad partum, qui constante matrimonio editur, ut is agnoscatur. I. - contra .quia Plautianum. I.'eoae ubi re fimbec. in Paratiti. GD. n. a. s. Agit autem mulier hac actione adversus maritum, in tendens se & uxorem ejus,&ex eo praegnantem esse, petens ut ita pronuntietur , quo & maritus partum pro suo agnoscat, agnitumque pro filio habeat atque alere cogatur. d.LI. 2d spem Done . h. . n. s. Non vero Maritus t contra uxorem