장음표시 사용
351쪽
tam, diritalem etiam spatii partem requἰrere , ne que ad minus spatium posse naturaliter in hoe r rum ordine eontrahi . li divisibile proinde materiae indi visibile spatium, ut comensurabilem sibi meum
eupat e Divistinis autem materia poris non se
tens divisibilem etiam , & aequalem spatii partem occupet ne esse est: Nisi enim eam hypothesim adinmittamus, liberum nobis erit, omnem mundi materiam ad minimum reduci posse spatium contendere. Eo posito ε 3. Probatur propositio : Corpus nullis foraminibus interruptum, sed persecte eontinuum ad main prem densitatem aut minus spatium reduei non potest: Ergo est nerfecte, cti absolute densum: Probo anteeedens r Nob potest ad minus spatium reduet , di majorem aequirere densitatem, nisi partes aliae in ta aliarum panium locum , Ac naturale , Pr - .psium , atque proportionatum spatium detrudantur; multaeque proinde partes in eodem existant loco, ct spatio , quod unius tantum esset proprium, illiusque m nlura: hoc autem diei nequit , nisi nais turalis admittatur eorporum penetratio; cum haec aliud non sit, nisi plurimarum materiae partium in unius tantia modo partis loco existentia. Semel igitur dato , quod 'eorpus aliquod .nullis sit porulis tuaevis, aut aliena materia plenis , perinde est in distinctum ς id eorpus est perfecte solidum, & densum; eum densitas major intelligi, aut
existere naturaliter non possit.
Dices: palmus cubicus materiae nullis poris distinctus ad semipalma te spatium reduei potest reor enim Mon poterit . semipalmari ubi eatione exinistere hoe in loeo ρ Potest item ad bipalmare spa
tium dissendi, quin absolutam densitatem amittat . Resp. materiam palmarem nullis poris distinctam ad semipalmare spatium reduet, est naturaliter im- 'possibile; suppono enim, quamlibet partem proportionatum sibi spatium, seu ejusdem m en surae occupare . Nequit igitur ad minorem locum reduet , aut semipalmus intra semipalmum de rudi . Con tΦndere vero, materiam palmarem Posse in hoe reis
352쪽
rum ordine, dc eausarum naturalium actionibus mianori ubi eatione existere, est pura petitio principii, idque libere supponere , de quo litem intendimus . Da materiam ita densam , ut ad majorem locum occupandum reduci nequeat r est ne haec materia pocleete, & absolute densa ita quidem. Ad min rem igitur loeum, Sc ubi eationem reduci naturalio ter no a potest. Huiusmodi vero materiam eam Omnem dico , quae nullos habeat poros ; totaque proinde controversia in id tandem reducitur, utrum materia ita de facto exi stat , ut suum naturale , de aequale spatium , loeum , & ubieationem habeat , iquam amittera non possit naturaliter ἔ an vero sit ad majorem, vel minorem ubi eati obiem indifferens e contendo primum, ex quo facile dedueitur, 'matariam palma rem cubieam nullis poris per toratam ad minorem locum a naturalibus causis reduci non ipos Io, neqie etiam ad majorem . nisi vel nova ac- icedat materia , vel foramina dentio in antiquam iinducantur. a
V . i a I ε . Hi ne quorundam Peripatet leorum opinio reji- leitur, qui eorporum raritatem , ct densitatem non eκ Pororum ι magnitudine . aut numero de sumen indam esse contendunt, sed ex maiori, minori ve earundem mei partium, siau oorporum maenitudine ae
qualiam ubi eatione, & loco sensibili . Eorum enim Iudicio corpuε quo deumque, habeat necne poros, ad majorem modo, modo ad minorem locum , seu extentionem potest reduei . Hos autem , mea saltem judieio, n e coneipi quidem potest. rss. Dices: bi igitur nulIa sint vaeua disseminata, sed omnes eorporum pori sunt fluida aliqua materia repleti; omnia spatia . & loca sunt aequa liter plena, di omnia loea aequaliter densae Resp. In data hypothesi concedo primam, nego secundam partem. Omnia spatia sunt aeque plena . erunt v ro corpora adhuc inaequaliter densa , cum corporum densitas non ex locorum , aut spmorum plenitudi
353쪽
ae, sed ex pororum summa desumatur, In e queeonsistat.
εε. Nullum est eorpus absolute densum, eorum μμ
tem , q e novimus. Nullum enim hactenus depreMηῶ mtuit corpus , licet eorum gradios ma ad trutinam sint sepe numero revocata , in quo m ν-c morsus pororum copiam non observaremus sauro, o aliti gravismis eorporibus : at 3uudra tmodo comus esset absolute densum, quod nullos baberet preMe Nullam igitur es absolute densum . . Ιε7. Omnia igitur corpora, quaeeumque exissunt,& novimus, sunt absolute rara, & relativdepta . Cum enim omnia innumeris eundent Pris, lunt absolute rata, 'neque aliam habent d nil tatem, nisi relative ad alia eorpora . rvolumine minorem pororum summam , malor ro materiae copiam habent. ' - -r63. Si quod igitur est eorpus , quod sit per tecte eontinuum , nullis interstitiis, aut foraminibus per lusum . ut de fluidissima quadam materia non re sistente. & omnium sensibilium eorporum scramina replente a P. Lana admissa asserit iple laudatus Iesu ita , id , inquam , corpus est absolute densum . Hujusmodi eorporis fluidi existentia , non P. rui' mihi est probabilis: fluidum non admodum o Iu n te, quod sit persecte densum admittunt omnes Ea resiani , de ii generatim omnes r qui vacuum reli eiunt , seu spatium sine materia non agnoicunt lu
Ιερ. corporum rarefactio fit per maiorem pororum dilatationem , aul numerum e Condensatio per eorundem mei pororum eontractionem aut destruct ronem. Si v. g. corpus aliquod solidum aut ssuidum , pu ta pes cubicus auri . cuius rori vel augeantur nu mero, quin eorum maenitudo decrescat, ve in m a gaiιudinem, dc ampliationem crescant, quin eorum
354쪽
numerus minuatur ; Hujus di , inquam . eorpus dilatatur, tu rarelati ; quod eateus fit , quatenus circumllantium corporum par me ilae , & si ibi ilia ramenta in corpus agunt, diversimode o neutium t , agitant, ill us poros ingrediuntur, hyne inde diiucunt & d latam, vel novas sibi per medium ipsum corpus aperiunt ut as Quod si hujusmodi particulae extensae, sese ab iis eareeribus liberent, de puros
egrediantur, quin aliae in ea um iocum sueeeilant . rarefacti corporis partes, eκ tremitates, & pom urnipsorum parietes in evaeuatos jam poros propriis Pondere relabum ur; contrahuntur, vel minuuntur ipsa foramina ; iubii flunt partes , de diducti modo parietes alii in alios recum hunt , totumque corpus evadit densius . Hoe autem pacto corporum rarefactionem, di tondensationem fieri ex eo constat a quia eam . quam modo dedimus, phyileam explic tionem Ar in seiatur nemo, et experient a 3pla d
molistrat ; Lippis enim ae tonsoribus notum en , corpus igni admotum, & ab actione ignis inealem stens sensim dilatari: eius poros ab igneis particulis impetu huc illuc imissis reeludi , totumque
deinde eorpus 3n majus v lumen extendi : neque dissimiles effectus ab humiditate producuntur e PaPraeterea , quam superius attigimus , aliquorum se holasticorum opinio, quod scilieet corpus rarescat Per majorem earum lemmet partium ubi eationem ;condensetur autem, eum ad minorem reducitur ubicationem , aut loeum , nulla pororum ration habita, missis etiam externorum corpusculorum, de Particularum rer poros ingressu , dc est captu dimcilis, di nullo phy sico argumento , aut experientia probatur. Argumenta, quibus citati scholasti ei suam confirmarct sententiam nituntur . proponere hoc Io co iupersedeo , eum vel nullius sint ponderis , vel
in Lectione de corporum porositate jam fuerint so
355쪽
ΙΤΟ. Quoniam frigore densantur eorpora , fluida mi illimum, & imprimis aer, ea lore autem expan duntur, ut supra iam notavimus; neque tactus opeditnosci recte potest , ad quos frigoris , Ac caloris tradus eor ra ascenderint, sallit enim inpissime senius, neque id negotii est exploratu Deile et In illumenta aliqua meditati sunt philosophi , quibus eitra erroris periculum caloris , Bc frigoris decrementum, & intensionis gradus dignoseere saeila poselent, & ea in humanos usus converterer ipsa ver instrumenta ex peeuliari , ad quem serviunt, finae Ibermometra, seu Thermo copia nuneupantur z sunt ea multiplicis generis , dc sormae , Ac persectionis etiam variae, pro diverso stitieet eorum, qui ea in venere, ingenio, de indole. Quae enim sunt primo inventa , ut humanarum rerum fert conditio , di pluribus erroribus obnoxia, Ac prorsus inutilia esse vius comprobavit . Sunt igitur Thermometra apta at ealoris, & frigoris gradum , inere mentum , dc intensionem dignoseendum instrumenta.
ΙΤ . Cum aer omnium eorporum Deillime obmutatum, calorem rareseat , sitque continuis rarita tis , dc densitatis variationibus maxime obnoxius ἔvt ule dignoscendo ea loris , de frigoris diserimini idserviret , sequens Thermo metrum excogita Fit Presbelius e Sit tubus vitreus ΛΒ C superne capi-utus, & hermetiee elausus , deorsum autem in re pertu , & in vas item apertum Λ in quo flui-ἐdm aliquod existat, immitatur et Anthliae pneuma leae ope aliquid aeris ab sphaera C prius extra h tura tum fiat , ut liquor sagnans Λ aliquantu lum per Λ B ad B v. g. aleendat , ad eamque at titudinem sistat: quam primum igitur augeatur calor,
illim internua aer . in sphaera C in lusus, ineale
356쪽
scens di Iatabitur ; eum autem dilatari non possit, quin per tu hum CB ingrediatur, deorsumque eontra B expellendo fluidum B Λ distendatur ; ab eo tubo liquorem versus Λ detrudit, dc eo magis descendere cogit , quo arajor suerit calor , ct conis quenter interni aeris dilatatio . Si igitur in tubo CB notetur punctum , ad quod deseendit liquor in
tensistimo aestatis calore , vel intra ebullientem aquam imissus; aliudque insuper punctum notes , ad quod intra glaeiem ascendit liquor; maximi caloris, ct frigoris habebis indices: spatium inter utramque notam medium in aequales partes divisum caloris, aut frigoris monstrabit gradus Fig. 33. . Ira. Hujusmodi thermometrum multiplici de e Pite communiter reii. itur tamquam inutile r primo enim etiam liquor in vase aperto A ealore dilat tur , di per tubum ascendit, eongruamque superni aeris dilatationem impedit e Rareleens igitur aer minus, quam par erat , liquorem comprimit , di deleendit; contrarita enim motibus mutuo sele im- Pediunt. a. Vario etiam atmosphaerae ponderi, dc in conllanti gravitati subest fluidum Λ , unde muli ties fiet, ut aer C maximo assietatur ealore, Ec ra reicere , dc deorsum nitatur extendi , cum almo sphaerae pondus sensibiliter auctum liquorem per tu bum Λ B magnopere urgeat, de actionem, vim , &dilatationem aeris insigniter impediat i unde etiam minorem, quam reapso , sit caloris gradum mon serabit . Pluribus aliis capitibus, quae praetermitto, descriptum modo thermo metrum merito rejicitur.
dinam, quae Florentiae est , com . onentes perspζetis, quae modo retulimus , prioris thermometra vitiis , aliud excogita unt , prior, Muidem persectius . suis tamen defectibus obnoxium . Sphaerae vitreae Λ her
metice utrimque clauiae communieans tubu.l BCommittitur luperiori parte apertus . Sphaeram Oa
inde , & tu ium ad B usque tubro vini spiritu,s qui facillime calore dilat'tur , apsusqua Proind.
357쪽
est ad minimas eciam caloris mutationes indicandas , cum calore maxime temperato erium gaude ad mplent tum vero rubum ex superiori parte Chermetice sigillant, instrumentumque perpendicula riter sulpendunt . Ex puneto in limul n surtum deorsumque in partes aequales tubum dividunt , ad maκ mos, medios, minimos caloris, & fragoris gradus et indicandos e liquore enim ad B sistante , temperatus eli calor, ii deor tum contractus deleendit , imm nuti ea loris, & frigoris aucti indietum est; eontra velo si sursum dilatatione aleendat vini spis
Hoc etiam inermolaopium suos patitur desectus ris Enim spiritus vini, ii intentum iit frigus , qua te in regionibus multum septentrionalibus viget , gelascit, ut non semel in Lapponia experti sunt Le Monter, Maustertuis de alii academici αὶ , fitquaproinde observationibus ineptus: neque enim inten sius atmosphaerae frigus , dc multo minus intensissima illa , quae arte aliquandos fiunt , explorari possunt: a' Temperato solummodo dignostendo, & dim tiendo calori intervit; nam spiritus vini omnium fluidorum facillime ebullit, ae fervet.& quam potest maxime rarescit; diversos igitur e loris gradus, qvibus, ut ali, ebul Iiant serventes liquores, opus eii , hujus thermometri ope dignose re, di metiri non possumus . 39 Aer in superiore iubi parte relictus frigo in etiam densatur , ct sursum eontrahitur, ea lore dilatatur, deorsum de se en dit, ascendentemque vini spiritum retardat, di impedit. Μinus igitur, quam par erat, ut exacte eam loris gradus indicarentur, liquor ascendit; Staemnet pars inbi B C esset aera vaeua ; facilius multo spiritus . vini ascenderet, & caloris gradus d amus
II si ' Ipsa et ii m sphaera vitrea, & tubus frigore contrahuntur, calore dilatantur , minusque pro inde spiritus vini astendit, quam si eandem tempe vcapaeitatem haberent . 3 Labente etiam tempore viai spiritus plurimum defaecat ur , non parum de
358쪽
sua alas ieitate , & fluidi tale amittit , neque tam facile calore ratescit, di dilatatur.
33. Ut histe ineommodis, &vitiis remedium a se
feratur, loco spiritus vini met eurius adhibetur, qui in glaciem non vertitur, di omnium fluidorum dis stelli me ebullit, di fervetr elique proinde ad omnes cum Digoris , tum caloris gradus dignoseea. idos, ct dimetiendos aptissimus . Deinde antequam in tubum inducatur, interno , quo omnia leatent
fluida, aere purgatum, eo enim facilius & frigoris, di ea loris actioni , ct viribus cedit. Loco sphaerae capacior eylindrus A tubo B C hermetiee eomitti. ur . eo enim pacto plura thermometra eonnei possunt similia. S aequalia; facilius enim eylindrus icylindro, quam sphaera sphaelae construitur aequa. Iis i Fig. 33. 3. . e. II 6. Seala tandem ad rubi latus adnectitur in multiplices, & aequales partes divisa, ut erescentis frigoris, di ea loris gradus designentur. Unum . reolatis supra defectibus patitur dei criptum, seu emen. datum hae ratione thermometrum, quod nulla ha. ictenus: industria vitari φotuit, quod scilicet , ct capacior cylindrus, & tubus gracilior calore amplientur, frigore contrahantur, exactamque proinde Di Eoris i. ct caloris graduum mensuram impediant. Thelmometrum hoc modo constructum , seu potius emenda um Faren manum dicitur , propterea quod Faranbertii opera, ct industria ad eam perfectionem
sit perductum. . 'I77. Duo ad ealeem animadvertenda sunt e primum I ut ea loris gradus exactis i me numerari , &digno lei pissent, ad eos leatae gradus addueendus esset Mercurius , in quorum alio nullus, in alio maximus indicaretur calor, quod feri non potest ἰcum neque mereurius, neque circumstantia corpora
omni privari possint calore et Neque etiam explora. tum est, utrum pd maximum calorem pol it adduci . Seeundum: Duplum Mercurii ascensum non esse dupli caloris indicium , quo enim magi 1 rarescat
359쪽
. P ΗΥ s I C a. eorpus, disseilius distenditure dupla proinde dii lenisso psisquam duplam caloris copiam, aut vim requirit: Qua tamen proportione id negotii fiat , ignotum es . 178. Μ istas facio plures alias thermometri spe etes, quae suorum aucti rum nominibus diit inguuntur, Ac pallim circumseruntur: In huiusmodi enim instrumentis per fietendis operam posuere Halio . Neuton, De P Dis, Prins, Eoerfave, piaecipue autem Amontons, dc Reaumur . dae potiremum hunc habent auctorem , , caetems sunt celebi tota , oc acuram tillime eoas ructa r eorum structuram, formam oc con
struendi rationem lege apud auebuem ipsum , ad quem lectorem remitto. sa videas etiam Nolleti,), in quo Hura di utilia, ct jucunda offendes. I73. Circa Thermometrorum ulum unum aut alterum notandum est et si plura unius , vel diverissorum aut horum thermometra in eodem loco de se- eum ipsiis Conserantur; fieri potest, ut non eundemeatoris gradum indicent , si thermo metra νpsa sint dissimilia, inaequalia , aut diversum contineant li quotem: Alius enim alio facilius eodem calore dilatatur t Quare eodem semper, aut similibus , de aequalibus L hermometris initi tuendae sunt observa
tiones a. 3I . Secundum: Ut aeris, seu atmosphaerae statum, Ac temperiem quoad calorem , & frigus dignoscas; non intra cubicula , dc clausa eo actavia , sed sub dio , aperto sub caelo disponendum eli inin Bumentum d intra eubicula enim parieti affixum . quae intra eubiculum, non quae atmosphaerae sit tem peries, indicabit. Quod si thermometrum a cubicumlo ad liberum aerem, Ac locum, aut vicissim transmseras, quod in singulis hisce loeis sie caloris , destitoris discrimen dignosces . Neque etiam O mittendum est, thermometra ad illos non assice adaesse muros , qui ob latentem eam inum , vel hujusemodi alia plus quam externus, de liber aer caloris
360쪽
1go. Tertium et Ea etiam loea vitanda , quae Iueis solaris reflexioni obnoxia sunt e neque etiam
ad iolem exponatur thermo metrum , eandellae praeterea lux amoveatur i cavendum tandem ne inter ob ervandum aut manus thermo metium , glo hum praecipue , eontrectet , aut oris expirationibus
illud multoties foveatur: in singulis enim hujusmodi casibus ab alia caiala p ter externi , & am bientis aeris calorem raresdit spiritus. Mereurius , aut aer, & alium, ac in atmosphaera existat, eatoris gradum index monstrabit. Scala , seu index graduum caloris, & frigoris expolito jam modo in hoe etiam thermometro paratur. Assigitur unitas ea in altitudi e , ad quam mereurius eo frigore delaenindit , quod glaeies cum sale ammoniaco permixta hyeme producit et Infra hane primam notam ponitur numerus Io indicans scilicet intentissimum sti-gus , quod hactenus arte , Ac natura haberi potuit . Supra unitatem stribuntur numeri minus semper frigus , & majorem ea lorem indicantes r numerus aia est nota illius ea loris, quo aqua ebullii r numerus scio calorem iudicat, quo ebbullire jam iaci.