Claudii Dausquii Tornacensis Orthographia latini sermonis vetus et nova. Opus non solum amplitudine suâ, quâ superat omnia quae hactenus de orthographia edita sunt; ... Parisiis apud Fredericum Leonard typographum regis, serenissimi Delphini, & cleri

2쪽

ORTHOGRAPHIA LATINI

Apud FREDERI uM LEONARD Τypographum Regis, Serenissimi Delphini, de Cleri Gallicani, via Iacobaea, sub Scuto Veneti. M. DC. LXXVII.

SERMONIS VETUS ET NOVA.

OPUS NON SOLUM AMPLITUDINE SUA,

qua superat omnia quae hactenus de Orthographia edita sunt: Verum etiam, eorum, quae in eo continentur, utilitate imprimis commendandum ; utpote quod primam illan, Grammaticae partem omnibus numeris & spatiis absolvit , ad manuscripta Vetera , tum sacra, tum prophana viam pandit, & vetustatis utriusque , qua est obsoletior, fideli stimus interpres accedit.

4쪽

POTENTISSIMO DUCI

SANCTAM AURO

PARI FRANC IAE,

REGIORUM ORDINUM EQUITI TORQUATO,

NORMANNI ἔ, ENGOLISMENSIS , SANTONIAE,

AL SATIAE PROVINCIARUM PRAEFECTO,

fERENISSIMI DELPHINI MODERATORI, &c

FREDERICUS LEONARDUS

CLAUDII DAUSQUII ORTHOGRAPHIAMD. D. C.

E annos quinquaginta Claudius Da quam Tornacensis Libros suos de Orthographia Latini Semonis v tere is nova ediderat, ILLUSTRISSIME MONΤAUZERI , sed opus eximium , in ipso , ut ita dicam, partu, fato eodem, quo Autor, utatum est, omniaque ferme exemplaria, in Charthopblario To nacensis Ecclesiae , tanquam in tumulo quodam, confistulta unt; versem Belgio metua ex parte, Am

6쪽

POTENTISSIMO DUC1

SANCTAM AURO

DUCI MONTA UTERIO,

PARI FRANCIAE,

REGIORUM ORDINUM EQUITI TORQUATO,

NORMANNDE, ENGOLISMENSIS, SANTONIAE,

AL SATIAE PROVINCIARUM PRAEFECTO,

fERENIsSIMI DELPHINI MODERATORI, &c.

FREDERICUS LEONARDUS

CLAUDII DAUSQUII ORTHOGRAPHIAMD. D. C.

E annos quinquaginta Claudius Da quim Tornacensis Libros suos

de Orthographia Latini Sermonis v tene is nova ediderat, ILLUSTRIS

SIME MONΤAUZERI , sed opus eximiam , is ipfio , ut ita dicam, partu, fato eodem, quo Autor, ublatum est, omniaque ferme exemplaria, in Charthophi facio G nacensis Ecclesiae , tanquam in tumulo quodam, consepulta unt; verum Belgio metua ex parte, Am

7쪽

mis Regis Christianissimi recuperato, atque adeo capto Tomam, o cives libertatem, ct Autor optimis lucem, is , ut ita dicam, vitam denuo recepit. Itaque Da quius, de Hispano famu jam Eus, novo sub Principe, novum quaerit apud G Patrac,

mum ILLUSTRISSIME. mirum moris erat

apud Romanos Agos Imperatores, ut expugnatis hostibus, si quem inter eos invenIrret, ingenii eruditioni sique laude praestantem , eum in suam client iam admitterent. Si Terentius hic suum in G M-beat Scipionem, non erit quod eum mutatae civi tatis sonisque parniteat. Imo , tanquam fata Trctor, luce hac fruetur sempiterna. Videlicet ex quo tua te Sirtus, VIR ILLUSTRISSIME, Regem Regiaeque prolis educationem admovit , eo tam tum gratiam videris adeptus , ut eam cum litteris

communices is litteratis. Praeterea ct foc tibi hunc Antorem esse iucundiorem speramus , quod quum autoritate tua Ipis subjecti fuerint Latinae lingua

Principes Autores omnes , eorum Da quis tam quam interpres accedit, in ea parte Grammaticae,

quae Lectorem moratur diligentiorem. Itaque quum nihil mihi unquam in vita fuerit antiquius, quam ut Bibliothecus nostras Ga acri Tapis ornarem is nobis is exterius , ct meam tibi operam hoc Nom, ne commendarem, satis mihi gratulari non possum,

quod ea parte spoliorum hostilium Tibi oblata, hoc

uno munere id assequar, ut o litteras iuvem ct animi grati testimonium tibi certissimum impendam.

Vale.

8쪽

IACOBI OPERARII

IN CLAUDII DAUS OUII

ORTHOGRAPHIAM

PRAEFATI O.

RTHOGRAPHIAM esse partium quatuor Grammaticae , non tum ordine , verum etiam utilitate, imo &necessitate primam, si non probaret usus & cxperientia, at certe artis ipsius universa: nomen satis 'i indicar . Nimirum Grammaticae appellatio aut a Iutta a aut a scriptione ortum ducit ; atque adeo orthographia est aditus & ad reliquas artis partes , & ad eruditionem universam

propemodum unus. Sane quum primus labor sit in studiis Codices habere quamo ptimos & optimi fere sint, qui vetustissimi, frustra ad disciplinas accesseris, nisi,& faciem litterarum plane noveis, earum in syllabis vocibusque vim, novaq; cum veteribus comparare possis Hoc autem quam dissicile sit per sese, vel ex hoc intelliges, quod sui sint saeculorum singulorum characteres, & ita plerumque diversi, ut vix manum agnoscant patrum nepotes. Iam inde a Uulntinani temporibus in ea re laboratum est, ut ipse testis est. similes his nostris litterarum formae siuerunt in vis quoque da versa. Polybius libro tertio, ubi de foedere Carthaginensium cum Roma

nis inito, Iunio Bruto &M. Horatio Consulibus, notat, suis temporibus, tantam fuisse inter veteres Romanos ac aevum suum differentiam In scribendo , ut vix verba foederis aut legere potuerit

uas quantum licuit diligenter interpretati nos subscripsi se talis na que fuit dialeeti disserentia Romanis veteribus ει hujus arma, ut doctissimi quiqμe insiantius incumbentes, et ix dignoscant. Et idem Quintilianus: Subinorum cumrna Ux Sacerdotibus fiuis satis intellecta Derunt. Neque alia ratio est cur libri, aut ad vetera exemplaria scripti manu, ante annos ducentos, aut typis mandati a ducentis , adeo inemandati prodierunt , editionibulque aliis atque aliis fuerunt emendandi,

a iii

9쪽

quam quod illi qui eos exscripserant, eam partem Grammaticae

non satis callerent: quumque, nec veteres litterarum duchis, nec stylum vetustiorem satis recte comprehenderent, tot erroreS optimis Authoribus adscripserunt, quot invenerunt, aut litteras, aut

voces quae ab usu sui temporis discreparent. Uno verbo v terem stylum sic mutavere novo, ut, si Authores itsi reviviscerant, vix ac ne vix quidem partus ingenii sui dignoscere possent. Est & altera inemendatae editionis origo, quae eodem ferme recidit, nempe varietas pronuntiandi. Nam non cst satis ad pro nuntiationem eosdem habere litterarum ductus & facies , ut hodieque in pronunciatione Graeci sermonis cernimus, in qua de litteris conveniunt omnes, de vi & pronunciatione necquicquam. In pronuntiatione autem linguae Latinae quam parum conveniunt nationes,imo & in nationibus singulis singulae regioncs3 Quum itaq; primis temporibus uno dictante complures scriberent, ut Severus Sulpitius innuit de Monachis sui temporis, atque adeo de B. Martini apud Turones discipulis, ars ibi nulla praeterquam scriptorum, cui

tamen arti minor aetas deputabatur, majores orationi vacabant Et

neutri plerumq; satis bene nossent linguarum rationem, illi quidem

prave dictabant, hi vero ut ut aure excipiebant, calamo exprimebant di verum orthographiae praesidio, vcl replicatis chartis, tum veteribus, tum novis, omnes litterarum formas & noveris & dignoveris; vim earum in syllabis vocibusq; notaveris, ad pronuntiationem quam orthoepetam appellant Graeci; errores, seu audacia Librario

rum seu ignorantia,optimis authoribus allitos expunxeris; & eruditionem utramque & veterem & novam inoffenso pede percurreris. Quum autem complures de orthographia scripserunt, tum nullus est qui hactenus & copiosius & diligentius hanc Grammaticae partem pertractaverit quam Claudius Dausquius. Nimirum volumunibus duobus primam hanc artis partem sic complectitur, nihil ut in lingua Latina, quod ad illam pertineat, praetermissum esse videatur. Ac primum quidem volumen traefuibus quinque constat,

quorum primus proponit Canones, quibus ratio orthographiae uni. versae vetus & nova continetur Latini sermonis; & hic tractatus est veluti aditus ad reliquum opus universum. In secundo de veteribus novisque characteribus agit, ac praecipue de litteris octo, quae veteribus adseriptae sunt, ubi de geminatione consonantium & de longis vocalibus notandis; tum de permutatione vocalium, consonantium , diphthongorumque veteri. Tertius tractatus de varietate rectorum casuum & obliquorum in utroque numero, & in omnibus declinationibus: deinde de verborum per omnes formas, modos, tempora, personas: mox de orthographia adverbiorum per Diuiti geo by Corale

10쪽

rerminationes: postea de vocabulis quae auctiora fiunt contractioraque, & quibus figuris; demum de fictis vocabulis. In quarto tractatu expendit puncta, accentus, spiritus & notas quae pronuntiationem juvant. In quinto tractatu agit de notis sententiarum &verborum in autoribus tum sacris tum prophanis legendis: cui Valerii Probi notae subjiciuntur & auctoris notae in notas Dausquinae in Valerianas. In altero volumine uno & viginti tractatibus prosequutus est litteras unam & viginti in omnibus vocibus, quarum

orthographia dissicilis est ; ut merito assirmari possit nullam litteram, vocem nullam , nullam interpunctionem , nullum , aut accentum, aut spiritum, aut apicem , cujus orthographia nonnihil habeat molestiae, quem non, in hoc opere, ordine suo, tanquam in thesauro digesIerit, ut cuivis prompta omnia esse possint.

Porro si Dau vij stylus subhorridus est, praeterquam quod non tam Dau vij quam gentis ferme universae culpa est , id habet

Daus quius ut in ipso vitio Belgico eius elucescat erud1tio singularis ; & sic utriusque Lati j veteris & novi stylum conjunxerit, ut neutrius non gnarissimus esse Videatur. Si quis autem vitio vertat Dausquio quod de Grammatica,& prima parte Grammaticae orthographia scribat Presbyter , quasi se suumque ordinem & ordini

1uo convenientem gravitatem nimium abiecerit atque deposuerit, recordetur Concilium Tridentinum sic commendare Grammaticam , ut de ea ad sacrorum codicum lectionem gradum fieri

posse statuat. Quod quam sapienter, imo & divinitus ab eo constitutum sit, alius est loci demonstrare. Caeterum Dausquius in hoc opere sic tractat de orthographia, ut ejus usum in Codicibustum sacris tum patrum evolven)is Jemonstret, suamque industriam