장음표시 사용
12쪽
Ante hos mille annos in quadam regni Francici parte unum supererat Lucretiani carminis exemplar antiquum, equo detera, quorum post illa tempora memoria fuit, deducta sunt nisi sorte eum Ebrum Lucretii unum quem saeculo de cimo obienses se habere scripserunt in catalogo a Muratorio in Antiquitatibus Italicis edito , tomo IIIp. 820, et ipsum
iam tune antiquum suisse suspicari volumus . certe huius nul clum usquam extat vestigium Dex illo quem in regno Francicosuisse dicebam multi tribus , quantum cognOScere po8Sumus, exemplis descripti sunt id exemplar ceterorum ARCHETYPo sita appellare soleo constitit paginis CCCV, quarum non tantum prima et ultima, sed praeterea centesima Donagesima, quae erat post finem libri quarti conscriptae nonsuerunt item una in libro prim , ut dicam ad huius versum 109, vacua sui relicta in reliquis fuerunt versus vigeni In seni, in ultima libri cuiusque pauciores . porro eius codicis scripturam litteris capitalibus gracilioribus , non uncialibus, suisse multis indiciis cognosci potest vocabulorum distinctio
nulla suit, sententiarum constantissima in mediis versibus . X quibus rebus intellegitur eum saeculo post Christum natum quarto quintove conscriptum suisse Vergilianis exemplaribus, quae e eo genere supersunt, simillimum hoc tamen confitendum est, neque librarium rem suam satis studiose egisse, neque correctores, quos in libro expoliendo curam z0llocasse apparet, multa ab illo peccata emendasse : certe ne unum quidem ex iis versibus quos omisisset restituerunt; ut videantur mihi codicem suum , ut sere dicebant, Sine eXemplario legisse et ut potuerint emendasse. 1.
13쪽
Hae omnia ita ut dixi fuisse intelleget quicumque horum
commentariorum aliquam partem pertractaverit quarum rerum maxima pars e copiis ab Havercampo et ceteris eum
summa iudicii imbecillitate collatis eum mihi sex sere mensium usu constitisset, cetera praeter numerum paginarum , quem nuper subduxi e ipso paene momento patuerunt quo membranae Ossianae a me excuti coeptae sunt, mense Aprili anni DCCCXLVI , cum insigni benevolentia ac lavore illustrium academiae Leidensis curatorum, quos Iacobi Geelii, hominis optimi mihique non propter eruditionem solam cari, consilio usos esse suspicor, in hanc urbem essent tramissae
paulo ante id tempus duo adulescentes optime instituti, Hugo Purmannus Silesius et Iacobus Bernuysius amburgensis, Via ac ratione ab Iohanne Nicolao advico, viro eruditissimo, monstrata is enim emendando Lucretio primus artem sanam adhibuit in libello academicomauniae anno 1832 et iterum biennio post inter opuscula edito in expendendis huius poematis emendandi praesidiis magno studio neque infeliciter elaboraverunt . horum Purmannus Lucretianarum quaestionum specimen ratistaviae mense Martio eiusdem anni 1846 edidit Bernusius suae de emendatione Lucretii commentationi, quam ridericus Ritschelius in Rhenanummuseum philologiae anno 1847 recepit, subscripsit eundem illum Aprilem anni 1846. sed eorum opera, ut sui in hoc negotio sane laudabiliter posita, ita mihi, ut verum dicam ad summam rei non prosuit, quoniam illi partim ea quae mihi notissima erant attulerunt, alia, ut adulescentes neque satis in Lucretii ingenio cognoscendo Versati, aut praetermiserunt aut salsis admixtis contaminarunt hos igitur de
quibusnam rebus recte sensisse iudicem ex onsensu facile intellegetur omnia singillatim recensere, ne lectoribus molestia paretur, nolo
De illis autem tribus apographis, quibus inde a saeculo
nono memoriam Lucretiani carminis ad nostram aetatem propagatam esse dixi, ante omnia sciendum est unum horum eo ipso saeculo ex archetypo laetum superesse . is est eodicum eidensium alter, numero trigesimus, quem OB LONGUΜ dico , quia ea sorma est quam vulgo in folio minori dicunt hic unde ad Isaacum ossium pervenerit nam pater eius hunc non habuit, sed alterum dicere non possum
neque eo ante ossium qui usus sit quemquam reperio Dolim tamen aguntiae suisse docent quae scripta sunt pagina prima in margine inseriore , 'Iste liber pertinet ad librariam Sancti Martini ecclesie aguntin M. Sindicus subscripsit anno 1479. schedae, sive Dia dicere malumus, Sunt numero 192, Versus paginarum viceni, in scheda 42 quae est quaternionis sexti tertia viceni septeni II, 484-536). una pagina tota vacua est post versum libri, 78 ea est pagina versa schedae quintae in ternione, cuius scheda sexta excisa est hic liber eo ipso quo scriptus est tempore a duobus
librariis correctus est . eorum CORRECTORUM alter scribendi genere Saxonico usus supplevit versus a Francone per neglegentiam omissos, ita quidem ut priore scriptura eluta versuum spatia non nimis angusta saceret hic Saxo , praeterquam quod e litterae plerumque caudam subiunxit, ut aeseret, non multa correxit alter post eum nam in libro 1
cum Saxo in litura versus unius scripsisse 54 et 550, hie alter ultimam in reparare litteram in i mutavit locis innumeris litteras et vocabula vel emendavit Vel corrupit, partim
de coniectura, alia ex eodem illo antiquissimo codice, quo hunc quoque usum esse ex iis apparet quae aut intellectum non habent aut eodem modo in exemplari quadrato, de quo insta dicam , scripta extant.
Alterum libri antiquissimi apographum in Italiam travectum est; quae quibus codicibus per saeculum quintum decimum usa est, eos omnes habuit eodem exemplo scriptos, oblongo nostro ab omni parte simillimos neque tamen ex oblongo ductos aliquando enim ab hoc dissentiunt et cum quadrato faciunt, idque in iis rebus quas coniectura adsequi nemo potuit horum codicum eum, e quo ceteri derivati sunt, a Poggio Florentino e Germania allatum adfirmarem nam ante huius tempora Dantes, etrarcha , Boccacius, nisi fallor , Lucretii mentionem secerunt nullam mulielmus Pastrengicus , nisi quod poetam comicum dicit Hieronymi chronico sequitur , nisi Poggius ipse in oratione in funere Nicola de Nicolis scripta itemque in dialogo de infelicitate principum se Lucretii partem in lucem extulisse diceret eoque modo laudem ab aliis sibi tributam ipse extenuare videretur . quamquam vereor ne Poggiu , cum nimis doctus esse vellet, ipse sibi eo erit iniuriam : nam cum Var-
14쪽
ronis de lingua Latina libros hoc enim satis constat legisset, salii sacile potuit iis quae in libro quinto invenisset hoc
modo scripta, A qua b arthi, istone Lucret us suorum muset,sint librorum initiamfecit hoc, Aetheris et tδrrae genitabile quaerere tempus certe in libro Laurentiano plutei xxxv 30 totum Lucretii carmen continetur is autem liber manu ipsius Nicolai Nicoli civis Florentini, qui Lucretium Poggii duodecim annis apud se tenuerat, scriptus esse existimatur.
quod si verum est, huius Nicolai, qui decessit anno 1437, non magnae in Lucretio emendando fuerunt partes tantum enim scio , libri primi versum 1068 et proximos in hoc exemplari dimidiatos legi, nee dubitandum est quin multo et audacior et ingeniosior hoc primo conatu diorthosis illa sit
quam soleo aut simpliciter doctis ΙTALI aut ANTONIO MAR 11 filio, civi et notario Florentino, adscribere, cuius manu , quam Se probe cognosse adseverabat, Henricus ei-lius , vir doctissimus, codicem Laurentianum eiusdem plutei primum et tricesimum circa annum 1440 scriptum esse tum
dixit, eum mihi eius libri utendi excusserat enim eum totum copiam sedit huic simillimis exemplaribus Michahelem
Marullum , de quo infra dicam, usum esse manifestum est: sed eidem, cum libros impressos raro inspiceret neque enim lacile Gisgni credere possum Marulli ipsius manu annotatum fuisse illud exemplar impressum quod se ab Iohanne Sambuco utendum accepisse scribit , alia praesto fuerunt minus emendata, hoc est antiquae archetypi lectionis tenaciora atque ex hoc ipso rudiore ac maioris fidei genere suit id quod libri LI IMPREss maxime imitati sunt hi enim
cum et in aliis rebus plerisque et in duobus libri primi 157 158 tribusque secundi versibus 492-494), quos habent
Antonius Marii et Marullus, omittendis inter se consentiant, BRIXIENSIS autem editor, qui Lucretium Thoma Ferando auctore edidit, unicum exemplar in manu sua perveni88e
testetur, atque eius editionis exemplar eam post annum 1473 saetam negant qui eius hodie in toto orbe tria exemplaria Superesse demonstrarunt, ut Dibdinus in Bibliotheca Spen-ceriana tomo II p. 149 sed cum Brixiens nullum exemplar
VERONENSIBUS ac VENETIS typographi notum sui88 constet ii sunt Paulus ridenberge et Theodorus de Raga-gonibus, anni autem editionum 148 et 1495), crediderim
eos omnes aut uno exemplari aut duobus inter se simillimis usos esse quamquam Venetus, qui in ceteris Veronense exemplar quamVi mendosum expressit, versus libri quarti Lxviii 125-190 , qui Veronensi desunt, aliunde acceperit necesse est. Sed quod typographos antiquam neque emendatam lectionem fidelius quam notarium Florentinum aliosque Italos ei similes observasse dixi, cavendum nihilo minus est ne multo plus impressis quam calamo Italico scriptis credamus : nam in impressis quoque non pauca sunt de coniectura emendata , in Brixiens quidem paulo plura et audacius quam in Veronensi et Venetori quare saliuntur, ut solent, qui libris pretium statuunt ex raritate eum Brixiensem illis fide et auctoritate praestare censent mihi, cum et Venetum exemplar in manibus haberem et e Veronensima-vercampus ahesieldus Forbiger multa excepissent, ad ea quae vellem cognoscenda suffecit quamvis imperite et neglegenter laeta ab Iohanne Gerardo quattuor primarum editionum recensio, quae in Glasguensis editionis tomo quarto
exhibita est paginis ccxL 163-402).
Superest ut de tertio genere exponam, quod ab eadem stirpe venisse supra dixi ex hoc duo mihi nota sunt exemplaria, alterum non integrum, neutrum vetustate par Oblongo, neutrum denique ita scriptum ut librario librum antiquissimum ipsum ante oculos suisse appareat qui liberantiquissimus cum olim esset, quod multis documentis intellegitur, passim detritus , corrosus , sordibus obductus , aliqua etiam parte lacer et scheda LxvIII paginis inversis Iu , 299-347), dum illa priora apographa consciebantur, accidit ut
quattuor schedae, quae erant numero XV XXI XXXIX XV,
compagibus solutis a suis sedibus aberrarent quo factum est ut ea quae his schedis continebantur quaenam ea suerint dicam ad librum 1, 734 in hoc novo codicum genere, quod erat tertium, suis locis sine ullo desectus indicio omissa post libri sexti finem seorsum reponerentur hoc OVum et tertium genus dico : nam siquis o primum fuisse atque illud damnum codicem prius quam oblongus et Italicorum parens nascerentur sedisse existimabit, is quomodo librarii Sebedas perturbatas in verum ordinem restituerint doceren0n poterit itaque horum codicum alter est Leidensis UADRATUS, notatus numero 94 scriptus saeculo decimo a
15쪽
librario, nisi species sallit, Germano , schedis numero 69, paginis bipertitis ita ut in singulis latereulis sint versus xxvIII.
huius CORRECTORE suetunt complures, omnes saeculi quinti decimi quorum tamen nullus alio exemplari usus esse Videtur, nisi quod unus ceteris recentior post libri quinti versum 27 haec adscripsit, 'Desunt versus 62. Nisi traiecti. Sed habes soli penultimo' qui ne salsum quidem numerum sunt enim versus II dicere potuit sine alio libro . ceterum hunc eundem librum quadratum, ante quam Gerhardi Iohannis ossi seret, e eoenobio Sancti Bertini, quod est prope oppidum Sancti Audomari, Lutetiam missum Hadrianus Turnebus usque ad librum sextum satis , ut videtur, diligenter excussit et excerpta sua Dionysio Lambino utenda concessit alterius codicis scΗEDAE octo Hauniae in bibliotheca regia adservantur, decem Vindobonae in Caesarea. Haunienses olim, cum Gottorpii essent, arquardus Gudius excussit, cuius manu saetis excerptis, quae mihi e Guelser-bytana bibliotheca Carolus Sehonemannus amicissime concesserat, uti nolui, postquam advicus me docuit se ipsas schedas Hauniae, cum diu latuissent, repperisse . paulo post
R. L F. Henriclisen, quae de fragmento Gottorpiens Lucretii' accurate scripta Othiniae, quod Fioniae oppidum est, anno 1846 edidit, mihi humanissime misit Vindobonensium Schedarum vix usquam in his commentariis mentionem sacere Volui, quamvis earum excerpta haberem ab Henrico uilio laeta, sed rudiuscule et, ut ipse dicebat, cum in arte parum exercitatus esset neque harum gehedarum sive Hauniensium sive Vindobonensium ulla propria auctoritas est, nisi cum aliquando eum oblongo consentiunt pleraque enim vel minima cum quadrato ita habent communia, ut quadratum nimia de schedarum autem librarios , quos plures suisse testatum habemus, summa neglegentia peccasse certum Sit .
octo Hauniensibus continetur liber Lucretii primus et secundi versus 456, omissis tamen bis quinquagenis binis i 734-785 ii 253- 304), ut supra dixi, et praeter eos
tribus et viginti l 123 90 891 1023 1068 1075 1094
1101 ii, 310-312) insunt, capitulorum titulis connumerati , Versus conscripti, nisi fallor, 1489. de his Henriclisenius haec dicit 'Codex Gottorpiensis est membranaceus solii minoris binis columnis ita Oxaratus, ut singulae sere qua-
16쪽
dragenos Septenos, serpaucae quadrageno Octonos versus complectantur, ultima quadragenos terno contineat' quae quamquam paulo curiosius Sposita Vellem , Summae tamen satis inter se conveniunt tum una scheda periit, in qua
suerunt versus libri II 457-640, numero tot enim in quadrato sunt 188, qui sunt quater quadrageni septeni. nam a versu libri u 641 initium dueuiit schedae Vindobonenses, quibus eiusdem codicis particulam contineri mihi satis eor- tum videtur quod manifeStum sacere possum , nisi Purmanuus p. 154 16 dissertationis in describenda schedarum condicione auctore usus esset parum idoneo, qui ne hoc quidem didicisset de laceris ac dispersis necessario quot in quaque pagina versus essent dicendum esse . constat tame has schc-das pariter atque Haunienses habere paginas bipertitas End-lichorus in catalogo codicum Vindobonensium I p. 54 eas in solio seriptas dicit, Purmannus in quarto maiore': Saeculo decimo has adscribit Endlielicrus , Gottorpienses octavo nonovo nimis liberaliter Gudius . liber Lucretii secundus ab eo versu quem dixi totus 641-1174 praeter versus duo et quinquaginta 757-806 omissos, item tertii versus primi 621, qua simul ossiciunt versus conscriptos 1129,lio est viciens quater quadragenos septenos et unum, ea
sunt in sex prioribus schedis Vindobonensibus, columnis XIV: nam quod est apud Purmannum p. 16 , Desinit sol. 14,4 1,'
hoc est columna XIII, quae est paenultima, verum esse non potest, i 0 credere postulat quae subiecit, non unaro apparere librum olim integrum fuisse. sed reliquis columnis quattuordecim tot enim supersunt: nam in scheda decima versa seriptum est Iuvenalis satirarum initium numeri Haunienses non conveniunt, sed ampliores; quare in his scripturam suspicor esse angustiorem est enim ibi extrema pars libri sexti a versu i , versus 558, tum extra clusa, versus IT; qui fiunt simul versus 770. ratio conficitur, si hae columnae quattuordecim singulae sunt versuum quinquagenum quinum.
Nimis multa mihi de iis quae minimam utilitatem adserunt dicenda suisse aegre sero Domnis enim vetustae lectionis memoria e Vossianis codicibus repetenda est nisi quod ob- lovgo dem interdum Italici abrogant, quadrati auctoritatem aliquando , ut diSi inminuunt schedae iam si eadem
17쪽
sde eademque arte qua Mediceum Vergilii codicem ogginius expressit, si librarii qui ossianos conScripserunt exemplar antiquissimum per ductus litterarum singulos imitati essent, in Lucretii carminibus recensendi , quoniam uterque eodem exemplo Scriptus esset, neque ii tantum usquam iu-ter se quantum Romanus et Mediceus Maronis dissentire possent, nihil sane agendum esset nisi ut paucula, in quibus eorum alteruter peccasset, notarentur : nam quid prima quid alia manu, quid inter versus aut in margine Scriptum esset quid inductum erasunt superscriptum, quid denique vi aut madore interisset, ea omnia libri nostri accuratiSSime ex-ΡreSSa repraesentarent verum huius modi artis non modo
illo tempore studium fuit ullum, nulla utilitatis cognitio, sed ne multis quidem post illa saeculis neque Iohannen Iovianum Pontanum unum aciti libellum an superstitiosa sedulitate transcripsisse ullus homo suspicari potuit, nisi
insigniter perversus . itaque ea omnia auctoritatis momenta, quae, Si ipsum Xemplar ceterorum archetyPon haberemus,
oculis observari possent, ita confusa apparent ut recensenti paria videri debeant hoc dico . ubicumque testimoniis de dignis inter se collatis perspicuum est in archetypo scripturam fuisse duplicem hoc autem ita est, quotiens Moiuyusci quadratus inter o dissentiunt, neque eorum alterutrum peccare aut e schedis aut ex Italicis Sive manu scriptis sive impre3srs apparet), ad recensionem iudicium adhibendum cSt, neque tam certo utra seriptura antiquior fuerit diei potest, quam utra aut Vera aut verae propior sit disputari. sed ego cum hoc do testium dissensu iudicium paene ubique certissimum et extra perieulum positum intellexissem, nolui mendis, quae in altero libro essent, in altero non essent, enumerandis taedium et mihi et lectoribus sacer sine ullo ad Verum inveniendum emolumento scio quidem mult0s in hac re confidentiam meam reprehensuros esse, qui mihi id
quod ipsi videre velint redi postulem sed hi erunt sere ii qui aut se Heynio et Philippo agnero de Modice Vergilii
codice idem concedere, quoniam illi se multa tacuisse non dixerunt, nesciant, aut in alienam diligentiam , ut ingenii sui praestantiam ostentent, cupiant involaro quibus ego auctorsum ut aut, si possint, mihi, homini quidem neque errorum experti, non tamen nimis incurioso aut neglegenti, credant
18쪽
non facile usquam multo quam ego dixerim plus auctoritatis inesse exemplaribus nostris antiquissimis, aut, si studia mea examinare Velint, eadem exemplaria denuo post me excutiant, sed cum cura et intenta oculorum die, ne sorte prima manu scripta esse putent quae sint correctorum, neve plura quam is quem notare Voluerint peccasse arguantur. Itaque recensendi munere ita functus Sum, ut quodcumque bonum et Verum esset aut in utroque aut in alterutro codice , id sine ullo dubitationis indicio exhiberem, versuum autem ordinem eum, quo essent a veteribus librariis scripti, numeris appoSiti indicarem Demendationem his rebus contineri arbitratu Sum, primum ut versus a librariis traiecti in suum locum reducerentur; quod ubi evenit, numeri sese naturali ordine excipere non potuerunt; deinde ut ipsa versuum Vocabula, ubi vel perissent vel depravata essent, quantum sieri posset, reciperarentur, ita tamen ut singula ad codicum sidem scripta cum singulis commentariorum particulis praesgerentur, tum in imis paginis carminum enu
Operam Vero maXimam eamque satis fastidiosam posui in primo mendationis cuiusque auctore investigando nam quis quemque Secutus 8Set, quisve alio tempore idem per se vidisset, non Saepe curavi, nisi in mirabilioribus . ergo si quando librariorum manus a Vero aberrasse apparebat, ante omnia quaesivi numquid melius adferret correctorum antiqu/ssimus, qui Saeculo nono codicem oblongum interpolavit. a quo si nihil rettuleram, multo plura bona et in his exquisitissima non pauca praebuerunt correctores quadrat . iSaetate par et in emendandi officio paulo constantior est Antonius Marii vel potius huius auctor Italum, qui manifesta vitia sustulit innumera habent etiam propria quaedam bona olim impressi . Sed omnium studia cum ingenio tum diligentia longe superavit Michahel Marullus, ortu Graecus, sed in poesi Latina eximius, qui cum se totis viribus in Lucretii ingenium et artem insinuasset, in eius carminibu emendandis multo plus praestitit quam post eum vel doctiores ab huius prope Volaterras in Cecina fluvio interitu anno duodecimo Petrus Candidus Lucretium ab eo emendatum edidit, impressum Florentiae sumptibus Philippi Giunta anno ibi mense Martio cuius editionis exemplar ab Iohanne
19쪽
Sehulgi , viro illustri litterarum colendarum adiuvandarumque studiosissimo, commodatum mihi maxime profuit ad reddendas Marullo laudes suas, quas plerique, qui eum secuti sunt, vel silentio presserunt vel conviciis contaminaverunt horum primus sui Hieronymus Avantιus Veronensis, qui cum se hoe poema suo ingenio et labore sine antiquo exemplari emendasse scribit, furtum insigne dissimulat, quo eum pleraque Marulli inventa turpiter corripuisse demonstrabo ad librum III, 8 hic tamen Avantius, cuius editionem Venetiis impressit Aldus anno 1500, habet laudabilia
satis multa non a Marullo petita, quaedam etiam e libris quadrato nostro similibus , quibus improbi suris nomen, quia non potui aliud, apposui invitus . huius ineptissimam scribendi rationem Elchstadius studiose imitatus est. AVantium, cuius tamen nullam mentionem secit, in plerisque omnibus sequitur Iohannes Baptista sus Bononiensis, qui in commentario Bononiae anno 1511 edito non nulla egregie correxit, antiquissimorum exemplarium de identidem interposita, cum tamen eum nullis nisi recentissimis arte Italorum expolitis usum esse et res ipsa ostendat et eorum nomina quorum codicibus usus est . dicit enim se quasi Zeuxin quattuor corporibus unam Lucreti formam praestitisse, enumerat autem exemplaria, quibus usus sit, nisi fallor, quinque itaque de Zeuxide Cicero et Plinius , codicem Hermolai et Pomponii a quo differre existimo Basileensem a Pomponio in carcere scriptum anno 1468, in quo Barbari ullam mentionem esse non refert rellius in historia critica elo- garum ex Salustii historiarum libris edita urici anno 1833 p. 35 , codicem non omnino malum qui fuisset iri non indocti gentis clarissimae Strotiorum, Philippi Beroaldi impressum quidem , sed tamen perpense Xaminatum, praeterea Codri Brixiensem, puto , qui in I, 853 habet quod illo
Codri codice adfert, sanguis motos), postremo Marulli. ita a io usque ad orbigerum omnes Lucretii editores nullo veritatis studio exemplaria vetera et recentissima, multi Marulliana quoque et Aldina, omnia eodem numero locoque habuerunt; quo factum est ut omnes multo plura temere et inaperite temptando corrumperent quam correctorum veterum et Italorum Marullique exemplo in integrum restituerent Andreas augerias, cuius opera Aldus usus est cum Lucretium iterum ederet mense Ianuario 151, exemplar Marullianum prope totum , sed diligentius distinctum , repetiit,
ipse pauca noVaVit eaque prudenter . annis XLvIII interiectis
Dionysius Lambinus utor eius editione tertia, quae saeta est Lutetiae anno 1570 , homo ingenii elicis idemque philosophiae studiosus et linguae Latinae in primis peritus, tantum praestitit, ut proxime post Marullum, longo tamen intervallo , collocandus sit, siqui in utroque ea quae bona sunt sola numeret: nam et Marullus saepissime peccavit, etiam-binus, praeter multa verissima , mirabili quadam animi levitate innumera alia temere intulit nulla causa nulloque certo consilio, quae possessione iniuria occupata tandem expulit Wahefieldus . triennio post primas ambini curas Oberius GUanius prodiit, indice seu conlectaneis libro illis temporibus utilissimo , clarior laetus quam emendatione; qui quo iure aut Lambinum aut alios compilasse dictus esset non quaesivi ex editione altera, quae saeta est Lugduni Batavorum anno 1595, non adeo multa petere potui, quae priore Visi essent neglexisse neque mihi multo aut plura aut exquisitiora praebuit anaquil Faber homo acutus , sed idem temerarius , qui Lucretium edidit Salmuri anno 1662. eiusdem anni mense Ianuari Richardus entiatus natus est,
quem anno 1689 ad finem vergente Oxonii Lucretium studiose legisse Onkius demonstravit in vita Benilei p. 16: eoque tempore, hoc est ante editam anno 1691 ad Millium epistulam , scripta esse ea quae Glasguense tom quarto paginis xiv post 402 ediderunt, Waheseidum et ichstadium non ignorare par suit nam Forbigero iniuriam faciat qui eum vel minimam rem per se intellegere postulet et habebat cui crederet, Birgerum horlacium, qui Lucretium ex recensione Benileio-Waheseidiana editum ridicule praese tulisset Hauniae anno 1813 . sed in iuvenilibus Benileii schediasmatis permulta sunt summo et persecto artifice dignissima quorum partem videtur cum homa Creecho communicasse tum in eadem Oxoniensi universitam editionem parante , quae in lucem prodiit anno 169, repetita est Londini 1717 habet enim Benileiana complura Creechius, quae simpliciter adseribit aliam, scilicet ne iuvenis artium magistri eiusque Cantabrigiensis nomen diceret . ipse quidem Cree-chius multa rectius interpretatus est quam scripsit, in philo-
20쪽
sophia explicanda sane diligens, sed linguae Latinae imperitissimus . Hiro Londinensis anno 1712 saeta mihi ad hoc unum utilis suit, ut aliquot emendationum auctores primos cognoscerem . neque Sigeberti Havercampi duo volumina Lugduni Batavorum anno 1725 edita ulla laude digna sunt: nam neque ipse aut emendando aut interpretando memorabile quicquam effecit, neque ea quae priores egerant recte et eum cura disposita exhibuit, neque in Leidensium codi- eum auctoritate testificanda ulla fide aut sollertia usus est. sed Havercampum quidem omni tempore Omnes contempserunt Gilberto a Ueldo unde praeclaram quandam apud Germanos existimationem accessisse dicam dubito , nisi sorte modestiae specie hominibus modestis et ab omni iudicii subtilitate abhorrentibus mirabiliter imposuisse censendus est. enim vero ista modestia non fuit hominis sapientis, sed,
quod incredibile videatur, prope furiosi, qui cum a Marullo
et Lambino multa sine causa contra veterum Xemplarium fidem invecta recte intellexisset, haec eiecisse non contentus , Verissima quaeque et certissima nullo nisi iniuriae ulciscendae consilio cum ira et conviciis Dedissimis exagitaverit quo fit ut Aiaci Varroniano simillimus sit Aia tum credι ferro se caedere Uliaeem, Cum baculo silvam caedit porcosque trucidat . itaque in vastis aheseidi commentariis,
quos ipse splendidissime edidit Londini anni 1796 et 7
Glasguenses paulo commodiore forma repetierunt anno 1813 nullum prope studium animadvertas Lucretii rationum recte intellegendarum, nullam linguae Latinae scientiam , sed praeter eonvicia aliquam an elegantiarum poeticarum e lectione multa sed parum subacta consectationem, et insignia neque ea nimis rara summi ingenii egregiique acuminis vestigia, e quibus appareat eum, nisi mentis error obstitisset, potuisse re Vera tantum in hoc poemate emendando efficere quantum multis visus sit effecisse huius et imitatores et in artis studiique contemptu aemulos, Henricum Carolum Abrahamuni Elchstadium et Albertum orbigerum,
cur commemorandos ducam multi recte sane mirabuntur, a quibus ne tantum quidem quantum ab HaVercampo capere
potuerim nam Lichstadius unum libri quinti versum emendavit 58M, Forbiger nihil usquam laudabiliter gessit sed mihi,
cum antiquiores eorum similes, Danielem Pareum Iohannem
Nardium , Michahelem Fayum , Volens praetermittam, perae pretium est notare stolidam nostrorum patientiam, qua per tot annos, hoc est inde a 180 et 1828, exemplaribus corruptissimis, quorum magna pars neque intellegi posset neque ab ipsis auctoribus intellecta esset, tamquam optimis usi sint atque integerrimis in quo si quos sorte Elchstadii nominis gloria quaedam decepit, certe mercennariam Forbigeri peram , in qua neque ratio ulla esset neque diligentia, contemnere debebant itaque volui documentum statuere, nequis pari arrogantia res magnas atque difficiles, quibus se imparem sciret, suscipere auderet. Sed horum pravitate omissa licet mihi in spe laeta certaque finem sacere praefandi, qua ductus suturum auguror ut Lucretii carmen interpretatione doctiore illustretur, cuius cum in hominis cuiusdam egregii studiis andudum maxima Versatur expectatio, tum nuper specimen sane luculentum Iosephus Reisackerus dedit in Lucretianis quaestionibus Bonnae mense Decembri anni 1847 editis interim nos ut poterimus perpoliemus hoc
I, 1 AENEADUM GENETRIX ubi prima , ut dicit Ovidius in tristium libro ii 261 in quo ipso principio, qu0d
Ausonius inseruit epigrammat 33, is qui se recensionem Benileio-Waheseidianam sequi profitetur, horum utroque spreto scripsit naviter Ae=ὶeadum genitriae sed Probus in arte minore p. 249 Mai, quasi hanc vocabuli formam ne nosset quidem , quaesivit qua de causa genitor per i et genetriae per e litteram scriberetur eadem quaestio locum habet inge=ιetivo et genitali vel genitura . nam genetalia Charisius p. 28 quaenam sacra dicat nescio , nisi sorte genealia inai quae appellantur in Vindobonensi grammaticorum sylloge p. 100, genialia τα τυχια in glossario Philoxeni quae ad genium loci Spectant genetivus casus per e sine exceptione scribitur in libris saeculi sexti et proximorum , neque aliter genetivis notis exemplaria meliora Suetonii, Memmianum et Mediceum
in Octaviano 80 ut .melnsio, qui ad Ovidii metam III, 33 et ex Ponto iii 2, 10 ad genuisam maginem et ad genitiva nomina e libris antiquis nihil in sehedas rettulerit, non magna apud me fides sit, neque vulgaria Macrobii exemplaria curem, in quibus Saturnalium I 6 Cato immoVαν ro in Cato Ddo liberis educandis Apollinis genitis mentio-