Henrici Ranzovii Exempla, quibus astrologicæ scientiæ certitudo doctissimorum cum veterum tum recentiorum auctoritate adstruitur: Imperatorum etiam, regum, principum illustriumqve virorum, qui artem astrologicam amarunt etc.

발행: 1585년

분량: 335페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

ο RIGE MEI.

Quemadmodum potestas humana minime tollitur, quamuis Deus quaecunque fa Ruri sumus, praeuideat:Sic etiam signa, quae adsi

gnifica dum ordinata sunt diuinitus libertati nostrae nequaquam officiunt, sed est uniuerasum coelum quasi liber quidam apertus omnia futura in se scripta continens.

Vt etiam illa. Sidera sunt scriptura Dei, mandata tonan tis. Item Psalmo 1y. Coeli enarrant gloriam D EI, opera manuum eius an-

nunciat firmamentum. Item

Si quis es, aut caeco volui mortalia casP, C ut mundum ex atomis qui coi se putes. Asic quae rerumseries 'aut corpora certa Conficiunt cursus eges pernosuos. Especies ecies eadem generatur eadem, Annus habet stabiles noxs dies vices. Hoc quoinotiti, e naturalibus hausum, Adde, tuos quoties excutis ipse inus. Esse creatorem, cuisint mortalia curae, uisuum nunquam deserat auctor opus. In quo ceu prima requiescunt omnia causa, Vnde velut riuos causasecunda trahat. A quoprincipium nostri manauerit ortus, Vnde modω, numerus empus se ordo ant.

12쪽

THEODOR ET V EPISCOPUS

VS ut errat hanc rerum Pnruersitatem conditor, nec ut ter cedit a naui extru-H,rebraqueus eam nausis p hernandam. Sed dem est abricator nauis se materiae plantator,s ubernator clauum tenens. Cuius rei testis essio anuorum couersio, s temporis diuturnitas, nihil omninὼ detrimenti huic naui adferens sed eam Lamatos integram non mo primis hominibus,sed etiam niuersaeposteritati osteu-

ibi et I

13쪽

HENRICUS AN

ZO VIVS LECTORI S.

si quandam exemplorum,quc ostendunt,

astrorum scientiam, a summis ingenijS,

tam in Ecclesia, quam extra hanc, sem- perfuisse expetitam atq; in hac plerosq; - ira versatos esse, non ut aflacibus somni j quemadmodum nonnulli artem calumniantes scribere non erubuerunt se Malios decipcrent sed vera, ii si a prima causa secundae inhibeantur, certo euentura praedicendo, aeterni sibi nominis famam ab arte compararent. Hisce exemplis, quae excitandis bonis ingeniis ad amandam,maioreq; quam antehac studio cognoscendam doctrinam Astrologicam sufficere videbantur, adiecimus tractatum breucia quidem cd in primis utilem scitu necessarium, de annis limactericis, in tribus msignes maxime in hominis vita valetudinc mutationes accidere, experientia quotidiana testatur atq; eundem compluribus exemplis,tam ex sacris quam prophanis scriptoribus illustrauimus. Vt homines liberaliter doctos ad considerationem harum rerum,quae ad rcgendam valetudinem plurimum faciunt,inuitaremuS. Estque digna an homine non sordide educato diligentia,ita in harum rerum ludio versari, o pictas erga D - in animo accendatur,&diligentia in regendis mon-bus,ac tuenda valetudine acuatur. Et si autem tota doctrina de astrorum viribus in haec inferiora corpora in ior est,

quam ut capi ab humani ingenii angustia possit: id i vel

Dei ipsius testimonio qui Obum alloquens ait cap Nun quid nosti statuta coeli Nunquid Dominum eius pones terra: Quod dictum non tantum ad sphaerarum oc ingulo-

14쪽

rum siderum aut stellarum motum pertinet Verum etiam ad earundem influentiam, quam vocant pectat. potet a tem quam Deus illis attribuit, nobis demonstrat Atque huc respiciens Eusebius libro praeparationis Euangelicae 6.

nem vel dissicultatem negligenda prorsus,aut in odium Vocanda non est. Nam dum statuta seu decreta, atq; inde potestatem seu profecturam stellis tribuit vox diuina, quid alii id quaeso inituere videtur, quam quod paulo ante in Ode cap. deVergilijs Orione dixeratDeus in hec inferiora corpora lumina a lestia agcre quam efncacissimc, Sc mutatrOnc non tantum in caeteri animantibus,sed etiam in hominum corporibus efficere itupendas Fas Vcro omnes adeo

varias irebras esse, Ut captum humani ingeni superent, nec explicari vita oratione a nobis possint. Plenam igitur&perfectiorem huius artis cognitionem propter rerum amplitudinem, humani ingeni imbecillitas assequi nequit. Neq; tamen quod diximus, arSipia propterea a nobis abi j cienda aut damnanda est quemadmodu caeterae disciplinae , quibus perdiscendis humanae vitae fugacitas,aut ingeni fragilitas non sui it hoc nomine a nobis fastidiuntur. Non explicat ars medica exactissime Omnium morborum caulas remcdia Etit Hippocrates scribit ars ipsa est longa, vita vero breuis, experimentum fallax Saepe etiam medici, qui artis praecepta recte tenent, clam cst periculum faciendum, aut morbo monstrato, remedia adhibendum, non recte iudicant, nec conuenientia pharmaca prescribunt, errore Videlicet iudici in accommodandis artis praeceptis, ad morbum aegrotantis decepti. An propterea medicam artem dixerit quispiam ab hominum usurcmouendam, nec Vlla ab arte morborum remedia esse petendi haud opinor. Quamuis enim tenuia admodum artis sitiat initia, quae nomles stillellian

15쪽

I LECTOREM. nonnulli magno cum fructu multorum salute profitentur Et nequaquam ad illamici sectionem,quae ad contri- tuendam integram artem pertinere Videtur, accedunt NJ- nunquam ctiam error in iudicando a maxime prouidis CXercitatis hominibus committitur tamcn 11 quis haec ipsa quae recte a medicis praescribuntur, praecepta aspernari, aut fastidiose rei j cere velit, non sui tantum ipsius, sed publicae hominum salutis hostis a sanae mentis hominibus iudicabitur. In utraque Ecclesiae doctrina tam legis quam Euange- iij, quam multa sunt arcana, mystcrijs inuoluta, qVae captum humani ingenij,dum vitam in terris agimus, effugi uti Neque enim frustra a Paulo dictiun est Israelitas in faciem Moysis detectam intueri propter fulgorem non potuisse: atq; idem nunc cern cre nos per speculum in aenigmate,atq; exparte cognoscere affirmat, eo quod initia quaedam Obscura admodum ac tenuia sapientiae coelestis ex verbo patefacto,ducitore monstratore Spiritu sancto haurimus. Nu- quid propterea doctrina hanc perpetuo silentio Obruenda, aut ab hominum vita exterminandam dicemus absit Nam si quis non dixerit secundum verbum hoc ait alicubi Propheta non erit ei lux matutina. Doctrinae Vero Astrologi cae etiamsi non eadem est,quae verbi diuini necessitas cadetamcn est, quae nobis studium huius commedet,ratio. Nam cum D EV S ad Iobum ait, non totam in hac Vita comprChendi posse,artis quidem amplitudinem commendat, atq;

C regione humanae naturae infirmitatem ac fugacitate hoc argumento nobis obiculos ponit Interea tamen, cum ait, non Ociosa esse hec corpora coelestia sed quae certum a Gliunde concessiim dominium potenter CXCrccant, a quotidie variatis configurationibus sui imperi decreta publice spectada, quas legenda omnibus proponant, simul vult nos in huius opifici ui cosideratione a se oscitanter, sed cuquada attentione versari Famq; ob causam, ut est in Ovidii versu: O homini sublime dedit,caelum g tueri Iusiit, ct erectos ad sydera tollire vultiu. Ita

16쪽

Ita en in conditus est homo, non tariturus pulcherrima haec corpora aspiciens, Voluptate nVOmentanea&stIDacem ex lucis usura caperet, edit sapientiam 'Olcncta φλαι

- αν Dei in his operibus inuestigare tw candem deprehensam perpetua animi gratitudine celebraret V non inepte Plato dixerit Astronomiae causa oculos hominibus datos esse. Nam ab astrorum contemplatione sciciati homines ad agnitioncm Dei ducuntur facilius atq; ut in pictatis cultu felicius proficiant,certi strinis hisce prouidentiae testimoni j conuicti subinde se exuscitant. Faciebar id auid cum diceret Quoties aspicio coelum opus digitorum UO-rum, Lunam Mellas quas tu firmasti, atq; ita concinne in suis domicilijs deposuisti toties subit animum cum hae ccogitatio Quid est homo,quod memoris eius & filius hominis, quod curam citi agisZaut cum Psal. 10. Solem o G2teras stellas,perpetuos ian Oros prouidentiae diuitiae pra cones facerct. Et Iobus perpetuus est in celebranda Dei potentia, quae nullibi magis quam in astris, atq; horti efficacia

conspicitur. Horum igitur exempla imitemur I cc Obliuio

ne aut ingratitudine detestanda hax insignia prouidentior erga nos diuinae testimonia sepeliamus. Atq; haae prima Spra cipua causa est, quae nos inuitare ad hoc studium debet.Sunt vero aliae non contemnendae huius doctrinae v-tilitates, cx quibus paucas hic subiicio. Nam dum stellarum Vires aliquanto propius intuemur, quid ex Vario earunde concursu aut configuratione portendatur,paulo attentius consideramus, fieri aliter non potest, quin studium c cura inuocationis Dei in nobis crescat. Nam 1 quid laeti ab his ostedi animaduertimus, id pijs votis ac spe ita prosequimur,

vi aDeo moderatore Omnium rerum confirmari, felices

tam consili j quam actionibus nostris tribui successus petamus. E contra Vero si periculum aliquod aut valetudinis in comodum ab astris impendere videamus, id primo quoque tempore pia dc ardenti precatione auertere studeamu Nam ut fata mouere Deus,ita tollere fata potest. Neq; enim

17쪽

us altrorum significationibus, aut alijs causis externis ita alligatum cst numen coeleste, ut aliter agere, quam illae mouent, non possit. Quemadmodum Stoici indistis lubilitea Tu primam causam cum secundis falso coniungunt. Et Homerus ad hanc causarum seriem, respiciens, auream callicinam, qua Omnes dii pariter deae pendeant, e coelo in tenram demissam esse fingit, sed liberrime ut cursum ita desvires stellarum moderatur, nuncq poenas pariter Vt Verbo, ita astris denunciatas,ad thronii gratiae cofugientibus pruterna bonitate mitigat,aut etia, si ita expediat tollit prsus: nunc easdem impcenitentibus cxasperat. Id quod iniuitarum, exemplum: omnium sanctorum historiae ostendui: Et nOS 1n eris poenitetiae exercitijs experimur. Adeo igitur non tollitur piae inuocationis sus,si astrorum efficaciae aliquid tribuatur quemadmodum homines prophani atque ignari huius artis calumniantur' i contra potius ad poenitentiae 4nuocationis exercitia hinc quam maxime excitemur in Astrologiae studium pietatis adminiculum sit egregium : scd omissis hic, quae ad pietatem spectant,

etiam caetera quae ad hanc vitam ciuilem recte instituendam pertinent, consideremus. In quo primum illa consilia, quae de vitae genere deligendo instituuntur, occurrui. Nam ut Herculem fingit Prodicus, cum ad annos pubertatis peruenisset, quasi in bivio constitutum, de certo vitae genere deliberantem, obuias habuisse virtutem joluptatem quarum utraque adductas in medium argumentis ad persuadendum idoneis, in sua castra pertrahcrciuuenem rerum omnium adhuc imperitum est conata ita dum singulis hominibus cogitationes illae, de certo vitae genere dcligendo in animisoboriuntur,maximum in hac deliberationei lumJaabet astrorum doctrina. Nam si verum est, quod dici solet; Tu nihil inuita dice aciesve Minerua

Et ex astris cum de temperamento cuiusq; tum Vero etiam de moribus, qui huic, ut Galenus erudite demonstrat,ma ima ex parte respondent, iudicari quam rectissime po-

18쪽

test, quis non videt aanc diligentiam ab homine rationis non e perte requiri ut collato cum ij quas in se depreliendi naturae inclinationibus actrorum politu, quo maxime studio delata et ui aut tranatur cogitet&inqtura aliquat Odiligentius, atq; in se in delige do vitae genere honesto suo ingenio accommodato, capersequatur media, quae adii stitutum illud tenendum quam plurimu faciant atq; ita iuxta Ptolomaei pra ceptum coelesti operationi suo studio subseruiat,non aliter,es optimus agricola arando similibus speris rusticis naturam adiuuat studiose Econtra si abripi se a natum impetu ad studia non concesta, cum c animi motibus turbidis ac incompositis, tuna ero X congruentibus astrorum significationibus animaduertat, mox id Vitium arte, hoc est, pietatis cultu, virtutis studio indefesso, Vt corrigat, Operam det sedulo. Quemadmodum Socratem fecisse egimus, de quo Chiromante aut Metoposcopus cum iudicasset hominem, eum este moribus flagitiosis simis,ac corruptillimis praeditum, atque ob id a discipulis, quibus perspecta esset praeceptori VirtuS non attam rid cretur, sed etiam reprehenderetur acerbius,tacere eo Socrates iussit seque talem nisi arte iudi prauos naturae impetus ture correxisset, futurum fuisse affirmauit. Deliberationem de vitae generc sequuntur actiones sudia non tantiam in vita priuata, Verum etiam in Republica: in qua administranda quam multa occurrunt, cum laboris,

tum periculi plena, quae rectissime nonnunquam expediri possunt, si mediocris huius artis cogniti O,ad caetera adminicula adiungatur3Id quod vel ex unius icie Athenientium ducis historia cognosci potest. Qui ignarus huius artis cum abducere exercitum ex Sicilia decrcuisset, tua batus stib discessum eclipsis Lunae conspectu,cum quidem tuto discedere tunc potuisset, ut Philochorus dicebat, signum codiciste non tam aduersum,quam Vtile esset fugienti,naisigationem institutam omisit, camq; in proximum mensem daeferendam censuit. Interea vero ab hostibus ictus, misere

cuna

19쪽

exercitu numerosissimo periit. Quod si etiam Alcibiades, qui autor fuit populo Atheniensi luscipiendae huius in Siciliana expcditionis,Obtemperare initio consilio Metonis Astrologi praestantissimi voluisset, nec tantum exercitum, in quo robur urbis positum erat,praesenti periculo obiecis se nec patriam in perpetuam: tristem seruitutem ex libertate iotentia summa praecipitasset. Nam certe clade ilia Sicula quam Meton ex Eclipsi Solis totali, quae initio belli Peloponesiaci conspecta est, Salijs causis clestibus praeuiderat ita fractae sunt Atheniesium vires, ut postea Lacedaemoni jsholtibus parcs nequaquam fuerint: Et post aliquot annos ad Aegos potam os a Lysandro deuicti,atque obsidione ad faciendam declitionem coacti imperi Umma ritimum via, cum Repub. amiterint. Sed haec pars ita late patet, ut sit pro dignitate dicendum dei nobis esse integi ' fatis tridem gradi volumine res absolui vix possit. Itaq; hanc abrumpo,&deco quod de valetudinci ci da paulo ante attietimus nonnihil adiicio. Hic vero adeo insigncs ac manii cstas monstrat haec doctrina utilitates, ut si alia cause nullaeis ent, quae nos ad hoc studium inuitarciat haec sola susticeret. Videmus, si vena in eo corporis humani ebro incidatur,cui signum, in quo Luna codcm tempore decurrit,dominatur, nunquam fere sine noxa aut inligni valeti dinis laesione illam sectioncm abire Animaduertimus de Criticis diebus, quos cilici in morbis, sertim acutis diligenter obseruari iubciat, humores in corporibus male affectis moueri,&quidem ita, Vt vel morbii uccumbctcnaturaegrum opprimat, vel natura discussis nox ijs iratus humoribus sese recolligat, tandem contra vim morbi m-surocns cladem feliciter supcrct. Hanc rem totam ut de cae-

rex penestinuiocris nihil

nibus de influentijssedere,nemo est qui non intelligat, aut si negare quis velit,is ad experientiam,quae stultorum magistra est,si ablegetur,fateri tandem, quod res css, habcbiti

20쪽

haec cura, qua causas mutationum in suo corpore, ille crimaliquo periculo sunt coniuncta, inquirat, ea: Omnia,quae obcse valetudini intelligit,summo studio anteucrtere aut

Id vero assequetur multo facilius, si incognitione huius artis, quae praeterquam quod voce diuina conamcndatur, utilitates vitae& valetudini hominum tuendae affert innumeras plurimumq; studi sibi ponendum sic existimabit. Cyclops apud Homerum barbarico fastu turgens, exclama se neq; Iouem neq; fulmina eius curare. Hoc hominIS monstrum imitari mihi videntur, qui artes omneScit l, inter has cam,quae astrorum scicntiam tradit, spernunt,aut etiam quod ab ignaris fieri solet, odiose exagitant: Atq; interea suo ventri tanquam summo soli Deo, ut ille apud Euripidena inquit Sacrificantes, nihil, nisi quod voluptates. aut honores cociliet, magni faciunt.Sc queadmodum Cyclops ille non multo post ab lysse cxcoecatus, passim in tenebris palpitando oberrans, poenas dedit conicios tus Dei,&Opertinacius iustissimas Ita hi,qui nullum sciunt habere vitae suae modum, nec cum ratione tonssilio institim tuu quicquam, tandem in calamitates incidunt tristes,quibus cum alios tandem secum inuoluunt,saepe clades publicas accersunt tot genti,aut Reipub. exitiosas.Nota est imi illa Hesiodi querela

ΠοVακι κω ξυμπασα πολιὰ κλανδ ος tetrαυH. Sunt ero nonnulli, qui quanquani caeteras artes magni faciunt,& excolendas censent tamen huius quam comm

damus dissicultatem nobis obijciunt, quod pleraq; inutastigando deprehendi nequeant, nec ratio Omnium, quae fiunt semper sit in promptu;frustra impendi operam his stimclijs existimant. His autem cruditissime pro nobis respondet. Philon de circulo lacteo, qui coelo sereno conspicitur, tanquam non minima huius scientiae parte scribens,ita orationem concludit: απή-mr;

SEARCH

MENU NAVIGATION