Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

561쪽

gum ossicia, & dignitates conscriptae sunt . prae caeteris vero tutius, ma gnificentius suis,& publicis rebus con stiluerunt , qui unam cooptarunt po testatem res ablolute disponentem, ita tamen ut magistiatus , ordi' nes, qui consilio imperantis iusti. tiae, de legibus adstant, nec noli decret

ta publica , & priuilegia ciuitatum, si quid asperi,pungentisq; ex non limitata auctoritate sobolesceret, permulce rent . nam, qui obedientiam , de imperium permiscuerunt,fundarunt princi

patum, qui vel cum bonii legibus stare non potest, cum non unionem mixtumq; persectum, sed confusionem, dedissidia alternatio imperii cosequatur. Post exactos reges haec ,romiscua Ro manae plebis , & Ollitati s .do

natio Rempublicam conuulsit potius, & distraxit, quam colligauerit. Religio animis in ux, , periuras metus, erga tuos magis latus, reuerentiam diu tenui . Timor hostium a seditionibus saepissime collegit, dc extemporanea peperit unionem, ad defensionem qui dem validam in Reipublicae adna ini-X 3 stra.

562쪽

S c operis naturati Politici

stratione non coherente in . nam TCc dens timor accertebat tumultias, Qta

postquam patres intellexerimi bellia publicae tranquillitatis caularia ita cplexi sunt, ut amplius non dimiteris ex propagatione enim imperii, subirientibus odiis cum finitimis, lam prcstigatum nascens integrabat . Libidrapiendi, dc exterorum cura Rem putitistinuit, quae aequiores leges victis dcebat, quam sibi sanciret . quippe victi in potestate erant, liberi Romannulli potestati praeter qua suae addictcaeteros regentes aegrius regebantur

Tande haec summa libertas in insima corruit serui tutem, suis legibus, & ma illi stratibus, quibus modo plebs adueri Senatum, modo Senatus in plebe muni*erat, conuulsi sunt. ex usu, &necessitate saepissime didicerant pre stantius regimen monarchie inniti cuenim contingebat aliqua in parte Re pub labefactari ; Dictaturam, regiam

potestatem referentem, ad sanandum malum excitabant, quam breuem,&extemporaneam volebant timentes,

neq iae sanitatem prius grauiores delamorbos infligeret, quam si Oati potuisunt

563쪽

sent tot clades no sustinuissent. Quamuis aliqua inueniantur remedia, quae aegris adhibita infirmitates tollant, mox in fanis continuata natuta euer runt atramen Dictatura: - prae fidium numerat, quod creiurato Rempub.

mole legibus pet. tumultus irro gatis, & viti js laborantem curaret, ae

ctatura Batauorum Rempub. primo erexit, dein in hane usque diem conti- Duit. Batauicae Reipub. durationi ad iungitur opportunitas locorum, situs. Ciuitatu, angusti . Aouinciarum,ste'quetes munitiones, homines negotia--tionibus occupati,mercibus conuehddis erecti, & simili vitae genere distri-

icti, extra patria ni ita remotissimas re, giones per reati, unda rumq; iactatio. nem, trahente, ideo a factionibus oti tincomitantibus ,idit regnandi libidine, aueris: mercetiariis militibus ut pluri, mum bella paranti, quibus, nec ni mo, rum praefectis spes a liqua elucere pin test, ijs gentibus libertatem affectanti res potiundi s nam cuiusque Ciuitatis expimnatio copiolum,& munitu exeris

564쪽

A 8 Ophis Baturalis Politici

citum conticeret : oppida passim erecta situ, & arte inexuperabilia,; ingenistia flumina , mare undique allaena, ae insertum excursiones prohibent, ita mentandi copiam nota faciunt, expi landi ansam praecidunt, commeatibus intercedunt, quibus inhibitis militates

ijs dissicultatibus obvallantui Vo- nexis , quae pexi vile annos tranquillitiactant imperim , duntaxat tamen a nobi Iibus administratum. Ducatus dignitate in vitae exitum producta: pecie tenus monuchiae . cende populus nulla dominij cupiditate iustinctiis, cuius obsonia iniquam degustam me vexationibus: stimulat sita retecta sueuit, ut p tres impiram siquidus

duobus dominia fulciuntur 3 icinellum terrestribus armis alienigenae et Duces praeponuntur, nec uni tantum man datur imperium, quod vires, &ansam inuadendi suggerat: ita disposita fori, Cia sunt, ut neminem ad illud lastum, quod caeteris libertatem iouideat , per

ducant, e

t . Respub. in angusto vixa stirq pose sunt, in amplo plane succumbunt in

565쪽

pace molestant factiones, quae in qua parte vasti domini j inueniunt fio. mitem . cum bellum insutgit exigua superat spes perpetuandi libertatis,qui veniostes opprimunt,aut belli duces ilcontingat vicisse, ipsius mei propugnatis exercitus viribus publicis impensis cotracti tyrannidem parant . ingratijs enim, & duces, & milites his ducibus acquiescunt; arma scilieet, & militare Potestatem exuere, mox per castrense licentiam acta togatorum subjjeere censurae, ideo & milites in Ducis potestate sunt, & dux prerogativa mill tati fretus Rempub. pessundat Stabilior igitur dominatus a monarchia stat , quqeuium; imperi j magnitudini regede aptissima est, atq; ad naturae ingeniuita instituta , quod etiaRespublicae ab hac dominij forma

auersissimae fatentur, cum unum tan

tum bello praeliciunt. vi pote cogno scentes nullam pestem bellicam antem magis labefactare, quam iubentium pluralitatem ; ita ut ubi pluriuN manuum opus i mpe n si us exqui stu r , ves-us d tantaxat capitis aecipiantuti pe

lia necesse sit; quodq; valet is bello

566쪽

qyo veris naturalis Politici

id in paci nco regimine congruum elli sed intentior praeliorum necessitas co git nos illud exequi consilium, quod laxamentum Pacis. vel differt vel mintas , aut quid simi te suggerit, ut conia ius, duceiq, temporaneos cum auctori tatibus ineptis, nimisq; concisis. Uerum est rerum naturalium pria, cipia tenera esse, robur dein , & dura. mentum i psis accedere, mixtiones 1 confusione exordiuntur sicco numidae domante , sed laxiori fraeno, quod deinde aratus imponit ignis fluxum reprimens, ac ad exigentiam mixti, Tmolitur committens sicco . Plensu, in a agendi potestas igni inserta est,qui tale promit calorem, ut possit unum, quodq; construere, mox euestere,nam sine hac cumulata facultate hic rerum successus non fieret . In principatibus

iisdem viribus pollere debet, ac isnis in mixtis, dominatio , quae diuertisti,

ma hominum capita in unius coerce at dominantis reuerentiam acaa mu'

tuam amicitiam colligat vel saltem cogat non dissentire. potestatem igiatur expletam, & aliena suffragianoa

aucuPantam exigit principatuum dirgnitas,

567쪽

gnitas , & robur, ii diuturnitas ijs,in, terenda est. nam mixta, in quibuS ca lor natiuus langaei, semisoluta statim obsidet putredo: ia oppresilita ; sic Ma te vincta principatusa compago. Buctuat cuin alienis votis subdita e ii , in firmitet enim nectitur, & laxa vincula assiduis iactationibus quotidie di-su'guntur. precario imperio regnans Princeps nunquam terminantibus delationibus pullatur, in truduntur vera, aggeruntur falsa. In vasto dominio acta omnes accipiunt , .causae delite stunt,quae commendarc possunt fa cta, alioqui per se solum accepta auctore culpantia i pro ut multa patrantur si Principi bus,quae videntur vexare,cu navexationeS auertant i Hinc a malignis davdabilia detorquentur in crimen, rursus auctoritatem dominantis intra Tertos limites angustatam suspiciosae mentes letupet ad uertunt connia eua

sisse inret quae dum premendam esshsuadent infimi aduersus supremu obe dientiam excutiunt . Sic ubi populuS 1i tartatem insolenter iacta t nunquam desuntiindomitisingenijs ad com in inuendum incentiuar inter assiduos pa. X si uorea

568쪽

yx veris mimae a Politici

uoses titubat quies, raro stabilis iste quβnter iactata, in. Principlitus ruinas tandem se mergens, eo facilius spetidi tui, quo curiosius A seano v natu Iaer leges, procuratur . H:

Quod si demum ista inter Principi & subditos partita dominatio fatali

inclinatione dilponente, caelestiq; poetius, quam humano confluxu vnwst bit, & indiuisa aliquantisper durabit, quae set sta est s profecto conuenientes magnitudini suae fulgores no edet, nec maiestatem , deeun; imperii reipom dens viribus sustinebit . nam vel Cota sint ab propaga nd aiunt, vel ab in similes amouendi, quorum utrique tardi ias huic regimini taleparabilis comes,& publicata consilin officiunt . . I Praecipua bellorum mometa in o ca sionibus sunt, quas tempestiuae deli, berationes dum opportune occupane d tauere vetant ded istae, caedibus. , lici bautiendae , quamuis lilaratae, dc xtiles prod ierint primum euulgatoiadi Eano uabefactantur; dei re exequariat mora corrumpimtur, uavi Populia sinitimi impunitis exemitonibus :pe,

569쪽

non modo natura , sed politices insti. tuat i Ilaigciem sic conteest, qui rim ..cta domando patibnita rum id meriarumque rerum mi e siet ;ista tantis viribus Principenae instruit, .ut parua , vel ampla limpetia commo. ad ius reaetetne. curenturi sed V l ni et aliquia, sicut ignis euertere onrnia po. aes ita haec dominatio . in cotisdite

igitur nos euertentibus committi mus ,

proficto inconsultium , & deliri ruinas, & deuastiones vltro su bi renuast sed Gicut ignis componit lalubre .potest , ita Princeps confirmat pignei patum , quia ipstim dubruendi valens

se conminit, valet sumni. Cacuatas ad uersus maxima non nos credi mus ijs, Ut mm omnia possint,pcrdant sed ut cum valentes sint, validius tueaumr. Fateor sibi relicta haec dominatio, nosechsacagnufie adere ac em auri ret,aed v vij in prem ina est, ut e solid aret, noni ut fiangint in igne visi summa

requiritur . na m erata forer inephia tantis rebus, quarum .nonnullatum

creatiorarivalidiorem calorem Myitiam per mitiorem ad uvat ideo , summa

570쪽

y veru maenalia Politici

summa illa caloris vis modo integra , modo manca , modo impetuos . m. acer ima , modo placidior.&detinnisactae, in Ungabilem naturalium numerum forma tui per 'tot gradus. m.

ducitur, prout a frigore, vel validius, vel debilius coercetur . Sic excelsa illa Principis potestas, suos habet gradus, semper a bsoluta,raro absolute agittit, 'ninia formare potest, quia non se ubrib' permittita sed vires regit,nec quo a potest consequitur, sed illud tantum

intendi t,quoa aequum uest; modo i loco auctoritatis rpondere se compatat , modo mitius ae dispensat, prout exi git opus . voracitat, ignis frigus obi Mum est , aduersus dominationis imis petum sancitae legestant quas optumus Princeps adorat , sibiq; praesigit

excolendas . imo pro iis agit stabasae totus expromit, quae aliquxndo uncrum isam auctoritatem iubent pto ferti . modo tantos impetus prohibent; potentia in absque i celsitudinis detrimento in gram; duudunt quorum i sit,

Inter