Christophori Besoldi J.C. Synopsis politicæ doctrinæ

91쪽

Cap. III. De Imperio, G. Imo sunt etiam Reges nomine , non re, qui puta, alium superiorem recognoscunt. Qualem esse aiunt Regem Bohebaorum , qui Imperatoriam Majestatem observat, dc saltem quo- ad Electoratum , Imperii membrum existit. Sic desunt Reges alii , quorum potestas est mixta, vel ab alio dependens s ut infra alicubi dicam ; &faciunt notata Baldi, consiL 3 28 incip. qua ritu Rex Romanus, col. 2. vol. I. Ubi inquit, utrum aliquis vocetur Rex vel Dux, nihil ad rhombum. Vscissim Reges sunt re, quibus titulus Regius tribui haud solet. Et inde ubi aliquis iinvenitur, qui in Ducatu suo , tam magnam habet potestatem , quam in Regno Rex habere comperitur ( ut est Magnus Mosco viae Dux de uno ad alterum arguitur recte. Audolph. de

Ducib. Ital num. 2So. Ego de appellat. cap. 2. NM. S.

Et huc pertinet apophthegma Cosini Florentini Ducis a uu Privespe nou conviene ambir Peciscellineta de tu oli, spra di altri s. ma che de e cora-aeniami deletapo aura, in vece di titolo. et . Quae autem sorma Reipublicae, Civitati cuipiam optanda siet i discutiendum hic esse videtur. Ac quidem aliqui, unius Imperatorium propter imperandi facilitatem, frequentiam, in similitudissem Regiminis Divini caeteris omnibus praeserre solent. Rotati: Bellarm. lib. I. te Christo, cap. 3. adsu Widem lib. I. de Pontis-fe, cap.a.ν Bodin. tib 6 de Repub cap. . re in Method iustor. cap. 6 Lipsius tib a. monit. polit. p. l. r Dua doctr. hi.lib. i. cap.io. Alii mul-

92쪽

Imperantium respectu eonsider. solitudinis Imperium ( cum naturale sit, ut quod omnes tangit, ab omnibus adprobetur j magis laudant: pro eaque sententia passim multa adducit Machiavellus , in suis discursibus. Et inde etiam statum popularem, proprie Rempublibeant dici aiunt. Quin dc ipsos maxumos Reges , eis, qui in liberis Rebus blicis excelluerunt, postposuit Cato Maior; Rex est, loquit,

natura carni votum animal.Neque eorum quenm quam Regum , quorum fortunae praedicarentur,

dignum esse, dicebat, qui Epaminondae, Pericli, Themistocli, Marco Curio , Amulcari, Barcae,

dic. conferretur. Plutaresius in Catone. Cum

vero Imperium populare, sere semper sit turbulentum : proinde regimen paucorum, seu Optimatum ( cum aequissimum videatur, ut O

ptimi qui iunt, imperitent) arrisit. QSehonbora

tier polit M. S. cap. a. Samuelem etiam pro Imperio optimatum propugnavisse , notat Iose- .phus antiquit. lib.d. cap. . & vide eundem lib. . cap. g. In thesi tamen mixtae Reipublicae se mam , seu Monarchia & Aristocratia, ae Politia

temperatam, prae reIiquis excellere , non improbabiliter autum gi R. P. Adam Contgen. i . polit. p. a r . nec ab hac sententia alienus est Robertus Bellarm. lib. I. de Pontifice dom cap. 3. Sanhin ea Imperii forma, integritati Legum, Iustitiaeque plenius cautum esse videtur et ubi nempe unus est Regens, & Director , sed alii adhue,qui eum, ne peccet, prohibent, eiusque laudabiles conatus iuvent: di ita praeter Principem, optimatum

93쪽

so Cap. III. De Imperio, matum & Senatus valeat auctoritas Civitatum tamen, atque aliorum ordinum nonnulla sit potestas.

g. Si vero non simpliciter, sed in hypothesi, hanc rem dijudicemus : nullam tunc Reipublicae speciem , alteri absolute praeserendam , sed ut Populorum diversi sunt mores, habitus atque ingenia , alii ita genti, vel uni genti diverso tempore, aliam congruere puto Reipublicae sorma

Politica eidem adposite, & consormiter adpliacat 3 omnibus simia circumstantiis consideratis. Et ita boni Politici munus est, non tantum praemstantissimam, re omnium votis optandam Rei publicae sormam contemplari; sed etiam eam, quam tempora,qtuam res & porturinates,item que mores Civium , perfici ac consistere patiuntur. Aristot. lib. . potat. e . r. Sicque Franci libertatem, Helvetii servitutem, non admittunt. Florentinorum licentia liberior , recte transiuistata suit in severiorem administrationem. Qui dam nec libertatem, neque servitutem plenam ferunt. Alii libertatem ignorant, ae servi sunt

natura,

s. Ae ita Respublica est , cum beneae iuste, id est. ad publicam commoditatem, sive ab uno, vel pluribus ea geritur: ac eum ii, qui praestini, quisque ad suum collimat emolumentum, Imperio ad propriam abutitur utilitatem , iam vitiosa,

94쪽

IN erantium respectu conseder. sit vitiosa, aberransve, imo cadaver est Reipublieae, , non corpus. Sed tamen Aristot. nimis evagari videtur, qui exinde Tyranni extruxit definiti nem, quod nempe omnis eo nomine debeat inis signiri, qui non communem lavet dc spectat utii litatem : proindeque in Boccalini Parnasso cenisi tur. I. ran. et s. fere capitis discrimen in nrit. Quam vis enim coram DEO, hoc qui sacit, T 3. rannus existat et attamen si statim populus ta- . lem 1ejicere vellet, pauca Imperia turbis ca-

M PERTUM Monarchicum, primo explicare placet, eo quod omnium primum , in humanum ' genus introductum suit: idque ea me asione, quia Paterfamilias, in domo sita quasi Rex existit, ad ejusque gubernationis sermulam, Imperia in mundo primo instituta fuisse

videntur. a. Imperium autem Monarchicum, tum vigere putatur, cum mus imperat, caeteri parent rcumque Leges Fundamentales, ejus adminis

strandi potestatem, non specialiter restringunt slicet vel iuramento, vel alia ratione, ad bene justeque imperandum , Imperans adstringatur.

95쪽

set Cap. IV. Nam & omnis, qui Rempublicam regit ipso naturae jure, vique taciti pacti, illud facere tenetur . . rnisaeus de MajeB.tib. I . cap. 6.. 3. Quia ve 5 ad essentiam Monarchiae spectare reputatur, ut unus rerum potiatur: quandoquidem Regnum non capit duos, dc socium ferre,nec Regnum,nec tardae sciunt. Exinde Qbsequitur; D archiam, seu Duumviratum, Triumviratum , me. non Monarchias esse s sed

existere potius species quasdam Aristo cratiae. Quando nimirum Augustus , Antonius, & Lepidus, Reipublicae Romanae jus arripuerunt, aut in Imperio Romano vetustiori, plures Augusti, parilique jure imperitarunt; ut saepius factum esse, non inscriptiones solum Codicis nostri legum demonstrant: sed & cum Ludovicus I V. Bavarite Dux, & Frid evicus Austriae Archi- dux, Imperium Romano-Germanicum, ex pacto indivisim administrarunt si fides est habenda cuspiniano. io histor. Caesarum. Sane neuter inibi alterius Imperatorio tenetur,ne uterque si ne alterius consensione imperare potest , sed utriusque summa potestas,& ita neuter est Monarcha Bodiis. a cap. 2.a princ. Itaque Impetit istius forma,nihil instabilius cogitari potest. . Non item Monarchica Reipublicae sor-ma , tunc est ; ubi duo , pluresve in una ditione commune Imperium habent: quod Zebmpteneri hasten vulgo vocamus. Gail. de p iguorat. obser .ao. Hucque etiam pertinent die oculis

crbschasten / ubi unius Castri aut oppidi, plu

96쪽

De Monarchia. y3 res sunt Domini, vel heredes: quos quidam heredes Accelerantes vocant. Indeque Germanica haecce vox, vom geheii I aut gahnin I seu appetere, originationem habere putatur: licet alii illam a geme in s propter communionem quae inter tales est derivent,& dicant Oanbach alibi communem rivum appellari. vide tallingerum, tras . ingulari de Ganerbinatu.s. In casu autem condominorum, neutri in alterum Iurisdictio competit , licet impares respectu tituli existant. Et porro in ejusmodiditione communi inter plures, haud majora praevalent vota ; sed contra regularem Aristocratiae rationem , potior est conditio prohibentis: &tanquam in re, quae plures, ut singulos concernit, omnium consensius necessarius reis putatur. Surd. usiil i. Belsius de pactram. IOἰ- ling.discursi.Schrade r. pari. Io. PO. IO. Dum. 8 e c. Ac insuper censent nonnulli, tali in communione, ad divisionem Iurisdictionis, Pagi vel Castri (tanquam rei indivisibilis ) invitos cogi non poT ; ac pariter subditos, jus contradicendi aliquatenus habere Tuschus sitf. conraufi s I.

o. At si apud populos eos,qui scemineum Imperium ferre didicerunt, quis Foeminam, Regni alicujus haeredem , uxorem ducat, individuam propter consuetudinem vitae; potestatem quomque perpetua unitas constituta, & ita Monarchia manere censetur. Hocque in casu interdum doemina ipse regnat, dc ex pacto adimitur Marit

97쪽

Marito imperandi potestas; ut factum olim in Anglia fuit, cum Philippus II. Rex Hispaniarum duceret Mariam; Angliae Reginam. Thuamnus lib. I 3. Quo casu ejusmodi Reginae, Reges etiam nominari possunt. Arumaeus vol. . iuris pu M.fol. 236. b. Maritus autem est loco Augustae. At vero si Rex & Regina, iunctim Imperium administrent; ut olim Ferdinandus Arragonius, cum Elisabetha Castiliana, & nuper Albertus Austriae Archidux, cum Isabella-Clara- Eugenia , Hispana, aut etiam, si Maritus imperitet solus et eo tamen in casu, Maritus majest tem habere, minime putatur ; 'cum ejus potestas perpetua non sit; sed quasi Curatorio tantum nomine, Regnum administret : illudque mortua Uxore, Agnatis vel liberis , cedere cogatur.

Quemadmodum olim Filiae Iohannae, Caroli V. Imperatoris Matri (Philippi Austri Uxori

Ferdinandus , post mortem praedictae Elisabediar, Castilianum Regnum consignavit. i. Unius porro Imperium , duas sormas habet , Regalem scilicet dc Dominicam Monaris ehiam. s. Regem vocant, qui plenum quidem Regnum habet (-MoemAMaeo vulgo dictam) sed tamen salva libertate subditorum , eorumque bonorum proprietate. Et est hoc Imperium ibberale , administrationisque domesticae regimen

s. Et sic postquam populus Romanus, quasi ad

98쪽

De Monarchia: stad Senium vergens, seu ut loquitur Lactantius

lib.ult. cap. is . ad alteram infantiam, revolutus, Ctesiaribus patrimonium suum regendum pedimisit; Am.Marcelliba .l. 2.S. I I .d. O. I. ac ideo L. Regia , omnem quam pridem habuit populus potestatem, transtulit in Augustum et tunc inibi Imperatores , summam potestatem obtinuerunt, Regnumque plenum effectuum fuit. Sicque errare videntur, qui Romanum Principatum , non Verum Regnum esse censent enam sane ea Imperii forma,eti amsi ex Augusti, aliorumque bonorum Principum aestimetur institutis: haud tamen diversus a Regno fuit. Barcia. contra Monarchomachos, a. fol. as . Ego dea pessat cap. 8. pes . 3 . Nam semper Calend. Ian.ac qui post eum fuerunt alicujus pretii Impp.acta, &quae acturi essent ii, qui tum in vivis erant, omnia juramento populi fuerunt adprobata Lipsisu ad Tacit. 36.annal. num. 3 s. in excum ses o. & qui dissentiunt, umbram sive simulachra, ex vetusta libertate reliqua, inaniter pro re, sive corpore amplectuntur. I o. Tale etiam hodie Imperium est Gallicanum : postquam nempe vetustiorum Ducum, Comitumque , Norimaniae scilicet, Britanniae, Aquitaniae, Burgundiae, dic. ditiones, ac Imperium, in unius Regis potestatem coaluere. Badi

vicus XI. iactitare solebat, sua potissimum ope ra effectum fuisse, ut Regnum Gallicanum quam si ex tutela, ad plenam Pubertatem fuerit redactum

99쪽

s6 Cap. IV.ctum. Nam antea Regnum illud, haud parum

Aristo cratici Imperii admixtum habebat, Leh- nara. 2.cap. . Sed tandem Senatus ille , qui Regibus prius adesse consueverat (Partamentum scilicet Parisiense , sive Curia colloquii & collationis , a Gali co parier dicta j in Iudicum curiam transmutatus ; eique omnis Regni procu ratio adempta; & ad Rempublicam pertinentia negotia, consilio privato, seu d' estat, a solo Rege dependente, transsata: de ita Imperium illud, Regnum plenum effectum suit. Ego de appellat. afect. I 6. . Proindeque illius Par lamenti auctoritas, non minuit Regis potestatem et cum & invito illo , multa a Regibus gerantur, eique tan

tum competat Votum consultivum. Hucque

allusit Elector Moguntinus, apud Steidan. I. cum ait: Multi fuerunt olim in Gallia Principes , nunc autem in angustum eorum numerus

redactus. Nam Ryx prope solus , omnia temnet. Animi sortitudinem Francisco tribuunt, sed ad Monarchiam ille sipectat, &c. II. Et etiam Castellanum, ac alia pleraque, imo omnia Hispaniae Regna, hujuS primae speciei existunt. Suar pr. quaest. I. quast. i. Quam vis enim Arragon ae de Navarrae Regna maxime olim libera essent: hoc tamen tanquam bello partum , absolute Regi EHispaniarum subest : dc teste Petro Matthaeo, inter gloriosissima a se facta recensuit Philippus II. quod Arragonios in ordinem redegit; & iis, eminentia, quae antea

habebant privilegia ademit, Magistratumque

100쪽

. Dae Monarchia. y qui Iustitia Arragoniae dicebatur, custosque Iibertatis erat) abrogavit. ra. Est-dc idem in Anglia Status f Sm h de

Repub. Englic. 2 cap di s. nec ius esse vide tu tordinum conventui, sive Partamento, praestacte Regi contradicendi . sed tantummodo disesuadendi. Marselae r. r. de legat. DLI3 o. Nam certe cum Norimanniae ille Spurius , Guilhel mus dictus, Anglicanum Regnum occupavit: id factum fuit vir legesque tulit, nullas accepit. Siaden. a. Iaui Anglorum. I 3. Scottae quoque Regnum , Imperiis vere Monarchicis adscribit Rex Iacobus, ira operfol.

I 8q. ubi ait tu Scotia, ante omnes Ordines seu Status institutos, aute comitia ulla celebrata.

legesque Iaias fuisse. Et ita leges a Regibus,non a legibus Reges institutos. Regem esse domibnum omnium bonorum directum; dc quos cunque possident subditi agros, esse ipsius, tanquam supremi domini seudi. Plenum itidem Regnum est , in Florentino Ducatu ; quale plerumque subsequitur armis opp ressam liberta

. Dominica vero Monarchia , tunc intelligitur; cum Princeps sibi subiectis, ut paterfa-m lias servis imperat s & ita simul corporum ac rerum dominus existiti aut ubi tam rigidum imperium in suhditos cogitur observare, qualis Dux belli erga milites tuos necessario usurpat Et tale quidem imperium, Barbarorum ingenio,atque inclinationi,inprimis conveniens est, L quos