장음표시 사용
11쪽
cedit, ut altera sorma ex altera exorta sit, sed litibus aut per analogiam tertiae quae dicitur declinationis formatum putandum est aut, quod mihi quidem verisimilius videtur esse, suffixi bus bbums ope eodem modo atque ceterarum declinationum ablativi procusum St.
Miranti tibi, quid sit quod illi casus localis, hic ablativus superaverit, hoc in mentem revoca priore tempore exitus suturi latini bo in omnibus coniugationibus adhibebatur es. nn Plaut. audibo a. a.), postea Vero tantum in eis coniugationibus, quae prima atque altera Vocantur, cum reliquae coniugationes exitum coniunctivi vel ptativi sibi
2. Ablativus singulari S. Huius casus exitus substantivorum in lingua anseritica in a exeuntium triuersio est, quem sortasse recte Maximilianus uellerus Essay IV pag. 415 ex si saerdo mutatum esse iudicavit; quae sorma consonanti, terminata cum in lingua lavonica, anseritica, graeca ubi eius partem adverbia in ori exeuntia susceperunt nisi in masculinis et neutris stirpium in a et pronominibus non exstet, Leskienius Di Declinatio im laviseh-lit und Germanis hen 1876 his tribus modo ordinibus hune casum deberi dixit, nonnullis autem in aliis linguis ex analogia ad ceteras declinationes esse translatum. In se quidem lingua illud, semper invenitur, etiam iis locis, ubi ablativus casus instrumentalis munere sungitur dothd muliYd- dolo mulo, eisak ei ut ad- ea pecunia XVI. 3); in latina contra iam ab antiquissimis, quae nobis nota sunt, temporibus, illud d non constanter scribitur, ut discerni
nequeat, instrumentalis casus utrum semper litteram acceperit necne.
Miro quodam modo ergkius Bettrage . latein Grammatili, alte 1870M. pag. 21 hac de re disseruit, quoniam aliunde et Benrento eadem loci ratione uterentur, suffixum ablativi de suisse, cui graecum ' responderet qua in rem0rari ei te pus non est, quoniam dubitari non potest, quin
De ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu locali. I91
ablativus, qualis in ceteris linguis ind0germanicisci d littera formatus invenitur, talis olim in italica suerit, neque eorum sententia mihi arridet, qui veterem ablativi sormam alia sormatione oppressam 8Se putant, qua Sententia ergkius videtur usus esse tum Videas velim sormas omnibo et dormium, quae, quamquam eandem Vim habent, tamen plane diverso modo formatae Sunt.
Lingua autem umbrica nunquam illud, servavit, atque quae vestigia uechelerus Tabul. Eugub. I. Flech. Jahrb. s. hilol. 1875 pag. 318 se invenisse putat, ea incerta 88e
1 pure tedie quo ante tab. V. a. 7 eodem iure sic dividi potest pu-re, praesertim cum Bueehelero iudice orsi qui laetum sit ex po-rsi quid illud ri vel re, 'Si, se, exortum ex de sit, difficile est dictu fortasse non plane inepte quispiam dicere p08sit n0 esse diversum a graeeo δε, quod pronominibus n0nnullis additur υδε atque cohaeret
cum latino dam, dem. 2 In tabula VI. a. b legitur se 'Si pissi, quod uechelerus rectissime vertit sede quo. pDSi non est ablativus sed locativus Arsi, qui casus exstat in verbis sersi sedi Iesmi-k, ense, tab. I. a. 5, 8; itaque ei se pissi vertendum est hic ubi non tum cum, quam sententiam Breatus sequitur, cum vix nobis concedere p088imus, ut in lingua satis ignota eadem verba, argumento certo deficiente, diverso m0do e
Num liceat in veterum Romanorum scriptis illud 4blativi restituere, id quod Ritschelius in Plauti sabulis conatus est, cum hae de re iam saepissime quaesitum sit, infra de paucis modo sormis disputabimus id negari n0 potest, verba primae et secundae declinationis diutissime illud, conservasse, id quod inscriptiones demonstrant hae C. I. I, 181
aere molli utod I, 30 Gnaiso patre prognatus, quod es-kieni sententia probata ea re explicari possit, quod hae declinationes solae iure illud, possederint. - Neque raro iam antiquissimis temporibus nominum Stirpes in con8'nantem et
12쪽
exerintes inter se commixtas esse, e his s0rmis apparet: aved, irid C. I. I, l), orent nid, virtutei, jontei, olei, put 'e, cuius oeis syllabam ultimam productam suisse ex illo Versu Saturnio intellegitur: Gnaivo patre prognatus - sorti Vir Sapiensque C. I. I, 30. Ablativus autem nominum in i Xeuntium Sic ortus est: sorti-ed - sorti l tum consonanti dismissa atque voeali in e mutata, easus ablativus cum dativo sive locativo, quorum uterque casus, quominus iam antea eandem formam praeberent, diversa tantum finalis syllabae quantitas impediverat, ita coniungebatur, ut usus formarum rure, rur non differret. Vidimus igitur in omnibus linguis italicis pluralis ablativum et locativum, in latina singularis quoque duarum declinationum in unum 88 coniunctOS.
CAPUT II. DE ABLATIVI CISUS USU.
Octo casuum, qui in omnibus linguis ind0germanicis olim exstabant, lingua latina septem Vel potius e servavit, cum locativus partim ad usum satis artis finibus circumscriptum et sere adverbialem reduceretur, partim cum aliis casibus eoalesceret, quibuSeum una a plerisque grammaticis praeteritae nostraeque aetatis tractabatur. Cuius rei exemplum luculentum hoc est plerumque dictum est ruri suus dem Lunde), at rure paterno avs d. uteri Lund gut); apparet enim
vir propterea cum adiectivo coniunctum non esse, qu0 adverbium erat.
Sermo latinus, qualis in antiquissimi monumentis, quae quidem ad 08 pervenerunt, exstat, praep0Sitione Saepius in usum suum conVertit quam sequenti tempore laetum est, quo certiore quadam lege purorum casuum ea8uumque cum praepositionibus coniunctorum usus distinguitur. Quare Plauti
De ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu locali. I93
sabulas perserutantibus nobis dubium est, num Tychonis Mommseni Programm . Gymnas. g. Franksur a M. 1874, 1876 sententia plane probanda sit dicenti in prosa oratione plures praepositiones quam in poesi adhibita esse. Cum vero in terrarum atque urbium n0minibus poti88imum usus antiquissimus cognoscatur, haec Verba seorsum in sine tractabuntur. Casu ablativo, id qu0d iam veteres Indorum grammati ei intellexerunt, ea res effertur, a qua quid separatur in latina contra lingua hic casus praeter propriam illam Vim instrumentalis qu0que et locativi partes in se suscepit, itaque laetum est, ut homo latinus ablativo casu ad eas interrogatione respondere 9088et, quae Sunt in nostra lingua Oher, wO, Domit, o rch; nam eam Vim, quae est in nostro Ohin,
quam uechel erus Or pag. 46 huic casui tribuit, ei concedendam non esse infra demonStrare conabimur. Considerantes igitur, quom0d hic casus ad terminos locales significandos usurpatus sit, Viae, quam Delbrueckius primus ingressu est, nos committemu8. Qui casu eum, quod iam supra tetigimus, nonnullis aliis par fieret, evenit, ut perspicuitatis causa saepe cum praep0Siti0nibus coniungeretur, ex quibus n0 raro intellegitur, utrum usus quidam ablativi pr0prius an instrumentalis an locativus primitus fuerit, quare
in sequenti quaestione casum nudum a caS cum praep0Sitione coniuncto Separatum tractabimus.
Prim quidem l0e de primigenio huius easus usu dis
Ablativi usus proprius. I. Ablativus eum verbis movendi, eundi, pellendi con
u Hic praecipue domo et rure commemoranda Sunt qua ductus ratione Lorentgius in ed. Mostellariae sab. pag. 262 sormae rum num eadem vis esse possit dubitet, neScio; 08 quidem non salsam esse putamus Bueeheleri sententiam, qui 'uri ablativi propriam 40rmam AESSe con-
13쪽
tendit, quia verbo rus in declinationem nominum in i exeuntium transgresso seri n0n potuit, quin ruri e rvr ed cf. orti pag. 392 oriretur. - ruri autem ea potestate legitur his locis:
videtur ruri redisse. Truc. III, 2, t. si ruri veniat. rue ΙΙΙ, 2, 25.
veniunt ruri rustici uost. 10 76. Itaque n0 est cur mutes. Tum cubitu surgat at r. r. b.
saxo saliat Plaut. Trin. 266. Osticio migrat Trin. 639. Quocum Placidi glossam compares o scio migravit i. e. officio recessit Deueri. 3). Quare odicis Ambrosiani lectio confirmatur, eum cod. BCD hunc locum male scriptum praebeant. iue ducendum est: nostro officio non digressos 88e. Ter Phormio 22. In erenti vero sabulis hic usus multo rarior est: grex motus locost. Pho. 32.b saliunt e saxo Cato orig. pag. 66 sed Peteri). auxilia a me segregant spernuntque se Plaut. Capt. 517. ut e leet nequeat surgere. aer. Ad 520. Exstant multa alia XemplR. 2 Verba eum praepositione c0mp0Sita. a exterrita somno. Ennius ann. 37. quae me 80mno suscitet. Plaut. Mil. 689, ubi Brixi coniectura haud verisimilis est, tametsi Merc. 160 ei somno excitat legitur qua dictione quamquam Cicero semper usus esse dicitur, tamen nihil ad hunc locum spectat, cum Plautus non certam in praepositionibus adhibendis regulam sequatur. Aequo iure Livius afferri possit, qui I, 7 6 somno ex Atare dicit. templo hane deducitis. Liv. Andr. 14. exigor patria. Naev. 10. regno Xpellunt iacuV. 10. hinc vos propere stabulis amolimini. Pacuv. 16, quo loco a Bueehelero et Ribbeckio propere a sive e stabulisseribitur.
De ablativi in veteribus linguis italicis f0rma et usu locali. I95
aedibus absterrui attin. 45. egredere, exi, ecfer te elimina urbe acetus 593. quam extorrem hac domo saeiam attin 77, ubi Ribbeehi coniectura pr0batur. evolvam terra aut mari aut alicunde Plaut. Pseud. 305. porta exierunt. Mil. 1432, quo loco portam, quod in cod. Ambr. legitur, haud omnino reiciendum est, Si com
patria hac effugiam ruere. 660. manu emisisti mulierem. Persa 482. Mirum quod Plautus atque Terentius semper hoc verbo composito emit tere utuntur es. Lor in ed. seud. 346). Nam Bothi editioni, ubi aliquoties manu mittere legitur, non multum tribuimus es Casin. ΙΙ, 8, 38 R. S.). manibus amisisti praedam Nil. 457. opsonatu redeo. Men. 277. 288 Cas. ΙΙΙ, 3 98.eiciat oppido. aer Andr. 382. emunX argento senes. tho. 682. erus uxore excidit andr. 23. a pueris abscessit. Naev. 26, i. e. longe abest a pueris. at ex ephebis excedere. Nere. 1, i. e. desiit ephe
b e conspectu hinc amolire aeuv. 184. exit ex aedibus quoquam. Plaut. seud. 730. exturbasti ex aedibus. Trin. 137. possum me evolvere ex his turbis aer Ph0. 24. Hi usus per totam latinitatem Vulgaris erat. ΙΙ Verba abstinendi, liberandi, solvendi., capitali periclo me servavi. Plaut. Trin. 1088. Vos curis solvi ceteris aer Hec. 230. requiescat malis AEnnius tr. 295. dicta saetis discrepant. Accius 48.
14쪽
m prohibent uxore. Nil. 699. ut meis bonis exheredem me saeiam Most. 234. Sed alia quoque huius verbi constructio invenitur exheredem illum secero vitae suae Bacch. 84 9 vide Madvigium Gr. Gr. 286 b in adn.). te poteris defensare iniuria. Bacch. 443. maxumam hic iniuriam soribus defendat inost. 900.
te hoc crimine expedi. Ter Hec. bb. abstine hoc, mulier, manum. Truc V, 3, 4. Verbum abstinere his variis modi usurpatur: ct abstinere aliquid Men. 985 abstineam culpam e Ter Haut. 565.
y abstinere aliquid ab aliquo Amph. 340 a me ut abstineat manum.
γ abstinere aliquid aliqua re aut inliquo); Rud 42b: potin ut me abstinea manum. Truc V, 3, 4, 52. Poen. I, 2, 3. Cato r. r. alieno manum abstineat. I se abstinere aliqua re Casin. , 1, 13 urbanis rebus te abstines; er Hec. 39: sese illa abstinere ut potuerit. ε abstinere aliqua re Men. 70 abstineat culpa es. Rud. 1008.ν arcere ab domum itione Aeeius 73 ei. aeuv. 305
illum ab illa prohibeas. Epid. II, 2, 106. ab Atticis abhorreo. Mere. 837. filius a patre liber est rel. XII ab pag. 25 in ed. Sehoelli). auxilio nudus. Iccius 427. detegetur corium de tergo meo. Epid. Ι 1, 67. III. Nerba quae abesse significant. a impetus haud longe mediis regionibus restat pro Astud Ennius ann. 475 ed. Vahleni).
De ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu locali. I97
suam rem bene gessere et publicam patria procul Ennu. 220 Ribb.). Quibus exemplis apparet improbandum esse id, quod Draeserus pag. 455 disputaVit, haec adverbia semper eum
praepositione longe a procul a coniungi.b a me culpam esse procul. aer. d. 348. longe ab aedibus sugiat. Plaut. Most. 390. ius atque aecum se a malis spernit procul. Ennius tr. 224 Ribb.). Huc ducenda sunt: haud ab re tibi convenit labos. True ΙΙ, 6, 40, i. e.
non damno tuo sive non abest a tuo fructu.
ab re consulit. Trin. 238, quo loco Brixius eiusmodieXempla collegit. Contrarium efficitur praepositione ex: ex tua re est Pseud. 336, i. e. tibi usui est. ab signiscat aliquid abesse, ex aliquid quasi ex intimo prodire. Quamquam autem ab et ex non semper plane discernuntur, tamen ex gravius est.
IV. Verba petendi, orandi, impetrandi. a Fieri potest ut verbum petere praepositione omissa cum ablativo coniungatur Mostellariae enim sabulae versus 762, 3 in odicibus B c0rrupti sunt, in eo die A sic scripti leguntur: hinc exemplum capere Voltnam ille eo malum hinc opere exemplum petit, ubi Ritsehelius verbum eo in e mutavit atque Versus Sio restituit: Nunc hinc exemplum capere volt nisi tu nevis. Ne ille ex malo malum hinc opere exemplum petit. Similiter ab interpretibus in aliis locis praepositiones codicibus repugnantibus additae sunt in Aul. IV, 7 6 versu codices hanc lectionem praebent istuc coni o fratre me impetraSSere. oligius quidem: recte editores, inquit, etiam Kampmannus de praep. a pag. 12 ante fratre addiderunt
15쪽
a, quoniam missio praepositionis apud illud verbum inaudita est. Sed aliae quoque enuntiationes commemorabuntur, ubi Ciceronis quidem aetate praepositio necessaria esset, in Plauti vero sabulis codicum auctoritatem secuti praepositionibus opus esse negamus. Exempli gratia Merc. 21 Versum adsero: matura iam inde aetate omnibus autem aliis locis praepositio ab legitur Trin. 305 inde ab aetate R. S. b ab iis petunt. Enn. tr. 359; ab hoc exorabo. Bacch. 1177. praeterea invenitur: orare e te. Mil. 1072. V. Verba originis. a Erebo creata nox. Tnn. r. 183 Vahi.). Tantalo prognatus NaeV. 49. quo genere aut quibus parentibus nata sit. Ῥlaut. Persa 594. ortus medioeri sat Cadmogena. Accius 642. homo Graio patre. Ennius ann. 183. hospitem Zacyntho. Merc. 940. Qualibus in elocutionibus Terentius sere semper praepositiones usurpat, at habet:
bonam bonis prognatam esse. tho. 15.b ex se Anchisem generat ann. r. 31. ab stirpe exortus. Accius 596. a stirpe supremus Burrus. Tnn. r. 84. de summo loco adulescens. Capt. 29. navem ex Rhodo. Merc. 257. Corintho advena anus aer. Haut 96. ecte esse natum. Saul. 1020. VI. Ablativus eum praepositione coniunctus genetivi
partibus ungitur: abs te tetigit aures nuntius. Ex ne sab. 23 Ribb. I, 237).esne tu ab illo milite. Pseud. 616 es. Lor. adn.).soris concrepuit hinc a vicino sene. Mil. 154. lar familiaris ex hac amilia. Iul. I, 1, 2.
a nobis concrepuerunt sores. aer. Haut. 13.
De ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu locali. I99
VII. blativus eum praepositione e0niunctus saepe eum usum habet, ut aliquid a copia aliqua disiungatur Holige pag. b, 79), quae dicendi ratio a Plauto multo saepiusquam a Terentio adhibetur Scriptores vero classicae aetatis eius usus reliquias tantum retinuerunt. sacere sumptum de tuo. Plaut Bacch. 8.psue e multis Pseud. 390. solus e plurimis. Ῥ0st. 880. tu ex amicis certis es certissimus urin. 94. nemo ex omni Attica iuventute. Nost. 30. saeiunt de malo peculium. Nost. 863. hic de grege illost aer. Ad 362. VIII. blativus eum praep0sitione eoni unetus instrumentalis ea sus loco adhibitus Videtur esse. ex pibus summis mil. 20. tantum poterit a facundia. Ter. Haut. 13. ex amore insanit. Plaut Mere. 25. sanus siet ex eo morbo. Cato r. r. 57. abs te Virgines viduae sunt. Tn n. r. 279.
sterilis ab datis arue ΙΙ, 1, 30. Ablativi vis, de qua supra disputavimus, eum iam X lingua ind0germantea in talicam transierit, non est mirum quod in ceteris quoque dialectis idem usus reperitur, quam rem nonnullis exemplis probaturi sumus. lx Lingua umbrica.u ampentu testru sese impendito e dextera parte).tab ΙΙΙ, 23. IV, 15. Supru Sese puriuuitu a supera parte pollueeto). IV, 3. porsei est mei asa devela est qui proxime ab ara
devela est). VI. . . porsei est mei apersus avieelei est qui proxime asellis auguralibus est) ab. I. u. . aliaVendi Via et atera. VII. a. 27, quod a uecheler ingeni08 et recte conversum esse videtur avertito omni
16쪽
ri malum quae Breatus de hoc loco disserit, ne veri similia
quidem sunt.b eet ehe es poplu sit ex h0 p0pulo). ab. VII. a. 45. Plerumque autem Praepositionis loco illud suffixum tu to in usu est, quocum latinum tus dirinitus cohaeret tu blativo sussigitur:
akruti sex agr03. N. . . dur tefruto agetur perfnihimum duo ex r0go taciti precantor, uech. i. VII. a. 46. angluto hondum anglome 80mo ab angulo imo ad angulum summum) ab. I. a. . 2 Lingua OSen. a Ablativus purus saepe in nummis legitur, quare Mommsenus V. I. D. hinc usum in linguam latinam transiisse putavit Astudunnius P ud, Mikinud lat. Ben vento , Ludisod). vii titulus sine dubio significat: nummus qui venit
Aliae quoque in nummis inscriptiones sunt; locativus frentre sos:). - Ladinei lat.). Ium nominativus et genetivus.
eis licen ieulud comonom ni hi pid ab illo inde die
comitia ne habuerit) ab. Bantin. T. vias . . maden uupsens vias ab ima inde secerunt). X, i End. Ρraepositio huius generis ablativo nusquam, qu0 Selmus, addita St.
Urbium nomina partim sola partim cum praepositionibus coniuncta ponuntur ea autem regula, quae posteriore tem-Ρ0re invenitur, non exstat, quin etiam in Terenti sabulis semper praepositiones leguntur tamen terrarum nomina iam
tum aeque ac sequenti tempore coepta sunt tractari. Ι Terrarum nomin R.
a 1 Aetolia cepit. C. I. I, 534, i. e. praedam inde abstulit, de qua re Livius 24, 39 es. M0mnisenus quae disputati. l. t. loquitur.
De ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu locali. 4012 Aegypto advenio. Plaut. Most. 440, quem dicendi usum Quintilianus I, 5, 38 vituperat. cf. Draeger librum
3 rediit Caria. Cure. 225. 4 adtuli tus Ponto amoenum. ruo. ΙΙ, , 59. 5 petebant pellem Colchis imperio regis Peliae. Enn. tr. 286 Ribb. 21 l).6 Utinam ne unquam, ede, Colchis cupido corde pedem extulisses 3l1 24 l).b l ex Graecia nemo reperiri potest. Icelus 464. Plautus praebet exempla haec 2 ex Macedonia advenio. Trin. 45. 3 ex Asia venit. Stich. 52, 367 Trin. 45. abductam ex Arabia tersa 522. Trin. 45.8 ne quis exorabia persequatur. Persa 541. 9 ex lide rediit. Capt. 1002.10 ex Alide redduximus 1011.1l eras tuas atque ex Graecia scit oportet esse). Rud. 737. 12 adtuli pallulam ex Phrygia. arue ΙΙ, , 5.13 adduxi ancillas ex Suria. arvo. II 6 49.14 adtulisti usque e Persia tersa 461, 498. Terentius haec habet: 16 ex Attica hine abreptam. Tun 110. 17 ex Aethiopia aneillulam 165 471.18 hanc esse captam ex Caria maut 608.19 qui ex Piraeo abierit. Tun 290. Piraeeum esse locum, non oppidum Cicero ad Attie VII, 3, 10 dicit, ut excuset quod ipse dixit in iraeea cum exissem' adisti. VI, 9, 1). Omnino igitur sex ablativi soli, undeviginti cum praepositione coniuncti in prisca latinitate inveniuntur. ΙΙ Urbium nomina. l Hinna cepit. q. . L. 30.2 Poeni Sarra oriundi. Tnn. ann. 330.3 reditum est ergamo. Pacuv. 167.
17쪽
4 Troia exibant. Naev. b. . r. 5.5 Syracusis s0leae. Cato d. r. r. In lauti sabulis reperiuntur haec exempla:
6 Periphanes Rhodo. asin. 499. 7 advexti tuae matri ancillam Rhodo. Merc. 390 haneleetionem praebet codex B in codicibus D legitur e Rhodo. 8 tulimus Epheso Bacch. 231. 9 Carysto venit. Pseud. 730. 10 Zacyntho hospitem. Nere. 40. 11 Lemno adveniens. Truc. II, 4 4 I, 1, 74. 13 Megaribus commigravit. Persa 137. 14 Ambracia huc veniunt Stich. 491.15 Hannonem Carthagine. Poen V, 2, 36; IV, 2, 78. surripitur Carthagine. Poen. 66 prol. V, 2, 27. 29. 141.
21 remissi sunt hebis. Epid. II, 2, 24.22 quia hebi redierit III, 3, 35. 23 Delphis tibi responsum ducito. Pseud 480.24 hine Athenis civis eam emit. Epid. IV, 2, 32.
25 hue Athenis exul venit. Rud. 35. 1105 Mil. l. 489. 114. 384 439. 3l serve Athenis pessume. Pseud 270.
Huc pertinent praeterea tribuum nomina vetustissimus mos erat tribum ex qua quis oriundus erat ablativo solo indieare:
Verres Romilia. Cic. Verr. I, ).b Urbium nominibus praep0sitio additur in his exemplis: 1 nihil a rota adportat. lacuv. 18.2 e Troia exibant. Naev. b. . r. 6. In lauti sabulis exstant haec: 3 ex Epheso navis advenit. Bacch. 236. 4 ex phes literas missi. 389. 561. 6 unde esse eam aiunt a Samo. 472. 7 avexit ex Samo. 574. 8 eesertur praeda ex rota 1058. 9 c0nspicor navem ex Rh0do. Merc. 257.
De ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu locali. 40310 advenio ex Seleucia. Irin. 45.11 purpuram ex Sarra tibi adtuli. arvo. ΙΙ, , 58.12 ab Acherunt veniam. Amph. 1078. 13 quo die Orcus ab Acherunt mortuos amiserit. Oen. I, 2, 13 quamquam dubium est, num liceat nomen Acheruns
14 longe ab Athenis Persa 151. 15 a Magalibus periere. P0en. r. 6.16 ex Anactori commigraVit. Ῥ0en. r. 3.17 ex Carysto advenit. Pseud. 737. 18 ex Sicyone huc pervenisti 1174. 19 ex Seleucia veniat. Trin. 771. In Terenti sabulis: 20 ex Andro commigravit. Andr. 70.21 abreptam e Sunio. Eun. 115. 22 est e Corintho hic advena anus maut 96. Reperiuntur igitur terrarum nomina: Ι Cum verbi movendi, eundi, aliis coniuncta a sine praepositionibus b cum praepositionibus 15ΙΙ Cum verbis originis: a sine praepositionibus nullumb cum praepositionibus Urbium nominum exempla: Ι Cum verbis movendi te coniuncta a sine praepositionibus 23b cum praepositionibus 19IΙ Cum verbis originis: a sine praepositionibus b cum praepositionibus Attamen quae ablativo vis insit, saepius dubitari potest, quam ad rem demonstrandam haec exempla assero adduxi ancillas ex Suria Ι,4 13 s. ΙΙ, b, ), ex pheso navis advenit II, b, 3), ubi utrumque ablativi genus locum habet. Constat autem illam regulam, qua postea terrarum n0mina
18쪽
tenebantur, priore iam temp0re usurpari coeptam esse, urbium vero nomina nullo intercedente discrimine modo sola, modo cum praepositione coniuncta poni.
Ablativus, quo versari aliquid in aliquo loco significatur. Postquam de ea ablativi vi, quae huic casu quasi innata est, disputavimus, transimus ad Secundum usum eumque
in lingua latina certe antiquissimum, quo ablativus eum locum significat, in quo aliquid est sive Versatur. Quaeritur autem, utrum latini homines hunc usum primi constituerint, an ab italica illa communi dialectorum matre, quippe quae Omnes octo casus possederit, adepti sint. Qua de re nunquam quaesitum est, quod homines docti, semper a Ciceronianae aetatis dicendi ratione prosecti, hunc usum in prisca latinitate atque dialectis eundem suisse pro certo habebant. Ac primum quidem de dialectis disputabimus, in quibus cum locativus inveniatur ab ablativo sorma distinctus, veri simile est usum quoque magis indogermanico sive primigenio respondere, quam qui in lingua latina exstat. Ι Lingua umbrie R. Αusrechius et irehhosfius, reatus, uechelerus in nonnullis locis ablativum locativi loco positum esse putaVerunt,
quin etiam Bueehelerus in eiusmodi exemplis, litterae ablativi propriae reliquias quasdam inveniri sibi persuasit, id
quod non probandum esse supra demonstrasse nobis Videmur.
1 ferse pissi esus Herse sede qua steterit - ea)tab. VI a b quae formae locativi sunt. 2 perfnim pus sors VI, b, 37, quod reatus Vertituti in fercto, Bueehelerus vero certe rectius interpretatur
precator ut porcilia. 3 tremn serse hvest VI a 2 uechelerus, cuius sententia a reali interpretatione non multum differt, hoc sic convertit in tabernaculo sedens iubeto. Conferri potest similis enuntiatio tremn serae combifatu in tabernaculo se-
De ablativi in veteribus linguis italicis forma ut usu locali. 405
dens auspicator VI, a, 16. Inquiramus autem in aliquot alio locos, quomodo se habeant. In tab. VI, , 51 comb satu velis arseolu auspicator ad in vapides aviedulos Vides hoc opus locum quendam versus fieri. Eadem dicendi
ratio apparet tra Suhtu visium trans Salitam auspicator)Ι, b, 35 rupe δε aries luse visui I b, 14. Quid, nonne
est veri simile nostro loco sedem nominari, ecqua quis auspicari debeat, ut sic conVertamus a tabernaculo, Seden' auu
calor sive ab aediscatu sede auspicator quod verbis atque sensu non repugnat. 4 erahunt ea tutu eadem Via eunt0, uech.), Ι b, 23; eundem sensum verbis erofont via tum contineri apparet, quare reali interpretatio easdem ius eunt placet ortasse nonnullis putantibus e sormis quae sunt erasoni eas consonantem J excidisse quae opinio confirmatur eo, quod Ont, hon a verbo huntak vix disiungi potest. Nec placet Bueeheleri sententia ont, hon ex font sera soni ortum esse, quia initio quidem vocis umbristae consonantes deleri non solent. Ceterum etiamsi illos asus ablativos esse latueremus, Rre nequaquam probaretur ablativum ab Umbris locativi loco positum esse Potuit enim hic ablativus ex eo instrumentalis casus usu uere, quo Spatium, quocum quid cohaeret, sive Viam, qua qui proficiscitur, significat ut iugis Octogesam perveniret, Caes.).
Non magis iis verbis quae ab Ι, b, 48 legimus erihunt tu erus in iisdem nibus sententia mea refellitur, quoniam ablativus pluralis numeri ex ablativo et locativo confluxit. Fortasse mihi aliquis obiiciet co hum praepositionem, ab Umbris substantivo quocum cohaeret semper postpositam et ea sere potestate quam habet latinum ad praeditam, non tantum cum pluralis sed etiam eum singularis numeri ablativis oniungi in his exemplis destruo persi ad dexteram postem),rukukum Iuris ad aedem Iovium). Sed intellegitur hic usus ex praep0sitionisium eo natura, quippe quae significet prope ad atque similiter adhibeatur ac nesimei proxime i. e. cum ablativo nesime asa dereia proxume ab ara deV. VI, , ,
19쪽
secundum eum usum, qui est in lingua latina notissimus prope
ΙΙ. Tingua Osca. 1 ehu ammonis esturis hoc amb/tu eunt, aut eant XXXVI End. quam interpretationem Mommsenus ipse non certam protulit ex uecheleri quoque sententia ituris alio modo convertendum est sortasse hic ablativus eodem modo explicandus est, quo rahunt ea de quo vidimus pag. 405.2 umnud pus in circuitu quo, nd. Cipp. bell. 17; melius interpretatur Ommsenus ex causa aliqua; nderisienim sententiam salsam esse demonstratur Verbis a deis am-nu stab. Bant. ), quod hic ipse petiti causa explicat. 3 esta nonnunquam adverbio hic convertitur, ut hastatque estist locat. eiusdem potestatis esse videantur End. XI). pastata estu usu dedet omm genus recte interpretatur porticum hunc faciendum dedit. Si nderisius hic seribit, sine dubio errat. XVI, 5 trilbum kak upsannam dedet. X, 2 ha viam terem nat)tens hanc End. hie viam terminaverunt). XXVI, 1 e kak ps annam de ded. - Ubique estu vocula hario explicari licet multo aptius quam hic. Nam consonantem msaepius decidisse exemplo esse potest X, 5 via pumpitana viam p0mpeianam . Aliis locis magis ortasse placeat eiusdem Vocis interpretatio: do seil e/ttili ad es. LII, Mo. 4 , ut conveniat cum e/sa em/ura se pecunia), quod non minime eo confirmatur, quod estu plerumque cum pSan coniunctum exstat vid. End. XI).4 ekhud nihil demonstrat, quod lapis, in quo haec inscriptio legitur, laesus est.
intellegitur. 6 suae pod ab. Bant. 24, cuius interpretatio, quam Εnderisius auctore M0mmsen asseri, Valde dubia est, quia aliquando hoc loco minime requiritur sortasse verbo illa p0tius eum latino quod si comparanda unt.
γDe ablativi in veteribus linguis italicis forma et usu 0cali. 407
senus graeco ποτέ comparat sententia Enderisi, ex qua hoc Verbum laetum est ex post amid, nullam habet vim. 8 pl/ιllud se urunt is C. A. 56 non est, cur non a
Summi vero momenti sunt exempla haec. 9 sinu g/d pud si C. A. 12 de verbo lavi G. Curtius in annalibus antiquitatis studiorum 847 pag. 493 si iudieat: hs vi et schein sestgustehen, das das ori ei ne Ortsangabeenthali, also de Ablati in diese Declinatio su de Loeativstetit. Rectissime quidem huic verbo, cuius etymologia non plane noto est, oealem vim inesse intellexit, sed quid sibi velit illud tuostid, sortasse nunquam elucebit a M0mmseno, quem omnes alii sequuntur, sic Xplicatur: loco quod est , quem eum n0 sugeret in ablativo magnam dissicultatem in-e8Se praepositionem en ante lausi excidisse putavit. Sed ne sic quidem de sententia loci satis constat, ac parum Verisimile est in eadem lingua locativum et en eum ablativo in usu fuisse. 10 okι sokornkl ιχ Bhraianu aik sed End. XXIV. M0. U. I. D. 72. Translationem fortuni Mommsenus nonnullis, quae affert, exemplis decurio Nola, IIvir Venafro defendere conatur, sed aliud est decurio Nola aliud hic Boviano si e Boviani); nam astara lumi/lvo nil sacellum Boviani hoc loco nullo modo intellegitur, quoniam genetivus eX8pectatur, praesertim eum estist quod antecedit, nihil nisi Boviani esse possit. Numesti . . uraianis stile Boviani coniungendum sit, quod quidem plane refelli nullo modo potest, mihi dubium videtur
esse similes enuntiationes comparanti has mis/n e ter e sirite ' 'a omniurii C. . 19, Fr entrei es pag. 400). - Ιtaque hunc locum si intellego med is tuticus . . . Boviano, quae sententia exemplis, quae Mommsenus affert, adiuvatur. Concedendum quidem est verborum ordinem, hac sententia probata esse mirum, sed ille verbo saharai lis semper distur
Quae cum ita sint, demonstrasse mihi videor in lingua
20쪽
umbrica nullum, in se fortasse aliqu0 exempla exstare, ubi ablativus nudus locativi vim habeat. Dixerit fortasse quispiam sententiam meam sal Sam esse, quia non a aro ablativus cum praep08itione coniunctus Ver
Multum autem interest inter casum aliquem nude positum eumque, qui cum praep08iti0ne coniungitur. Nam praepositionum qualis sensus primus suerit, nescimus. Nonne latinus usus, Secundum quem proxume ab inbe et pro Mnea urbem dicere licet, luce clarius demonstrat eandem sententiam diversis praepositionibus adhibitis proserri posse ad urbem si dicitur, potest hoc haud dubie germanice verti ei der Stad - apud forum, d forum idem est quod in foro,
attamen non est qui dicat, accusativum solum locativi sensum usquam necepisse. Hanc in rem si accuratius inquirimus, apparet eorum Verb0rum, quae Sunt ager ad urbem, sensum primigenium fuisse der Acher, dor sic bis ur Studihlaziehi; nesime os deleta naheraeim Altar nahe wm Altar
Quare Sententiam profero, quam veram esse imprimis Georgius Curtius, magister benevolentissimus, in colloquio mihi persuasit. Non modo ablativus sive locativus pluralis effecit, ut etiam ablativus singularis in lingua latina locativi loco usurparetur, qu 0rum utriusque ca8u larmae priore quidem tempore disserebant, sed etiam praepositionibus additis ablativi vis debilitata quodammodo atque minuta est, ut postremo, 08tquam formae quoque confluxerunt, ablativus et locativus sere plane commiseeri possent Curtius Erlaute-rungen pag. 176). Itaque sortasse actum est, ut in sua quoque lingua aliquoties ablativus locativi munere ungeretur
De ablativi ii veteribus linguis italicis forma et usu locali. 409
III. Lingua latina. Id qu0 supra demonstrasse nobis videmur, latinae quoque linguae usu c0nfirmatur etsi enim iam antiquissimis temporibus ablativus locativi loco usurpatus sit, tamen hic usus illo quidem tempore rarus est. Persei utantibus nobis aliquot Plauti et Terenti tabulas hoc miro sere modo comprobatur. In Plauti Trinummo semel tantum ablativus pro locativo positus est: v. 84 Cena hac annonas sine aeris hereditas'; nam verbum rure cl66 quod eodices labent Nonius ruri nullius est momenti. In Mostellaria autem sabula uilis ablativi nullum exemplum exstat, quia Vel Sus1063 foris concrepuit proxuma vicinia e0dem m0do interpretandus est quo Mil. 137 hinc sonitum fecerunt fores. In utraque autem sabula circiter triginta ablativi eum praepositione eoniuncti sunt ea potestate, de qua agitur, praediti. In erenti tabulas idem cadit. Transeo ad locativi similem usum ablativi nudi. a ubi habet urbe agrone uectus 537. novem hiemes saX stratus pertuli. 557. conclamitare tota urbe. li Merc. T. 8u0n quieque loco est. Nost. 254. capite sistebant cadi. Mil. 851. utero haeret meo. Stich. 70, es adhaesit ad infimum
qua via te aptent eadem ipsos cepi. aer Hec. 73. Dardaniis campis. Ennius ann. 359. plenis semitis qui advorsum eunt Pl. Mere. 14. omnes sestinant intus totis aedibus Casin. IV, 1, 5.b Cum ablativi eum praep0sitionibus coniuncti usus multo requentior sit atque per totam latinitatem reperiatur, pauca m0do exempla adseram. sunt in bello. En n. r. 379 es domi duellique duel latores optumi. it. Capt. 8). te in terra vivere Mil. 56. strata terrae lavere lacrumis Ve8tem. in n. ann. 370. terrae dium ambulat. Baech. 20.)