Pietas victrix, sive, Flavius Constantinus Magnus, de Maxentio tyranno victor : acta Viennae ludis Caesareis augustissimo romanor. imperatori, Hungariae Bohemiaeque regi Leopoldo, a studiosa juventute Caesarei et Academici collegii Societatis Jesu, m

발행: 1659년

분량: 126페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

ACTUS L SCENA III.

Fortuna passa , vindicem Romae gravi Parat Triumpho. Noctis ubi juri dies Cessit peracta, seq; per sudum faces Egere Olympum, visa per somnum mihi

Species triumphi: visus ad nostros pedes Iacere pronus Civis; auditus canor Plaudentis aeris. Deinde, ubi extersis sopor Abscessit oculis, geminus aspectu gravis Vir ante vultus constitit, fassus Deum Nostris favere praelijs: Circum cohors

Fusa Geniorum luce radiantem Crucem

Suspendit inter sidera, & suavi sono, Hoc vince Caesar, inquit, insigno. Sonum Spes certa sequitur; iamque non dubio urgeo Ardore Martem. S. Nices. Sequeris instantem Deum. Sic ille, quando pectus heroum viri

In pulchra laudum merita magnarum vocat, Famulas cohortes Coeli tum augusto induit

Corporis amictu ; quodque decreto iubet Agi, per istos nunciat. Non his tamen Natura corpus finxit, aut morti dedit Damnata membra. Spiritus puri, gravi Non ambiuntur sarcina. Lunae globum Solisque supra, siderum cursus supra Solium Tonantis ambiunt, seque ubere Pascunt volupta semper, de toto Deo

Larti fruuntur: quoque conceptum magis spirant amorem , hoc aestuant flammae magis. At tota quamvis mersa delicijs natet Mens aeviternis, rebus humanis tamen Intenta servit. Quisquis humanos venit Infans in artus, Coelitem vitae cliens

Habet Patronum. Cons. Et improbi P S. Nie. Nulli negat Auxilia coelum. Const. At quantus interitu cadit Turbo populorum p S. c. Nempe, qui duri nimis

Turpi rogantem gratiam vitant fuga, Opemque renuunt. Gratia Tonantis genus, Necessitatis nescia, invitos monet, Sponte occupantes incitat, recti via Exorbitantes mollius rursiim trahi , Nec

22쪽

Nec cogit ullum. Liberos nobis Deus Donavit animos. Con'. Cogere at potest tameti θ' otius. Sed nolle statuit. Liberum obsequium petit:

Odit coactum. Constan. Quidquid invitus facit , ν Nil promeretur 3 S. col. Perdit obsequij modum ν Quidquid coactum est. Sponte, qui perijt, perit ;Cdm posset idem sceleris immunis sacrum

Servare pectus. Const. Saepe sed mentem impetus Gravis fatigat. S Nic. Impetus nullus tamen Evertet animum, libere victas manus

Nisi porrigamus. Const. Improbis ergo favet, , Probisque Numen P S. o. Nemini Solem negat, Seu purus ille mente sit, seu sit nocens. Spectare lucem quilibet tuto potest: S pectare si quis nolit, aut sponte abditis Se claudat umbris ; ille non solem arguat 3 Sibi negatum, scelere sed damnet si ioAnimum obstinatum. Namque aberrantem monet,

Invitat, urget Genius, & blando allicit Sermone pectus. Const. Unde consimiles trahunt Hominibus artus Coelites, cum se exhibent Aptos videri 9 S. Nico. Siderum puras nives Floremque densant. Inde juvenilis decor In frontem & ora ducitur. Conin Quantus vigor Pirmat lacertos. S. Nicia Major humano. Dedit Exempla Nilus, quando depositas senes Flevere proles. Nempe se nitidis agens Genius in armis sustulit primas Patrum Spes per Canopum. Cecidit innumerus chorus

Ferro recisus. Unicus tantum D EI

Potuit Ephoebus. Castra Sennacherib tibi Revoca Imperator. Ille spe vana sibi Solymam ruentem fingit, & faustae vocat Sinus Idumes: robur invictum feris Indurat armis; signa per campos trahit, Infesta Martis. Scelera sed raro exitus, Habent petitos. Quando jam in cursu rota, Felicitatis eminus spectat jubar, , DEvs curules frangit. Incubuit polo Nox atra. Solymae funera, & tristem exitum Miles canebat: ecce per jugulos manus Ign

23쪽

ACTUS I. SCENA III.

Ignota ferro lavit ;& quaqua volat,

Cumulat acervos funerum : truncus Iacet

Per ampla miles spacia ; bellator tamen Qui strage campum replet, occultus latet. Vix nocte pulsa micuit Aurorae jubar, Vnus, suorum a funere superstes, videt Sennacherib alta clade sublatum decus Roburq; Sceptri: corripit mentem timor, Trepidusque posito Marte se vertit fugae. Sie tumida Victor colla detruncat Deus. Et nunc Tyrannus urbe se jactat ferox. Sed brevia sceleri tempora indulget polus. Stragem minatur Civibus, &urbi facem. At comminari & vincere, haud distant parum. Etiam minari foeminae possunt. Viri' Non semper aeque vincere. Facile est D llo' Consilia tumidi evertere, & tenui manu' Grandem Tyrannum sternere, ac gemitu jocos,

' Laurum cupresso vertere, triumphos nece.

Est aliquod astris Numen, in cujus cadet Ensem Tyrannus. Tuque non dubius manum Vrge Imperator: Auspice Tonante erues iQuodcunq; Romae gliscit exitio malum. Per te redemptus Romula genti DLus Solito coletur thure, & antiquus vigor Restituet aras Coelitum: per te fides Reddita stuirinis saxeos orbis Deos Proruet, & orbem sola dominatu reget. Consia', Habet obsequentem Caesarem annulus D v I. Audite Solis cardines, seu qua venit Iuvenis ab undis, sive qua languens caput

Pelago recondit; voin qui proni in mea Ventilis arma Coelites, tuq; 6 D E i Augusta genitrix ; arma si quidquam mea, Si Sceptra possunt aliquid ; exilio fides

Revocata, Romae rursus Sc jura & vetus Solium tenebit, alta pax urbes colet,

Orbemque Pietas; jura Iustitia dabit,

Vnumq; Christum mundus acclinis colet. Audite: Constantinus haec coelo vovet.

24쪽

CONSTANTINUS.

M Axentius somnium siuum exponit Maximo urbis Constuli Statuit Dymantem Magum de belli eventu consulere. Maxentius. Maximus.

Maximis. ita cura mentem, Caesar amictam tenet 8 Maxentius.' Quando procella volvitur pectus, nequita Serenus esse frontis augustae tenor. Maximus. Suspensa labris verba, non constans color, Partes'; in omnes oculus ambiguus, pedes Ariusq; trepidi, grande, quod tegitur, malum ' Palam eloquuntur. Max n. Nulla sine curis dies Nox nulla transit Regibus. Maxim. Solito patet Ex ore gravior. J n. Nempe, cum gravius malum ' Premit, latere nescit affectus. color' oris, oculusq; mentis invitae notas Manifestat. Maxim. Ede Caesar, amicti malum' Cordis. Professus robur amittit dolor.

Maxentiin Da fidus aures. Regij arcanam tibi Scenam recludo pectqris: nulli alteri ' Velim hanc patere. Vulgus in rimas abit, Proditq; quidquid fidis, arcani impotens; Mendacijsq; fama depravat rei

Momenta magnae. Maaim. Marmori fides tuae

Secreta mentis. Maxcn. Accipe. Ubi medio stetit Nox furua Olympo, nescio an Morphei jocos An verit vidi : pontus hinc vastus mihi Natare visus sanguine; hinc grandi impetu Ignotus ire populus, & Genio duce Per secta ponti spacia, per stantes aquas Siccis meare gressibus : tum se furens Agere per undas miles, 3c passu incito Fugam prioris insequi. Stetit mare Utrinq; pendens, donec in apertum cohors Subijt hiatum: tum procelloso impetu Unda revolutis fluctibus & arma & viros Sepelivit una. Maxim. Vera si menti Dgvs Narrat, triumpha Cauari Flac tuae spei

25쪽

ACTUS I. SCENA IV.

Praeludit umbra. Nempe te sequitur fero Mavorte Constantinus; at tandem suo Tabo innatabit. Maxen. Loquere, quae prosint magis, Quam quae placent. Hoc regia laborat malo ;) Utilia pauci, placita permulti ingerunt. Vix fugit ora miles oppressus freto, Terrifica species hominis ante oculos stetit, Effata sis uum: Sceptra Palgentum tremunt, Delubra nutant Numinum, antiquis cadit 'piter ab aris, Roma Chrisiadum DE OProcidua lunat poplitem, fumant noUo Altaria sacris, Oertici extremum tuo Fatum minatur, IIberis agglomerat suas In funis undas. Surge. Euid lentu ves ἐMaximus. Hoc est, verende Caesar: ultorem sui Te decoris astra postulant ritus novos Exosa vulgi, vindicem sui legit Te coelum honoris. Quod placet superis, manu Regum elaborant. Maxen. Tum scyphum admovit labris Sanguine natantem, & pectori appressi facem

Sic fata: save , hunc sanguinis sic phum bibe:

Hoc igne ferUe. Maxim. Caesar in tuos habes Ausus faventem Numinum assensium. Scyphus Quem bibere ratus es, Flaviae est gentis cruor, Quem chalybe victor hauries. Maxen. Si stet sua Fidelitate Civis. Maxim. Hanc sacras tibi Iurata ad aras dixit. Maxen. Et constans sua Stat mente 3 2 axim. GentisRomulae hoc primum est decus: Iurata pacta pendere Eu vita, Sc nece. Maxentius. Reprimis timores. Stat tamen belli exitum Solita Dymantis arte scrutari. Dij Si veritatem denegant, Colchis dabit In nostra pronos vota, si nequeo polos Flectere, profundo e carcere movebo stygem.

26쪽

s CENA V.

Aximus Conil ex Qmnio Maxentii male cidem,

stantino & Romae ominatur. bene Com

Maximus solus.

Ic est: in aula veritas , monstrum est. Loqui Placita necesse est; quando sibi odium parit Qui vera loquitur. Nuda quae gaudet Dea prostare , in aulis tegitur. Huc rarus Cato. Sejanus intrat plurimus. Larvam induit Quae nuda nata est Veritas. Silentium in Mendaciumque, prima sunt aula nota, ' Prima ars placendi Regibus. Verum, tegit ' Mendacium, Silentium non detegit. Par culpa utriq; est. Nil magis Princeps avet, Quam Veritatem nosse: nil minus obtinet. Si non nocentes Principes Dea haec fugit , Non serviet nocentibus. Dixi palam Studio placendi, Caesari sortem auream, Spirare coelo; Flavium tandem improba Nece periturum, dixi Sc ultorem DEu MLegi Tyrannum; quotq; sunt stellae polo,

Tot in favorem Caesaris nictus dare. Placere volvi. Qesares sevi, ut serae Sunt leniendi. Belluam cautus manu

Τractas amica, ne magis noceat; neque

Ut prosit ambis. Aliud internus sinus Mihi dictat omen, aliud os canit. Aureos Mentimur ore sortis optatae dies; Sed corde premimus tela, quae capiti parat. s Cum Sceptrai igris torquet,hoc unum bonum est; , Simulare posse. Flavium, si me meus Non fallit animus, Flavium exacti manet Belli triumphus: Ille, iton fallor, trahet Tiberis per undas Martis examen grave, Romamq; cernet supplicem, & fusos genu

Lunare Cives. Ille, si verum canit

Stygialis Umbra, Vertici extremum tu

Fatum

29쪽

ACTUS I. SCENA R

patum Tyranno conciet. Nullus diu γ Violenta regna tenuit. Est sceleri sua, Sors destinata. vindices nemo putet Se posse Superos fallere. Instantem trahit Poenam Tyrannus: quiq; non nocuos premit, a Tandem ipse sceleri nocuus immoritur suo.

Μ Axentius Tyrannus de belli successu Dymantem Magu constulit: spemque victoriae accipiti Maxentius. Dymas.

Maxentius. Avidus per umbras an mus incedit suae Ex antro Praesagus urnae. Fata si nondum parat P 'dix Suprema Numen, magna trepidanti imminet Procella capiti. Cernis P hic quantis selum Funeribus albet Θ Miles, heul miles meus Hic offa sparsit. Terra sub pedibus tremit, Τotusq; late trepidat excussus sua E sede mundus. Sidera elisis tonant Metuenda flammis. Omnia in iaostrum malum

rent cadavera. terrae motus.

Fulmina.

Elementa pugnant. Iste quis cana caput Gravis senecta Θ Nempe, qui nuper mea Marcellus ira cecidit. An rursus nova Ut morte pereas, bellua in vitam redis δEheul cruentus undiq; in caedem meam Ignescit ensis. Gemitus hinc aures ferit , Hine multa ianus ulula supremum canit. En Tyberis undat sanguine, & late vias Effusus omnes occupat: totis frequens Cadaver undis volvitur. Miles meus inter procellas funere extremo perit.

Quis hic chelydrus sibilat Θ quis me premit A fronte Serpens Θ Hinc & hinc dirum jacit

Anguis venenum. Dymas. Vana correptam rotat Imago mentem. Frama, qui Romae paras ,

Populis'; Sceptra, te prius Cassar rege. Maxentius. Quis tu fluente squallidus barba Senex Θ

s. Marmeellus. Intentat

ictu: ille disparet.

volantes. vlulae audiuntur.

Tyberis sangineistas.

Serpentes volantes.

30쪽

Maxentius. Maxentius. Dyma

CONSTANTINUS.

Furiae.

ctatores. Serena.

Quae monstra Averno proruunt Duri heu flagri Acerba plagat wm. Scelere torquetur suo Animi impotentis aestus. Has poenas trahit Praemissa culpa. Nullus impune es nocens. Si poena desit alia, tormenti fatis sis ipsa culpa. Maxi. Parcite immites DearlΙllusus Vmbris animus es: impos sui. Mentis stuporem corylus attactu levet. Video Dymantem l o columen, &major mei Fortuna Sceptrii quantus in media venis Castor procellat Dym. Frontis Augustae jubar Adoro pronus. Max. Potius assurge o Pater,

Spes unde nostra fulget, & quidquid super Vitae est , tenetur. Errol num species mali Visio Dymante fugit , dc rursus dies oculis serenus redditur Θ D m. Si quid potest Colchis per herbas, Magica si quidquam valent

Prodeste metra, Caesari impendam. Iube, Quodcunm libitum esto: paret & coelum mihi, Et Styx, & Vmbrae, & vastus Oceani sinus, Et flammete,& ignes, fulmen, & Averni chaos. Quae bella verset alea, & nostro incubet Fortuna sceptro ; quamq; stet dubio gradu Salus Quiritum , Ditis interpres vides. Hinc multa metuo, multa despero quoq;. ' Prudentis es: metuere ; sed fraeno tamen' Regere timorem. Qui nihil cautus videt, ' Nihil usque metuit. Plura qui cernit, cavet Is plura. Vanus sepe sed magnos timor' Lacessit animos. Max. Vanus, an veru S mihi, An profuturus torqueat mentem paVOr, Turbatus animus non videt. Dym. Nihil interest, Verusne sit, vel vanus. Hoc multum interes Quod ipse metuas. AnXium eventu rei Pectus futurae, carnifex sortis suae est. Audere quae timemus, est: magnam metus

Domuisse partem. Max. Quamdiu belli exitus Dubius laborat inter adversam simul Facilemq; sortem, nulla metuenti est: quies Tranquilla menti. Ostende, quam salta aleam Versent

SEARCH

MENU NAVIGATION