장음표시 사용
121쪽
liberata est. Siquidem sub una eademque eo- uenientia temporum illa cecidit, ista surrexiti illa tunc primurn alienigenarum perpessa donat natum,haec tum primum etiam suo . alienomini aspernata fastidium: illa tunc quasi moriens, dimisit haereditatem : haec vero pubescens,lunc se agnouit haeredem: tunc orientis occidit imperium , ct ortum est occidentis. Et ne diutius verbis morer , committo me Iiadentibus in Lanientium, sed veritatis praefi-
dio liberandum. C A P V T III,
Simit pene initium, conditio spatus regni; Babilonii es Romam, pia metus deue
(ut dixti uxor sua Semiramis quie cum re ipsa quadraginta , duobus annis regna- ms retinaedio imperii sui tempore Babyloniami I caput regni condidit. Ita Babylon post an Item nos M. C LX., propemoduna quatuor,quacodita erat, a Medis, re Arabato rege eorum, praefecto autem suo , spoliata opibus cic re-. gno, atque ipso rege priuata est : ipsa tamen postea aliquandiu mansit incolumis Similia ter re Roma post annos totidem , hoc est, M.C. LX, re fere quatuor, a Gothis de Alarico
rege eorum, comite autem suo, irrupta &opibus spoliata, non regno, manet adhuc, dc regnat incolumis: quamuis in latum arcanis statutis inter utramq; urbem conuenienti totius ordo seruatus iit,ut cic ibi praefectus e-
122쪽
tus Arbatus regnii inuaserit, ct hic huius prfectus Attalus regnare tenta uerit: tametsi cpud hanc solam merito Christiani imperatoris attentatio profana vacuata fit: Itaquhaec ob hoc praecipue commemoranda credidi, ut tanto arcano ineffabilium iudicicrum Dei ex parte paeefacto,intelligat hi,qt insipienter utique de temporibus Christiari IS murmurat,vnum Deum disposuisse tempora , ct in principio Babylon ijs, de in finRomanis, illius clementiae esse , quod vivinus quod autem misere vivimus intemperantiae nostrae. Ecce similis Babyloniae orture Romae, smilis potentia, similis magnitido,similia tempora,similia bona,similiam Ia, tametsi non similis exitus, similisue defictus. Illa enim regnum amisit haec retinet ilIa interfectione regis orbata, haec incolunimperatore secura est Et hoc quare Quona m ibi in rege libidinum turpitudo punit hic Christianae religionis continentissima iquitas in rege seruata est: ibi ab tie religi cnis reuerentia, auiditatem voluptatis licertia furoris impleuit : hic Christiani mei qui parcerent , ct Christiani quibus parcirent, ct Christiani propter quorum memcriam , ct in quorum memoria parceretu uapropter desinant religionem lacerarct lacessere patietiam Dei: propter quam habent, uti hoc quoque impunitum habiant, si aliquando de iis an t. Recolant san e nciam maiorum sitorum tempora bellis ii
qui tissima sceseribus execrabilia dissensi nibi
123쪽
sti Liber cundus. ri nibus foeda,miserijs continuatissima, quae&merito possint horrere,quia more, re necessario debent rogare ne sint: eum sane rogare solum Deum,qui de tunc occulta iustitia per- misit ut fierent, &nunc aperta misericordia praestet,ut non sint quae modo a me plenius, ab ipso urbis exordio reuolutis per ordinem
histori is proferentur. CAPUT IV.
De Roma condita tempore quo regum impe /o paruit.
Nno post euersionem Troiae CCCCXIV.
. . T Olympiade autem VI. quae V. demum anno, tria tuor in medio expletis, apud Eli dem Graeciae ciuitatem,ago nec itidis exerceris met , urbs Roma in Italia a Romulo re Remo geminis auctoribus condita est. Cu Titis regia una continuo Romulus parricidio imbuit parique successu crudelitatis sine more raptas Sabinas improbis nuptijs confoederatas maritorum , parentum cruore dotauit. Itaque Romulus interfecto pri- mum auo Numitore, dehinc Remo fratre, arripuit imperium,urbemque constituit re gnum aui, muros fratris , templum soceri sanguine dedicauit : sceleratorum manum
promissa impunitate collegit. Primus illi
campus ad bellum , forum urbis fuit,mixta finaui externa ciuiliaque bella nunquam' defutura significans. Sabinorum,quos foede - . re ludisque Pellexerat, femina S tam inhone virgi .alii
124쪽
ste praesumpsit,quam nefarie defendit. Dcem eoru Titum Tatium sene, honestis ptatis causis insistentem,diti armis propultum, mox ut in societatem regni assium poccidit.Cum Veientibus practium adlluc luo homine magnis viribus agitatu est. Cninensium captum ac dirutum oppiduAssumptis semel armis,nunquam quies fi quippe quibus egestas turpis, atque obscna fames domi timeretur,li unquans paci quieuissent. Iam hinc incessabilia certamis ec iuxta quantitatem virium se inper grata quam breuissime strinxerim. Tullum Fstilium militaris rei institutorern,fiducia lne exercitae rituentutis Albanis intulisse bluim, diu altrinsecus spe incerta, certacde, tandem pessimos exitus re dubios euitus compendiosa Tergeminorum congrsione linasse. Rursus pace dirupta , Metti Fufetium Fidenate bello, meditata eti
proditione F suspectum, curribus in diue
aptantibus duplicis animi noxam podiuisi corporis expendisse. Latinos At
Martio duce saepe congressos, aliquando peratos.Tarquinium Pristum omnes tinnios N potentes tunc XII. Tusciae popuin numeris concidisse conflictibus. Veterser Tullio insistente, victos fuisse, nec inritos.Tarqiuinii S uperbi regnum , occisiceri scelere assumptum,habita in ciues cdelitate detentum, flagitio adulteratae leretiae amissum , ct intus domestica vivirtutesque forinsecu3 emicante8,id est, i
125쪽
pida valida in Latio per eum capta,Ardeam, Ocricolum,Suessam Pometiam, quicquid puli in Gabios vel fraude propria, vel poena filii, Mire vel Romanis viribus perpetrauit. Sed Romaucyr niquarita mala per CCXL.&III .annos conto tinua illa regum dominatione pertulerint sella non solumvnius regis expulsio, verum etiam ti abiuratio regij nominis N potestatis osteri iiste dit. Nana si unius tantum superbia fuisset mctu culpa, ipsum so Ium oportuisset expet Ii, seruaris i ta regia dignitate melioribus. Igitur regibus urbe propulsis, Romani consulendum sibi E quam cui quam suae libertati dominandum ibi rati, consules creaveriant quibus veluti ad- uita reipublacq crescentis qtas robustioribus
C APUT V rmi C O Sfacinora Drquinie rumor Sabinorum bellum. DFc Ioplebis. Fa- meso pestilentia ingens Romae. Dcien-c et tum es Etrusorum bellam , quo familia Geta Fabiorum interiit.
primum conditorem rege Inque Romae non dolum cxx ita a re parricidio sed ct vincere stuesuit,qtiis pc duos filios suos adolescentes, to tidemque uxoris suae fratres Vitellios iuue 1IeS reuocandorum in urbem regum placito insimulatos,in concionem protraxit, virgis E s ceci-
126쪽
cecidit, securim percussit. Ipse deinde tum Tarquiniensium d bello Arunte S i filio,congresso sibi commortuo T, Phuit. Porsena Rex Etruscorum, grauis regi j nominis sitffragator, Tarquiniurnu ingerens, tribus continui sannis tres urbem terruit, cones usit,obsedit: nisi vel Mucius constanti urendae manuS p;tia, vel virgo Cloelia admirabili trans fluminis audacia per mouistent,profectinani compulsistitissent perpeti, aut cctatem hoste insistente superati :aut serurecepto rege subiecti. Post haec Sabini csis undim copijs, magno apparatu bel imam contendunt quo metu consternas mani dictatorem creant, cilius auctori potentia consulem praeiret : quae res iis bello plurimum emolumenti tulit. Seq
discessio plebis a patribus. Cum 'M. V dictatore delectum militum agente , 'popuIus stimulatus iniurijs , Sacrum r tem insedit armatus. qua pernicie quid ictus, cum corpus a capite defectum percnem eius, per quod spirabat, me di taractumq; deRomano nomine i ntestina pcie foret,nisi maturata reconciliatio subsistet prius, quam se discessio i psa cogniret. Urget seatq; imminet sibi extra illas :tas bellorum clades successu misero clastina pernicies: quippe T. Gaganio, re Pnucio consulibus,duo vel maxima omnmalorum abominamenta, fames & pestetia fessam urbem corripuere.Cessatu est
127쪽
lla liber; priuiis, cessatum tamen a mortibus non est Veientes re Etrusci graues hostes,ad-pta iunctis sibi finitimorum cop1js, in bella sum
'gentes,obvijs M. Fabio, Gn.ManIio consus albusexcipiuntur ubi post sacramentum iu-pic rationis, suo se Romani devoti erant,non ni- ibis ost victoriam ad castra redituros, adeo a- trox certam en fuit, revictis victoribusq; par sic forma,ut amisso plurimo exercitu, occisis vici inpugna Manlio consule de Fabio consulari,it: M.Fabius consul oblatum sibi a senatu trium ille phum suscipere recusaret, quia tantis rei pu-c blicae detrimentis luctus potius debebatur. Gloriosissima illa numero , viribus Fabio-it rum familia vetentanum fortita tartamen, quatam reipublicae orbitatem occasu suo in se tulerit,infamibusvscii ad nunc vocabulis,te -
stes sunt fluuius qui perdidit, ct porta quae ei fit. Nam cum sex &CCC .Fabij vere cIarissinia Romani status lumina, speciale sibi ad-ersus Veientes decerni bellum expetivissent em timere sumptae expeditionis primis sucssit, tu firmauerunt: dehinc inducti in insis circumuentique ab hostibus,omnes ibia trucidati sunt:vno tantum ad enuncianana cladem reseruato, ut miserius audiretria perditos,quam perdidistet. Ad haec no /mar tantum talia gerebantur, sed quaequo pro uincia suis ignibus aestuabat: quod poe-tra praecipuus in una urbe descripsit,ego de toto orbe dixerim: Crudelis ubiq; luctuia ubiq; pavor, pita rima ino iis imado. CAP.
128쪽
CAPUT VI. Cyrus rex Persarum totum Oriententur, Babylonem urbem munit . Fit. Croesem vincit.
I Gitur eodem tempore CyruS re rum , quem superius explicandae causa commemoraueram , qui tun Scythiam, totumque Orientem arati agabatur , cum Tarquinius Supebem vel rex vel hostis aut seruitio piaut bello,Cyrus(ut dixi cunctis, ad quos ierat,perdomitis, Assyrios & Bam petitigentem, urbemque tunc cLPulentiores n: sed impetum eius GDuius , secundae post Euphratem masnis,intercepit. Nam cum vinim regiiquitum candore formaque excellens meandi fiducia,persuasum, qua perra lueum offensi vado vortices attolle abreptum,praecipitatumque mersissratus ulcisci in amnem statuit, contatim qui nunc tam praeclarum equites uisset, foeminis vix genua tingentibuabilem relinquendum. Nec in peragignior, totis copijs perpeti anno Gyn Uium per magnas concisum deduci fossas,in CCCCLX. alueos commi opere praedoctis fosistoribus, etiam flem longe validissimum, ili mediamniam intermientem,deriuauit. Ac sic Iibus vadis siccum , etiam patentib
129쪽
dartibus iter fecit': cepitque urbem, quam pelliumano opere extrui potuisse,vel huma- . ..ia virtute destrui posse, utrumque pene in- redibile apud mortales era t. NamqueBaby- niam a Nemrod gigante fundatam,aNino ita Semiramide reparatam, multi prodide- i . Haec campi planitie undique conspicua, atura loci laetissima, castrorum facie moeniis paribus per quadrum disposita , muro-m eius vix credibilis relatu firmitas ct ma- ilignitudo, id est, latitudine cubitorum quin, si aginta saltitudine quater tanta. Caeterum hi anabitus eius CCCCLX XX. stadiis circum ti henitur Murus coctili latere atque interfuso Q. bitumine compactus, fossa extrinsecus laten patens vice amni S circumfluit. A fronte mure Toriam, 'ortae aereae. Ipsa autem latitudo in consummatione pinnarum utroque Iatere
ii habitaculis defensorum aeque dispositis,me-
- dia intercapedine fui m citas quadrigas capit. actas. Domus intrinsecus qua tergeminae,nabitati- onis minaci proceritate mirabiles Et tamen magna illa Babylon,illa prima post reparati nem humani generis condita, n unc pene et iam minima mora victa,capta subuersa est.Ibi tunc Croesus rex Lydorum famosus opibus; cum ad auxiliandum Babylonijs veni sit, ictus solicite in regnum refugit. Cyrus Rutem posteaquam Babyloniam vi hostis in. Vasit,ut victo reuerti t, ut rex disposila i t, bellum transtulit in Lidyam : ubi conterritum superiore iam praelio exercitum millo nego: tio superauit. Ipsum etiam Crceium cepit ,
130쪽
captumV ct vita S patrimonio donauit.Exaggerare hoc Ioco mutabilium rierum insta-hiles status non opus est : quicquid enim est opere re manu factum,iabi cic consumi vetustate Babylon capta confirmat: cuius ut Primum imperium ac potenti stimum extitit,Ita ut primum cessit, di veluti quodam iure succedentis aetatis debita posteris traderetur haereditas , ipsis quoque eandem tradendi formulam seruaturis.Ita ad proxima adueH- tantis Cyri tentamenta succubuit magna Babylon, re ingens Lydia , amplissima orientis cum capite suo brachia,unius praelis exFeditione ceciderui : ct nostri in circuspecta anxietate causan tur,li potentissimae illae quon dam Romanae reipublicae moleS, DUnc magis imbecillitate propriae senectu vis, quam alienis concussae viribus contremiscunt.
rus Scithis bessum intulit,sa Amri Regina victas ct occisus est.
IGitur idem Cyrus proximi temporis successu,Scythis bellum intulit quena Tomyris regina,quae tunc genti praeerat, cum promhibere transitu Araxis fluminis posset,iran ire permisit. Primum propter fiduciam sui, de hinc propter opportunitate ex obiectu fluminis hostis incluti. Cyrus itaque Scythiam ingressus , procul a transmisso flumine castrametatus , insuper astu eadem instructa