Maximiliani Stoll ... Pars prima-[septima] : rationis medendi in nosocomio practico Vindobonensi

61쪽

- 39

debet, ut sataguifero systemate depleto plus

materi u biliosae in ventriculo, et intestinis hospitantis transferatur, isque vitae debilitetur, quo minus inimicas materiae alienae particulas excutere valeat, et ipsius Ventriculi robur plus aequo imminutum adhuc magis dejiciaturi Certe longe hires hac medendi ratione interirent, etsi non pauci intereant, ni errores per toties repetitas sanguinis missiones commissi aliqua salieni e parte corrigCrentur. Qui enim ita nas dicantur, languidam dejectamque Vitae Vim vesicantium, et epis pasticorum stimulo suscitant, copioso potu mellito, nitrosoque saburram dilium t inde aptior resorptioni redditur, totaque successive in sanguinis massam transit, ac demum per Varia corporis 'latoria lento difficulterque eliminatur dum interim rege inter mille mortis propinguae imagine miserrimam vitam trahit , et si etiam vim ac diurnitatem morbi superet, non nisi tarde eblactatur. Qui vera essentiali, ac inflammatoria pleuritide laborat, cito sanatur, Dique alia prava praedispositio adsit, cito pristinas vires Tectat erat, ac recidivis minus subjacet. Huic enim nimium solummodo brarum robur sol- Vere sanguinis copiam demere,' ejus consis en-

62쪽

sistentium aequo majorem diluere, et illum a. alitatis nimiae excessum ad justam mediocrita . tem reducere oportet. At Vero is, qui ob lan. guontem stematis astrici oeconomiam sordes diutius collectas circumfert qui profuso Per repetitas venae Tectiones vitali latice adinci cas redactus, ter miserrimum a Velican

tibus Ietitum auxilium id obtinet, ut illud pauxillum relicti sanguinis italuti impurique citatiori suo circuitu amissi quantitatem suppleat Vitaeque tenuissimae scintillam alat

rape is inquam aut nunquam omnino, aut non

nisi longissimo post tempore, et exquisitiori artis auxilio, maturaeque benigiitate fingulari ad pristinam sanitateni ae ibit labefactata

corporis compages eum relapsui aut aliis o

his diuturnis magis reddet obnoxium. Nilothomines quotidie videmus qui morbi acuti sequela tota sua vita lugenti Haec methodus, ut sanguinis missione repetita, copiosaque, potu multo diluente,

ac vescantibus morbos biliosos tentat, saepius spectata medicos non paucos deterruit, ut eandem deseruerint e saltus , atque arripuerint aliam. Hinc sunt, qui cum una alterave praemissa venas sectione morbum increscere Vident,

63쪽

41 malignitatem clamant, atque ad anti septica confugiunt. Tantam angit in is acturam aeger hac medendi ratione non patitur, sed medicamentis stimulantibus aromaticisque urgetur: Ua re fit, ut, ii quid pravae in primis viis materio haeret, a totum intra sanguinis alveum

adigatur, cum eoque circumductum Per Orpus gravia mplomata progignat , donec tandem attenuata , subactaque stimulantium vi ad corporis superficiem deseratur, ibique difflata tenuiori parte, relicta in extremis vasculis crassiori substantia, exanthemata , ac ecthymata Producat, utique critica, sed risi

perquam difficili. Genesin emorescentiarum in sordibus systematis astrici quaeri sere semper debere,

multorum, atque etiam nostris observationibus convictum videtur. En deam miliarium pleuritidi , peripneumoniaeve supervenientium.

Et hane utramque morbis bilios meis dendi methodum merito reprobent, quicunque morbi notionem paulo distinctiorem habent, nihilominus non infrequentes nobis casus Oblati sunt, ubi alterutra opus fuit. Contigit enim subinde ut morbo bilios detent sactis

64쪽

extra os comium jam aliquot venae sectionibus ad 11os deferrentur. Quod in primis viis alieni tunc restitarat, dato quidem emetico ejectum fuit. At multum interea ejusdem pra-Vae materiae in commulaena timorum oceanum delatum nee metico, nec Urgante revocari denuo poterat. Potione multa diluenda erat absorpta saburra , omniaque corporis colatoria aperta servanda, ita tamen, ut alvuS praeprimis pronior redderetur ad excipiendum, quidquid recrementiti illuc depone

retur.

Quod si vires vitae succumbere Viderentur , vesicantium, et radicis serpentariae vir ginianae, contraijervae , amphorae etc. stimulos subdidimus. Ita et hac methodo usi sumus, ubi phlogosis

juncta primariam attentionem et medelam postulabat; cum enim inflammationi obviam iretur , increvere semptomata bilios , bile dominium in toto jam corpore obtinente. Quo factum , ut emeticum quod ad initium in illammatio prohibuerat, serius datum nil amplius in bilem absorptam potuerit hic spem in repudiata alias methodo posuimus. Symplomata quaedam dissiciles nobis X-plicatus admitteres saepius videbantur Sic nulla

65쪽

nulla saepe primarum viarum assectarum signa apparuere, quibus confisus emeticum tuto exhibere potuisses sola aderat paulo frequentior alvi dejectio , pulsus naturali citatior, parum tamen, et mollitie consueta caeterum et lingua, ut in sanis solet, et bonus assumptorum sapor. Nullum circa ventriculum incommodum. Subinde acies solummodo praerubra, et oculi scintillantes erant. Hos sicinjssione sanguinis aggressi urnus , gravissime id

tulere a dato emetico ingens maioriae viridis, flavae, nigricantis, pultaceae, mole reiecta admirationem nobis fecit, qui fieri possit, ut tanta ejus vis tamdiu collecta circa praecordia morari queat, quin luculentius praesentiae stiae signia' det. Habuimus ii ominem , qui excepto capitis dolore, tremore labi inferioris contimio, modica hypochpndriorum tensione , ac Punctori , sed levissimo tantum dolore sub infimis costis spuriis lateris sinistri nil querebatur. Ternis per intervalla exhibitis emeticis ut tem biliosam, eamque magna quantitate cum

levamine vomuit.

Aliqui ructus acidissim0s questi materiam Acidin austeram , ac dentes stupefacientem omitu rejiciebant. Saburram et odore. et sapo

66쪽

sapore acidissimam, austeram, salaees exurentem, colore viridissimam, in Eungaria, cum adulta aestate febres biliosae grassarentur, saepisssime vidi.

Apparatus crudus , rancidus, amarus , biliosisque ab assumptis acidis vel acescentibus in acerrimam incido- austeram acrimonia, sp eiem degenerat idque aestate et autumno, uti supra notabamus quo tempore vis coctrix magis languet, frequentius accidit, quam vere. At male inde acidam bilis naturam quis statuet et absorbentibus solis corrigendam. Constat Per experimenta Pringliana, Partes animales putridas si ' vegetabilibus misceantur, fermenti instar agere, et vegitabiles substantias in acido- austeram acrimoniam convertere, unde saburrae acidae in his origo explicatur. 2 Inde fors apta explicatio peti potest illius inter iam nonios' epidemico grassantis molicae, quam cI. ΗuXhamus peculiari opusculo descripsit. Alio quoque signo utebamur, quo morbos castricos in colluvie , materiae alienae ortos in febribui inflammatoriis distinximus.1 etiam reliqua fere omnia nos delicerent, uri-ia is scilicet parcis , frequenter missis , profunde

flavis , principio morbi statim deponentibus.

67쪽

Galenus ait comment 4 de Victus at pari. 43. Uinibus principio urino et nebulos et crast inunt, hos annuentibus cia teris Purgare convenit quod si urina inter initia tenues iue .rint tales non purgabis at si videatur , cl)irerem exhibebis. Multii interest, ut omnia morbi cujus,cunque signa colligantur, quae medentium memoriae firmiter inhaereant; nam dum mosebus primum nasci incipit, dumque nondum formatus , nondum luculentis characteribus

insignitus sub ambigua adhuc pilaribusque aliis communi oratia delitescit, perdifficile saepe accidit, morbi folummodo inchoantis speciem

determinare, eumque mature, atque adhuc

in herba suffocare. Hinc nullum nec levissimum signum, quod ad diagnosin horum morborum feri primum incipientium aliquid conferre potest, unquam

negligi debet.

Ideo persaepe languor corporis, eadem inappetentia , calorisque sensu praeternaturalis observatur, sive aliquid pravae materiae .. sterna gastricum afficiat, etsi ea vix ullum prae sentiae suae paulo certius signum det sive vero in *stemate venoso et arterioso sanguis vel

Phlogosi vel Plethora peccare inceperit. At

Vero

68쪽

- vero eis morbus utrinque sit eadem propemodum larva ingrediatur, non erit idcirco indisserens, an ventrem purges, Vel Vero sanguinem mittas Magniam certe in utrariique partem momentum asseres, quidquid feceris , et norbum vel adhuc in cunis jugulabis, vel ut praeceps feratur, certo efficies: Hanc morborum sentiunt di agnos ii Ba-glivius inter desiderata merica reposuit, medicosque Xhortatur, ut suam quisque inbolam pro locupletanda hac scientiae nostrae parte conferat.

Haec ratio est, quare minutiora quaedam paulo scrupulosius subinde Persequar, omniaque colligenda esse opiner, Unde morbi aut complicati, aut latentis . aut inchoantis, interiique deam , ut phrasi Balloniana utar venari possimus. Ardorem thoracsis, oppressionem pecto- iis, tussimque , hiam in pleuritide ac perip. neumonia biliosa observavimus, duplici origine nasci posse supra innuimus. Scilicet vel ex resorpta, et ad pulmones delata relaterie aliena, Vel ex solo pulmonum cum ventriculo

consensu.

Id forte deditior his horacis morbis esse qua ratione dici potest, quod Galenus de febre

ardenti

69쪽

ardenti scribit comment. . aphor. 55. febrimiardentem, i novimuae, quando enc ex cato acres ac bilis is humores ad se traxerint.

Nihilominus cum sputum sanguinis , quod etiam in hac biliosa pleuritidum specie subinde occurrit, statim absoluta emetici actiori e frequenter esset , multum quoque consensus Poterit.

Id in pueris ulli stomachica laboran ibus irequens est, ut gravatus Ventriculus pulmo nes crebra tussi sollicitet, qua ruptis exiguis in pulmone vasculis sanguis prodit Correcto Ventriculo pulmo quiescit, et sputum sangui nis cessat. Hanc sputi sanguinei specier probe pariter distinguere ab illa Oportet, quae aut sanguinis missione, et emollientibus, uti in inflammationibus Pulmonum nonnunquam accidit, aut etiam roborantibus , uti in iis fit, qui ob laxos pulmones cruenta putant, indiget cum utraque hac methodo , ea sputi sanguinei species, de qua agimus, incrementa capiat. Fit tamen ut vera interdum pulmonum inflammatio cum spuria hac specie complicetur, et sputi sanguine ratio in natura, Vera Phlogos eos quaeri debeat.

70쪽

Linguam, ut illam in omnibus morbi febrilibus magni fecimus, sic in bilios maximi, illius Hippocratici memores L. 6 de mo bis popularibus ecl. s. lingua urinum Agni

cat Lingua virides cum allore Biliosae hiliosum autem a ingui albiae a pituita. in gua concolor attingentibus i am humoribus, quaproρter Per hanc humore cognoscimus. Obser ravimus in morbis biliosis a venae sectione levamen, sed momentaneum haberi, morbumque paulo post alidius urgere. Sanguinis missio fibras ab acri bilios vellicatas

crispatasque ad exiguum tempus relaxat: at si venae, ut Galenus ait, OWiosiorem item attraxerint, morbum augeri necesse est. Mala ab attracta biliosa materie oriri solita quaeve nec venae sectionibus, me quocunque alio modo, misi tempestiva emetici exhibitione tolluntur, libro de veteri medicina Hippocratico penicillo depicta videmus: cum amaritudo quaedam, Ua uerit , suam Bilem flavam Reuare solemus, suales Watim anxietates, et Usus, . et i olentia occupant verum ubi uberati tuerimus ab illa autbonte, aut e mediCamentum, si modo tempeste quid Eserum at mani se et a doloribus, et a calore liberamur. Quanto autem