장음표시 사용
461쪽
destinati ut plurimum in membranam ultimo eXtendan
Delinguae substantia, qua universa ejus conflatur mo- Sassianaiales, ex his, quae sensu colliguntur probabiliter deter- tinenam inari potest, musculosam potius esse, quam glandulo - γ' 'sem, immediate enim sub eXaratis membranis. Ec papil- j loso corpore rectar observantur fibrae carneae muscularumi Propagines , quibus retrahitur , & abbreviatur lingua. Centrum autem linguae multiplici fibrarum genere con- stat, longis transversis & obliquis , quae itidem invicem per superequitationem intextae colliguntur, ita ut fiat vel luti teges, ut eX variis iconibus apparet. Mollior & sapidior est haec interna fibrarum caro, non quia, ut probabiliter censeo, sat alterius substantiar. & extra genus musculosae carnis , sed quia sapido quodam Pinem pingui acinis glandulosis intertexitur & laxatur interstitia enim hujusti odi fibrarum ad basin prarei puὰ copiosa 'pinguedine replentur. & in lateribus fibrarum ejusdem balis glandulai milii instar disseminari videbis . quibus &gratus sapor etiam conciliatur. Nec obstat fibrarum diversitas, ut E musculorum cartia arceatur: multiplicitas enim motuum modificatur structuram . ut in corde, oeso
phago, septo transverso, & similibus observamus: ideo cum lingua ad loquelam, &cibi motum retrahi R elongar, debeat, secundum omnem dimensionem , diversis carneis fibris, diverso situ locatis, eguit. De usibus, relictis iis copiosis, qui passim ab anatomi
cis linguae merit a tribuuntur, de gustu tantum, quas . particula, edatur, unum, vel alterum habebo. Convenere omneS . sensu ipso duce animalia linguae, &continuatae guta ministerio gustare : oppositu in enim quod libet sapidum in superiori praecipue linguae area passionem quandam efficit: quam gustum appellamus. Quonam media eXcitetur particula , controversum fuit, sed missis eorum sententiis , immediatum gus, is organum esse papillaria corpora , probabilius est in his ultimo ex subintranti sapido humore titillationem , & mordicationem quandam fieri, quae gustum efficiat: particulae enim re rum sapidarum , lativae admixtarum sinus mox expolitos subintrantes nervosas papillas diversi modi feriunt, vel blando quodam motu demulcent . ita ut eκ diversa figura sapidi corporis ejusque vario motu . 3c insinuatione diversae uaporum species nobis gratae vel aversae emergant :
462쪽
gant: & ita pro varia in nerveis papillis contractione, varia lquoque oritur gustus sensatio. An omnes nervosae papillae sub triplici ordine superius expositae ad gustum edendum conferant. an aliquae tantum , & in aliud sit ministerium his perficiendum , dubitari potest. Insignis papillarum primi generis magnitudo , intima, & hrma cum nervis conneXio & continuatio, primas ferre videntur in gustandi officio : quoniam tamen numero exiguae sunt si fiat comparatio ad caeteras, & non in omnibus, in quibus probabiliter gustus leXercetur, partibus observantur; nam circa linguae radicem , ejus medium , & sub apice ad Raninas, eκiguae , & lferε nullae observantur, in caeteris tali ordine disponuntur, ut plurimum etiam spatii intercedat: & tamen eκ- aratis hisce particuliq inese videtur gustandi sensus : ideo leviguus occurrit dubitandi scrupulus, caeteris etiam papillis gustus passionem fortδ convenire posse. In quem vero finem in plerisque quadrupedum linguis cartilaginosa illa corpora locata sint, ut in bove, leone, lfele, &c. Occultum videtur. Alias credidi, exiguas esse fistulas , salivam , vel quid simile perpetuo fundentes pro oris necessaria humectatione, ubique maceratione: arridebat etiam aliud . fibras intima linguae Occupantes, fistulas sui generis esse, non absimiles ijs, quaS an renum carnibus B linus observavit, quibus separatus humor in linguae centro per has correspondentes fistulas & tubulos ras erumperet. Quoniam tamen cartilaginosa haec corpora non ubique pervia sunt, & inter linguae fibras. &hujusmodi cartilaginosa corpora nervosum & papillare intercedat corpus crassum & densum , ita ut nullus sit aditus exeunti liquori, ideo satius in eum sensum veni, hisce corporibus medio linguae impulsu compressionem quandam fieri in palatinis glandulis a Stenone, observa'tis, ita ut perpetuo eX primatur afluens saliva, & mucus pro linguae, . totiusque oris humectatione: quare in his, quae duriori vescuntur cibo, vel asperum, & densum est Palati involucrum, cartilaginosa & duriora facta haec sunt Corpora ut c'ntinuo scalpendo superiora, fortiter exprimeret humidum: in caeteris autem, quibus fortε laxior,
es mollior contigit palati structura , papillarum ad instar, flavida, & flexibilia fabrefacta sunt dubitari quoque potest ex subintrante illa cornuum , ut ita dicam, portione, quae in secundo linguae glutinoso involucro implantantur, dum
463쪽
De Lingua ejusque Fabricis. 36
lateraliter urgent in eodem sinu contenta8 nervosas papillas , compressonem, & sapidi corporis intus pulsionem fieri, ita ut major contingat vellicatio & motio. An vero e papillis nervosis, compressione media, aliquid exudet, dubitari posset: Negativam tamen partem probabiliorem semper credidi, ed quia facta quacunque compressone nil quicquam eXprimitur, quod tamen facile in oesophagi principio, palato & circa basim, ubi glandulae observantur,.contingit. Nullum insuper foramen microscopio detegitur, & papillae nervosae non fi- stillosa constant figura, sed quae insigniores sunt, mino
res appendices hinc inde capillares in extremitate etiam promunt; unde non eadem Observatur conformatio, qualis in caeteris falivam, vel naucum fundentibus confiicitur ; ad radices enim papillarum, quibus in palato & buccis humor eructatur , conglomerata quaedam glandula locatur, quae proprio vase eXcretorio dotatur, quod ad radicem, non eXtremum papillarum apicem , hiat, quae in lingua non observatur; cum his in locis nullae obse ventur glandulae & consequenter propria deficiant vas a. Praeter musculosos ossis hyoidis, etiam lingua propriis Lingua musculis gaudet, Si logus nempe, Ceratulosso, Genio-
Styloidali processu, unde latior factus carnosiorque, inse- Gugu 1-ritur in latus linguae, quam sursum cogit & introrsum. Ostenditur optime hic musculus, si digito Styloidem aperias ac denudes, ac oculum deinde dirigas versus marginem linguae : in hominibus tenuis est & simplex, in bestiis duplex, carnosus & crassus. Secundui dictus Ceratoglossus, inditur obliquὁ in latera Δ. iam ct linguae juxta radicem ejus : hoc par si simul operetur, tra- v - .hunt linguam deorsum & introrsum sin unus tantum ab altero seorsim agat, sequitur linguae motus in dextram &sinistram partem. Gentulos, sive tertius , oritur latus ab initio a usto Liaris, circa medium Maxillae inferioris sive Menti, dein latior exeremes. factus inseritur in radicem linguae. Ve singius hunc imputat musculis ossis Hyoidis , eumque ait inseri ad basin ejusdem ossis, quod recta sursum trahit, quo lingua fac
loglossus seu quartus oritur latus ab interna & laterali parte inferioris Maxillae, insertus ligamento quod basin
464쪽
fursem linguae faucibus adnectit. In dissiectione reperies hunc sectentei. musculum circa originem Mylohyoidis, & ostendes opti me divulsis maxillis. Quando hujus paris unus seorsim
movetur, tota lingua sursum flecti sentitur. Quando ambo simul in agendo conspirant, extremitaS ejus recta Versus palatum fertur. ae retror- uuintus dicitur 'DIulosi seu Bamgusui ; oritur sum ἐμen- carnosus a basi ossis hyoidis, & in medium linguae secundum longitudinem ejus insertuS, eam introrsum & retrorsum cogit.
De ore, buccis, labiis, is glandulis, cum duectibus1 alizalibus.
'buisti π Ιnguae Historia absoluta, caeteras oris partes aggre-nei partium t , diemur. Partes externae circa OS variae sunt. Supcrior
.. ἡ ' γ' pars m oculis inter nasum & aurem, Ob ruborem tam so litum, quam insolitum in pudore, dicitur Pudoris fedet, Malum seu Pomum, item c ireuiusfaciei. Inferior pars la Aior , quae inflari potest, ut apparet in tubicinibus, Bucca dicitur. Pars labri superioris , MUax. Cavitas ei impressa & dividens, Philtrum quasi amabile. Sunt vero Labia duo : superius & inferius, ex quibus Rima in medio constituitur, si dictum. Partes labiorum eXtremae prominentes appellantur Prolabia Inferior pars sub inferiori labio Mentum dicitur; carnosa sub mento pars, Bu-
mala. Maloe rubent , non quia sanguis illic sit extravasa tus, sed quia in illis hominibus aut vasa capillaria egre gie sunt aperta, aut, quia cutim eorum sit del1catula &transparens; aut quia partes illae sint inflammatar, sed posterius non tangit, quia hic agitur non de statu partium morboso, sed sano. 6s vero constat ex partibus partim oseis, ut Maxilla superiori & inferiori cum dentibus; partim etiam muscu
losis, ut Labiis, Musculisquo labiorum, Buccarum, & Ma-
465쪽
De Lingua ejusque fabrica. 367
xiIIa inferioris. Succingitur interna oris pars tunica crassa, linguae, insophago, ventriculo ac intestinis, communis & intima, si microscopium oculis admoveatur, plurimis squammulis, quam in cute externa majoribus ac latioribus tegi videtur. Per illas i ammulas striae quae- Squammu-dam eXcurrunt, majori etiam copia, quam cutis squam- mulis apparent: earum singulae quosdam minores glob los continent, tam densa etiam aggerie ac in cute sibi i
vicem non apponuntur, sed lateribus paulo plus quam
mutuo tantum attingunt, idcirco in oriS cavitate rubicundiores apparent, per simplicem quippe squammulam color sanguinis rubicundus vividior & saturatior transparet, quam per tres ut in cute eXterna atque haec Dona. Leetoenhoeh ope microscopii vidi se testatur. Inservit os, ut cibum & potum recipiat, manducet, Orm. cum saliva misceat ac deglutiat: deinde ut eodem mediante spiremus , vocem edamus , salivam , mucum, blennam&c, recipiam US. Maxillares glandulae vel in externas vel internas dividuntur. Externae eXiguae admodum sunt& minoris momen' is uia . . ti, sitae sunt exterius in media fere longitudine maxilla-lar inferioris, ubi eXterior ramus arteriae carotidis, V naque jugularis externa, & ramus conspicuus nervi tertii paris in musculos faciei ascendunt. Internae immedia tε intra maxillam inferiorem collocatae sunt: earum pars
posterior, ubi parotidi & glandulis jugularibus appropinquat : multo crassior & rotundior est, ut & rubicundior ;anterius progressa, paulatim attenuatur; media autem Via, videtur primo aspectu ab anteriore parte quasi disecontinuari & recedere. Re ipsa tamen exiguo ramento continuatur , deinde vero nonnihil iterum crassescit &cunei instar inter maxillam & linguae musculos ad me tum usque omnino protenditur. Praeter rterias, Cenas& Nervos vas eXcretorium sibi proprium habet, quod haud dissiculter in conspectum proferes, si praemonituS advertes illud, ortum ducere ὀ crassore 3c posteriore hujus
glandulae parte, rectaqile tendere mentum versus. A tequam vero ad anteriorem ejusdem partem pervenit; ramulos subinde novos ab eadem excipit, adeoque protenditur ad medium menti spatium, ubi immediati intra gingivas in papillam quandani utrinque terminatur, quale facile exoneret, nihil vero ab ore refluum admittat.
Pinguedine & musculis quibusdam hae glandulae magna
466쪽
CX parte teguntur, adeo ut primo aspectu minores multo appareant quam reipsa sunt, quemadmodum amotis illis musculis, videre est. οaam, sali- Aliud salivare vas exterius observavit Steno, cujus ra--r ε . dices glandula parotis, pone aures, ostium in homine buccae interioris fere centrum exhibet, medius ductus in variis animalibus varius, in homine, Cane, lepore, CU-niculo rectam aemulatur, in ovibus incurvatur, maxillae
tamen tota, quam perficit, Via incumbens, in boum vero genere maxillae in inferiorem angulum descendit, inde, ubi ad sinum eidem maxillae insculptum perreXerit , buccas versus ascendit.
GlistidκM; Buccarum Vascula numero parvitatem compensantia;
-quorium glandulis ut in homine egregiδ labiorum stipantes
.. .is. ambitum, totidem uvas referunt, vasorum ad illas nervorumque distributione figurae gratiam augente; sic inhrutis totum buccarum replent planum. In hisce, brutis sc. quaedam in unum congestae corpus , & inferiori maxillae secundum longitudinem incumbenteS, mediae magnitudinis vasa emittunt, quorum ostia in eadem recte
sita, viX nisi expresso humore se produnt, etiamsi senae detecta fetarum non usque adeo subtilium sint capacia ea illis in locis superficiei est aequalitas & planities: in ovibus tamen quibusdam fuscus interdum ostia prodit color aliae magis a se mutuo disperis partim buccarum tunica accumbunt planar, partim in asperas & acuminatas illan elevant papillaS. Viss sub iis- Quae dentium intra septum ad linguae conspiciuntur lagi alia mi- tera, Sublinguatiariicta, a glandulis linguae radici subja centibus, ortae, & a Warthonianis diversa in avium quarundam linguis rara horum occurrit elegantia, ubi in ipsi
linguae lateribus propδ basin secundum eadem rectandisposita decem, duodecimve ostia, si comprimatur lingua, salivalis humoris totidem protrudu't gemmas. Is Cygno eadem stylum admittebant facile, & pro lingua magnitudine satis profunde, quemadmodum & in anate
fuere fortε etiam in illis praedictis plura Vasa. In Galli
africano vidimus non modo hanc ostiorum rectam seiriem. , sed etiam totam tunicam, tum basin linguae inte& ostium laryngis tum in ipsis linguae lateribus , tum sulinguam & glandularum abscondere corpora , & vasorurostium pertusam reliquorum animalium lingine accumbunt, tantum laxe & glandulae & vasa, ne quidem is
467쪽
Glandulis cum Duet. Salisalibus. 369
boum genere fetam facile recipientia, licet vasorum parallelo a glandulis ad ostia ductu incedentium elegantias contenti exornet splendor, & ipsa expressus liquor dete
gat ostia. Glandulae onines, quae oris cavitati salivam subministrant, & ejusdem generis vasa excretoria in os emittunt, Carum quaedam unico duntaxat eXcretorio vase praeditae sunt, quaedam pluribus. Illa vasa, quae numero plura, sed eXigua, in oris cavitatem confluunt, propria suntiis glandulis , quae variε sparsae reperiuntur in buccis , sub lingua, in palato & tonsillis. Vasa vero majora,
quae a glandulis conglomeratis unico prodeunt canali , hactenus saltem duo utrinque innotuerunt , quorum primum superius est a Parotide conglomerata ortum &H Stenonis inventum atque descriptum, secundum vero inferius, cujus primam delineationem inarthoni deliger
tiar debemus, quod a glandula maxillari inferiori pro venit ut dictum. Sed duobus illis hactenus descriptis vasiS tertium, ejusdem plane generis, addi debet, jam primum , quantum quidem ego scio , a Clar : Casp. Bartholino descriptum , quodque inferius etiam dicimeretur, suippe a sublinguati glandula ortum, mart- seni ducturii comitatur, &sub lingua eodem, quo War- thonianuim , loco aperitur , ostio aequε manifesto. Glandulam quidem , a qua tertium hoc vas originem l repetit describit Sunoniti, & ut diximus sublinguatim nominat , sed illi immerito plura & angusta vasal excretoria tribuit , quae huic glandulae adjacentibus minutis aliis & ab ipsa revera distinctis glandularum glomeraminibus jure debentur , quia sciucet veruml noc sublingualis glandulae vas eXcretorium nondUmi ipsi fuit perspectum. Est autem sublingualis haeci glandula , quae tertium illum promit ductum , eX illarum genere , quae conglomeratae , recepta hacte
i nus distinctione Sylviana . nominantur , sita utrinque
ad latera linguae , & illi adjacent dispersae nonnullael glandulae minutae, quae angusta illa eXcretoria vasa Ob- inent, de quibus egit Stenonius. Recte quidem describuntur illi ductus , qui a parvulis glandulis ad latera' sublingualium sitis oriuntur : At habet ipsa sublin
f gualis glandula peculiarem alium Ductum , nondumi descriptum , sed Cayparo Bartholino primo Observatum Anni 168 a. d. 13. Martii. Etenim cum in capite Vi i Aa , tu-
468쪽
dactis sTarthi linianus noviter inventus.
tulino extremitate styli inquireret & prosequeretur ductum a glandula maxillari inferiori progredientem, a marrhono descriptum sorti in alium ductum adactus stylus
aperuit ea Quae ei ante ignota erant. Crediderat enim
eundem ductum ipsum ad Warthonianam glandulam perducturum, &ecce eo loco, circa mediam scilicet linguae longitudinem , ubi marthontis ductum suum salivalem alinguae lateribus . nimirum in inferiore ejus parte, Cute& pinguedine glandulosa tegi dicit .ferebatur hic ductus
ad aliam glandulam ε conglomeratarum genere , quae proXim E accumbit iis glandulis. a quibus oriuntur ductus illi salivales. qui sublingualium nomine describuntur a Stenonio. Etenim illa glandula quae in nonnullis animalibus glandulae maxillari inferiori proprius adjacet,&i majuscula est . in aliis vero minor & magis versus eX- tremitatem maXillae inferioris sita) uti ejusdem plane structurae est , ac maxillaris illa Warthoniana inferior , ita etiam simile plani vat excretorium habet, satis conspicuum, cujus ductus laterales ab omnibus glandulae glomeraminibus orti, in medio communem & satis capacem truncum habet, qui ductu recto comitatur illum alterum a marrhono descriptum & intra gingivas in maxillae inferioris extremitate, inter papillas quasdam compressas & rigidas , maxillis pertinaciter adhaerentes , in os aperi
Confirmata deinde saepius est haec observatio in aliis animalibus. In ove, in iplas illis papillis, sub lingua in
inferiori maXilla conspicuis, terminatur eXtremitas h
jus ductus, juXta quam etiam simili modo in eadem papilla hiat ostium ductus Wa thoniani. In Urso utrinque prope linguae noenulum sua cujuslibet ductus ostium papilla eminet. In Leaena , itidem ad linguae Doenulum exeunt quidem utrius e ductus ostia , sed ita ut sibi quasi peculiare quoddam Doenulum habeant a tuni ca oris interiori efformatum. Ipsia autem glandula cui originem debet ductus noster , in Principe hoc Animalium , major est & oblongiuscula , atque altera sit parte pertingens usque ad glandulam Warthonianam , atque uti variis constat glandularum glomeraminibus : ita ex iis provenientes variae ramificationeS emittuntur ad communem ductum, qui eX mino
ribus abis eXtra glandulam coalescit , & recto tramite Warthonianum ad eΣitum comitatur. Similem etiam
469쪽
Glandulis cum ductibus saliCalibus. 371
distributionem & igitum eorundem vasorum , atquζeodem fere modo sitas & conformatas glandulas nuper deprehendit in Lynce. Sic adhuc quartui Salivaras ductus
erat adjiciendus , a nemine , quod sciam, nisi a clar, Niseiantis.
Doct S Pro fore Hariens NM observatus, quem ductu peculiari, & ostio fatis manifesto . humorem suum
in os eructare experientia jam scie pius didicit, cum ante aliquot menses ductus salivales tam superiores quam inferiores, Ductus itidem Lachrymales. & Vas Excretorium Naribus Proprium , examini suo subjiceret, tum temporis in Subjecto quod prie manibus habebat Canino, Sreisonios Ductus examinandi causa potis limum intentus ecce praeter expectationem , aliud ostiolum 'non nisi ad distanti' ni duarum vel trium Linearum Mathematicarum Me niano di ilitum , in altero se prodit latere 'stylum immissum non ulla in ipso principio admittens: incertus itaque viam ulteriorem vari ε explorat modo sursum, modo deorsum mox iterum antrorsum & retrorsum tandem recta quasi linea obliquw sursum tendere stylumque ad latitudinem pollicis admittere observavit.
Rei novitatem tamen non admirabatur , minimδ cogitans, quod in opposito latere simile conspiciendum foret Oitiolum, in quod uti in priori, ubi stylum immittit ad eandem etiam distantiam substitit stylus. In Cane alio majqri, primo statim intuitu , Ductus HuJus osculum in uno Sc altero latere se prodit, haud absimili modo, ut in pribri subjecto, stylum tamen paulo altius, quam quidem in priori canis enim erat major admittebat;
postmodum in aliis subjectis caninis horum osculorum ductuumve inventio adeo facilis fuit, ut primo statim intuitu illa apparuerint . ideoque necessum non habet plurimis subjectis illud confirmare , nec etiam opus fuisse puta-hat oculatos adduxi se testes cum ipsa autopita cuique curioso manifestum esse postit. originem hujus ductus quod spectat. oritur a glandula intra orbitam cranii subi pro oculis locum facit) sita musculum intra oculum abducentem, & osiis Jugalis partem supremam , ubi ex hoc glanduloso corpore plurimis surculis in unum ductum coit quod melius conspicitur si ossis jugalis processus , confringatur) Sc recta linea
propb os maxillare , externε tamen deorsum tendit, ubi osculo suo quam proximὁ secundum dentem molarem,
a posterioribus numerando superioris scilicet maX
470쪽
illae, se manifestat, in suprema gingivae parte. De Glandulae hujus Magnitudine facile ex adjuncta Figura , simulque de Ductus Longitudine judicari potest ,
Magnitudo alioquin ejus Pondere si aestimetur, observavit Glandulam hanc pendere Drachmam Medicam aut Scrupulos Duos, & rarius hocce pondus eXcedere. Glandulae Figuram quod spectat, ea subinde variare solet, in nonnullis enim oblongior, in aliis depressae rotunditatis , in quibusdam ad figuram ovalem vel etiam nonnunquam ad triangularem accedit. Vasa, quae Haec Glandula obtinet, praeter Vas ΕXcretorium, quadruplicia sunt .Arterias quippe a Carotide habet, Venaik Jugulari, Nerios a Nervis oculorum Mo- ltoriis possidet, Lympharica eam habere, vix dubitare licet. De Vasis tamen Sangui seris aliqui dubitarent, quOniam ad oculum Lepe non satis apparent , Verum ea
plurimis surculis per hanc glandulam dispersa esse. vel ex eo constat: si in strangulato animali statim post strangulationem glandula eXaminetur, ubi minima etiam Vas- icula sanguine videbis turgidula : causa autem cur tum temporis magis turgeant, haec videtur: Quod strangulationis principio venae jugulares statim constringantur: arteriae vero colli profundiores sitae & inter musculos latitantes tunicasque insuper crastiores habentes sanguinem superiora versus motum , tardius paulo transmittant, adeo ut, dum ad vasa venosa, jam constricta, transire sanguis non potest, necessario vel minimi arteriarum capillarium surculi repleantur, & in tantum distendantur ut colore sanguinis rubicundo tincti, ad oculum perquam satis appareant. Extra strangulationem idem experi licet, si Carotidis lRamus hanc versus Glandulam tendentem colorata aliqua tinctura repleatur quo eXperimento non minus quam ante, ramorum subtilissimorum ramificationes patefient. Quomodo autem Surculi hi Arteriosi contiguδ procedentes cum ramulis Ductus Salivalis conjungantur, eosque, hederae arborescentis ad instar ambiant, spectaculo curioso conspicitur, si hi atque illi diversi coloris cera, mediante Siphone , repleantur : uti Figura notabit ubi Ductus Stenoniani ramulos . Arteriarum surculisas clari videbis, eodem ferε modo, uti arteriam hepaticam ramulos venarum portarum concomitari Observamus, in quibus tamen eXperimentis faciendis no- l