De jurisdictione jure publico perspecta Vincentii Napolitani tractatus

2쪽

Ad restaurandas populorum necesSilales, legumque ad sinus regendos, a Supremae pulesialis scatura gine, eminenler jurisdictio procedit : ideoque prima ipsa est imperii recto compositi manifestalio , scilicet ita comparatum natura est, ut qui jubeat, jubendi quuta latur jure , eidem curae sit, ne quae ipse jusserit, irrita sint sutura. Quapropter in ipsa potestatis majestate , omnis jurisdictio vinculis augustissimis continetur. Quidnam quaeso valerei illud , quod maximo summi esse imperii videtur; nempe leges ferre , nisi jurisdictio accederet, quae legum vim , imperii

auctoritatem , reipublicae regimen praeses erat, judiciis adsit, nec verbo lenus, sed re ipsa civitatem regat, ac moderetur ΤQuae quamvis duo, non unius manu administrentur ; minime lamen existimandum

est, excelsam jus serendi, et jus dicendi potestatem, Secretam vel in se Sejunclam unquam

fuisse ; ut communc illud quod in se haberent vinculum , vel corruptum , Vel quovis paelo remissum quis nonnisi salse decerneret. Leges

3쪽

enim , judicia , magistratus , imperium , uno juris publici , quo civitas utitur circulo continentur , Husque auspiciis geruntur atque administrantur. Qua de caussa, suprema legis serendi vis , et potestas leges latas casibus accommodandi , ab uno, eodemque sente prono alveo suunt, descenduntque. Prima enim immediate: per delegationem, ac polentialiter altera , a Summo imperante exerceri videtur. Exinde , omnis jurisdictionis sines , tum erga illos qui commissa lacullate languntur,lum erga illum a quo delegatio procedit, sunt

circumspecie considerandi.

Quod si ex generali principio, juris posi-lixi notiones in ad equatae sunt cum cx illis publici juris sejungantur ; obscurissima ideo officitur jurisdictionis doctrina , ubi ad illam juris politici, quod cunctas civilis societatis

velationes evolvit, non reseratur.

Hujus rei caussa , judex qui litibus sor-venlibus logos aptat, haud suas quas non habet ; illius vero qui legem tulit vices gerit : propterea legis hujus accommodatio ,

ex commisso legislatoris mandato movetur, ut Secundum diversas imperii constitutiones, di-Xersum percurrit ambilum, jurisperiti non minus quam jurisconsulti necessitatibus inserviens. Mandalum enim jurisdictionis , peuilus reiicetur in actu legislati0nis.

4쪽

Quapropter , et ab initio Reges ips0seonstat, jus de civilibus caussis etiam pistribunali dixisse , postulationibus VacaSse , eognitionibus praefuisse , sententiam pronun-liasse : sine lege, sine jure certo civitatis enim initio omnia a Regibus, manu guberna'

bantur.

Et sic etiam decreta Principum inlcrspecies constitutionum reseruntur. L. 6. Consili. Princip. Ila Augustus ipse jus dixit assidue, ebiu noctem nonnunquam, lectica pro tribunali collocari , vel etiam domi cubans. Sueton. in Aug. ) Dion Cassius lusiatur identeo Τiberio, de Claudio, de Galba. Unde dicendum videtur , apud Imperatores jurisdictionem etiam formaliter resedisse; et I acilus lib. i. annal. de Tiberio Loquens: I longari, ariidebat in cornu Pribunalis, ne Proe torem curuli depelleret sed dum verilati con3vlitur, libertas corrumpebatur: id est dum j liri privatis reddendo operam navat Tiberius, libertali exuit populus , imperiumque sibi si r-mavit, qui antea metu imminentium discrimi, num lupum se auribus tenere saepe dixerat, teste Suctonio. Quinimo, ne quis do verbis solum, litigium hic esse putet, addo reserente Suilliol, ut in rc ipsa ingens fuit diverticulum. Magistratus enim secundum leges latas, ei jusconstitulum privatorum lites dorimebant, id quod

jurisdictionis proprio dicebatur. Principis ye Io

5쪽

sententia in omnibus similibus caussis ad iu- Slar legis valebat-L. uuis. Cod. M Gnatis. Princip. navi is decernendo, non iam jurisdictionem exercere, quam legem condere videretur.

Unde sit, ut probare non possumus quod Equin. Baro quaest. pag. I 29 in putat, legem constituere interdum esse jurisdictionis, nimirum quod Princeps c0gnoscens decernit. Decernendo enim constituit legem, non alicujus jurisdictionis , sed vi summae polesta- iis, quae fecit, ut quidquid Principi placuit,

legis vigorem obtinuisset. Regibus vero ejectis , teste Livio, cerium est, Consules rerum controversarum cognitionem habuisse,et per Se exercuiMe, uSquin

dum Publicula legem tulit. Exinde, vel Dictatori , vel Praetori, vel cliam alicui Ox privatis, quoties Opus foret Populus Romanus, de crimine praesertim publico, jurisdictionem mandabat. . Cum vero , gliscentibus populorum necessitatibus, leges latae certam fuerint normam adeptae , tunc etiam rerum administrationem ampliare delegando nocesse suit. Primum supremae delegationis ossicium fuit, jus dicendi exercitatio. Praeterea ius nostrum civile , quoad sta-lula jurisdietionis, penitus silet, quae quidem Statula non ab alio sente haurire neces-

6쪽

se est, quam ex illo publici juris , et romanae legislationis. Fuit liaec quidem legum harum observantia, sub universalis institutioniaeogitatione, privati non minus quam publici juris rationes quae vim status constituerent, eudem unoque ambitu comprehendere.

En quomodo in ipsa, principium civilis

progressus obtinuit Europa, legislationes uni- ersae oblinuere, principium quod nec lemporum inclementia, nec morum injuria, nec adlatum omnium vetustas evertere nonnisi fru-Stra valuere; veritalis enim, et naturalis justitiae incrementa , hominum temporibus, dominationumque generationibus supersunt. Nulla , mea idcirco sententia , ex omnibus quae ad jura , legesque perlinent quaestionibus, gravior unquam ac potior jurisconsultis videri debet, quam illa, quae de jurisdictione , seu jurisdicundi potestato oritur 'quo de argumento , scilicet , sermonem adgredi, quaecumque mea Sit opera, meumque ingenium , mecum animo institui. Philosophicum vero consideravi acumen, quo Suilliotin iis sermonem habuit, ideoque nonnullas ejusdem , hic trahens sententias, duplicem Scopum allingam , illum scilicet celebratissimi auctoris montem in aperto reddere, illum- quo illustrandi rem, quae magis adrira relu

lisse videtur.

7쪽

cum ex publica ordinum universi lato jurisdictionis monumentum exurgat, idcirco cognoscendi , judicandi , ei judicali exequendi

potestas in privatorum consensu frustra quis constitueret; quae quidem potestas, pars est imperii, et jurisdictioni perpetuo cohaeret. Ex prava hominum contumacia, Spretaque magistratuum decretorum obedientia jurisdictionem roborare suit necesse, ei quasi de imperio partem decerpere: ut quae vi jurisdictionis statuta ac decreta suerunt, executionem, esseClumque haberent. Quapropter sine imperio , nulla larel jurisdictio ; sic Sullhol sontentias reserimus , cumque illud huic cohaerere et Subservire necesse est: idcirco omnes qui jurisdictionis eminentem potestatem ; et imperii auctoritatem habere clarissime patet. Quemadmodum vero ii qui jus suum quod legibus, aul edictis de singulis controversiis scriptum erat in jure perSequebantur, fore: ita qui jure ea quae legibus aut ediciis conlinerentur reddebant; Ius dicere dicebantur, unde potestas jus suum persequendi, Iogis actio, jus reddendi Mictis appellata ost-Syomua L. I. de juris interp. cap. I. Iurisdictio lamen ei imperium , quamvis intuitu personae cui competunt, ita inter se

connexa sint, ut sine altero, altera subsistere ne, queat, et c0ncessa jurisdictione, concessum censeatur et imperium: lamen ut n0mine, ita et ipsa

8쪽

re inter se diversa sunt; nequo quod jurisdicu is est, imperio ; neque quod imperii, jurisdictioni tribui debet, sicut non aperte salis quidem statuere Gi acius lib. II observat. 3O. Scipio Gentilis lib. a. do jurisd. cap. 3. Arnold. Engolbrochi. in disquisit. de jurisdict. lib. 7

Sententiam dicere, causam noscere, judicium ferro, iurisdictionis est, non imperii. Sententiam exequi; et armata manu moras contumapium coercere, imperii est. Itaque actus jurisdictionis praecedit, et imperii polentiam nuda virtute comprehendit. Actus imperii sequitur , et jurisdictionis auctoritali Submissa manu obtemperat. Ille cognitionis, hic exequilonis rinimen complectitur. Nec coercilione , sic relatus auctor, semper opus esi sex qua imperii principium, in voluntaria non minus, quam in contentiosa jurisdictione) si qui que jussui jusdicentis ultro obtemperaret ; ut . minime imperio vindicentur quae jurisdictioni

Vindicantur , suaque vis omnino frustranea videretur.

Ηino jurisdictio, mixto inhaeret impcrio , non tanquam genus Susa specii, aut pars integrans suo loto integrali, uti vult anci cus do Cloper. Conclus. 7; sed voluti

per accidons, ut sussicientes nervos auctoritali suae praebeat, ut vires suas exerceat. Neque vero jurisdictio in jure condendo p0sila

9쪽

osi : scit ox legibus talis , et jure jam consillulo. Legem condere jurisdictionis haud est; quia qui condit jus, postulantibus minime reddit. Nonnulli toto coelo errantes , duo genera impinrii mixti commenti sunt. Unum jurisdictioni sub- Serviens, ct ad contentiosam jurisdictionem luendam , explicandamque comparatum. Alterum jurisdictioni strictissime inhaerens: ita ut ei quasi directe ipsa ancilietur. Hillig. ad Donet. lib. t 7 lom. 8. Omno enim imperium

jurisdictioni paret , nec singi potest , quin ei

jurisdictio timuletur et Serviat. Omnis igitur jurisdictio nexa est imporio : sino imperio nulla est, aut si aliqua est , nullius ponderis eSt. Palet inde vocabulum imperii non obsta- . re, quominuS potestas de civilibus caussis jus

reddendi imperium appellari possit , Sic pr0greditur illo ; sed quia potestas illa nu- . ' men Sibi proprium invenit, idcirco jurisdictio

appellata os l. Neque inter volentes et consev-lientes lautum, sed plerumque in reluctantes et invitos exercetur: adeoque ei nervum addi oportuit, ut adversus refractarios, et conlu- maces homines effectum sortiretur. Nullius

cnim imperii prodesset officium si justiliae viribus homines obtemperarent. Verum quia copertinacim itum est , ut non omnibus ratio dux , sed asseclibus malis consultibus sese

gerere malint, ideo jurisdictionis coercilium inessabilis necessitRS.

10쪽

Hinc factum est, ut illa coercendi vis. quam sibi concessam magistratuum quisque habet caussa luendae jurisdictionis, imperii mixti sit nomino insignita. Mixtum ergo imperium , reclissimo desinitur coercilio cui inest jurisdictio , imo jurisdictioni expediendae , tuendae , exequendaequo diserviens - Sor-goveli Part. o. cap. 2. Govean. n. 3. Malo ergo Bariolus in lib. 3. imperium lau- quam commune genus ) desinii iurisdictionem quae ossicio judicis expeditur. Male etiam Francisc. de Cloper Conclus. 3. num. I 2 coniendii omnem magistratus potestatem cui omnino parendum ost, non jurisdictionem esse , .sed imperium. Oppido demum jejunum est quod socerus de jurisd. Cap. 4. ) negat, imperium mixtum recte definiri coercitionem; quia haec sit facii, illud vero juris : quis enim non videt, coercitionem nobis usurpari pro jure, ei potestate coercendi : imperium vero mixtum tu actu secundo consideratum , facti proprium suisso Magistratum summae potestalis iuStrumentum esse, in aperto patet: ideo summa polestas jurisdictionem omnem comprehendit. Noe mirum id cui soric videbitur; nam recte illustris ille auctor dicit , quod quisque habet , el tu alium transmittere potest, sicut qui dominus est, rem tradendo potest dominium in alium traussuadere - L. 2o de aequir.