Oratio philippica ad excitandos contra Galliam Britannos; maximè verò, nè de pace cum victis praematurè agatur ... Authore Matthaeo cardinale Sedunensi ... Publicâ luce, diatribâ praeliminari, & annotationibus donavit Joannes Tolandus. Accedit Gallus

171쪽

Galus Aretalogus. II 9, tant Galia. Atrocia fortd , non diuturna ; tria , sed in tres annos non duratura, concellerim. A quibus a

tem Anglis gesta sunt ' Ρrimum bellum

a propriae Reipublicae eversoribus, a civilium quorumcunque munerum invasoribus, a perduellibus denique &impiis regicidis, illatum est: quamvis enim Mi L TONI doctrinam, subtilitatem, facundiam & Defensionem illam, quam pro patria sua adversus alienum & importunum Grammati-Cum adornavit, admirari soleo, ipsam tamen scribendi causam neutiquam approbare licet; & fac ita esse ut Tyrannus sit judicandus CARO Lus, de capite tamen ipsius aut fortunis per leges istis judicare non competebar. Proximum bellum ab CAnglorium rege non dissitemur indictum, & inchoabatur a perditissimis aulicis , qui aliter autoritatem suam apud pellices regias sustentare non poterant: sed reliquis Anglis usque adeo invitis, ut, sumtibus in id omnibus ac supplementis liquido pernegatis, regeque ossicii

172쪽

rio Gallus Aretalogus. sui acriter admonito, ad pacem tamdem constituendam suaderent ipsum& impellerent. Non rerum praeteritarum ignorantia aut oblivione evenit . quod bellum docce a rege GaIώ-co incitatum, enutritum, accensum, haud meminerim ; ut mutui S nempe

ictibus debilitati, facilius utrisque superior evaderet, vel potius ut ambas respublicas funditus deleret. Non obli- Viscor profecto , neque bonus ullus sive Batavus homo sive Britannus obliviscitur. Plures namque ejusmodi 'molitiones in tertio bello anni 167Σ,& alias Gai ram sceleratissimas subinde machinationes Anglis tunc quoque ultra solitum regi 1uo adversantibus optime novimus. Luculentis praeter haec , si opus esset, argumentis demonstrare possem , si CARO Lus subditorum petitionibus non Ocylis aures advertisset; imo si prae se non tulisset arma vobiscum , Gasso pacem respuente, consociaturum, e solio ipsum exturbatum iri, pessimosque Consiliarios praemia ab inimicis accepta

173쪽

Gallus Aretalogus. I 2Iimpurissimo luituros sanguine. Nam ,

ut ex omni occatione animum meum deprehendas aequiorem, regem hunC,

nec-obitante tributo quod debitum alias obtendimus, pudendum fuisse Gavis stipendiarium non inficias ivero. Sed idem hoc ARMi NI ex aliorum diversissima agendi ratione in summum gentis nostrae decus cedit. Bellum itaque vicinis, triumphandi aut depraedandi causa, nunquam inferre statuunt Britanni; istud enim eis cum populo Romano proprium est, 3 s) longe a domo bellare. θὶ propugnaculis imperii sociorum fortunas , non sua tecta defendere. Non ignoras autem quanto apparatu & artificio de tribus hisce bellis obstreperint illi, qui alios omnes homine pites praese&fungos censere solent. Sed de iisdem adhuc bellis, de aemulatione circa

Commercium praeterita vel futur1, d lue aure non temerh mercatorum

utrinque querimoniis praebenda, fusi

31 Cic. Orat. pro lege Manil. e. I 1.

174쪽

x11 Gallas Aretalogus. differendum in Epistolis illis, quarum mentio statim facienda est. QUOAD benevolentiam nostram idem mihi non dissiculter adhibebis,

si semel in animum inducaS, quo magis rebus ve1tris adsimus & faveamuS, eo magis nostrae nos saluti & tranquillitati firmandae desudaturos. Nonis ne sententia illorum qui, anno Iror, suadebant ut accessio in hoc bello non Caput . ut adjutores non auctores essemus; in comitiis nostris non majori cum indignatione quam contemtu repudiata est ' nonne ipsit sualores vel studio vel mercede in Gallos propensiores ab omnibus fert suspecti t nonne vulgus etiam Universum eXclamabat , illos qui tisrimi VOS, moraS nectendo, patirentur, traditores habendos i ac nihil aliud intendere , quam ut sociis fractis , dirutis propugnaculis, aditus in viscera nostra hosti patefieret 8 Iterum atque iterum testor numen senatus populique Anglicani laeto illo atque felicissimo die, quando

175쪽

Gallus Cinetalogus. I 2.3do non solum res vestras a suis indivulsas esse nobilissimo suffragio tule- , runt, sanXerunt, promulgarunt; 1ed nunquam se arma deposituroS, donec idoneum &validissimum altequeremini contra Gai s repagulum, decreverunt. Neminem in Belgio foederato reperiri concedo , qui ab eo die fidem nostram in ossiciis praestandis inconcussam , Optimum erga socios animum, incredibilem insumtibus&dissicultatibus omnibus perferendis conmmtiam, non magnifice praedicet& agnoscat. Sed Gallorum conductitii emisiarii fautores enim hic nullos habent) suggerere plus semel ausi sunt,

tale repagulum, tam necessarium vobis & expectatum , neque libenter nos visuros, aut ab aliis suppeditari passuros , si vel arte hoc vel marte fieri

poterit. Praeter loSGauos nulli mor- .

talium absurdissima haec , & secum

tam insigniter repugnantia , allegare in animum inducerent: si vestra etenim nostrae reipublicae propugnacu

lum habenda sicuti est revera) an

176쪽

H Gallus Aretalogus. nimis ne munita sit & circumsepta e timescimus t cum potius ut ita parata quamprimum existat, id quod etiam

facimus, omni nobis opere annitendum sit. Postea vero quam articuli ut vocanturi praeli minarii in cunctorum manibus Versentur , soli facem praeferre viderer, si istiusmodi praeficarum naeniis diutius refellendis immorari vellem. Hoc veruntamen privatus homo spondere ausim , nullam unquam pacem a vestris rationibus separatam Britannos inituros ; neque ullam cujusmodicunque pacem , abseque praeliminaribus saltem articulis in antecessiam comprobatis, largituros.

SED quid articulos hosce dico '

cum si rite consideremus quantum a finitimis omnibus Galli usurpaverint, quantumque adhucdum sibimet retineant , articulorum Certe paucitatem miraremur nisi locum ulterioribus

postulationibus definite perspiceremus relictum. Nullum fore arbitror tam in Geographia hospitem, qui, agro Ar

177쪽

Galli Aretalogus. Iasiessensi & Cameracensi a Gallis occupato , Fiandriam in tuto esse positam

credat. Hoc, ut antea notaVi, non

ipsi dissilentur hostes. Ducatus LIMmburgicus non magis est Germaniae superiosi quam inferiori necessarius ob ex. Non Argentoratum solummodo &tota A atia, sed tres itidem Episcopatus integri, Comitatus Burgundiae,& viae militares in Lotharingia redis denda sunt, si Germanicum Imperium sabum velimus & incolume. Aeque conducibile futurum eidem Imperio censeamus oportet. ut sui juris sit, &quasi e tutela excedat . Losharingiae Dux; ac ut Sabaudiae Dux , sua defendendo augendo , Italiam etiam protegere potis sit. Ut rem totam trihus verbis expediam, aut in eo statu sumus ut haec exigere valeamuS, aut Omnino non sumus. Si reapse ita sumus fortes & felices, non video Cur non

omnia simul & semel repetenda sint; nisi,quod Galli obganniunt, quaestum ex novo bello facturi videamur. Sin hoc non falsissimum mota, sed contra

178쪽

Iet. 6 Gallus Metalogus. omnem etiam verisimilitudinem objectum, & conditionibus hisce exigendis ut simulant non insistere possimus;

cur ulla de pace verba facimus t quum Galli nondum adeo fracti sint & de-hilitati , ut ' Europae tranquillitatem non prolubitu conturbent & evertant.

QUIN omnibus cum regia Sabaudiae Ducis celsitudine pactis firmiter staturi simus, nullus dubito, chmille nobis tam fideliter hactenus adhaeserit. Nec unquam sane, utcunque vulgus hominum eX conjecturis ab exteriori rerum cortice ductis judicet , a partibus nostris discessit: tempori uti debuit rationes suas accommodavit , sed nihil inconsulto gloriosissimo rege GULI ELMO PCT- egit. Bone Deust quam maximi nobis momenti erat armorum ista societast &respectu equidem habito ad implicati stimum illius temporis statum , ac filiarum deinde connubiis ad aequum ponderatis solus AMEDEus ingenio tam acri & excelso est, tantaque

179쪽

Galius Aretalogus. 07que sapientia praeditus, ut filios, quihus etiam prolpiciendum, sibi relictos meministe potuerit. An non serenise simus quoque Palatinus Elector ut

nullum eX conterminis alium nominem) tam luculenter causae communi promovendae inseruiit, ac tam bene de foederatis omnibus meritus est; ut, ultra justissimam dignitatis restitutionem, fines pariter suos sartos tectos conservare possit contra hostem, non

sibi tantum in osissimum; sed qui nulli unquam pacto, nulli promisso, nulli jurhurando seu verbo dato seu scripto)stet i ste inventus est ' Quod non una

vice caedes , incendia , vastationes Palatinatui crudeliter intulerit, nonne prae mera rabie id egerat , et1i aliud obtendens . quia fortissimum Electorem ad suas pertrahere parteS sicuti quosdam alios in GermanIa principes) nullis minis, nullis illecebriS , neque metu ullo neque spe objecta, potuerat ' Nemo hercle CX omnibus foederatis tam foeda tam dira passus est; & usque adeo , ut avita

180쪽

H8 Gallus t Aretalogus. ta regia expulsus in extremas ditiones profugere coactus sit. Tam intemerata nihilo secius & tam inconcussa fide inclaruit, ut militares copias a propriarum terrarum praesidio ad alias regiones longissime dissitas, quandocunque hoc communi Causae proficuum videbatur, lubenter amandaret. QUANDO his omnibus quae recitavi satis prospectum fuerit, tunc quidem , sed non antea, tuto cum Gallis pacem contrahere postum tis. Dicamus interea tam Britanni omnes quam Batavi: 38) magna nos quidemsse , S prope explorata , Libertatis causam suscepimus. Sed ut concedam incertos exitus esse sevi , Martemque communem ς tamen pro Libertate, vitne periculo, decertandum est: non enim iis spiritu vita est, sed ea hulia est omnino strvienti. Omnes nationes servitutem ferre pisint, nostra civitas non potest: nec ullam aliam ob causam , nisi quod illae laborem doloremque fugiunt, quibus