장음표시 사용
101쪽
rum , in viris hypochondriasis designatur; raro viri hysterici sunt.
Huic morbo sanando prosunt quae corpus rob rant , animum recreant, & a morbi idea avertunt, ut exercitatio , itineratio , rusticatio , ut cupitorum obtentio ; virgini libidinosae matrimonium ;conjugi zelotypae vir fidelis; post aerumnas se tuna prospera, si ex his cupiditas expleatur ; nihil magis nocet quam repetita evacuantia, quae debilitant; quam medicus humori sta , qui bilem , mucum , continuo catharticis abradere, & e pellere tentat, ei, que magis debilitat & irritat, ubi tantum sedandum & roborandum. Principium proximum hysteriae est summa phi lautia , seu amor effraenis vitae & Voluptatum , unde minimorum incommodorum intolerantia, exaggeratio, propositi instabilitas, summa sensiabilitas , irritabilitas; ex parte corporis systematig nervet teneritudo , j ta, nostrates tensio, quae in nervis nulla unquam observata est; juxta Chel naeum laxitas , juxta Sydenhamum fluidi nervet instabilitas , seu spirituum ataxia , qualitas ipso
morbo obscurior. Pauca sunt genera morborum quos hic protei formis affectus non mentiatur , hinc tot morbi hysiterici dicti; quod commune est syphilidi, febri
putridae , scorbulo &c. ita ut si morborum genera a principiis & causis peterentur , immensa foret classis hystericorum in rhorum.
i. Histeria perminosa Delii amoenis Acad. P 3 I. ea sus 3 nrmes malum issericum mentientes.
Mulier M. annos nata, in menstruis inordinata leucorrhoea , colica, cardialgia, vomitu Identiudem excruciatur , ischias ossis sacri , pectoris a gustiae, tumor abdominis ; inde concluditur ab
102쪽
va , castorina , balsamica, temperantia , sed frustra; tandem adhibito purgante glomus vermium ejicitur per anum , quo facto sanitas redit. Duo alia exempla hysteriae a vermibus lumibri- eis & ascaridibus excitatae refert ili. Delius. Cardialgiam, colicam , ileumque pro hypo-ehondri eos syndxome habuere Medici,& omnia
vermibus alvo, cretis cessaVere, idem 3 i. Σ. seria chromtica Raulin. cap. 13. Sydem Lam. proce F. integra Huic calamentorum retentio ansam praebet; ve rum haec retentio in Viraginibus quandoque Jaysteriam pisthoricam excitat, antequam chlorosis accedat, imo cum plethorae signis, ut faciei rubo
γe , pulsus plenitudine , Vertigine, dyspnoea , Min hoc casu a largis' pluebotomiis vidi hystericas natas, & phlebotomias non merito reprobat Syden hamus in hysteria, quae tantum in quibusdam hysteriae speciebus nocent ; in plethorica
Clim vero pallor faciei, labiorum livor, pedum cedema , inappetentia , lassitudo , dyspnoea
ad levem scalarum ascensum , cardialgia, cepha- Ialgia , crurum gravitas i accedunt, tunc praemissa una phlebotomia & una alterave catharsi , maditialia usurpanda sunt, vel mitia ut juscula cum radicibus aperientibus atque nodulo rhei & limaturae martis ana drachmam unRm continente , qUMjuscula per novem dies citeranda, dem limatura ferri ad grana octo intra offam per mensem est re- Petenda , & si virgo sit temperamenti calidi, sicci , biliosi , aquae ferrugineae aestate per ΠOVem dies ad libras quatuor vel sex sunt assiimendae, praemissa & subsequente eatharsi.
103쪽
Si vero talorotica sit mollis, laxa , tunc juscula fortiora , pillulae emmenagogae , Opia tae martiales sunt a)hibendae , aquae thermales etiam autumno vel vere per triduum bibendae, sit salinae sint, aut saepius repetendae, si sulphureae. . Jusculis incoquentur radicum rusci , rubiae, dentis leonis ana unciae una, rhei & limaturaeferri in nodulo ana drachma una, quoriS triduo renovanda , folia cichorei, horaginis , flores cheiri , calendulae cum cinnamomi frustulo.
Bolum ingredientur croci martis grana decem pulveris sennae , rhei, salis absinthii, jalappae, diagridii, m inae , croci, cinnamomi ana granae duo ; castorei, assae foetidae ana gran. I. cum . sy-rupo de cichorio , vel defloribus persicorum fiat bolus quovis mane per novem dies sumendus su perbibendo jusculum seliis cichorei alteratum. Simplicius est ex limaturae martis & cinnamomi PUlVeriS ana gran. X. ac myrrhae vel galbani auceastorei pulverati gr.EIV. ac alternis diebus addit scammon11 granis tribus parare bolum; his succe dant aquae belli lucanae per triduum potae ad librasc
In delicatioribus aquae sulphureae calidae , Ut d es Caute is, Bagnauti, S. Laurent positim ebita per triduum ad libras quatuor, dein quarta die angrediatur balneum; ex illis aquis iterum bibat Herum balnea usurpet, & sic alternis vicibus pep
fetia Synentiam1 a morbis aeutis reptam erue
In hac specie robur est quantocius restituen him ope V1ctus fortioris , aromati sati, Gupepti; tinae , ova sorbilia , ossae ex carni is gallo
104쪽
io 4 GENERA ET SPECIE sbovis &c. quibus restaurentur Vires, missis loribcatharticis, phlebotomia imo clysmatis , usque quo aegra possit lac integrum caprinum vere, as1-ninum autumno , aut accinum quavis tempestate assumere servatis servandis ; diaeta vero lactea non
istium abigit hysteriam , sed etiam si a longis me-norrhagiis immineat, ascitem fugat & vires reficit; si tamen ventriculus huic ferendo impar foret
praemitteretur decoctum ex rhapontico vel myr balanis cum syrupo de cichorio compossito & ma na , atque paulo ante lac, bolus absorbens ex te Ta catechu , oculis cancrorum , creta, coxalliis de
Si leucorrhoea hysteriae fomes pendeat ab his inorum acrimonia & viscositate, quam siecitatem Vocant , praemissa Unida phlebotomia, cathartica mitia sunt usurpanda , maxime ex aquis mineralibus acidulis dictis, ut Vasi , HAMA, Loδενα&c. dein juscula pulli refrigerantia cum nodulo
seminum frigidorum , foliis pimpinellae , agrimo niae , radicibus pentaphysti, fragariae , & pugillo
fumariae , vel nasturtii aquatici, sunt usurpanda indo ad serum lactis deveniendum eYtincto prius Iateris candentis frustulo e & ante haustum ser1 lactis praestat bolum subastringentem & ahsorbentem praebere , qualis in gonorrhoea veteri usuri' tur H si vero fit pruritus Vaginae , faetor fluoris , siccitas, pervigilium , aquae acidulae per noVem dies aestate sumendae, & dein balnea domestica
Verum si leucorrhoea pituitosa fuerit, ab obia tructionibus frigidis , & vasorum atonia pendens tunc praem1siis catharticis tonicis astringentibus duas vices & jusculis aperientibus, cum sim
105쪽
tura ferri, ineo, cancris fluviatilibus , radicibus aperientibus , foliis hederulae , pimpinellae, n mulariae, &c. ptisana ex levissimo camphoratae infuso , deveniendum est ad bolos stomachicos ,
tonicos ex theriaca , aurantiis , ZinZiberct, nuco moschata conditis , dias cordio, oculi S Cancrorum, malicorio, radice angelicae, terra lomnia, bolo
Armena, corallis rubris , gummi Arabico , quae excipiantur syriapo de rosis siccis ; sumat electuarii hujus drachmam semel vel bis in die per mensem superbibendo vini absinthii aut enulati pauxillum; vinum Hispanicum gentiana, angelica ,
absinthi' , centaurio , corticibus aurantii, cinnamomo infusis medictatum , ad aliquot cochlearia ter in die usurpetur. Conven1unt & martialia, ut Vinum tenue, album , intra quod ferrum , vel lapis medicamen'tosus , vulgo globus chabbas insusus fuerit, aquae ferrugineae Vallenses, ales enses, modo non ea Idosi sumantur & repetantur, ut hystericae vires ammmutas ulterius infringant; demtim ad lac etiam
rum abdominis , ut hepatis, lienis , pancreatris,
Differt a plethorica per pallorem cachecticum, Phlegmasiam , pulsus debilitatem frigus. Curatur Per aperientia martialia , tonicis amaris , stomacchicis juncta : si vero aegra sit temperamenti simillcal1o1 & sicc1, seu si humorum acrimonia, siccutasque adiit, ea sunt jusculis , sero lactis tempeήranda, addit1s millepedibus, croco, aqua ferruginea , huc pertinent aquae minerales spiritu re tere turgidae , caute tamen usIupandae martiales
106쪽
1os GENERA ET SPECIE s6. M titia libidinosa ; 'steria a semine aeri 9
retento, ovariis in arctis, Frid. Holmanni. Monialis illico sensum amittebat , & convellebatur toto corpore cum dyspnoea, dein ad se revertens exiliebat, & per cameram saltando currebat, inde laetas & obscoenas cantilenas, Verbaque similis farinae proferebat, vomitu bilis atrae pauxillum rejiciebat; mox sui compos facta ante- actorum erat immemor; clitoridis titillatio a barbi- tonsore limpudico instituta paroxysmum aliquoties solvebat: tales sunt plures hystexicae quas matrimonium sanasse dicituri; catameniis suppressis vel imminentibus turgent genitalia, calentque ; undo salacitas major; major ad hysteriam procli Vitas. 7. 'steria pomachica. Viae Raulinum cap.ri: bserid ab obstructione O virio Mario somachi. In hysteria stomachum male se habere vulgatissimum est ; hinc assinitas hysteriae cum hypochondriasi; verum in specie , de qua agitur, Praecessere vitia stomachi , & subsecuta est hysteria-
Soeloyria Galeni Isagoge libro sinition. quasi
Μ cruris turba f& perturbatio , species est reso-- lutionis , qua erectus ambulare homo non po-
Θ test , & latus alias in rectum, quandoque sinis- B trum in dextrum, vel vicissim circumfert; in-Μ terdum quoque pedem non attollit, sed attrahit, Μ Velut ii qui magnos clivos ascendunt: haec Ga-H lenus; si qua descriptione idem expressisse mihi Videtur quod Neoterici choraram Viti nominant. Cho ea fancti Vui, docente Syde amo , con-Vinsionis species quaedam est pueros , Puellas VQ
107쪽
a decimo aetatis anno ad pubertatem invadens ;prodit se claudicatione , vel instabilitate alterutrius cruris , quod aeger post se trahit fatuorum more , manum ejusdem lateris vel pectori vel alii alicui parti applicatam nequit 'continere in eodem situ horae momento ; sed in alium s1tum & locum convulsione distorquebitur quidquid aeger contranutatur, antequam poculum ad os possit admovere mille gesticulationes circulatorum instar exhibebit, non enim recta linea ori admovet, sed deducta a spasmo manu , huc illuc aliquando versat , donec tandem forte fortuna labris propitis apponens, liquorem derepente in os injicit, & avide haurit, dedita tanquam opera , ut spectantibus, risum moveret. Haec Sydentiamus Nullus est autem morbus hodie cognitus , qui ad si elotyrbem aptius referri queat quam choraea Vitio Sydenhamiana , quae mulitim diserepat ab specie tarantismi, cui hoc ultimum nomen aptius
Curatur jusculis leviter tonicis & cephalicis , infusis the1formibus ex floribus gallii , lutei, tiliae ,
hinhina , cascarilla, pulvere de :Gutteta , necnon aquarum thermalium embro chationibus ς aegros quatuordecim observavit & sanavit D. Chaptat. . Haen plures hoc morbo laborantes repe-t1ta electrisatione sanatos vidit. Curatio Sydenhamiana quoad phlebotomias &catharses nimium repetitas minime conducit sautem in pueris & puellis a me observatis, qui abh1s fument exhausti. Principium hujus morbi videtur in origine ne Vorum , & mentem aliquatenus non secus ac co
108쪽
1o8 GENERA ET SPECIE spus debilitare, quas enim vidi puellas hoc morbo
affectas cum aliquali artuum rigiditate debiles si mul & velut attonitas , aut mente imbecilles vidi. Ad idem genus morbi altera species rarissima ab Auctoribus praetervisa referenda Videtur, quam non aptius nominari posse putem quam scelotyrbem festinantem, seu festiniam. a Scelo Ue festinans I peculliaris scelotyrbes species in qua aegri solito more diim gradi volunt currere coguntur , quod Videre est apud D. Cariaquet, & observavit Leydae illustr. Gaubius Pa- tholog. instit. i. & in loquela haec volubilitas dicitur qua lingua praecurrit mentem. Video actu mulierem sexagenariam hoc affectam morho siccitati nervorum tribuendo ; laborat enim rheum tismo sicco , seu ab acrimonia sanguinis , dolores
ioctu a calore recrudescunt, a thermis non subi
'antur : ei praescripsi phlebotomiam, & praemissis rusculis ex lactuca , endi via , & collo arietis ,
lene catharticum , inde vero laesticinia. Esto assinitas cum scelotyrhe , choraea Viti; deest flexibilitas' in fibris musculorum ; unde motuS bre Ves edunt, & conatu seu impetu solito majori, cum resistentiam illam superare nituntur , Velut inviti festinant , ac praecipiti seu concitato passu gradiuntur. Chorsea Viti pueros , puellasve im Puberes aggreditur ; festinia vero senes, & duos tantum hactenus observare mihi contigit. Quam multos autem Videmus morbos , paucissimosque Observamus. De theoria & praxi nihil habeo quod dicam ; etenim sola experientia praxim cujus Vis morbi determinat , ex hac pro felici vel imfausto successu theoria dein elicienda est. Quid scelotyrbe commune habeat cum scoris buto non video, nisi hoc nomine scelotyrbe asthoniam scorbuticam quis velit intelligere.
109쪽
Jacob. Bontii Medic. Indiae Oriental. lib. a. ca . I. Mangeli Biblioth. prassi ubi Erasistrato hunc morbum fuisse cognitum asseritur ; Tulpii lib. 4. c P. S.
. Genus es: morbi spasmodici ideo beriberii seu OMis dicti, quia aegri gentibus retractis elevando
Crura tanquam OVes progrediuntur. I. Beraberis Indica Bontii libr. a. de Medie.
Cognoscitur ex motu tremulo manuum , P dum , & quandoque totius corporis, simulque sti Pore quodam dolorifico harumce partium, cum tactus obscuratione , aut hebetudine e dolor vero est similis formicationi quam apud Europaeos friagus in digitis excitat. His adde vocis exilitatem S raucitatem, ut vix prope assidentes aegrum loquentem intelligant; accedit non raro pectoris musculorum crampus , qui anhelitum , ac vocem intercludit. Hic affectus t halis non est, , sed chronicus curatu difficilis , principium procatharticum est frigus susceptum calente corpore; si pectus adoriatur , lethum non raro infert. Curatio exigit ut lympha frigore inspissata Te- solvatur & discutiatur. Cavendum ne aeger selecto assigat , exercitio quantum & cui potest, indulgeat, frictionibus utatur, fomenta ex herbis resolventibus adhibeat , ex oleo chamaeme
li , meliloti, potissimum petroleo litus instituat ;intus Vero , praemissa catharsi , sudorifica ex ligno guaraci, salsaparilla , china radice, theriaca, mia
110쪽
DO GENERA ET SPECIE s,&C. inridat1o adhibeantur. Vide curam in Europa a Nicol. Tulpio institutam observ. libr. η. a. Beriberia spuria Thom, Bartholini ; Beribe i , spurium ipsi dictum. Hic affectus non satis distincte descriptus imvasit mercatorem ex India Orientali reducem, eumque dimidii corporis a diaphragmate ad pedes stupore , ac debilitate , forte tremore conflictavit cum enuresi , simulque alvi constipatione, & doloribus abdomen & pectus molestantibus. Si desit in hoc morbo motus tremulus & anomalus e tremorum , is ad paraplegiam dimittendus via