De morte retardanda tractatio. Io. Baptista Vertua Mediolanensi Collegio adnixo medico authore

271쪽

mentis aciem obtundit, memoriam diminuit, animales facultateS ener uat, pituitosos humores multiplican. do,corporainfrigidat, & calorem innatum exstinguit instar ignis , qui si nulla aura ventiletur, extinguitur,somines insuper, calorem diutius concentrando, S pituitam generando, decolores reddit, pituitossis morbis nocet, & cachochimum corpus eF-cit. de tempore autem somni procu- radi agentes, dicemus somnum n Ce- turnum omnium praestantissim uim esse , siquidem naturali humiditate quiete sua animum in somnum dedu-Cen S, concoctionem omnibus modis absoluit ; sed interdiu captus haud omnibus est idoneus, tempus enim quo obdormiscunt ad absolutam ciborum concoctionein non sussicit, interrupta enim ante horam suam co- coctione a meridie resut gentes, subinde

272쪽

de aridos ructus edunt, &flatibus reis plentur, nonnulli vero fluxione ventris infestantur, nisi stet ex consuetudine , vel sum cienti somno usi, eluia modi mala effugiat; ptieterea dictus sonanus diurnus caput vaporibus replet, catarros, capitis dolores, & an ginas generat, humidos inducit morbos, calorem inficit, neruos enervat. segnitiem parit , febres amphimerinas 3t abscessus inducit, l& mentis stupiditatem affert: nolumus tamen dictum somnum meridianum ita vitii. perandum esse,ut nullus ei nullibi detur locus, quin nonnullis adhibitis cautionibus admitti possit, nam sic5suerus sit, si non siit ilico supra cibum, si capite n oti depresso somnus sat, si admodum non extendatur, si deniq; ab eo non fiat subita expergefactio , utiq; admitti poterit : nolumus parti

273쪽

metiendum hyeme & seitate , aut vere& autumno, nam Hippocrates primo aphorismoru decimoquinto unithyeme somnum longiorem esse , quo tunc temporis sanguis ad viscera colIigitur, alimenta copiosiora ii muntur, coit coctio fit validior, &inde vapor multus & suauis cum sanguine ad caput euolae qui mentem opprimit, S meatus occludit facultatis anima-

Iis,sccedit etiam frigus ambiens non permittens dictos vapores capitis dissolui, ut post somnum,nisi longo tempore vigilia sequatur; neq; dicendum a fite somnum. similiter fieri longum, cum talis' somnus sit potius

somnolentia quaedam ,nterruptata , quia eleuantur multi vapores ad nsnti & accensi ad caput propter malas factas digestiones . ob caloris acrimoniam , & plurimum potum tali

Diuiti.

274쪽

RE TARD AND A. et 3 3

mnus absoluto bonus, dici possit ,

nonnulla de dotanientium positione dicenda veniunt tityet scilicet primo pedi latus dextram: coli Ocgrua ho, ΠΣΟ , toto corpore , brach ijs, ac cruribus modice contractis, magis qui- .dem hyeme ad .calorem ventris at gendum, minus vere & aestate, capite parum eleuat O , rita ut . su per latus dormiens caput parem hulnero superiori serue altitudinem , dormiet itaque primum super latus dextrum

quoniam concoctio ventriculi a 'ca.

lore iecoris, adiuuatur , & facilius descendit cibus ad imum ventriculum , & in decur deducitur , aliu silenta citius in corpus distribuun- tur S alui leuitas acquiritur , ad finem autem somni , si expergiscatur , ad sinistrum latus se conuer tat, quoniam tunc dextri latexis tinus

expedit,competitq; frigidum haben- ibu S

275쪽

tibiis uentriculum,leuein trabentibuir tuum, Niocinori calidiori, sicuti s nus super ventrem factus maxime circa finem concoctionis, pituitam, quein ventriculo relinqui solet, tunc su- .perat ventriculi coctionem mirum in modum adiuvat ψ& calorem ini planatatum ventriculi conseruat; somnus

vero supra dorsum,seu supine factus, nullo modo probari potest , nam alimentum fluctuare, & sursum repere facit, alimentum tardius concoquit,

Incubum, Epilepsiam, Paratisim Apoplex iam inducit, & catarros multiplicat. somno deniq- vigiliam opponi videmus,qu si moderata sit,excitat summopere sensus, & vires dic

ponit ad exercendum operationes suas, & cum hoc mundiscat corpus afecibus & superfluitatibus; si autem immodetata sit, exsiccando,arridum corpus reddit, coctionem diminuit,

276쪽

RETARDANDA . 23Τ

spiritus resoluit , splendorem, S claxitatem corporis Corrympit, oculos Concauat, mentem tollit , S corpus in frigidat. haec dicta voluimus candiis de lector, ut medium in somno Sc vigilia iuxta praecepta tradita eligatur, quo mediante sanitas diu superstes

Te isanitioBe, ω repletione. Caput trigesimumsextum.

NAturam nostram in elemento

rum c5 moderatione tanquaἱn medio consistere, nullumque excessum immoderatum, aut defectusne euidenti noxa tolerare a medicis omnibus rationalibus in confesso h betur,& ideo non absque ratione, nimium omne, vet quod mediti destimat, hominis consistentiam dissoluere censuit senex noster Hippocrates,dum stcundo

277쪽

: as DE MORTE

cundo aphorismorum quinquagesimo primo ait , uniuersim atq; repente euacuare, vel replere, calefacere, vel refrigerare, siue quouis alio modo corpUS mouere , periculosum , quia, inquit , omne nimiu est naturae inimi cum, & quo mutationes 1stae maiores fuerint , periculosiores pariter fiunt minus'; tolerabiles, sic testante eodeHippocrate 3 .aphorismorum primo, dum ait, mutationes temporu potissimum pariunt morbos, ubi Galenus in comento vult dicta S mutation , Ut pariant morbos, magnas esse de- here, &subito factas. caeterum huius Tei veritas sicuti passim omnibus in rebus non naturalibus probari pol test, sic in repletione summa , & inanitione maxime elucescere videtur: repletio namq; vltimata sanguinis, ut ab humore omnium optimo ini-

278쪽

tium capiamus, nisi quamprimum d minuatur , bone Deus , quid pericali non affert , vel enim vasa disrum puntur, aut calor natiuius su hir;&extinguitur; aut spannius auimalis

intercipitur & apoplexia a sanguino superueniuet. non mirum: igitur si tuta iuscemodi repletio tantopere damo natur ab Hippodratin primo aphoris morum tertio in dumiait 'abilius exercitatorum qui ad summum bo nitatis attinguntaperieulosi Sc. quia scilicet necesse est ve 'morbo a: se ludine corripiantur: nisi quam prismum diminuantur: quod si replevi

sanguinis gaudabilis qui theis nu

vitae habetum, tantum pexiculi, an se continet quil de . repletionerorum humorum aut ciborum viqiuaut a natura alieni sunt, aut numdum superati , spectandum erit: in aliud profugo nihil , quam; mors propin-

279쪽

propinqua: homines namqi sensuune inculpato' pertes non modo insanitate diu vivere,sed ne paucos quidem die siluere possuri r retitio est; si vita hominis in calore innato , ut di ximas, potissimum consistit, qui calon spiritibus tanquam instrumentis ad vitam producendam 'titur, spiritus vero in sanguiue laudahili, & inculpa tostiam suam incipue tenent, hiennguissi non adsit', ita & ipsa haud essepoterita cib-mr autem ultimat

aesetio sil peu dongam; inediam non

superetur, cruditatus necessarro,calorem naturalem sus arido , gignere

eacho mimiae mihi plicanturiati e Utauctiones' mimducuntur, aut liem etiae concitantus, aut deniq; colirico passiones superueniat: summa hactenus repletione reprobauimus,ad qua

280쪽

saepius accedere videntur, reliquii est nunc de inanitione verba faciamus, S primum videamus in Galeuo secti, do de natura humana , an verum sit, quod nonnulli temporis sui homi de prob arte tentaru nt, inanixi op eiici cet morborsi causea ia0n est quia q9 habeanti cinu-m-m obm

etur; nam facillime ex quacunqko tua D ne restigerantur scistim exuruntur i,i us3 ii inii nullo serme negqtin corripi intur,

4ra, Hoeror, vigilia quoque tates morbos inepte leui de caui, po si unt; non animaduerterunt pgri-.ter quod scriptum fuit ab.Aristotele libro de longitudine S breuitate viviet calcem versus, dum ait, extreme; s ieiu-