M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

41쪽

Roberti Titi j Comment. 79

pus incidat, unde illud Maronis . Ante focum i frigus erit, si sis, in umbra de messe, oliuitate videndi sunt Rei

rusticae scriptores, Cato, Varro Columella, caeteri nec praetere idus est Caelius Rhodi ginus lib. s. c. 6. De anni partibus in Vniuersum plura inuenies apud Ovidium in Metamor. nte dabit Nam sic Virgilius 'Primus Vere rosam , atque

AHtumno carpere poma ergo cuncta versa vice procedent, atque ideo confundentur. Perge puer Timetas enim iam canere desierat Placatus Apollo Minime iratus, pium cantando aeques Dominam perducat ad υrbem Sic infra Ecl. 2. dominam per--

venit ad urbem Calpiturn Tityron D luis dominam deduxit inorbem. Horat. Od. 1 . lib. . o tutela pressetis Italiae, dominaeque Romae . idem de . eiusdem libri Romam im cipem νrbium appellauerat potest autem hoc dictum accipide ipso met Nemesiano, cuius nomen in carminibus pangendis adeo iam innotesceret, ut Imperatorem adeundi, inque eius gratiam se insinuandi spem iam concipere pollet. Prehens tibi fama Potens , fautrix, nam cui presentes adsumus, eum omnino iuuare studemus, 'ut fauent, presentes adeste consueuerunt. Virgil. tam presentes alibi cognoscere diuos S in Georgic. Et os agrestum , pro ianumina, Fauni rursus Pon tamen vlla magis presens fortuna laborum est. I in Aeneid. Tu Dea tu presens nostro succurre labori. Rumpens livoris nubila plena Nam qui alios magno interuallo antecedunt, inuidiam superasse dicuntur, hinc Sallustianum illud. Gloria inuidiam vicisti. Horat inuidiaque maior Vrbis relinquam rursus alibi. Et iam dente minus mordeor inui-dor neq; hinc abludit illud eiusdem . Inuidiam placare puro virtute relista insignis locus extat apud Plutarchum Commentario in a. Eόνου iug/ιλιόου ad hanc rem intelligendam valde accomodatus , quem illic inspici volo: Ampens aut cm dixit noster poeta significanter.' sic Propertius . Hac xit, hic rurata manet, rumpantur iniqui ouid Rumpere liuor dux.

Sed iam sol Hunc locum ita variavit Ecl. 1. Frigi ius 8 y tiis donec descendere suasit Hesperus, ct flabulis pastos inducere

tauros . Virgilius autem dixit in eandem sententiam . Etiam summa procul illarum ci mina fumant; Maioresque cadunt altis de montiJusvmbrae . caeterum quod hic Nemesianus mimili culmen vocat, idem Maro Verticem appellasse videtur in Ge- Orpic.

42쪽

orgic. Praesertim se temperias a vertice Ayluis Incubuit rq ttamquam non ignoro carmen hoc aliter a Victorio contra Serui grammatici sententiam exponi idem Aeneid. I. Ipsum ante oculos ingens vertice pontus In puppim ferit ac multis interiectis sic vertice crii. Constitit consule ad hanc rem alicubi Synesium in Epistollis Arrianum in descriptione Maris Euxini Flumineossuadens Non dubium, quin ita legi debeat, non fulmineos praeceptum vero Columellae quoque testimonio

comProbatur.

Interlocutores

ORMOSAM Mnacen puer uacus,

puer Alcon Ardebant rudibus, annis incensius uterue Donaces Venere uriata mente ruebant Hanc, cum vicini res in aggibus horti Carperet, se molligremium compleret acantho, Invasere mule Venerisq; immitis terq; Tumprimum usta carpebant gaudia furto. Hinc amor, o pueris Iam nonsueritia vota. eis anni ter quinq; hyemes, m cura Iuventae. e psquam Donacen duri clausereparentes, Et non tam tenui lotae vocesonarent, Sollicitum, ore tinguis onus, improba cervix, Sue uss rubor crebro venies tumentes Tum vero ardentes ammati et Toris Uus Carmin bas, uni parant releuare querela. Ambo aevo, canturi pares, nc Hsare forma: AmPogem leues, intonsis crinibus ambo.

Altera.

43쪽

Alternant Idas calamis, o versibus Alco. uae colitis Las DGades, quae s antra Napaea, Et quae marmoreoperi Naiades dasicatis Littora, purpureos alitis pergramina ores, Dicite quoprato Donacen, qua forte sub umbra I ueniam, roseisstringentem ilia palmis 'Nam mihi iam trini perierunt ordine soles, Ex quo consueto Donacen expectosub antro. Interea tanquam nostris amen amoris. Ho oret, aut posset rabidos medicare rores,

La meae trinis tetagerunt gramina vaccae Luciferis, nudosi biberunt amnetiquores ζ. . Siccagortarum lambentes hera matrum Stant vituli, o teneras mugitisius area complent.

Ipse ego nec molli iunco, nec vimine lento Perfeci calathos cogendi lactis in sius. m. tibi, quae nostri, refram 'scismiste iuuencas Esse mihi; nosti nunquam mea mulctra vacare 'Idas id ego sum Donace, cui pe dei ios uia, nec medios dubitasti rumpere cantus, Aia anter calamos errantia labra petist. Ehu nusia meae te tangit cura salutis. Pastidior buxo, toti millimus erro. Omneis ecce cibos, ct nostripocida bacchi

Horreo: nreplacido memini concederesnoo

Te ne e misero mihi lilia nigra videntur, Pasgentes rosae, nec dulce rubens facinthus, Nusios nec myrtus, nec Lurus spirat odores At tu silenias, o candida lilia fient, Purpureae rose, tum dulce rubensi acinthus. Tum mihi cum myrto laurusspirabit odores. Num dum Pallas amet turgenteis anguine baccas, Dum Bacchus viteis, deus sestapoma Priapus, ea uota Pales Idas te diliget unam. Haec Idas calamis, tu, quae responderit Alcon,

Versu Pharbe refer sunt Arca carmina Phoebo.

44쪽

ri In Bucolica Nemesiani.

ΑL C. O nuntana Pales, o pastoralis posio, Ein oram Diuanepotem, es nostra Dione, Quae iuea celsa tenes Ericis; cui cura iugaleis Concubitus hominum totis connectere sectis: id eruid cur me Donace formosa re uis Munera iam dedi, noster quae non dedit Idas: Vocalem longos quae ducit Aedona cantus p ubae, licet interdum contexto vimine, Musa Cum paruae patuere fores, ceu libera ferri Nouit, se agreIteis inter volitare volucres Scit rursus remeare domum tectum sibire Viminis, se caueam totispraeponere tuis. Praeterea tenerum leporem, geminas palumbes

per quae potui luarum premia misi.

Elpou haeoDonace nouros contemnis amores 'Forsitan indignum ducis,quod ruficus Alcon Te cupiam, qui mane boues in pascua ducam: Di , pecorum pauere greges formosius posio ,

Pan doctus Fauni vates, sepulcher Adonis.. in etiamfontis peculo me mane notaui, Nondumpurpureos Poebus cum toggeret orbeis, Nec tremulum liquidi plenderet lumen in ndis. odvidi, nusta tegimur lanugine malas, Pascimus se crinem . Nostro formos uer Ida Dicor c hoc ipsum mihi tu narrare solebas. Purpurea laudandogenas, o lac Iea costa, Ati hilares ocidos, si formampuberis aeui.

Nec sumus indocri calamis cantamus auena,

Ea diui cecinereprius qua disice locutus Tityrus e fluis ominamperuenet adurbem. Nos quos lepropter Donace, cantabimus urbi Simodo conferas inter viburea cupressos Atq; interstino cor tam frondescere sis. Sicpueri Donacentosi ὴ sole canebant:

45쪽

COMMENTARIVS

In Eclogam Secundam .

ORMOSAM Donacen Calphurnius sic. . Intactam Crocalen puer Anacus , puer Idas, Idas lanigeri dominus gregis, acus horti, ι-

texere dissi utrumq; tamen ad illius Maronis imaginem factum est. Formosium pastor Corydon ardebat Alexim: Quamquam de nominum impositione haud ita curionis este consueui in huiuscemodi priae sertim argumeto, quod in m a nibus habemus, dicam tamen Donaci nomen inditum 'ideria calamo, de quo Pliniusdib. 16. cap. 36. Astaco Vero a pisce, citius nae minit Athemaeus lib. . at Donace nomen indidit uniuersa Ecloga in codicibus Florentiae excussis RPAdibusq; annis Puerili aetate , vel tunc primuim Amoris faces experti. Ouid. Hinc Amor amborum tetigit rude pe Ius auct or Elegiarum, qua Corneli Galli nomine circunferuntur. Pondum quidsit Amor, Nel quid Venus ignea noram; omquebar potius rusticitate mea. Furiata mente ruebant Abundantiam amoris denotat, quae saepe in furorem conuerti solet unde amor furor a poetis nuncupatur Virgo Vriturinfoelix Dido, totaq; agatur Urbe furens. idem quoq; furiatam mentem dixit furiata mente Coroebus.

Claudianus furiatum pectus de Raptu Pro serpin Hanc cism vicini Puellarum studium indicat, quae in flori bus legendis, ipsisq; in serta nectendis plurimum occupantur. Horatius de Europa loquens . Nuper in pratis ludio saporum, O Debitae Amphis opifex corona. reliqua . Virgil. Fallentes violas, summa papauera carpens. Molli gremium Virgil. Et molli circum est ansas complexus acantho quod ex Theocrito sumptum est Idylli rursus idem Maro in Georgicis . Ille comam mollis tantis tondebat acanthi herbam hanc nos Vulgo brancam sinam, vel hircinam appellamus Veneri limbutus Spectabatur in uno codice mitis,qialoci

46쪽

14 Bucolica Nemesiani.

& ita hi tibiis alijs dein do reperi signiscat aute in hoc loco

poeta Astacum, d Idam Veneris muneribus obe undis minime, vel vix iam fuisse pares, unde statim subiicit . cir pueris iam non puerilia vota vel immitis valet impatientem dc quas efferatum ob amoris impotentiam : vel est epithe tu in Veneris Horatiano illi respondens . desine dulcium Mater saeva Cupidinum vel immitis, quod talis deinde futura esset, qua ratione per pe epitheta surpare poetae consueuerunt Virg. Writuri oelix Dido sed imbutus Veneri, valet initiatus vel dictum est,

quomodo a Cicerone . Pleriq; autem parentum praecepti buti ad eorum consuetudinem , more*; deducimur. Dulci carpebant gaudia furto Sic plerumq; amatorum uitates nuncupantur, eo qubd secretas eas esse cupiunt maios, inquit ille celari vult sera furta Venus . Maro Martiueq; do los, ct dulciafurta Catillus ad Lesaiam . Aut quam sy tera uiara, cum tacet nox Furtivos hominum vident amores Tibuli. Vens ris per dulcia furta Valerius Cato in poemari , cui nomen Dirae . Dulcia cum Veneris tirarus gaudia primus Dicerer Ouidius os Venerem tutam, concessaq; furta canem Hs. Iam non puerilia vota tulenum , aetateq; confirmatorum non puerorum opus est Veneris exercitium, itaq recte Ovidius iuuenile opus appellauit. Ergo ubi concubitus,e opus iuuenile petetur quamquam inquit Horatius. Et centum puer astium Ἀatdflignis rei militiae tuae. Queis anni ter quinque hyemes Ita plerumq; annos dinumerabant veteres Virg. o taliquot mea regna idens mirabor a stos per aristas enim messes, per me si es annos ipsos intelli git duplici figura, metonymia scilicet, lynecdoc he. CatulLSmyrna fi Cinnae nonam post demq; me Iem, J Nn coepti, n0namq; edita post hyemem quia enal. Sic multas h*tmes, atq; 020-ge a vidit ollistitia Seneca iunior in Oedipo decima ι- ρο- titur eges dein Thebaida bruma th posuit nives, Et tertiatam talce decubuit Ceres id e Troade dicies nivibus anuit Ide tris P udata rogis, ct Sigeis Trepidus campis decres secure Meforari fas alibi non semel. Petronius Arbiter. Iam d cl-m moesos inter ancipites metus Phrycis obsidebat missis . apud

Op noctem time annum denotat cur autem haec dinuinerandi ratio apud illos inualuerit:docet Suida s. m. o in atq;

47쪽

Roberti Titi Commerit. 21

tq; haee quidem, quo ad verba pertinet oub ver ad mentem poetae attinet, sic ait Aristoteles de Historia animalium.

Duri clausere paretes Ide, Iuri, quia clausere: sic Horatius. Donarem pateras grataq; commodus censorine meis fra fodaliabus . de quo loquendi genere plura olim adnotauera in meis

libris Locor controuers 1 quos sim petulanter admodum inuectus esset Burdo quidam Galloi talus, coactus fui dignitatis meae tuendae causa, atq; adeo ipsius veritatis amore pares Vices e rependete, quod feci inuitus, sed necess ario, ut puto, consili, in ea porro defensione plura de hac phrasi obseruaui, quam fungus ille non capiebat, licet neminem parem sibi in eruditione esse iactitet: sed redeo ad rem nostram: puellam claudetem durum hominem appellauit etiam Ouidius, hoc est asperum, molestum Dure vir imposivo tenerae custode puellarii agis nec aliter Horatius . t piger anuus Pupillis, quos dura premit curiodia matrum solent autem parentes Virgines iam nubiles diligentilis custodires nec passim , t antea, cum pueris Versari permittere; iuit vero tempus , quo timor hu-xusmodi procul aberat, id adeo ut redeat summis votis expetit Tibullus dicens Vultus erat custos, nulla exclusura dolentes Ianua; si fas est , mos precor ille redi. sed certe virgines id aetatis cir stodire debere docet Aristoteles de Historia anim his

qua. auctor Elegiarum , qua Cornelio Gallo tribuuntur. Podagogus adit me, illam trinissima mater Seruabat. Et non tam tenuisito Asperam arteriam accipe, per quam vox emittitur , ac de voce quidem , quae ad hunc locum intelligendum necessaria .esse iudicaui, haec sunt Aristotelis verba in Problematis , quaerebat autem illic philosophus, cur vocem emittant acutam , qui expertes seminis sunt, ut pueri, mulieres, decrepiti spadonec grauem autem viri, qui firma sunt aetate, ac exitiam quaestionis expedit, ut dicat ' καία et 4, γραι -

κώβ ω. t dit ox ἰλ reliqtia, quae ibi sequunturi ex quibus verbis

48쪽

Verbi, Acile etiam cognoscittir, cur poeta dixerit tenuisse , nam tralatitio sti mptum est a re propria, de qua Gratius de Venatione inquit . Prima iubent tenui nascentem iungere filo Limbum ac rursus Circum labra sequi, tenuique includere filo. sed Midem Aristoteles quippiam tradit loco superius indicato, quod ad hanc rem intelligendam plurimum. confert, id adeo apud ipsum inspici poterit, nam ego breuitatis causa non

Sollicitumpi foret vocis mutationem , tuae circa deci

mum quartum aetatis annum contingere solet, cuius rei causam pluribus verbis prosequitur Alexander Aphrodisiensis siue mavis Trallianus problemate illo, quo quaeri τιτος

lim, ne sim longior poterit tamen idem fortasse referri adamanti iam hae stationem, sicut ali a quae sequuntur amoris indicia, de quibus uenustissimum extat Sapphonis carmen, quod Catullus pene ad verbum expressit Flaccus quoq, non uno in loco huiusmodi indicia sua uillimis carminibus prosequitur sed omnium .venusti stimum est Valeri Aeditui epigramma, quod alicubi citat Gellius iide etiam Heliodorum. in Historia Aetiopica . . . Improba ceruix Audax elataci Virgil. Improbus ille puer. Propertius. Donec me docuit castas odisse puellas Improbus Ces phurn. Improbe te Lycida Graeaee idem Valet VOX κακυ. Sussu usq; rubor Amoris indicium morat. Tunc nec mens mihi , nec color certa ede manet Tibuli. Sed nimius luteo corpora tingit amor. adi Hesiodortim,&Achillem Statium. bus, dulciq; parant Est enim curarum non leue solatui in ipsi doloris conquestio hinc dicet Ecl. . Cantet, amat quo qui clo; lauanto carmina curas . Virg. I a caua solans agrutestudine amorem . The'critus in Cyclope. οὐδε ηο ν εω m. summus noster Lyrmen. be cantando it dolor si discerba consule auctorem Problematum, quae Alexandro Aphrodisiensi

Vulgo tribuuntur.

Amb aeuo Ex Virgilio, sciui alia multa est. n. apud ip-ocru sumpsit, cum haec sunt Idyllio quopia . di m , nis

49쪽

Roberti Titi Comment. 27

Atq; Iub hac platano Calphum. Quidue sub bae platano, qua

garrulus strepit humor . Inferiasatione sedes 'Marmoreo pede Hesiodiis in Theogonia appellauit Thetidem ἀργυρα id est candidis pedibus insignem a candore illius metalli, Tibullus sic. Vinclaq; de niueo detrahet ipse pede .

idem intelligit Nemesianus hoc loco, nam marmoreum Valet Candidum apud Latinos eadem figura Naevius Cypria Iliade referete Charisio Collum marmoreum torquis gemmata cor*nat. sic etiam Virgilius . Tum quoq; marmorea caput a ceruice reuul sum Gurgite cum medio portans Oegrarius Ebrus Volueret. Lucret caerula quae sint Nunquam in marmoreum possunt migrare colorem . Ouid in Fastis. Aurea mirmoreo redimicula demite collo. Metamor. Quas ubi marmoreo detersit pollice virgo. De Nymphis cosule preter alios Lili um Gregoritim Gyraldsi. Stringentem lilia palmis Carpentem: Virgil BucoL Hic ubi densas Agricol stringunt frondes. in Georgic nunc stringe comas, nunc brachia tonde rursus. Sed tamen o quernas glandes nunc Hringere tempus, Et lauri bacchas roseis autem palmis , id est pulchris . Virgil. Dixit, cr auertens rosea ceruice refulsit inquam etiam significationem usurpatu quandoq; scimus pur

Trini perierunt ordine siles u επὶ νυώια, pro eo, quod est, iam tres dies elapsi sunt. Virgil. Hydego cingos cantando puerum memini me condere Ioles 3 in Maiori poemate Tres ade) incertos csca caligine soles Erramus pelago . sic etiam Graeci, D. usurpanici caeterum ex amantium affectu dictum est, quibus vel minima mora longissima videri solet: hostiria apud Te rentium Eunucho Tandem ego non illa caream, sis opus, vel totum triduum Par. Hui niuersum triduum' vide quid agas in nostro verbis ordine hunc astectum exprimit.

I, ulla meae trinis Virgil PVo ulli pa flos illis Nepe diebus Frigida Daphni boves ad fluminat nulla neq; amnem libauit quadrupes, necgramini attigit herbam quod ex Theocrito sumptu constat: -- βολ ω ποτὶ τρω οἰ γλκlὶυμ α ἡκοντι κα

Mugitibus aera complent De equis ita inquit Virgilius Georg. 3. O altum Pelion hinnitu fugiens implem acuto. Eclo. 6. Proetidc simplerunt falsis mugitibus agros.

50쪽

, In Bucolica uitae starii.

Molli iunco Sic etiam vocat Maro mio tu aliquid saltem potius , quorum indiget Uus, Vimiuibus,molliq; parascietexere iunco Propertius leuem psium appellauit iunco brassica νιn tu leui. imine lento Flexibili Virg. Lema; conuellere vimen e quod perdinet ad sente retiam , haud longe distat illud Theocriti ex

Calalbos cogendi lactis in sus J Tale quippiam significauit Maro dicens . 'in tu aliquid saltem potius , quorum indiget sus, Viminibus,molliq; aras detexere luco vide Columella lib. 7. c. 8.Scis mille iuuencas Mutuo sumptum a Virgilio , qui porro

a Theocrito urerulum accepit Latinus poeta inquit. Quam diues pecoris, nive quam lactis abundans; ille meae Siculis errant in montibus agnae r ac mihi non aestate nouiιm, non frigore defit . Laeci autem verba sinat haec. A ' ἀυτο φῆ te ζα , - ναχ λια βό ησυ . . κ' του , τὸ κία τιςρν μελλο ιο, νήλ. νε . .e ς λε ηε res no e . ἰχμώ-at Mem . τι σοι δ' una φαχχε sic E. . quos locos imitatus etiam suit Ouidius Me tam is, sedi apud Horatium ita reperias . Te greges centum,SIcutaq; circum Mugiunt accae . vide tamen quae adnotauimus ad Calphurnis togam secundam.

Idas ego ille sum μικτικα, . Haec eadem sententia apud Calphurnium totidem sere verbis expresta reperitur; ipsius verius in propinquo statuam, ut conferri possint ait igitur. Ille ego si Lycidas, quo tu cantante solebas Dicere Ioeacem, cuidustia Dp dedisti Oscula, nec medios dubitas rumpere cantus, Atq; intcx calamos errantia labra petit. Erranata labra petisti Ouid epistola Sapphus ad Phaonem. Cantabam, meminι, meminerunt omnia amantes cula cantanti tu mihi rapta dabas. ramorum lib. 2. Haec quia dulce canitctitq; facillima vocem, inscula cantanti rapta dedisse velim erran- autem modo hunc, mod illum calamum percurrentia

quod ex Theocrito exhressium est ira in λόμ, ' να-

' Ab insigni eius ligni pallore impotenter

amantis habitum exprimit, Vultum, inquam, horridum exan- lib. I

SEARCH

MENU NAVIGATION