M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

Roberti Titi Comitient. 29

lib. r. buxdiq; simillimus ora Pullo obit auctor earminis ire Priapu. I uis aridis paula pass, Buxo pallidior nouaq; cera

Marciat. Et non recenti pisidus magis buxo Irus tuorum tempo- νωπ sequebaris hinc Aptiles iis , at ille inquit modicum commoratus, refert sese, buxantiq; pallore trepidus mirasuper conferuus renunciat Cattilliis dixit. Ῥnt. .epe magis fulgore expa luit auri. Hospes inaurata pallidior natui Tibtilluc Parce precor tenero: non illi fontiea causa estis Sein ius luteo corporaringit amor Ottidius sic Concidimus macie color erisiue sangui ne, qualem In pomo refero mente suspem o. reliqua loquitur sdippe d e seipsa violae etiam color in amantium vultu

impressus visitur. Hor. O quamuis neq; te uetera , nec prcces, N.ec tinctus viola pallor amauitu autem violarum plura

sint genera, hic tamen de pallidis intelligit Nemesianus. Vir gilius sic tibi candida Nais Palientes νιolas, si mra papauera carpens Columella. Tunc quae pallet humi, turm findens urpurat auro Tonatur Ioles Theocritus certum quoddam ge

εκη c. Propertius simpliciter Perditus in quadam tardis patre

cere curis.

Pocula Bacchi J Vini, nota figura Terent. Sine Cerere, crEaccho friget Venus Virgil. Implentur eteris Bacchi , pinguisque ferinae Concedere somno Eodem epitheto quietem ornauit Virgilius Aen. I. At Venus Ascanis placidam e mcmbra quietem Irrigat intelligit autem somnum ipsum; sic Aeneid. s. placida laxarant membra quiete Sub ramis fusi per dura sedilia nautae sedis soporem quoq; Aen. placidum carpebant membrasoporem Corpora per terras. lib. 8 placiduraq; petiuit Coniugis ι usus gremio per membra soporem est autem hoc non leue ex multis, magnisq; amatium incommodis, viso num oculis videre nequeant, quod in Didone expressit Virg. haerent infixi pectore ustus , Verbaq; , nec placidum membris dat cura quietem . Ouid. Nec semn facιles, ct nox erat annuam his , Et gomitus nidio lata dolore dabam . Calphurn. Dum flet, excusio dispergit luminasomno. de α μαυια vide quae adnotauimus in nostris Locis controuersis, ac deinceps in Assertione

pro eisdem aduersus male uolum illum obtrectatorem, qui se Gallum finxit, cum re vera sit vilis quispiam Burdo in agro Patauino ortus ex infima fetc hQminum.

52쪽

3 In Bucolica Nemesian 1.

Tesine Totum est Calphum ij, qui Millud statim subijcit.

Nec sapiunt fontes, acescunt vina bibenti; At si tu uenias, iam candida lilia fient, Et sapient fontes, di dulcia in bibentur. non absimilis locus est in Theocriti Βωκολίας- rosas autem pallentes sibi videri ait, cum alioqui suapte natura, aut candis dae, aut purpurea esse soleant. Horat. Nunc qui color est puniceae flore prior roses Virgil cum primum cranina coelo Tuniceis inuecta rosis aurora rubebit idem in Copa Sertaq; purpurea lutea missa rosa Martiat. sanis rubeant aemula labra rosis. Dulce rubens hyacinthus Virgil. Munera sunt lauri, strauerubens hyacinthus alibi mollem, ferrugineum alibi nominauit. Candida lilia ent Ita, ut reuera sunt, mihi esse apparebui. Calphurn. At, se tu venias, iam candida lilia fient sic propemo

τερα lilia peculiari epitheto nuncupantur a nativo ipsorum colore. Properi. Et circum irriguo surgebant lilia prato candida purpureis mi Ita papaueribus. . Lilia non domina sint mans alba mea. Saepe tulit blandis argentea lilia 2 ymphis idem fusius obseruaui ad locum Calph urn ij. Candida qu eIius. cum myrto Qui quidem ex duabus illis plantis una positi S, atq; 'coniunctis suauissimus excitari consueuit dicente Virgilio. Et vos. lauri tarpam, te proxima myrte, Sic positae quoniam suaves misicetis odores quod ex quarto Theocriti Idyialio sumptum videtur. Nam diis Pallas Dum quis'; Deus propriam, sibiq; dicatam amorem amabit, quam videlicet semper amabit Pallas autem oleam in delicijs habere fingitur, utpote arborem a se primo inuentam ex notissima fabula Virgil oleaeque Minerua Inuentrix Bacchus vitem . idem Populus Alcidae gratissima vitis Iaccho Priapus hortorum custos creditus est, unde ipsius

curae poma demandata fuerunt ab antiquis Vir il Sinimi laetis, ct haec te liba Priape quotan vis Expectare fa es , cultores

pauperis horti Tibuli Pomosisq; ruber custos ponatur in hortis, Terreat ut atras falce Priapus aues . extant plures lusus in huc 1 erit quom prellii circumferuntur de Pale sic ait vir rit. Ipsa Pales agros, atq; ipse reliqis Apollo eumdem ancini C. - ς pressit idem poeta . Haec tibi sempererunt, cumsolemma ota Medd a Nymphis, oecism lustr. bimus

53쪽

Roberti ThisComment.

tim res agros: Dum iuga montis aper, fluuium dum piscis amabit.

Dumq; thymo pascenturves, dum rore cicadae, Semper honos, nomenci tuum, laude a manebunt sed & alibi ita elimdem variauit. In freta dumfluut current, dum montibus umbrae Lustrabui, convexa polus duin ydera passet vocat autem Nemesianus bac- csis ture entes sanguine, quomodo quidam vetus poeta arborum sanguinem dixit sticcus enim in pomis, Marboribus propor xione quadam sanguini respondet in animantibus 'unde ius cris Bibliis sanguinem vitae pro vino ipso reperias Haec Idas calamis Dixerat enim superius . . Idas calamis, Nersibus Alco id est Idas ad sonum calamorum haec concinebat est autem imitatio Virgiliana . haec Damon, vos quae responderit Alphesibos Dicite Pιerides Aurea carmina Phoebo J Pulchra instar auri, vel preciosa , .

ridum dicti sunt pecudu greges, quos exquisita pulchritudine puellae Hesperides alerent, quae ob decorem a poetis aure edicta sunt, quemadmodu/ Venerem ob egregiam formam auream appellant, auctore Diodoro lib. . Callimachus sim

O pastoralis Apollo J Ab eo, quod Admeti gregem ollim pauisse creditus est hinc Virgilius astorem ab Amphrys eundem appessat, quamuis ali ter de hoc cognomine sentiat Macrobius, ad poeticum certe figmentum allus Tibulliis inquiens , auit Admeti tauros formosus Apollo: de seipso loquens Apollo apud eundem poetam . . Me quondam Admeti niueas pauisse iuuencas 2 ο eum anum fabula ficta iocum. Ovid. Ipse repertor opis accas aut me eraeas Fertur in parua delituisse casa . Seneca in Hypolito Thessali Phoebus petacoris magister Egit armentum positoq; lectro Impari tauros calamo vocavit meminit etiam huius fabula Horatius in Odis.

mina a pastorum ossicijs ducta sunt. Calphurn. Aut foecunda Tales, aut pastoralis Apolloci ex Graecis sic ait Callimachus.

54쪽

In Bucolica Nemetianti

minerunt etiamdiuitis fabilia Homerus, Pausanias, alij, quo hic referre non os opus.

Et nemorum Sylvane potens miti nemoribus praees Horata Sic te Diva potens Cypri, Sic fratres Helenae .lucida fluera, Ventorumq; regat pater: rursus alibi suspendisse potenti Vestia menta maris Deo . nec no alibi Phoebe, luarumq; potens Dianaia Virgae Vimbormnq;facis,tempestatumq; potentem: . Dii maris, terris, tempestatumq; potentes , valet enim ubiq; ἐγκρατοῦν , κυριον; alii καπὰ τω συγκοποῦν dici volunt pro eo, quod estis siens torrb de Sylvano sic ait Virgilius . Sylvano fama Ii ve teres acrasse Pelasgos Aruorum, pecoris De γλ ω ms diemq; iuga cel a tenes Erycis Eryx mons est Siciliae, in cuius

cacumine templum Veneri dicatum extabat fama toto orbe notissimum, auctore Polybio de eo sic ait Virgilius . - τι- cina astris Erycino in retice sedes Fundatur Veneri Idaliae inde Venus Erycina Carruli vinosas Erycina ferens/n pectore oras. Horat. Sive tu mauis Erycina rident; c reliqua. Iugales concubitus Non quod matrimonijs praesit, nam hoc munus Iunoni tributum filii, quae iccirco pronuba nuncupatur, 'parientibus inuocari consueuit, sed quia ut inquit Lucretius per hanc gentis omne animantum Concipitur, sitq; exortum luminasolis de paulo post de eadem loquens incis , ut cupi id generatim secta pro agent, uuae quc niam rerum natu ram sola gubernas , Nec sine te qwcquam dias in luminis oras Exoritur, neq; At tu, nec amabile quicqM , Te iocha o reliqua, Vocalem longos Bene longos, nam i ischaia noctu,dilrq; pene defatigabilis est in canendo, ut plitribus verbis docet Pli nius lib. IO necnon Aelianus de Animalibus lib. 3. hinc plauti illud ex Bacchidibus . eo quoq; Pol metuo ne lusciniola de Verit cantio Homerus quoque , quod huc aliquo modo facit, sic inqui his mei κή ἡ- ω ἰ 4-δω, Καλὸν ἡδασιν

de hac verbisue qua fabulosὰ tradita sunt,

, T ' Congerie transmu- - , . . ii 'r' 'RV ς ' Ommendatio muneris non tam

Pirinis consulendi sunt libris nuper inditatis, quam ab Alco nis opera ,

55쪽

Roberti Titi Comment. 33

iis opera, 'diligentia, qtiidem aiebat Scopelianus Sophi- Contexto vimine Periphrasis caueae, quam tamen statim proprio vocabulo nuncupat oe caueam totis praeponere pyluis Scit rursus remeare domum J Tale quippiam de ceruo Amata narrat Virgilius Aen. 7. Ille manum patiens, mensaq; abfμetus herili Errabat sylvis, ursusq; ad limina nota ne domum sicra, quamuisse nos te ferebat Geminas' pali bes J Neq; hic locus imitatione caret, factus est enim ad exemplii in illius Maronis Tarta meae Veneri sunt munera, namque notaui Ipse locum aereae qu congcsere pa-ι imbes. Q od potui, puero lues tri ex arbore letita Aurea mala decem mis, cras altera mittam sedi Theocritus hanc sententiam prior expresierat in OῬοι re Oic Kἰγω μιν δωτω απαρρώω

ri Quod potui , iccircb additur , quoniam de se praedicauerat Idas . sis mille iuuencas Esse mihi, nosti nunquam mea mulctra vacare cui cum paria obij cere non posset Alcon, ingenue tenuitatem suam fatetur, interim tamen addit puellis se tribuisse quicquid in sua facultate situm esset, est ergo non leuis commendatio muneris pro lepore autem , quem hic posuit Nemesanus, Virgilius capreolos dixit. Traeterea duo, non tuta mihi valle reperti Capreoli parsis etiam nunc pellibus albo Bina diesiccant oujsubera, quos tibi eruo. at Calphurnius de poris, palumbi meminit in illis . His tamen, his inquam manibus tibi Iὰρd palumbes, Saepretiam leporem decepta matre patientem insimus in gremio. Et on haec Epiphonema Virg. Et dubitant homines ferere, utque impentire curam. Di pecorum pauere greges Tuetur se Deorum exemplo; eest argumentum a minori sic Virgilius . Quem fugis, ab demens, habitarunt. Di quoq; fylua Dardanin q; Paris. Theocritum. λἰH μ υν, sala πρωτας ἐκρις α θε α με . eodem argumento facin suu excusat Cherea aplud Terentiu Eunucho

Pulcber moni J Virgil. Et formosus oves ad umina pauit Adonis sic etiam Theocritus, καλον eo ob πιον unde vocat.

Fontis peculo J Videtur volui si Criticorum censuram vitare, qui Virgilio notam inurunt dicenti. Nec sum adexinaformis, nuper me in litore vidi, tum placidum ventissaret mare. tametsi ex Theocrito id sumptum costat caute igitur Neme- sianus,

56쪽

i In Bucolica Nemesiania

sianus, quod a bis de mare dictitur, ad fontem transtul1t quibusdam insuper adiectis circunaestanti)s, qua visum minus falli permittunt sic etiam Calphurnius isontibus in liquidis quoties me conspicor ipse, Admiror toties Letenim sic fore iuuenta Induimu vultus, ut in arbore rape notam Cereasub tenui lucerecydonia lani simile quippiam reperias apud Cal limachum

μο E βλέψωλι ι us υνο δῖα . cur vero in speculis acciri perspicuis aquis nos ipsos vidcamus, docet Alexander pro-vlemate quopiam ..2 e tremulum liquidis Varietas scripturae, quam hic offendi, nulla e clarte officit sensim; quocirca minimo in discrimi-ine pono, an legamus tremullam , ut sit ad uerbialiter dictum quomodo persaepe Ogium tu poetae , an Vero tamquam adiecti uir ad limen referatur, ut sit tremulum lumen an etiam in sextum casum couertatur, ut sit tremulo lumine , nam omnibuς his modis hunc versum notatum reperi caeterum haec dicti de imagine rei ipsius .expressa est ut docet Macrobius Saturn. 6. ubi hoc Enni carmen citat Lumine sit tremulo terra caua caerula cadent: isse etiam dixit Lucretius . raterea solis radiis

iacitatur aquai Humor, ct in lumen tremul rarescit ab asu nec non Virgilius . nec candida cursum Luna negat: plendet tre do sub lumine pontus rursus alibi. Sicut aquae tremulum labris Ῥbi lumen abenis Sole repercussum, aut radiantis imagine lunae Omnia peruolitat late loca, neq; absimile est , quod ait Propertius . Armarum radi s picta tremebat aqua . Vulla tegimur lanugine malas Interpretatus est illud Theocyti . Kωκα quomodo illud alterii ix. παό μιν κέκecro illo acto Iridi. sed Lucretius dixit. Tum demum pueris aeuo prente iuuentas occipit, ct molli, sit lanugine malas. Tascimus crinem Qui mos fuit puerorum apud antiquos

preserum impudicor una, Vnde natum prouerbium οὐδ ει κομ - , pq gQui crura . Agesilaus tamen suum in alenda coma studium , quod alioqui ingenuo homine indignum existimabatur, acuto dicto nulli reprehensioni ne esse demonstra-u , interroSaxus enim cur id faceret, τι inquit τῆ κοσώουμ Πνωm ς Horatius de Gyge siuems puellarum inserereschyro Mud mace falleret hospites, Discrimen obscurum solutis, imbus ambiguoq; vultu ac alibi Aut teretis pueri longam reno iii omam hanc deinde ex ephoebis egressi praeci detes alicui

57쪽

Roberti Titi Comment. 3ue

.ui Deo consecrare moris fuit M. Varro de Liberis educan dis apud Nonium . Itaq; Ambraciae primum capillum puerilem demptum; item cirros ad pollinem poneresolent. Martiat. Hostiabi Phoebe vovens totos a vertice crines Eucolpus domini Centurio

Papinius Syluar. lib. 3 ibi. Et quam Sperchio tumidus eruabat Achillei meminit huius consuetudinis Pausanias in Arcadicis, neq; non item Athenaeus ex Diphilo comico. Mibi tu narrare solebas J Circumspecte admodum se gerit Alcon, qui de sua pulchritudine iudicium non sibi, sed Donaci tribuit non ita fecit Da metas apud Theocritum Idylli 6. unde hic locus ferine expressus est at Calphurnius cum nostro contendit Formosior illo Dicor. hoc ipsum ibi tu narra

Et lactea colla Candida instar lactis virg. tum lactea colla Auro innectuntur. Q. fusos ceruix cui lactea crines Accipit purpureas verbgenas, id est rubore sparsas Hesiodus Theogonia Agauem καν ι-ρη a vocat Gratias eodem epitheto

exornauit.

Tuberis i Sic etiam locutus est Maro. Et nunc aquali tecum pubesceret aeuo Hesiodus dixit in Theogonia . ρι- οντ ρε α ιο ε χον ἰξυρυόiae A, e . Tityrus Haec non obscure de Virgilio dicuntur, cuius personam sustinet Tityrus quidam ipsius prima Ecloga respicit autem adhuc signantius locum illum . Postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliqmi: Namque, fatebor enim, dum me Galatea tenebat relliqua geminus huic est ille alter Calphurni locus . Tityrus hanc habuit, cecinit qui primus in istis Montibus43b a modulabile carmen auena rursus in fine Tilm mihi talis eris,

qualis qui dulce fonantem Tityron 8 Bluis dominam deduxit in r-bem, istenditq; Deos. si modo conferas J Comparatio Virgiliana . Verum haec tam-

tum alias inter caput extulit urbes , Quantum lenta solent inter viburna cupressi haec eadem sententia nudis tamen verbis, absq; ullo poetico apparatu ita alibi exprimitur ab eode Maiarone . ' on aliter, si parua licet componere magnis; dc reliqua sieetiam M. Tullius de Optimo genere Oratorum, Parua enim

58쪽

magnis saepe retissimo comparantur .. in Oeconomico apua Lactan pitina . Vt sua paruis conferamus . porro cupressit eodem epitheto insignivit etiam Maro dicens . Prea quercus ut coniferae cyparisii. Toto sub sole Si tota die, haec atq; alia multa in eadem sententiam cecinisse Astachim dc Alconem intelligemus vel est legendum οβo, quod reperi in uno codice manu scripti in dico, non affirmes; ad hunc sensum dixisset Catullus . Solet is ardeutissauentia demetit arua id quod etiam reperias apud Maronem di hoc autem dico , quoniam toto active sumi deberet, ni fallor. Fri idusὸ fluis Hac saepe occasione utuntur poetae buco-.lici, cum sermoni finem imponere volunt, sic Virgilius Hologa prima, sexta, Aecima Nemesanus ea, quae hanc proxime consequitur Calphurnius quinta, quo locos conferreo terunt studios adolescentes ad hunc, quem in manibus haemus, magis adhuc intelligendum , nam ego citato cursu ad

reliqua propero pluribus de industria raetermissis , qua huc congeri postent, si mihi propositum ess et verbosos Commentarios adornare, sed quoniam breuitati stude, satis habui ad fontem digitum intendisse; licet nihilominus, si libet, consulere caput primum libri Io meorum Locor conta ouers super illo carmine Virgiliano Surgamus, solet esse strauis cantantibus υmbra quod ego legendum esse admonui cunctantibus de quo deinde corium defricui fictitio illi Villiomaro, qui Iosepho Scal gero in mimo peragendo personam commodauit.

ECLOGA IL

59쪽

Roberti Titi Comment.

Sumere fas isset calamos tra Zare deorum

Invaduntorto sed nec resonare canorum Fisula, quem uerat; nec vult contexere carmen ,

Se pro carminibus malesibila di ona reddit. Tum Pan excusiussonitu prudentis aucnae, Iam svidens, ueris carmina poscitis, inquit, Ipse canam. Nulli sis in re cicutas ciuas ego Moenaltyr cera coniungo sub antris. Iam Dego Sacche Vos ortus; se semina vitis

Ordine detexam debemus carmina Baccho. H.ec fatus, carpit calamis remonimagus Pan.

Te cano, qis grauidis hederata onte cory/bis Vitea sertaplicas e qui quando palmite trire

Ducis, odoratoster sys costa capisio Vera Iouuproles Iam tunepos odera coeli Sola Iovem Semele vidit Iouis ora professum. Huncpater omnipotens, ventu prouidus aeui, Protulit, o tu ostroduxit tempor parram. Vos etiam 'sae viridi nutristis in antro Hunc Nymphae , Fauni senes, Satyris,procares. um lenusparuum veneratus alumnum Autgremio ouet, aut resupinisse sinet et nisi Et vocat ad risum digito, motu quietem Assiicit aut tremulis quam crepitacula a is, Cui deus arridens, horrenteissecrare setas Vesticat aut digitis aures afringit acutas, Applauditu manu mutilum caput, aut leue mentum Etsumma tenero collidit pollice nareis.

Intera pueri orescit pube iuuenta a

Flava maturo tumuerunt tempora cornu.

Tum primum lenes offendi ampinus uuas. Mirantur Satyrifrondes, G dona Daei. Tum deus, o Satyri maturos carpite ructus. Dixit e ignoto ueri calcate racemos. Viae haec ediderate decerpunt vitibus uas,

Et ponant calathis celeres Audere planta

60쪽

si In Bucolica Nemesian 1.

Concaua saxasuperproperant Vmdemi eruet Collibus in summis crebro pede rumpitur et naumda purpureo pargunturpecZora musio. Tum Satyri, lasciua cohors, ibipocula quiri Obvia corripuit, quod sors dedit, hoc capita sis , Cantharon hic retinet cornu bibit alter adunco Concauat iste manus, palmasiis pocula vertit: Pronus at illa lacu bibit, secrepitantibus haurit M a labris alius ocalia 3mbia mergis: At y alius latices pressis resupinus ab uis Excipit, alpoti aliens quo ore resultat Spumeus in humeros, o pectora dis it humor. Omnia ludus habet cantus fuero dicenteis,

Et Venerem iam vina mouent. Raptantur amanto

Concubim Satyrifugienteis iungere Imphas: Iam iam elapsas hic crine, hic veste retentat. Tum primus raso Sisenus Ombia, o Plena senex avide non aequis viribus hausit. Ex isio venas instatus nectare dulci Hesernosq=grauissemper ridetur fraceo. uin etiam deuiit, deus Iove natus ab ipse, Elpiamis uaspremis, o de vilitas hastas Ingerit, selyncipraebet cratera bilenti.

Haec Pan Moenaliapueros in vas docebat: Sparsi nec oveis campo conducere in unum Nox iubet, uberibussiuadens ccare uorem Lactis, in niueas astrictam cogerebebas

SEARCH

MENU NAVIGATION