De inuidia, et fascino ueterum libellus

21쪽

Vincenti Asir Uest.

Horatium commentaria ediderit Fasicinum pro

virili parte posuit, quoniam fastinandis rebus haec membri deformitas apponi siet. Nam obiecta spectatorum Oculis, Nisu commoto, effascinanti una

inuidiam discutit, atque auertit. Hinc etiam in Priapeis: Praedicaberi ascino pedali. Et haec explicans Coelius Rod in Antiq. lect. scribit Lectum est apud Varrone in Italiae compitis liberi patrissacra solita celebrari tanta turpitudinis licentia, ut in eius honorem virilia colerentur pudenda , palam exaltante nequitia, nam liberi patru memseum, per dies fessio magna celebritate loIZellis per agrosprius, mox O in rbem vectabatur Lauinjinteger mensis libero dicabatur, quibus diebus ni qui questurci Omis abutebatur Perbis, donec perforum transueheretur membrum, cui in 'ectantibus omnib. materfamilia honesTssimam, coronam necesse erat imponere. Si Deus is propitiabatur, ad seminum prouentus sicut agnufascinatio atinimcabatur. de opinor turpi membro impositum nomen, f L m ab esse tu diceretur. Atque haec omnia, vepatet, ex Antiq. lectionum lib. q. cap. 6. C lis Rodigi ni . Verum Fascinus Deus erat eius cpulsor, cuius rei causa curribus triumphantium subiiciebatur,ut Fascinulti in autores

22쪽

De Inu si c. Vet. I

reiiceret, eosdemque Fascinum recipere, Minuidiam iuberet. Et Fastinus, inquit Plinius, imperatorum quos non solum infantium uictos, Deus inter acra Eomana sime Tabbus colitur, , currus triumphantium,seu hispendens defendit Medicus inuidiae, iubet; eosem recipere. Hortos prqterea, tores contra inuidentium effascinationes dicare, ut Plinius refert, silebant,4 in remedio erant Satyrica signa: etiam Satyrion inuidiam depellebat. Et dignum situ illud in hac

mentione Veteres Ferrarios fabros ante fornaculam blitos ridicularia quaepiam appendere, inuidiae auertendae gratia. Nam quae turpia erant & ridicula ad auertendam illam pestem

accommodata credebantur, obtutu aspeluinuidentium ex obscaenitate, & miraculo turpi, tu dinis auocatis, ut refert Plutarchus. Huius modi vero amuleta dicebantur bascania est autem bascanus qui oculorum acie μα νει idest pernecat, corrumpitq; visi. Quod apud Coelium Rhodiginum legimus. Varro quo liquinto de ling. lib. ea remedia pro ebra dicta esse docet,seu proliebria prohibendo: Milesia Festus:

quae Graeci αλε λακα appellant. Fortunae secudae occultationis exemplum, suppeditabit Catuli carin ad Lesbiam. Dem

23쪽

Dem cum mistia multa ieceramus Conturbabimus illa ne sitamus c ut nequis malvi inuidere possit. Hunc inuidis livorem euitare facile poterimus, nec venditemus, nec ambitiose nimis iactemus, minime licaeteris nos praeferamus. Inter omnia namq; aequalitas maxime conciliat amicitiam, tuetur, ostentatio autem ubique inuidosa Inice tu etiam amicorum minime nobis plausores,& nostrarum buccinatores laudum appareamus. Hoc enim ita odiosum semper existimatum est , ut iactata sit apud Graecos Sententia: Latendum esse dum vivimus,ut feliciter vivamus. Alioqui qui se nimis exponunt,&quasi ad opinionem laominum, ostentant, perpetuos habet persecutores eos, qui se in co- de bonorii genere optant e Beri clarissimos a quo genere inuidiae diuersium minime videtur,

quod de Hadriano imperatore legitur, qui noalia de causa magnos quosdam viros,vi Arctai tectos primi nominis perdidi illa dicitur, nisi hac una, quod in his studiis in quibus ipse primuna se esse volebar, non poterat pati quempiamine

stare: Qui ambitu cum Nero laboraret Lucanum tradunt non tam ab eo fuisse necatum,

quod coniurationis fuisset particeps, qua quod

24쪽

De Inu si c. Vet.

in Poeticistudiis multum sibi nomen vendicasset. Et Diogenes Laertius scribit Demetrium Phalereum cum apud Athenientcs clarissimus esset, ipsum quoq; ab inuidia filasse re hiatum. verum inquit, cum apud Athen esse clari inius effet , di ipse tamen ab ea quae cuncta consumit inui in

tentatus es. Quippe instidias, lusia ouibusdam

mortis sententiam absens excepit. Non tamen erus corpore potit mi: erum ipsius deiicientes imagines, aeruginae ex industri aeda is, alia quidam vendiderunt , alia immerserunt, aliasq; in frusta conciderunt. Haec Laertius scipionem etiam Africanum ab huiusce inuidiae vi sic vexatum fertit, ut Murbe relinquere ac ruri degere fuerit coactus Plutarchus de Administranda I ep. Posissem huc multa huiusmodi exempla ex Aeliano, Dionysio Halicarnasseo,& aliis non paucis desumpta circumferre,que quia doctioribus nota sunt, pretermitto illud unum dicam, quod si cupimus hac cultare inuidiam, danda et opera, quantum in nobis est, ut ea bona, quibus illuli res sum iis, non quidem abscondantus: hoc enim prope impium esset, sed omni ingenio declinemus, neq; superbe, arroganter, fastidiose nos geramus, rebusque partis intemperantς rabulamur. Sic enim Cicero in Philippicis disputat Marcum Antonium non est ferendum,

25쪽

as Vincent Asar libet

quia maiorem dominatum affecter, quam libera Ciuitas ferre possit, eoq; adducit animos Ciuium, ut M. Antonio tanquam superbo tyranno inuideant Extinguitur similiter inuidia cusignificamus praestantiam dignitatis, aut fortunae, non ad nostram sed ad publicam utilitatem conferri. Sic Cicero significat se eloquentiam

expetiisse ad reipublicae dignitatem, &ciuium

fallitem illud vero inprimis obseruandum ad inuidiam repellendam, quod toties diximus, ne

ambitiose nimis iactemus, venditem usque, Sminime caeteris nos praeferamus. Nam e Pater ille Terentianus locupletissamum moribus fili testimonium putauit attulisse, cum dixit: Nunquam praeponens se aliis: ita ut facillimesne inuidia laudem inuenias,&amicoSpares. Quin nobis non paruo erit adiunaento ad inuidentium csta scinationem depellendam Apellem illum egregium pictorem imitari, qui cu in apud Rhodios Protogenem in modica existimatione haberi animaduertisset, eiusq; opera non adeo praeclara existimari intellexisset, tantum abfuit ut ipse ea re artaretur aut sibi gloriae quicquam ex alieno opprobrio accedere putauerit, ut palam profiteretur se magna pecunia Protogenis opera redempturum, quae deinde pro

26쪽

pro suis ipse venditaret. Eoq; actu, famam, Squaestum Protogeni comparauit. Tantum igitur abest, ut alienis vitiis insultemus, aut virtutes nostras praedicςmus,ut potius si forte contigerit, ut honorificos de nobis sermones audiamus, eos, quantum in nobis est, aut propulsare, aut supprimere debeamus, tum ut ambitionis nomen fugiamus, tum,ut minime inuidiam prouocemus. Proinde Catullus loco citato. cum milia multasecerimus, inquit, Conturbabimus ista Vbi&multum dicit; quia multum non est numerus praefinitus. Ea namque fuit veterum superstititio, ut finitum numerum obnoxium fascino crederent. Vnde cum in culleum primam vini urnam indidissent dicebant multa. Hoc enim Mad Fascinum depellendum faciebasit. Notum enim, ut quae nimium laudabantur, obnoxia fascino putabant . Vnde

ut si idtra placiti m laudauerit, etc. Qua de re infra uberius nunc instituta perga

Exemplum casus aduersi extat apud Here-dotum de Polycrate in Thalia,cui nihil acciderat, quod nollet, nisi quod annulum, quo de

27쪽

lectabatur in imare sua voluntate de Amasis costio abiecerat, ut eorum inuidiam sic enim

Herodotus extingueret. Cum autem Fascinus teneris magis quam puberibus noceret. Vnde Maro. Neficio quo teneros ociam mihi ascinat gnos. Facilius enim mali sciasus,&noxa oculo transimittebatur, quem φθαλμον βασκανον mutarchus appellat, causariaque S ipse, Alexander Aphrodiseus quaerunt, Iccirco iuni nam quae Dea erat, puerorum cunis additam ferunt, ut ab illis Fascinum arceret, ut Lactantius testatur in his verbis. Et cunina quae infantes iucunu tuetur, in cinum Νmmouet . Triumphantium mos etiam fuit, praeter cum de quo iam supra diximus, ut in Bulla, quani in triumphis prae se gestabant, includerent remedia, que aduersiis inuidiam pollere cre dcbant . utabant similiter, qui ter desipueret in sinum Iascinum posse auertere, ut ille apud Theocr.

Vt ne autem falcinari possem,ic in sinum meu despui. Haec enim me anus Cotyttaris edocuit. Tale fere illud Periij. Ecce auia, aut metuens diuum matertera cunis Excinit puerum, fron

28쪽

temque, atque uda labella Infami digito,&li stralibus ante saliuis. Expiatirentes oculos inhibere perita. Praetere avi Fescen in versus ad hoc fuere reperti, sic, referente festo Pompeio a Fascino dicti, quia Fascinum putantur arcere, veluti malorum ingruentium amulet , quam quam nonnulli magis probent Nominis moris que originem a Campaniae oppido Fescenio, velit alij malunt Sabinorum rhaxisse ut Fest. etiam ac Seruius deducunt. Hi versus maxima verboruni licentia constabant. De quibus sic

HoratiuS.

Feficenina per hunc inuenta licentia morem versibus alternis opprobria rustica fudit. Versum Fesceninum commemorat T. Liuius lib. . Annal. Huius odi versus Fesceni nos Augustum Caesarem scriptitasse testis est Macrobius. Habebant autem locum, tum in sponsos, tium in quosda alios Catuli in carmine, quod scriptum est in Nupt. Iuliae. Nec diu taceatproca epenina locutio. Traxit autem originem haec stulta veterum opinio ex eo, quod quae nimium laudabantur Fascino obnoxia putabant, ut apud Plinium le-oimus quorudam laudatione interire probata, arescere arbores, emori infantes Scribit enim

lib.

29쪽

rum laudatione intereant probata, arestant arbores

emoriantur infanteas. Vnde illud Apud V aro. Aut si licii placitum laudarit, Baccare ontem fingite; ne mali noceat mala lingua futuro. Tertullianus de virginibus velandis. Nam saliquod etiam apud Ethncios metuendum, quod focinum vocant, infeliciorem laudis, di gloriae nor-rsi euenim m. Iccirco ab illis a quibus id metuebant addi Praefiscine volebant. Quo verbo omnem inuidiam se amoliri putabant. Valet enim prae ficisne, absq; Fascino Testificantes ea voce, non se fascinandi voluntate, sed laudandi animo sine liuore ullo candideque se se loqui. Insigne mihi videor apud Charisium huiusce rei excinplum adscriptu dignissimulegisse. Ait Charisius lib. q. Instit. Grammaticat. Proisicini, Titinius in Setina tarda mea amabo. Ecce qui loquitur , Paulam puellam laudare parabat: altera sequitur mox persona quae id metuit,vi praetiscini, metu Fascini addi pollulabat ad laudem Pol tu ad laudem addito praesis ini ne puellas cinetur. Huic quoque sententiae Hyeronimus Fracastorius in lib. de Antipath. Sympath ad stipulari videtur,cum ita

30쪽

De Inu si c. Vet. I riit Legimus e umilias quosdam fuisse in creta

L si uis o numn axime, quonia; istiuus propriati tinni aris . Laetis in altitota a, ut di x us, dilata. tione rum cordis, himsti sucit, Am tbfi ysincit e, pinet se oculo n. aditus quodammodo peritur eneno. quod a fascinatoresiacti timi uuare si te natum epistia quo praesamur, i ut ait sinustas. νιLmus; besi ρ- om nantes, et M a Bo Iru dicimus tibi, bnndreant: hinoe ab is sent i dum laudans in faciem auertunt non tantu viiii iceu Dylest sibi esse laudatis-nem sed et a Fasino cauea ut Iam enim in opinione est per laudationem Fas m n feri. Apparet manifesto ex his Fracaliori verbis, causam, ob quam vim Fascini nimia haudes habere crcdebantur, spiritu una eis dilatat nem. Ita enim facilius anima in se nocumentum recipit. QSio circa opus fuit, tanquam optimo contra huiusmodi venenum amuleto spirituum euellcre dilatationem, eosque prorsus constipare. Quam. D ob