장음표시 사용
262쪽
armaturae. Hoe robur erat Persiei exercitus, virtute Par macedonicae phalangi acies. Notandum sane est solos Graecos mercenarios, hos praesertim, quibus Memnon praeerat, Asiae victorem diu retardasse, et hoc ex eo colligendum, Alexandrum nempe, Si hinc Memnon, solus ille Alexandri aemulus, a lato non fuisset interceptus, et illinc Lacedaemonii, omnes Peloponnesi civitates incitando, Memnoni auxilio venissent, Europam inter Miamque Veluti aestuantem , debellatum forsan suisse. Hi 3o,ooo Graecorum, 6o,ooo Cardacis firmabantur, quum I
corum situs majorem numerum serre non Posset.
Ad sinistrum cornu Darius 2o,ooo hominum collocat, partem dextro Alexandri oppositam, partem in montibus qui in tergis macedonici exercitus protendebantur. Reliqui omnis nationis mi lites post Graecos mercenarios stabant, inutile vuIgus, quippe Dari
Instructa in hune modum acie, Darius equitatum cis Pinarum revocat. Μriorem huius Partem contra Parmonionem in littore mittit, caeteros ad sinistram in montes; ut vero animadvertit illos
ob loeorum dissicultatem inutiles sibi suturos, magnam partem in dextrum rejicit, ipse in medio , ut vetus erat regum Persarum
Quibus ita ex utraque parte dispositis, Alexander lento gradu, suisque saepius subsistere jussis, procedit. Darius in arduis suminis ripis semper stabat; ipse etiam, qua lacilior erat aditus , vallo fluvium munierat.
Alexander, inter ordines obequitans, hortatur suos. Hi, universo clamore, pugnam Postulant. Ille, ne phalangis ordines turbaret, pedetentim progreditur. Ubi intra teli laetum perventum est, qui
circa eum stabant, et ipse Λlexander cum dextro cornu, citatissimo cursu ad flumen ruunt, ut hoc impetu Persas terrerent, manus citius consererent, et sic ab eorum sagittis tuti forent. Id Alexandro ex voto succedit : Persarum sinistrum cornu in fugam vertitur, et ex eo Macedones lacilem vi eloriam retulere. Ex altera parte, phalanx dextrum cornu secuta morat, dum media acies arduis fluminis ripis et a Graecis mercenariis inhibita, nec eodem impetu ruere, nec frontem ordinesve servare Poterat; eam mercenarii vi maxima ex utroque lutere aggressi, rumpunt. Hic
acriter pugnatum est; hinc Graeci Macedonas in fluvium propel Iere, inde Macedones Alexandri phalangisque huc usque invictae decus I. 13
263쪽
tueri nituntur. Arnula utriusque gentis Virtute mutuoque odio, uirinque crescit rabies. Ptolemaeus, Seleuci filius, maximis Dein ribus editis, et centum viginti que insignes Macedones in acie occubuere.
Interea dextrum Alexandri cornu, debellatis omnibus qui eontra se steterant, ad sinistrum in Graecos vertit, a littore pulsos, tum batosquo in utramque latus aggreditur, et Cum maxima strage fugat. In Primo concursu, Persarum equites quos Darius Thessalis opposuerat, eos ultra flumen non exspectaverant; sod , numine trajecto , quasdam thessalici equitatus turmas in fugam verterant. Thessali, ni eorum impetum vitarent, titque suos Persae ordines mam- perent, subitum terrorem turPissimamque fugam simulaverunt. Audaeiae fiduciaeque pleni, Persae eos prosequuntur, nulloque uer vato ordine, nulla rura adhibita, in ipsos ruunt. Tum vero The sali saciem in hostes vertunt, novoque ardore pugna restituitur.
Persae horum impetum maxima Cum Virtut se sustinuere, donec sugatum Darium occisosque Graecos Cernerent. Tum omnes undique in fugam vertuntur, non sine maximo ipsorum damno; quum enim gravissima erat eorum armatura, nec ullo ordine per angustos calles
fugerent, alii alios inrer se oppresserunt. Interea ipsos Thessali vehementer urgebant, nec minor equitum fuit quam peditum
Ut Darius laevum kuorum cornu ab Alexandro victum vidit, inter primos ipse aufugit, curru vectus dum plana loca suere ;sed ubi in montes et ardua itinera Pervenit, tum, relicto curru abiectisque umhone, arcu et imperii imignibus, equum conscendito Nox eum Alexandro eripuit; ille enim tum demum Darium
secutus suo ut, quum restitiatam suam Phalangem, stigatos mercenarios debellatosque Persarum equites viderat. Maximi tamen in menti Alexandrci misset, si regem ipsum cepisset. Persarum exercitum fugavi me non satis erat; res cram merat, qui alterum colligere PoSset. Uno verbo, non Asiam solum, sed regium nomen assectabat Alexander. Dario capto aut intersecto , nil iam supererat, quod metueret. Persae centum pircitor millia hominum, interque eos multos egregios duces desideravere. Alexander, quum Darium assequi non amplius speraret, ad suos revertitur.
Ea est Issi a tu e pugna tam variis modis scripta. Ipsi etiam qui res Alexandri primi tractavere, in ea describenda gravissime erra-
264쪽
verunt, interque alios Callisthenes, quem refellit Polybius his verta his , in quibus optimum est historicae critices exemplum. is Mentionem hoc loeo faciemus unius duntaxat pugnae, acie instructa pugnatae, qu e et nobilissima fuit, neque longe abest a tem poribus quorum modo memininaris, cui denique, quod est omnium maximum, Callistbenes ipse interluit. Eam dico pugnam, quam in Cilicia Alexander eum Dario commisit. Iam Alexander, inquit Callisthenes, fauces si peraverat, quas Ciliciae Pylas vocant. Darius, per amanicas Pylas ducto agmine, in Ciliciam cum copiis in m pervenerat. ubi certior factus ab indigenis, Praecessisse Alexandrum Syriam petentem, sequi illum institit. Ad Duces ut ventu in , prope amnem Pinarum rastris locum cepit. Patet autem eo loci; ut hie ait, intervallum a mari ad montis radices stadia quatuor locim; per hoc spatium transverso limite dictus amnis labitur, qui quidem injugis exortua, mox per intercisa montis later4 erumpit, ac deinde
per Patentes campos ad mare usque desertur, Prie ruptis et ina cessis collibus eum cingentibus. His ita positis, addit Callisthenes Alexandrum conversa signa verSm hostem reduxisse, eoque jam appropinquante, consilium cepisse Darium et ejus duces, univer sam phalangem eo ipso in loco, ubi tondebant, ordinandi, sicut a principio fecerant, flumine, quod castra ipsa praefluebat, pro munitione hosti objecto. Postea Subjicit, Darium secundum mare equites constituisse, proximos bis in numinis ripa mercenarios, cetratos deinde, ita ut montes contingerent. α Sed quonam modo ante Phalangis aciem hos Darius locaverit, propter ipsa eastra fluvio labento, complecti mente dissicile est, in tanta praesertim hominum multitudine : nam , Callisthene ipso teste, equites erant 3o,ooo, et mercenarii pari numero. Quae multitudo armatorum quo spatio Poluerit capi, scire est pronum : in veris namque ac tegitimis pratiis, ita plurimum equestris acies ordin trir, ut ejus profunditas sit equitum octo. Iam inter turmas vacuum spatium sit oportet Pro cujusque fronte, quo Possit commode, vel in latus, vel retrorsum conversio turmarum institui; hae ratione stadium equites oet ingentos Capit; stadia decem, equialum octo millia; stadia quatuor ter mille ducentos, ita ut locum illum, quem diximus stadiorum quatuordecim, equitum millia undecim et ducenti fuerint impleturi. Quod si universam multi tudinem equitum tricies mille in aciem eo loci instrueres, parum abest, quin triplex agmen efficeres, secundo Primum Subsequento, tertio secundum : cedo igitur locum , ubi mercenariorum manus 13.
265쪽
esset posita e nisi sorte dicat aliquis, pone equites eam stetisse; ut hoc Callisthenes moti dicit, qui scribit, quum indureretur in pugnam acies, conductitium militem et Macedonas inter se con- eurrisso, qua ex re necessario intelligendum, dicti Ioel partem dimidiam versus mare ab equitihus fuisse occupatam, dimidium
alterum montes versus cepisse mercenarios. Quae quum ita sint,
facile iniri ratio potest, quanta esset equitum profunditas, et quam longo intervallo fluvius Pinarus a Darii castris distaret. Ait deinde, tibi iam hostes appropinquabant, Darium, qui in m dici versabatur arte, mercenarios e eo u ad Se vorasse r quod qua ratione sit
diettim , dubitare licet : nam mercenarios sane et equites sese i vicem contigisse in medio illo spatio, prorsus est necesse. Darius igitur, qui jam inter mercenarios esset, qui, et quorsum, aut quomodo mercenarios vocabat Τ Postremo ait, equites, qui in dextro stabant eorn , in hostem invectos, Alexandrum ipsum esse aggressos; illum cum suis horum impetum forti animo exceptuse, et vice versa in ipsos insertum, atrocem pugnam accendisse. At
enim inter duas aetes medium subsse fluvium , et quidem ejusmodi fluvium , qualem ante describebat, sine dubio Callisthenes erat oblitus.. Similia his snnt, quae de Alexandro serihil, quem ait in Asiam traiecisse cum peditum rimo , equitum 4, 5oo, deinde quum inihi esset, ut in Ciliciam intraret, supplementum advenisse ei e Macedonia peditum 5,ooo, equitum η o, qua ex multitudine siquis tollat pedites quidem 3,ooo, equites vero 3oo, ita ut num
rum quam maxime augeat eorum, qui Propter varios usus potiio-
runt abesse , relinquentur tamen peditum duo et quadraginta millia , equitum quatuor millia. uis ita positis, narrat Callisthenes , Alexandrum de adventu Darii in Ciliciam certiorem esse sartum, quum ah ipsci stadia rentum non amplius distaret, postquam fauces ipsct iam superasset; propterea, eonverso itinere, iterum per fauces reduxisse : in primo agmine suisse phalangem , proximum huiceqoitatum, in ultimo agmine impedimenta. Simul ventum in eampos patentes, odixisse omni hus Alexandrum, ut in legitimum phalangis ordinem instruerentur, seque manipulis applicarent, ae profunditatem aciei instituisse, armatorum binum et tricemini, postea vero senum derium, postremo ubi iam di ostes appropinquabant, octonum; sed deliria hare sunt, prioribus etiam maiora. Enimvero stadium tinum rapit hcimines mille sexcentos, quoties intervallorum rationes ad faciendum iter sunt accommodatae, Octonis denis
266쪽
prolanditatem agminis constituentibus, et viro quoque pedes senos ab altero distante. Quod quum ita sit, Perspicuum est, decem stadia pedites captura esse i6,ooo; viginti stadia , duplicem numerum. Ex his Deile intelligitur, oportuisse, quando Alexander aciem filiam ita ordinavit, ut ejus prosunditas esset militum senum denum, campos illum esse nactum viginti stadia patentes; quanquam etiam Sic superfuerint, quos locus non Piebat, equites omnes, cum Peditum docem millibus. α Subjicit his, Alexandrum, ubi iam ab hoste stadia duntaxat
XL aberat, copias suas fronte recta et arquata in eum duxisse, quo delirio vix quidem majus aliud queat excogitari. Nam ubi terrarum ejusmodi loca invenias, maxime autem in Cilicia, per quae loca Phalangem, sarissis armatam, stadia viginti in latitudinem porrectam , quadraginta in longitudinem stadia, fronte recta et aequata ducas p nam si quis aete sic ordinata Procedere decreverit, tot se illi impedimenta onerent, ut ne percensere quidem illa sacile aliquis valeat : ad cujus rei saciendam fidem vel illa successerint, quae ab ipso Callisthene dicuntur. Qui quidem ait, torrentes fluvios, qui e montibus eadunt, tot locis hiatus aperire in subjecta planitie, ut pars magna Persarum fugientium in illis cavernis perierit. At hereules, voluit Alexander, Paratam suorum aciem esse, sicunde ho tis apparuisset; quasi vero potuerit quicquam esse imparatius ea Phalange, euius isons esset dissipata et divulsat Quanto namquo facilius erat suturum, ex agmine, ad iter composito, phalangis aciem instruere, quam interruptas in fronte et divulsas copias ad priorem figuram lineamque rectam revocare, atque in Ioeis fulvosis et fractis apte ad pugnam eos dirigere 3 Erat igitur profecto longe satius, divisas copias ducere, in duo vel etiam quatuor agmina partitas, quae se aliud post aliud sequerentur, quando et viae ad ita faciendum iter aptae poterant inveniri, et legitimam repente in-s ruere aciem facile erat futurum : quum praesertim per Praecursores sciri multo ante hostis adventus posset. At hic, ut alia taceam a surda , quum per loca plana exercitum fronte sequata duceret, ne equites quidem praemisit; sed peditibus eos exaequavit. α omnium vero absurdissimum est hoc. Ait, Macedonem hostibus appropinquantem oeto militum profundam aciem struxisse ; ex eo apparet, Phalangem illam stadia quadraginta necessario in longitudinem patuisse. Sed demus, densa iam sie suisse aciem, quod ait poeta, ut conserti invicem haererent; omnino tamen stadiorum viginti locum illum esse oportuit; at ipse ait, minorem suisse sta-
267쪽
diis quatuordeci in : huius quoque spatii partem aliquam propter
mare. . . . dimidium hujus numeri in dextro cornu : quin etiam scribit idem, aciem universam a montibus mediocri spatio fui me distantem, ne ho,ti, qui radices montis obtinebat, subjiceretur. Scimus sane, dicere illum , partem aciei Alexandri in forcipis figuram fuisse reflcxam. Idcirco etiam nos hic relinquamus in eum usum decem Peditum millia, qui maior est numerus eo quem l Psedesiderat. Ex istis tandem sequitur, vel ipso auctore Callisthene, phalangis longitudinem stadia undecim ad summum patui Me, intra quod intervallum duo ei triginta millium hominum consertiis cly-Peis densatorum acies, tricenos milites in prosunditate habens, necessario suerit contenta. At ille ait, prosundi latem aciei octonum hominum fuisse, quum est Pugnatum. Sunt vero hoc genus Peccata eiusmodi, ut excusationem nullam priarsus admittant. Nam quod per reru in naturam fieri potest, id stati in fidem sua sponte invenit. Quoties igitur aliquis viritim ponit inter allum, et certam Ioci mensuram designat, i uinerumque hominum, hic si mentiatur, nulla ratione potest ex Mart. α Iam quae his adjecit absurda alia commemorare longum sit, pauca tantum asseremus. Ait, Alexandrum in ordinanda acie summo
studio ad id operam dedisse, ut cum ea parte hostilis aciei pugnam capesseret, in qua Darius ipse staret. Darium quoque initio ex
adverso Alexandri pugnare voluisse, mox vero sententiam mutasSE.
Ri quomodo dignoscere sese invicem reges Potuerint, et rescire, in qua parte sui exercitus uterque Stationem cepisset, aut quo tandem post mutatam sententiam transierit Darius, nihil plane horum dicitur. Praeterea qui potuit phalanx ordinata amnis supercilium praeruptum et spinis obsitum snam haec loci illius facies paene ubique , ascendere et Superare Z Tantae hujus absurditatis Alexandrum damnare, netas Profecto fuerit, quem constat, et disciplinam, et usum rerum bellicarum a puero suisse edoctum; sed scriptorem potius, hominem adeo rudem et imperitum, ut quid in talibus fieri queat aut nequeat internoscere non potuerit. v
Ea Polyhius, lib. XII, capp. 8 et sqq. Si vero ipsi rerum gestarum testes, ea, quae Viderunt, hoc modo narrarunt; quae demum fides habenda est historicis, ab eventibus, annorum et locorum intervallo divisis. Vide hunc Polybii locum translatum in Si Cmis ,
268쪽
CAP. I. Darius ad Euphralem contendit. Alexander literis a Dario superbe scriptis superbius respondet, atque Phoeniciae oppidis occupatis, Abdalonynium Sidoniis regem praescit. Amyntas transfuga a Persis in AEgypto occiditur. Variae variis locis praesectorum Darii clades. Agis, Lacedaemoniorum rex, Antipatro bellum molitur. - II, III. Tyrii, Alexandrum recipere recusantes, OhSidentur, quae obsidio diuturnitate cladibusque nobilitatur variis. - IV. Tandem Tyrus vi capta , maximaque hominum strage lacta , luctuoso deformatur incendio. - V. Darii iterata de pace ad Alexandrum legatio, submissior quidem, sed repudiata lamen. Graeci Λlexandrum corona aurea donant: ille pex praesectos multas provincias in potestatem suam redigit. - VI. Ad bellum sese accingit Darius. Alexander, Gaza expugnata, ejus Praefectum Betim crudeli asscit supplicio. - VII. AEgypto in potestatem redaeis, Alexander ad Iovis Hammonis oraculum Proficiscitur. Varia quaerit. - VIII. Alexandria in .Fopto condita, AE ptum et Africam AEgypto junctam praesectis tradit regendas, atque in Syriam redit. Hectoris mors. Samaritae descientes puniti. Variis rebus in Syria perae iis, Alexander ad Euphratem conten
269쪽
dit. IX. Darius, eopiis Babylone contraelis, Tigrique superato, per Assyriam progressus ait Buula dum castra locat; Alexander Euphratem et Tigrina superat. Praemissi quidam equites Persarum fugantur. - X. Milites, ob lunae desectum turbatos, per u optios vates ron sarmat Alexander. Persas vastatores conjicit in fugam. Darii uxor captiva , moerore consecta , supremum diem obit. Unde Alexandri lacrymae, Darii suspiciones, luelus et ira.- XI. Pacem Darius tertio quaerens ad deditionem hellumve ah Alexandro provocatur. - XII. Ad praelium dum Persarum ingens exercitus paratur, Macedones, panico quodam terrore de lancti, arma alacriter capessunt. - XIII. Consilia de nocturno praelio Parmenionis et Polyperchontis Alexander damnat; somnoque resectus in torrito vultu suos ad pugnam aerendit. Acies macellotiion. - XIV. Alexandri ad Graecorum , Darii quo ad Persarum exercitum arale pugnam orationes. - XV. Cruenti ad A bola prilii descriptio. Victor Alexander Darium victum pers quilur. - XVI. Parmenio in discrimine constitutus, Alexandrum retrahit. Totidem integra victoria politi Maeedones, reliquos Persas fuga sibi quaerere salutem cogunt.
CApor I. II Anius tanti modo exercitus rex, qui, triumphantis magis quam dimicantis more , Ciarm Sublimis inierat prauium, per loca , quae prope immensis agminibus compleverat, jam inania et ingenti solitudine vasta, fugiebat. Pauci regem sequebantur: nam nec eodem omnes fugam intenderant; et, deficienti-
eantis more. Romanorum hoc erat. nt eum veherentne , si riumpharetii; Persarum vero reges vix aliter quam
enem ieet; in piablicum prosedebant. Ut ut sit, rhetores jam notavere quo verborum deleris, qno ordine et Do mere Darἰum ante pugnam etim ruri victra rapi' suo rit Ctirlitia. simile Xerxis salum a Insi Ino depInitor I . t 3:ω Erat res aper arulo digna, et aestimatione sortis humanae, rerum varie tale m Iranda, in exἱguo latentem Hiadere navigio, quem paullo ante vix aequ e omne rapiebat; earentem etiam omnI sorvortim ministeiaci, erius exemeitus propter renti Itudinem terris graves erant.. Vid. Florem, IV, 2. Patici regem. . . . Darius fugiebat peramanicas pylaa. Arrianus . cum Curtio
270쪽
lius equis, cursum eorum, quos rex subinde mutabat, aequare non poterant. Unchas deinde pervenit, ubi sexcepere eum Griecorum quatuor millia: cum quibus
ad Euphraten contendit; id demum credens re ipsius, quod celeritate praecipere potuisset. At Alexan- 4der Parmenionem, per quem apud Damascum recepta erat pmda, jussum eam ipsam et captivos diligenti a servare custodia, Syriae, quam Coelen vocant, pω cit. Novum imperium Syri, nondum helli cladibus sa-stis domiti, aspernabantur: sed celeriter subacti Obedienter imperata fecerunt. Aradus quoque insula de-
riis dia antem, tibi Dar;ua. antequam Ciliciam intraret. mera . Uticha Igi. tur et Sochris eDmdem locarat Esse , Interpretes iudicar ant. - Ωια corumqtia tior miliari. Arrἱanna. II, II, I, Graecos barbaros ine hoe numerra suisse in univeratim trudi . - Ciam qnibus ad Euphraten, ἱntellige ex Arriatio, rar hem Thapsaeum. ut at Euphraten transiret, contendit. tit . quam primum seri posset . Euphraten medium ititer se et Alexandrum haberet, quam caci iam , veri rem εἰ ne dubἱ . Areἱautia adi iti di iri Reeg. Codd. legunt :Iam regina itim ad Euphraten. sed manifestra errore. - Prorripere. Alii pr ripere, sed principere restitiai ex nostr. Codd. et a Plutarcho hoc ipso loco :ραρειεν μεν ειλεν, τιττάρας ' ἀ-
sensus est: ratus id solum mansurum in sua potestate . quod releritate prIOroecupare potuisse . 4. Prarmentanem. Neracina non Paris
meo; inem fuisse serihil Arrianus . ethoe nomine Curtius a Frein,hemio emprehenditur . sed illum merito e culpa exἱαἱt Sehmi δεν. Is verbis: ω Arrian. II, is , I, Parmeni nem ab Alexaniadria Damascum eum thesauris rapturemi sativi docet, ut illos e triditet; alio vero ii eo II. II, s. Meliona cladidi minae sititim eum equἱtibtis sociis syrta Coelai praefectuin esse. PosterIor I Cua crar plus est, voce κοιλιε e glossameepta: nam Alexander regi ni, quam tam nondum sciebat occupatam, satrapam dare nequibat. Fartus est Drta Dperioris. Non C eleuriae, satrapa non Menon, sed Cerdimus sive ArImmas quidam; sie enἱm variatur in Arriano P. ii 4 et I 6 a. serihendom sorte est
ταξε , etc. Quom autem Coelesyriam piam sciret, Parmenioni, viro inter Na donas secundo, Damascum remisso , alἱum satrapam Alexander addere vix potuisset. Cortitia igitur, mIlia quidem, hae in re erra in non videis turet eumque sibi eonstare, infra vid his IV. 5. 9, et 8, ID. M - Θ ire. . . H. . . . Arta s. . . . Ut haec omnia latius e gnoscas, adi indicem geographicum