장음표시 사용
11쪽
Ω XIV. Sequioribus Christianorum seculis diruta, ac incensa Vrbe, in noua m-2 ratione . seu dedicatione eiusdem templi, quod S.S. Cosmae de Damiano dicatum est, mutila, de disiuncta pauimenti, vestigiique fragmenta in murorum loricas aptata fuere, veterum aliquot sepulcralium lapidum permixta ruderibus, quemadmodum imminuta, de confusa eruta sunt, Sedente I'aulo a Famesianas aedes translata, Fulvius Vrsinus schedis descripta adseruauit in sua Bibliotheca, quae Vaticanae accessit. Perpauca quidem, eademque saucia magni t usadmirandi e corporis membra sunt, ad illustrandas tamen, decorandasque Romanas ant itates, figuris , ac titulis suis plurimum conferunt. Vnde incuria veteris Urbis Descriptorum culpa non vacat, cum ad hanc diem reliquias , quarum summa auctoritas est, ipsi aut non animaduerterint, aut inconsulto preterierint.
Nos quoad potuimus ijs supplendis operam impendimus, in quo stadio prosuit nobi, Andr Busalini Architecti diligentia: hic uniuersiam recentis Urbis ichnographiam ommbus numeris absolutam expleuit, breui in publicam Aedificia tum recentiora tum vetera, quae remanent , dimensus est , dc Famesi
nos lapides meditatus, suas animaduersiones nobis suppeditauit, quas propriis locis reserimus. Nos fragmenta ipsa interpuncta, ac distincta ea facie, qua lacera , ac disrupta supersunt, mutilosque titulos nude , ut iacent, hisce delinrari, cidique curauimus. Vsi porro sumus vocabulo haud veteris significationis, a Iniele Barbaro tamen, Bernardino Baldo Guillismo atque a Ioanne Baptista Uiltalpando in Apparatu Urbis , actant, alijsque in usum recepto um latina lingua propriam vocem non Graecorum Ichnographiae adamus lim respondeat. Quae vero in tuendis minimὸ assecuti sumus, esscient ut irriti conatus nostri aliorum eruditioni ad illustrandas Antiquitates sint incitamenta.
13쪽
CORNIFICIA Omus Cornificij, seu Comusici, ut habent veteres Numini, ἱ P. Victore cen-- secur Regione XII. Piscina publica, quae a Circo maximo tendebat ad Thermas Antoninianas. Pancirolus in Notitiam, Cornificium intelligit, qui floruit si ibAugusto, eiusque exercitui praesuit in Sicilia, aedemque Dianae,hortatu ipsius Augusti, Romae condidit,ut Dion,& Tranquillus. Peramplam etiam aedificavit Domum, ruae,ut videmus,gradus habuit, α triuii ,stii vestibulum cum porticibus,ut Vitruvius e Aedibus Nobilium,qui honores, Magistratusq; gerunt,animaduertit lib. G.cap. 8. Nobilibus meia, qui honores,Magistratusque gerendo praestare debent oscia e bur, faci uda sunt usitati retalia, alia atria, oeperist iis amplisma, flua, ambutitionesque laxiores ad decorem maiestatis perfecta . Qua Regionis parte sita fuerit Domus Cornificia, in obscuro latet, sed lucem affert nostrum vestigium E proximo Delubro Mineruae. M I N E P. B ΛΕΟΕgio XII. Piscina publica, in qua censeri diximus Domum Corni sciam,con-hnis erat Regioni II. Coeli montanae, Vbi a P. Victore censetur etiam Delubrum Mineruae cognomento Captae, proximum quidem Cornificiae,in utrisque ambarum regionum confiniis, ut ex nostro Vestigio patet. Locum Mineruae indicat Ouidius in infimo clivo Montis Coelsi, Alexander Donatus statuit non longὸ ab
aede Diui Gregorij ; deque eiusdem situ, & Quinquatrijs, sic Ovidius in Falas:
Vna dies media est, oe sunt sacra Mineruae, Nomina sua a iunctis quinque diebus basent. Caelius ex alto, qua mons descendit in aequum, me est non plana es, sed prope plana via . Parva licet isdem captae )elara Mineruae,aua Dea natali caepit habere suo. Domus ergo Cornificia proxima erat Mineruae Delubro in planicie, quae a Circo Maximo tendit ad Thermas Antoninianas. Haec Mineruae aedes exemplum praebet prospectus, qui Peripteros dicitur a Vitruvio lib. 3. quasi circumalatus; alae autem columnae sunt a lateribus ambientes aedem. Cum vero columnatio in fronte, & postico simplex sit, formationem etiam, de exemplar praebet aedis Pseudodipteros dictae ab eodem Vitruvio; hoc est simplicem habentis ordinem columnarum, ad differentiam Dipteri aedis, quae duplucibus alis,& columnationibus ambiebatur; de sic Pseudodipteros est Dipteron mentiens. Vitruvius hoc Hermogenis Architecti inuentum laudat; is enim interiori columnatione sublata, laxiorem circa cellam, ambulationem fecit,dc sumptus tantum, aspectum non imminuit. Eas autem s)mmetrias constituit Hermogenes, qui etiam primus octation , pseudodipterive rationem inuenit. Ex dipteri enim aedis Dinmetria sustulit interiores ordines columnarum triginta quatuor, eaque ratione sumpi s , operisque compendia
fecit. Is in medio ambulationi laxamentum egregie circa rellam fecit, de aspectu nihil imminuit, sed sine desideris superaracuorum conseruauit autharitatem totius operis disrib
14쪽
HORREA LOLLIANAT Olliana non Loliliana; namque interiectum I. fgnum in marmore, non littera est. A Lollijs Lolliani c5sulares,qui floruerunt sub Septimio Seuero. Lollianus, qui Gentianus,collegam habuit Bassum in Cosulatu, anno Vrbis DC cccxxiv. eiusque munia in lapidibus describuntur apud Gruterum: sequens mutila inscriptio est
LOLLI AN GENTIA NOAVGVRI. COS. PROCOS. PROULVGDUNENSIS . COMITI IMPP. SEVERI. ET. ANTONINI AVGG. LEG. LEG. XX
Famianus Nardinus in sua Antiqua Roma ex Panuinii descriptione Regionis x t rrecenset Fontem Lollianum sebditque inscriptionem
C. CLODIVS. SATURNINusCaeterum in singulis Vrbis regionibus, Ultra priuata, multa erant publica horrea , quae Lipsius in Electis, ex P. Victore ad c c I x agnoscit. Sumebant notamina ab auctoribus ; Horrea Aniceti, Vargunteij, Seiani: & ab ipsis Imperatoribus ; Horrea Augusti, Domitiani. Horreis veris utebantur, non tantum ad reponenda frumenta, verum etiam ad alia commoda; nempe ad asseruanda ex publico deposita, S: pignora . Scribit Lampridius,Alexandrum Seuerum aedificasse publica
horrea ad custodiam etiam priuatorum bonorum : Horrea in omnitus regionibus pulli fecit, ad quae conferrent bona si, qui priuatas custodias non haberent. Extitere insuper plurima frumentaria horrea ad quotidianum victum, dc publica alimenta ex liberalitate Romanorum Imperatorum 8, ut abunde idem Lipuus; nec alio sensu a cipienda videntur Horrea Augusti, Horrea Domitiani, ab ijsdem scilicet Imperatoribus, qui horrea ad publica alimenta constituerunt. Haec plurimum aucta sub Traiano, de Hadriano, pueris, puellisque alimentarijs Romae, de per uniuersam Ita- Iiam admissis. In nostro vestigio cellae in quadraturam dispositae cernuntur, inque earum medio, cavaedium siue cohortile corinthium denominatum a Vitruvio, quod disserebat Tuscanico genere; quoniam trabes ab atrij latitudine traiectae imponebantur columnis,quae in nostro cauedio apparent. Cauedia Tuscanica nullas circu- habebant porticus. Vitruvius lib. s. cap. 3. de Cauis aedium. In Corinthise ijsdem rationibus trabes oe compluvia coliocantur, sed a parietibus trabes recedentes in circuitionem circa columnas componuntur. Peramplam vero aream, quam cum porticibus inspicimus, ad horreorum usum aptam censemus .
Vestigium, quod Horreis Lollianis proximum est,aream habet muro circumclusam , in cuius medio statuae basis sita. Superius vestigium Cornificiae proximum ad Thermas spectare videtur.
16쪽
JHIrare ui hoc insgni vestigio, Octauiae, & Herculis Musarum porticus: imδ-- . 'N'π'' ) W-Πλ-gnificentiam in aedificando; inque ipsi,
pzicibus excultas Deorum aedes. Quatuor simul aedificia continentur in hoc se gmento ; Porticus Octauis, Aedes Iouis, Aedes Iunonis, Aedes Herculis Musarum , Ubus exquirendis studium impendimus . Duae suerunt Octauiae Porticus;
altera Octaur sororis Augusti, theatro Marcelli propior; altera Gn. Octauij, qui . triumphauit, propinquior Pompeij theatro, ut distinguit Festus lib.
I 6. Oct ω Porticus duae appellantur, quarum alteram theatro Marcelli propiorem Octauia soror Augusti fecit, alteram theatra Pompeij proximam Gn. Octaeuius Gn. Fibus, qui fuit Cur. Prios. Decemuir sacris sciendis, triumphauitque de Rege preseo naues trist μ', quam combustam rotundum curauit Caesar Augustus. Prima nobis inspicienda proponitur perampla , & nobilis Octauiae Porticus, quadrata structura, inclusis in i-ptia Iouis, & Iunonis aedibus. Augustus, ut restri Suetonius, nomine Octauiae s roris, porticum struxit adiectam theatro Marcelli, eiusdem Octauiae filii , propECircum Flaminium. In ipsa porticu, inter alia aedificia, Iouis, & Iunonis aedes in- eludebantur, ut ex Plinio conijcitur , cuius locum illustrat nostrum vestigium. Plinius lib. 36. cap. s. ubi clarorum Artificum nomina, & opera recenset, de prima Iouis aede subobseurὸ , de secunda Iunonis expressὸ loquitur : Intra Octauia νει ro perticum , in aede Iunonis ipsam Deam Dion us, cir Polycles, aliam Venerem eodem l co Philippus, caetera signa Praxiteles . Item nil lis, m Dionysius Timarchidis ij Iouem, qui est in proxima aede, fecerunt. Scilicet simulacrum Iunonis in aede ipsius Deae, & simulacriam Iouis in proxima Iouis aeder nec semel tantum iunctas inuenies Iouis, MIunonis statuas , & aras . Elucescunt Plinij verba in nostro vestigio, aedes simul cum titulis Iouis , de Iunonis in Octauiae porticibns exhibente . Videant peritiores, sint ne duo illa templa, de quibus Velleius hist. lib. I. a Metello Macedonico posita: Hie est Metellus Macedonicas, qui porticus, quae fuere circumdatae Laius adibisssine inscriptione sitis, qua nunc Octauia porticibus ambiuntur ,fecerat. Iunonis , & Apollianis autumant Alexander Donatus ,& Famianus Nardinus; nos Iouis, de Iunonis asserimus nostri vini j fulti auctoritate. Harum aedium architectos docet idem Plinius Saurini ,-Batrachum Lacones, qui nominum eorum argumenta ranam , atque lacertam in columnarum spiris insculpsere: pcee nurum, alvi Batrachum o literari eanuenit, qui fecere tempti Omariae porticibus in lusa, nationem Ufi Laedines. Quia dam, oe opibus prae te messis eas putant, ae sua impe se construxisse, inscriptionem
sterantes, qua negata, hoc tamen abo loco, σ modo usurpasse. Sunt certe etiamnum iocolumnammonis insculpta nominum eorum argumenta, Rana, atque Lacerta. Cognomen
adhuc retinet Ecclesia sanctae Mariae in Porticu, nune sanctae Gallae, quam fuisse Iunonis aedem; alteram vero proximam Ecclesiam sancti Nicolai aedem Iouis autumat Andreas Busalinus. In huius exteriori angulo reliquiae remanent Dorici generis . Has aedes incendio vexatas instaurasse Hadrianum suadet inscriptionis stagmentum etassum in molitione domus propὸ eamdem Ecclesiam, quod in aedibus Eminentissimi Cardinalis Maximi, ad Quatuor sontes adseruatur.
17쪽
IM P. C AESAR DIVI. NERVAE. NEPOS PONTIFEX. MAXIMVS HAS . AEDES. INCENDIOCRIUS. MARCUS. PVBLIUS ET . INCENDIO. VEXATAS
Octauiae Porticum rationibus Ionicis extructam fuisse , indicant columnae plitarimae cum Ionicis capitulis , quae non solum medianam nauem Ecclesiae sanctae Mariae in Porticu sustinent, sed etiam domos aliquot propὸ eamdem Ecclesiam fulciunt. Ante vestibulum ambarum aedium in nostro ves io, bases positae sunt, inruibus siue Deorum, siuὸ illustrium virorum signa eminebant. Oriuiae porticusatuis, picturis , caeterisque ornamentis insignes suere . Includebant veteres elusidem Metelli porticus , qui Macedonia subacta, Lysippi statuis Romam translatis , eas porticus exornauit, frontem ipsarum aedium spectantibus , ut ex Velleij loco
supra citato: Hie est Metellus Macedonisus , qui partietu, psa fuere circumdata duinuadibus sine inscriptione positis , sua nunc O G porticibus amLuntur, fecerat; pueruebane turmamflatuarum equfrium, qua frontem adium spectant, hodieque maximum ornamentum eius loci, Macedonia detulit . In cella ambarum aedium ara posita est , sed Iouis pronaon contra antas , habet columnas binas , quibus magni licὸ pronaon ipsum exornatur; in postico nulla columnatio, sed area , 3c muri, qui utramque aedem concludunt. In frontis porticus medio , sex utrinque maiores columnae positae sunt
sustinentes fastigium ; atque E conspectu grandes bases duae, quae sanὸ Arcum, aut Iani proximum templum designant, de quo Nardinus Regione IX. Donatus lib. 2. AEDIs HERCULIS MUSARUM. II Ropὸ Octauiae Porticum In Circoplaminio Aedes fuit Herculis Musarum, cuius
meminit Eumenius in oratione pro reparandis scholis r Aedem Herctilis Musa sum in Circo Flaminis Fulvius ille nobilior ex pecunia censoria fecis . Eumdem Fulvium aedis conditorem laudat Cicero in oratione pro Archita ; ipsamque instauratam a Martio Philippo vitrico Augusti probat Alexander Donatus. ex Suetonio: Multaque a multis extructa sunt , sicut a Martis Philippo Aedes Hercudis Musarum. Quoad ii
tulum PORTICU s. OCTAVIAE. ET HE- libenter interpretaremur HEC
TONs Tytiora: Sic Porticus Pompeii Hecaton lon dicta, hoc est centum columnarum 8, 1ed obstat in fragmento lapidis subsequens littera disrupta, quae pedem habet rectum, non curuatum in C. unde interpretamur Porticus Octauiae,de Herculis; ex duplici coniectura. Occurrit primo nobilis Herculis pictura Artemonis manu efficta , quae in Octauiae porticibus memoratur a Plinio: Nobilissimas autem, quae sint
in Porticibus Octauia , ex eius σενibus, H rculem ab Oeta monte Doridos exuta mortalit re , consensu morum, in Caelum euntem. Consueuere Romae nobiles porticus 1 nobilibus picturis denominari; ut Porticus Europae , Porticus Argonautarum, ab Europae , de Argonautarum imaginibus; deducto more ab Atheniensibus, qui praeclaram Porticum Poecile dixerunt a varisis picturis Polygnoti. Sed urget potior ratio ex aspectu nostri vestigij, in quo Porticus Octauiae Porticui Aedis Herculis Mus rum iuncta conspicitur; unde uno eodemque communi titulo comprehenduntur Porticus Octauiae, de Herculis porticus, quae N eadem Philippi est. Hic, ut diis,
18쪽
mus, aede ipsius Herculis instaurata , proxime ingentem , nobilemque porticum extruxit, de qua Martialis lib. s. Vitra censeo Porticum Philini, Ne te iiderit Hercules, peristi . Innuit Martialis statui non in porticu posta,sed in templo, siue in templi vestibulo. Sic Porticus Argonautarum ab adiuncta aede Neptuni, Porticus Neptuni, duplici nomine appellata fuit. Dion. lib. 3 3. Agrippa eodem tempore'opsssumptibus Urbem
exornauit, . Porticum Neptum, propter victorias nauatis extruxit, cir Argonautarum
pictura decorauit. Λ Q Ε D v C T I V M . A Quaeductus Aquae Claudiae agnoscit in hoc vestigio Andreas Baalinus, quorum reliquiae adhuc vi tur in monte Coelio tendentes ad viam triumphalem, di Palatinum. Unde ultimum huius tabulae aedificium , triplici murorum praecinctione, septironium esse Seuerianum arbitratur; cum Onuphrius Panuinius non dissimile septironij vestigium ostendat libro de Ludis Circensibus in Circi Maximi Ichnographia. Iuxta Octauiae Porticum, haec nostra tabula incipit a vestigio murorum Urbis , quibus turres, ut& hodie, interiectae sunt. De muris, ac turribus Urbis instauratis ab Arcadio extabat nobilis inscriptio super veteri Porta Portuensi Transtyberim in molitione nouorum moenium sublata. S. P. R.
IMPP. CAESA DD. NM. INUICTISSIMIS. PRINCIPIBUS ARCADIO. ET HONORIO vl ORlBvs ET TRIVMPHATORIBVS SEMPER. ΑVGG. OB INSTAURATOS URBI AETERNAE MUROS PORTAS AC TURRES EGESTIS IMMENSIS RUDERIBUS EXSUGGESTIONE V. C. ET INLUSTRIS MILIUS ET MAGIsTRI ORIVSOVE MILITIAE FL. STILICONIS AD PERPETvITATEM NOMINIS EORVM SlMvLACRA CONSTITUIT CURANTE FL. MACROBIO LONGINIANO V. Q PRAEF. v Is D. N. Μ. E O R v M.