Aurelii Augustini Milliarii ... Ad leges Tituli Digestorum de diuersis Regulis Iuris Antiqui notae, seù Breues Commenrarij

51쪽

mittunt, qui scientes ossicium negligunt, eam diligentiam in rebus alienis non adhibendo, quam in suis adhibent. Alteram hi, qui ossicium ideo negligunt,quia non

intelligunt , & adeo negligunt, Venon intelligant, quod omnes intelligunt, L cedere diem et I g. vlt. Llatae et et p. in prisc. V. de Verb. sig. Quae culpa , cum ex imperitia, ignorantia, rusticitate proueniat, dolo non aequiparatur . LeutS v

ri, culpa est media inter lata iculpam , & diligentiam . Et illinest in leui culpa , qui in rebus suis negligens est, eamdemque negligentiam , quam in suis adhibet,

in alienis exercet: dummodo tamen in suis non ita sit negligens, ut ea faciat , quae nullus facerer, &ea non intelligat, quae omne& i telligunt: hoc enim casu esset in , lata culpa, ut diximus . Chesius Interpret. Iur. lib. I. cap.qs. num.3- cum seq. Contractus igitur quidam dolum malum duntaxat recipiunt, quidam & dolum, & cuia . - pam,

52쪽

b Dolam tantum , depositum . Dolum, inquam , & latam cul Pam , teg. I. C. depositi . Et ratio quare is, apud quem res aliquR deponitur, ex eo solo teneatur, si quid dolo , vel Iata eulpa commiserit , est quia non sua gratia a cepit , sed eius, a quo accepit. Et etiam quia qui negligenti amico rem custodiendam tradit, suae facilitati id imputare debet . t. I. sis Is quoque, apud quem J. de act. in oblig. i. Praeteres, Instit- χuib.modis re conir oblig. Quandoque tamenis, apud quem res aliqua deposita est , culpae nomine, idest , desidiae, ac negligentiae tenetur et ut 'puta si conueniat , ut in deposito& culpa praestetur , l. I. S. Si conueniat 1. depositi, Si se deposito obtulit. dista l. i. g. Iapὰ euenit, Si fuit in mora restituendi depositum . t. si in Asia i z. s. vlt. U. depositi, Si pretium depositionis non quasi

53쪽

hac actione f. de Vi bonor. raptorum. c Et precarium. Dolum in lum duntaxat recipit precarium. Nec immerito dolum solum praestat is , qui precario rogauit, cum tandiu precario tantum utatur, quandiu is voluerit, qui precario concessit - Culpam tamen dolo proximam contineri, quis merito dixerit, t quaesitum est 8. g. eum quoque s de precario . Illa enim do-

Ius est , t quod Nerua 3 et 1f. deposi

ti. Et etiam ubi moram quis, facit precario, leuis culpae nomin tenetur , dicta l. quaestum G 8. s. plane . -'d Dolum θ eulpam , mandatum Oe. Mandatum , commodatum, venditum, pignori acceptum, Iocatum, dotis datio , tutelae , negotia gesta recipiunt dolum, &eulpam latam, & leuem - re In his quidem O diligentiam . Cuiacius legit: In his quidam ct diligentiam. Quidam, mandatum scilicet commodatum, tutela,

negotia gesta. Diligentiam, idest,

54쪽

exactissimam accurationem, custodiamque: Ita ut in his quatuor contractibus leuissima culpa praestetur. Idem Culac. Sedi Chesius

Interpret. Iur. lib. I. ωρqs. num. 8.

O sep existimat, ac docet, quod in Iure nostro in foro fori nulla adhibenda sit distinctio inter diligentem , & diligentissimum p tremfamilias, seu, quod idem est, inter diligentiam exactam, & ex ctissimam,& per consequens,quod nulla sit culpa leuissima, quae a leui disserat.

f Societas ct rerum communio Societas voluntaria. Rerum communio , societas necessaria, veluti hereditaria societaS.

g Et dolum oe culpam recipit . Et dolum, inquam , & culpam I . tam , non etiam leuem, L Socius socio γ', is pro socio. g. vlt. Instit, de Societate, t. heres 26. g. Non tam

tum F. famil. ercis Vide Chesium

lib. Interpret. Iur. cap.M. πη. zq.

55쪽

continenti, leg. Iurisgentium P s. diuinimmis , f. de pactis. i Si conuenerit , ne dolus praeste-thr . Illud nulla pactione essici potest , ne dolus praestetur , l. Si unus 27. s. Illud F de pactis, La. S. IN lud lis depositi . Ulc Mones, quaque Oc. In vulgatis legitur: Mortesque , qua sne

culpa accidunt. ii,

i ciui custodiri non solent. Quia integrae opinionis videntur . l. Si . bona mei et r. V. de rei vindicim .a nullo prae stantur.Nisi aliud conuenerit, L LC. dem ies L Negocium χ a. 1 de negoc. gesti

Lex XXIV. Paulus libro qui

inuatenus a missique intersit, insacto inoam in consistit

a Varenus tui I; intersit --, Eius quod interest des nitio obscura , & dissicilis est. Nam quatenus cuiusque intersit ,

56쪽

qΙ in facto , non in Iure consistit. Ius certum est , facti interpretatio pi runque etiam prudentissimos farulit, i. r. ff. de r. O fac. ignori Potest enim ex eodem facto pro ramtione personarum, locorum, temporum , alias pluris, alias minoris interesse: Immo interdum ne interesse quidem Et semperi obscuris, quod minimum est, se-

quimur, L semper 9. oe l. semper 3 q. F. b. L Hac ratione id quod interest in obscuro plerunque ad exiguam summam deducitur, lex. vlt. F. de ρ tor. stipui. Arbitrio scilicet Iudicis: QuatenuS enim , cuiusque intersit, quantumque siel aequum eo nomine praestari, in Ini dicis arbitrio positum est, L. Sem. per I . s. In hoc Interdicto f. 'uod j vi, aut clam . Optimum est igitur' ab initio , vitandae obscuritatis, causa, pro eo quod interest, cer-

tam summam stipulari, dicta let ' ultima V. de pratori s 1lipulationi

57쪽

Rinitione in I. Vnica C. de sentent. quae pro eo quod interest. pro ut posisibile est, Iudici, in cuius arbitrio posita est taxatio eius quod interest , dat legem quam sequatur :Separando Casiis certos ab incertis , & Casus certos vocat eos, qui certam habent quantitatem, vel

naturam, idest, quibus dire eio Se principaliter proponitur agi dicerta pecunia , vel de corpore cer- fae rei, ut contingit in venditioni- Dus: habent enim venditiones certum pretium, & taxatam quantiatatem , & rem certam regulariter .

Sasibus certis Iustinianus detiniuit, id quod interest, non . posse diipli quantitatem excedere. In Casibus autem incertis,qui ce tam & finitam quantitatem, vel rem non habent, Iustinianus ad Gnem dupli non taxauit id quod interest, sed arbitrio Iudicis reliquit, ut ipse aestimaret in rei verurate quantum interesset actoris, vel xei: Potes videre Culac. ad no

stram legem , α ad di l. moam .

58쪽

Lex XXV. Pomponius libro

xj. ad Sabinum . Plus aὶ cautionis in rem est, vim

- in personam .

a D eautionis oeci Plus cau-α tionis in rem est, quam in Personam . Plus cautionis, idest . securitatis , momenti, ponderis, virium.Et eadem vis est eius quod dicitur: Expedit creditori pignori potius incumbere, quam in personam agere. g. Vnde consa Insit. de oblig. quae ex delic. nasc. Quod etiam his versibus Martialis ostendit:

Cum rogo tenuinos sine pignore, non habeo, inquis,

Idem, si pro me spondet agellus ἰ

habes .

.Quod mihi non credis, veteri, NOlesine, Diali , Credis colliculis, arboribusq; meis. Lex

59쪽

c Lex XXVI. Vlpianus libro

ut ii potes sa) innitis alienare , multo magis O ignorantibus, ct a

sentibus potest .

a AE Vi potest inuitis cte. Qui

te inuito potest alienare , multo magis & te ignorante , &absente. Non enim debet et , cui quod plus est licet , quod minus est non licere, l. non debet za. F. h.LE. g. Socius inuito socio potest comunis praedi1 portionem suam, alienare, ergo multo magis & se cio ignorante , & absente, l. 3. O iq. C. de conrmun. rerum alien- Non

tamen Iocum habet haec Regula increditore. Creditor inuito debitore pignus vendere potest: Non tamen & ignorante, & absente eo. Nam denunciare prius debet et , ut pignus luat, L Si conuenerit ' Τde pignor. act. l. vltima C. de Iure m. impet. Pignorum distramo, an, & quando a creditoribus fieri

60쪽

posse, Videte in meis Comment Vstit. ad g. Contra autem , quibus alienare licet, Uri non .

Lex XXVII. Pomponius libro

XU. ad Sabinum.

Nec ex a p toris, nec ex solemni tu re priuatorum conuentione quic- immutand- est: quamuis b in obligationum cause pactioneo possint immutari, 'so iure, sc .. per pacti conuenti exceptionem: quia civi actionum modus vel lege, vel per praetorem introductus, ρηλ uatorum pactionibus non infirma- , nisi tunc , e ) inchoatur

actis , inter eos conuenit.

a NT m ex praetorio m. Nec ex praetorio , nec ex ciuili

Itire priuatorum conuentioneo

quicquam immutari potest. Huic Regii ae sitnilis est Regula illa: Pr, umorum conuentio Iuri publico non derogat, i. neque pignus q . 6 priuatorum Τ. b. t. E. g. Iur