Sphaera Ioannis de Sacro Bosco emendata. Eliae Vineti Santonii scholia in eandem Sphaeram, ab ipso authore restituta. Adiunximus huic libro Compendium in Sphaeram, per Pierum Valerianum Bellunensem et Petri Nonij Salaciensis demonstrationem eorum, qu

151쪽

n sphaeram . I o

tia. bis vero anno quolibet,cum scilicet Sol ad vi timos gradus Piscium peruenerit, & proximos

Arietis inuaserit,neque non chm extremam Viriaginis partem,& Librς primam permeat,cum arcus illi parallela res tam diurni, quam notiurni pari fere dimensione sint, fieri contingit aequino ctium . Versim hoc euidentius,quam solstitium, designari potest,& uno tantum die,vel una nocte describit quia obliquus Solis ima tus facile transtcursum indicat . Acut uno denique verbo dicamus, prout Sol magis aut minus polo nostro propinquat, ita diem augeri vel minui manifestum

est. Hinc tibi Virgilianum illud liquet,

Cur tantum Oceano properent se tingere Soles Hyberni, vel quae tardis mora noctibus obstet γ

, Adem ratio,idemque Solis cursus,aduentustri que aut recessus in causa est,cur anni tempo ranunc aestuosas nunc rigentia , nunc temperata fiant. Nam cum Solis mora supra horizontatem calorem inspiret, nox veto refrigeret, euenit ut hyemali tempore, nox multum inuehat huAmorem, ac proinde totum c li tractum refrige ret, concrescatque aer ipse ob frigus: cuius munus est liquentia condensare, adeo ut Ses exiguo eo temporis spatio, quo se nobis ostentat, mox ad inferiora coeli stib horigontem , statim raptus, nullam habeat facultatem,neque crassitiem a ris perrumpendi,neque calorem suum morae saliatem,qua lucet,benencio, sensim immittendi: at

que ita omnia rigore & glacie obstupesciant. γ

152쪽

I so compendium

Crescente vero Qnsim die, Solem ipsum validiorem fieri sentimus,& nunc haec, nunc illa nubilia depelli,donec aequi data campi copia certamen aequet,& pari cu nocte vi colluctetur, quod fit ubi ad aequinochium vernum peruentum est. Inde victor euadens eo acrius ipsie nocte, ac perande fripus omne premere de insectari perseuerat quo iniquius ab ea fuerat habitus:factusque quodammodo coeli dominus noctis finibus in arctum redactis, calorem ipse suum per uniuersam hanc plagam ad grauem usque dominationem extendit. Et quoniam rerum est omnium inis tudo, cum primum late lasciuiens Caucrum in inuidiam Lunae, quae nocti patrocinatur i malem uitauit, inuiolabili fatorum lege solum iussus Vertere,ad Leonem,qui cum arctissima illi intercedit amicitia, sese recipiens, amittendς sibi possessionis conscius, quanto potest conatu vires suas omnes effundit,& canicula res illos aestus toto a re iaculatur. Receptus demum a Virgine Hr rcommendatur,quae Conata inter eos Componere,

paremque utrique potestatem fieri, nihiI quidquam proficit: siquidem nox Scorpionibus, Sagittariis armata Solem aggreditur , longoque exagitatum certamine demum fugat, retu sumisma ad tempus ipsi frigori commendat 3.

REliquum est,ut Solis Lunaeq; la tes, eGpses quidem ipsas, hoc est, cur modo Luna

subitae nonnimquam umbrae interuentu , modo Sol occursante Luna obscuretur,explicemuS-Cumque id non unoquoque Lunae coitu, di oppositio

153쪽

In Sphaeram. I r

iae fieri contingat. Quare animus hoc loco tibi

acrus ex ita nous,& aures depurandae,Vt quae di-- ca, rectissime percipiantur . Memineris autem

illud omnium primum,

, quod paulo ante dictu, IZodiacum ipsum linea

quadam, cui nome eclipticae , medium ductu perpetuo dissecari, neque Solem unquam ab - - ea quidquam discedere : Cum itae temper ordinem seruare,Vt eandem

semper iret viam ..Sed enim Luna hinc digre Lia ad gradus aliquot toto fere Zodiaco expatiatur, neque semper sub ecliptica fit obuiam Soli, plerunque autem libera transit eo tantum salutato : quippe Sole in aliquo gradu, puta Cancri primo existente, transilit sepe Luna ultra trop'cum , interdum ad quintum usque gradum ab ecliptica, interdum minus: aut ad inferiora signa iplapsa suprave Capricorni tropicum codem modo

defertur, neqUe qdquam attingit eclipticam . At qui necesse est si eclipsis ve- tura sit tam Solis, quam Lunae, quocunque accidat signo, septentrionali, vel australi, Utrum

que sub ecliptica deis

154쪽

Is et compendium

praehendi. Secaret vero ecliptica terram mediam in aequaleis parteis, si linea inde demissa q mundi machinam diuideret, traduceretur . QV re siue terra ipsa Lunt opponenda sit,ut umbra tua, quae illuc usque exporrigitur, eam obscuret siue Luna Soli obiiciatur, ut lumen eius inuideat terrae : necesse est utrunque planetarum sub ecliptica reperiri: &ea de causa lineae nomen id a Graiacis inditum,* defectitum huiusmodi causa sit. Debes autem animo percipere in duobus ecIi pticae locis pari graduum interuallo transire in transuersum lineam alteram siue circulum m uis dicere, per quem Luna fertur qui ab eclipti ca resiliens interuallum quoddam relinquit adaia

pertum, quasi per scindam. Sed ubi coniungitur

eclipticae,una parte caput draconis, altera cauda

vocatui ab Astrost mist huiusirrodique pnncta non secus per coelum moueri nobis ridentur, quam Sol de planetae reliqui uui cursu nunquam intermisse perambulant . Eo tamen differunt, quod capitis & caudae motus mund tun sequitur unde

155쪽

In sphaeram . Is

undeviginti diebus uno superato gradu , quotidem anni in coitionum Lunae reciprocatione nurim erantur. Atque hic ille numerus est, quem aureum appellant .

SI Solis igitur defectus euenturus sit viruti

que tam Lunam, quam Solem aut in capiteἡ aut in cauda Draconis esse necessarium est: vi Luna interposita conspectum solis adimat ipsi rerrae, quae & ipsa, uti superius dictum, sub ecli ptica est. Raro vero euenit, ut Solis uniuersium corpus obscuretur, quod cepe accidit in Luna , . Quod autem pars tantum interdum adimatur, ea de causa fit, quod Luna non semper obuiam sub eo puncto vel capitis, vel caudae, sed iuxta elabitur, quaque parte lineam attingit eclipticam, ea vel luce priuatur, si terra intercedit, vel soli adimit lucis partem , si iuxta transiens eclipticam omnino perstrinxerit. Sed ut haec facilius intelligantur, subiicienda figura fuit haec, quae moduli vicem gerat .

156쪽

DE LUNARI ECLIPSI.

Porro si Lun defectus contingit, Solem in ca pite, Lunam in cauda deprςhendi necesse est: aut vice versa,Solem in cauda, in capite Lunam. Ita enim terra in medio sita cum umb suae pyramide lunare corpus trasiliat si eam ibi deprata hendorit,

157쪽

In Sphaeram. Is s

henderit, tantisper occupat , donec illa eluctata per horas ut plurimum treis , aliquado quatuor, euadat: ex umbraque illa omni paulatim exeminpia totius MOX Orbis candorem ostendat. A tque hic est Lunae,que aiunt,labor: putabat enim holes huius veritatis ignari, quoties id a Qdςbat,laborare Luna ex incatarionibus,malefi-

158쪽

I compendis m

corum hominum, & ea de causa cymbalotii tinnitu , & clamoribus occurrendum institue xant: ne scilicet excantantium voces audire postset, atque ita minus obsequi cogeretur. Sed haec rudioris aetatis deliria fuerunt.

Non est autem loco hoc praetereundum, Lunam,quam modo toto orbe Plenam,modo tuberosam, modo dimidiam, modo excavari, &ad nihilum redigi unosuoque mente cospicimus, id ea de causa pati quia dimidium tantum lunaris corporis luceat, quod scilicet a solaribus radiis illustratur: Hinc fit, ut cum Lima in Oriente est, Sol vero in Occidente,aut cotra oculus noster, qui medius est inter utrunque, eam lunatas corporis medietatem aspiciat,quae a Sole irradia tur,atque tota ita candicare videatur: ubi Oeth fidiametro secedere incipit, ea de causa nohis ina minui videatur, quia pals i Ilustrata per obli quum auertitur,atque ita oculis nostris eripitur. Ita cam eadem in coeli quadra prima vel tertia Yeperitur,dimidia sui parte nobis sese ridendam offert. Mox quo magis ad Solem applopinquat, eo magis superior pars illustratur, quae obtutu nostro semota est ε, inferior,quae scilicet ad oculos nostros obscura est, obscuratur,aut potius defide re videtur. Et in Soli demu subiecta est,tuminosa eius parte tota ad solem versa, nobis,qui infra samus,lIIuminis apparer,donec a sole recedes te tia mox die obuersae in literae specie sese nobis visenda praebet, ac damno mox quotidie reparat magis

159쪽

In Sphaeram. I f

magis increscens, usque ad quintum deeimum diem, paulatim aucta, toto Iterum corpore sese illustratam ostentat.

160쪽

Is 8 - compendiam

QUID NOX, saVID DIES SIT. N Eque illud ignoradum est,diem,aut a tem

pore, aut a qualitate intelligi: a tempore quatuor & viginti horis constare, a qualitate esse aerem illuminatum a Sole supra horizontem e uecto, & quandiu moram ibi traxerit, ad Occasam usque noctem vero nihil aliud , quam terra; Vmbram: atque euenire semper, ut simul ac Sol infra horizontem deciderit, umbra haec Oboriatur, terram que obfuscet media sui parte, diametro cum Solis progressu semper mobili . Itaque non ante dies est, quam Sol iterum supra borizontem emergat . Accidit tamen , Ut SO-