장음표시 사용
11쪽
multoties sic opere, ac pergit, 5 spatiatur, etsi postat desinere,atque adduci. Sucundo caulas addidi,quo uberior & accuratior pones exteros Medicos esse delatio haec & Narratio grandis morbi,inquo,tanquam in Lerna malorum, hydram reperies. Tertio S po. stremo, ut in re cum fide SI conamcndatione summa mihi iniuncta cultus S affectus mei in AEgram, huiusque Maritum virum sane c- gregium uberiori S diligentiori, ac proinde amica oratione aut scriptione copiam facerem. Non subtiliter vel tenuitcr tamen esse quid super Rebus Naturalibus, aut Morbis, aut Curatione disputaui; sed intra sines meos mansi, S ipsum tituli mei agrum colui, no cxcedens usiim de actionem Uructionis, Narrationisq;:id est Medicum agens Historiam contexui,in quam anxia inquiruione non opus, sed rem ipsam,S insimul sciastis meos aperto,ac rcu Io. Hanc igitur veluti ad specimen, SI studiorum oblectamentum tibi insero; S libuit praemittere haec paucula tanquam eth;
quo veluti capita rei continciatur memoriae mandada,& loco usu
randa. Enimuero cum duplex sit Των θυγα-ων ἐυρεας, quaestionis scilicet inuentis. Altera quaeratione assequitur cognitionem uniuers lis& communis singulorum formae: Altera per singularia ad communem &uniuersalem perueniens; iure, cum HisTORIA spectet singulare, huiusinodi uniuersalis METHODus desiderabatur ; etsi recisa de velut arcte scripta, tum etiam praeponenda erat; . . siquidem uniuersali cognito, artifex circa singularia versari,&sese exercere commodius potest, quo demum perficitur ip immetvniuersale, arsque completur,& constabilitur.Et ut cum philosopho finiam. Conj Pari,eorum,quae istor hominis,d infimumputarii Quo spe
etat S illud celebre Agamemnonis desiderium' apud Homerum
Vim. - decem Con ultores adessent Apposite de citus, maioribus ususta omnes; ita tamen, et i ea quoque, quorum nes mustos arbitrium
eis p praecipuos ruactentur. Par Millud. P repone in duce, quam inexercitu. Adicienti ferme respexitCic. illis verbis. Omnibus et depe- - titur, hoc confidissiderim, vi binas aduocationesso talent. Et est uctus verbum Platonis ἰφιν εα ιν - ση βουλια. i. ora a sacrum profecto consultatioris. Et fit dum plures ad res agendas vel pertractandas aduocantur conueniuntque sermone vel stilo: Sermone dc a loquiis veteres tum ob varias de re medica disceptationes,tum ob
12쪽
aegrotanthina morbos &curationem coiresolito misse hic inTem- tun Paclis, necnon etiam alio. ex Galeno dc Cassiodoro plane constat: Stilo quomodo apte, id est, cum fide,explanatione,iudicio ac plena methodo idem fieri queat; ut quid nouum de fructus particeps,ium ex me, in parte,hichabe, alias fortasse reliquum munus scilicet Consultoris: scriptis illustratum de explicatum addituro: A quo iam Instetucto Consilliore sui id etiam addam cum absens sit, selam deliberationem exspectato; tum habiturus abs te uno snisi consocii praesentes curationis tibi sint in agendorum decretum, Constitutionem, ac executioncm, quas rebus aegri recen tibus, urgentibus spectatis, citra retractationem aut mutationem ad tibi ipn denique delegatam, creditam, &commissam deliber tioncm apposito conformabis, aptabis: Atque tunc impletum crit omne conidium, uniuersaque actio adprime cedet in utilitatem,S gratiam ti, inque laudem tui. Et vale. Insimulqite breui Dissi putationem meam de M o R T E , caussa grauiditatis, abortus vel partus uberiorem S correctiorem exspecta. Illud enim Opusculum alias approperatum in occasione illa, dc disputationis actu de aestu in nec limam, aut . cXactiorem curam asinuit.
13쪽
Naturalium Desistisnem Contemplationemq, Continens.
I s T O RIA M hanc nostram commoditatis distinctionis gratia in tres partes distribuimus.
Primam partem τὸ i. rebus P urali- Temperamenti nimirum Orco Pisonis consid rationicorum piatunm; assignauimus.Secundam - ολ για. i. c orbis ac rebus aeter ur- ptauimus. Tum tertia postrema quod reliquum E QP voti . i. messiorum rore onem, usima MM,O examen continebit; obiterque pericula AEgrae imminentia, πρω- ν, dico. i. H. iuni una attinget. Et nedum hic citarrabimus; sed casuum,cuentuumq; rationes&caussas inquircinus, serie narrationis nihil omisia aut laesa: Ita ut scriptum euadat simul narrativum,ac αλ
mia a. i. suffultum. Nam ad veram historiam requiruntur Guomodo; or et Pro quo Tine quicqm tactum sin iis,in quibus electivi& an ex ratione satis ceciderit. Quidquid in ea reliqui, quae hic in parte aguntur, sine confisione aut noxascripti ad usum Consultoris & Luctoris. Naturalia iam videamus,quae variis rationibus vel primum locum sibi vendicant; sunt enim caetcrorum principium & materies; siquidem praetcrillorum naturam morbi consistunt,ac ut priora &simpliciora promptius ci-
iam agnoscuntur. Mulier igitur nobilis, statura corporis mediocri, cito viro tradita,M , iacst cinaei,quaeque plures partu felici tulit, ex utroque sexuν
14쪽
sexu filios,& hodie quadragenaria talis ς κ μ ν τῆς Απως. i.
t , si asymmetria temperieque discedit, potius ad calidum, nullo interim in passi uis qualitatibus valido excessu apparente, quam ad contrarium inclinat. Porro aulcm hulasmodi habitus spenes rem nostram) colore tum cutis, tum capillorum; carnosi corporis qualitate SI quantitate lucet iis in partibus corporis , quae prae oculis tibiiciuntur, &musculi nuncupantur: Gracilis quidem Mulier potius, quam obesa cernitur: Caro tamen musculosi generis ossibus superimposita sui Hippocratica voce utar)-essa minata videtur: id est, lenis, mollis, glabra ac veluti laxata; & tangentibus item magis calida,quam frigida haec eadem aegra apparet. Color cutis subalbidus olim citra ruborem, oleagineus inter aquitum candidumq;,nunc flectit ad pallidum, ω ν Gratiri dicunt. Capilli alias sufflaui,seu fuliginei,vel eo spectantes,modo subnigri seu fusci conspiciuntur. Membra vero principalia, quorum potentia constant i ἰαυάροις. t ultat a dominatu regitur ipsa corporis πιniuersitas,impura sunt, ac contrario prorsus temperamento,C DO
maq; de praescriptionc uniuscuiusq; propria egresse donata.TO i. iecur calidum a natura Sc paulis r siccum fuisse, par est credere: Venae enim quadantenus amplae sunt,&ut olim bilioso S calidiori, sic nunc melancholico & atro sanguine resertae. 'Hδὲ γήρ, ventriculussi cet , in quem cibi ingeruntur & concoquuntur, Ut ante,siC maxime hoc tempore ex laesa, vel lenta & tarda ipsius operatione incoquendo,& cruditatibus in dies maioribus aceruandis contrari a deflexione frigidus S humidus ostenditur: humidus, inquam, ra tione illius, quod accidit, τις πτυεῖ rator, istet dicere Galenus; siquidem respectu propriae essentiae seu materiae, οῦς Wργοις. per hanc rutat , post tot partus, post tantos morbos, quin idem ventriculus non nihil siccus redditus sit, vix mihi persuadere possum. Κεφαλη δε,
caput vero, ut minus recte formatum,uc infirmum, ac gignendo catarrho tum accommodatum, misera serte, Foemina habet. Dentcs
enim Ci sunt παρη22 3gpti. i. opositi veris eripuab inserioribus difiracti, maxilla superiori plus satis antrors improducta; unde Dentes exerti Plinio di* ; ac vitro eiusdem capitis figura nimium sphaerica cernitur,deficientibus ambabus&iuxta synciput tua
15쪽
ia occipiat prominentiis. Praeterea de capitis frigiditate manifesta, caeteris etiamnum partem attingentibus patente, Mulier querit tur: Excrcmenta oris S narium modo nulla sunt, dum scilicet materia temere subsistit, ac detinetur ; alias copiosa, viscida, crassa; Mouae ore expurgantur, sapore destituta: Facile a causis Digidis o ianditur iuxta lianc parte; atq; ipso offensionis tempore destillationibus, de grauedinib. capitur; vel pari modo obnoxic degit. Somni tamen nec longi nec prosundi sunt: Vigiliae viceversa quandoque infestant; SI crebro perturbatae: Somnia habet imaginibus plena: Ideoque magna parte noctis pauida miris rerum imaginibus; vigiliarum, cubandiq; taedio,nunc toro res de nunc Maritum alloquitur; vel tacita&m sta iacci,iuxtaque ιι υ an. Vetra 'i,displicen
tiam sui venit. Capilli olim multici longi, nunc, seu inopia succi alibilis, siue meatuum cutis raritate, siue rheumatis praui assiuxta, aetper illam partem tenui tacitaque cxpurgatione, pauci sunt, deficientes; rari nimirum S detriti fr. actique; maxime circa i. hisciput. Vnde AEgra coacta cst detectum,S si minudum caput,a ris de Digoris alioquin impatienti stimuin, vario amict u vclare,ne non stipare 3 muniri tum ob id,tum decori comparando,cultus omnis corporis, & munditiarum muliebrium stlidiotissima, vel capillamento; apposititiis scilicet capillis varie in id congestis,& adaptatis sui mos hodiernus non disp. ar ab antiquo) qui halitum eiusdem capitis promptius propriis, A vivis cum excipiant,ac diutius etiam rctincant, humecti atque uncti sic redditi, synti moria quadam, plane S ipsi adaugent, non solum uberantia fouent humidam cerebri&catarrhiseram intemperiem. lino cum ita quaslati tum corporis,tum maximc capitis mulier nostra observetur, Verc-que cxistat; nedum frigore offenditur; atqui nec austrinas tempestates,vel aestus facile tolerat: Naturae mulieris tamen ca est bonitas suctcncritudo,ut facit elabatur,&lapsa assurgat. nillilominus ut plurimum aut in morbis palam,aut corum metu est, corporc ut
verbo Augusti utar beti Unu. In partibus similiter spiritalibus,prinserti me sic corde videlicet, non multum esse caloris, cxco argui potest, quod cxigui,non magni animi est Foemina, pericula paulo infirmius expaucistens;,tristis itcm,moesta,ac malarach
lica apparet; leuique de cauila modo palam, modo apud se asiligitur oc
16쪽
tiar&conturbat etiam ααπιθρωπος. L solitudines quaerenses consi.
iis, homi moris a. Scoctum M silentium ipsius no est,quod usquequaq; a curis & selicitudinibus praestes; laeta transvolat, praeterit , tristia non demittit, tractat, & auget interpretando ac cogitatione; etsi non semper sociat, abstrus a&affectus maxime occurutans; licet alias contra, modo melancholicorum, nimia sit commemorandis tam animi, quam corporis passionibus, quas patitur: Imo postquam etiam affectuum reliquias ci fugit, suspicionibus tamen inquietatur, Medicis'; iam sana manum porrigit,5 omnem corporis sui statum calumniatur, aegritudinemq; interpretatur. I αλαρυα. ipsi quoq; in promptu sunt, quas non modo clam,
sed coraria etiam tuis, quasi moestitia delectet, oculis profundit: de eo impensius, si dolore suo solito capitis insestetur: Alias inpari moestitia easdem met abdit de operit luctum, quasi eius pudeat; atq;
tunc peius habet; suspiriis, S internis curis prementibus, ac excitum melancholicum animum vallantibus. Coacta item, seu comporis languore, seu mentis mollitie sexui annexa, irascitur: ac vi infrequenter,&saepe obscure,deflagrante protinus irae ardore; sic quoad residuum valente memoria, tensedc pene irrevocabiliter:
Atque huius sibi conscia, eamque excusat, quod sit sine odio, honesta, ct citra ulciscendi appetitum: Hinc multa dissimulat,& t cite habet iniurias patique statuit procul a superbia : άμ. Q ας,
ac genere omni vindictae: Attamen,ut libere dicam,morc gerit occasoni,&pathemati. Accon tu ι, seu importuna cupiditas crebro habet ipsam, recentium de nouitatum curiosam, sic amant sex his δίMorbus. Quo fit,vivere de hac nobili foemina illud idem, inparte, affirmari possit, quod Hipp. narrabat de illa muliere Thasia, nimiruester . Inde quom fuit ipsi cupiditas, odium est; desideriaque ipsa moriuntur,5 cuncta fastidit. Non ambigendum tamen, quin, praeter temperiem, S sanguinis modum, conditionemque, cordis ipsiuis magnitudo orconformatio maximam vim obtineant ad varias animi pastiones gignendas, Duendas de producendas; atque id tetigit Galenus indib. de Placi Plat. Ur Hipp. scribens eos esse animoses de audaces, quibus cor exiguum. Verum si qui,ex praedictis, motus afluctusq uc minus laudabiles, nec ullo modo intra pectora humana coalendi haud li-
17쪽
bere in factis, verbis Huius aut vultu deprehenduntur, est, quoni am ratio & temperantia institutis moribus comparata cassupplai tant&deiiciunt, vel saltem mitificant,&opcriunt animi passiones, quas profert,& cffert mala corporis insita valetudo: Quinimo pari ratione, ob leges, aut institutos mores super lenitatem, & modestruam saltem in sensu, satis piam & Religioni deditam Mulier se e
hibet, &manifestat, assidua in sacratis occupationibus, precibus, locis; huicque studio ab ineunte adolescentia iam se dedit: R ligioni postea proxime adhaerent variae virtutcs, quas hic enumerare superuacaneum puto; cum unicuique constet,quantum possit Religio in componendis animis & moribus. Sed haec obiter,& perfunctorie non ut in laudes camus illius,cuius valetudinis Historiam con teximus; at haec leuitcr attingere fas crat, tum ob ast nitatem,quam mores innati habent cum temperamento, idea cuius nunc sedulo inquirimus; tum insuper, ut manifestum una fieretius & imperium,quod institutum vitae,moro, inquam, ex praeceptis comparati tenent in eosdemmet connaturales, &insitosta ctus pro parte, nostro in casu, perstrinctos. Nam res ita habet; est cent hi: at salua Rcligione cum sibi proxime adhaerentibus virtut
bus; Et Mulier ad has it,ab illis non abit. Sed forsan nimis digressi
Thoracis forma ut Enarrationis institutum sequar) stricta non lata deprehenditur, quae seu ut caussa, seu ut effectus eandem, Una cum c teris haud pridem narratis signis,Cordis Digidam intemperiem tum & animi assertam infractionem, demissionemq; tcstatur&adfirmat.keιλ. i. aluus bene fluit,saepe mollia excrementa &rata deponcns,alias tormine fugaci de leui liquida atq; stridula ducens, modo biliosa de atra, modo etiam cruda & pituitosa. Totae . i. v aenori admodum coloratae visuntur, modoq; clarς sunt &subt,lcs, saepius crassae,sptimantes,ac multam foecem deponentes: Κατα-
mensis, ciui multis beant commodis ipsum foemincum sexu, dum probe & decenter fluunt, huic aegrae nostrae temporc elapsi vigente,constantcq; magis aetate copiosi quadantenus fuer luxuriosam vesanguificationem habuit Matrona; unde forsan decorae foecunditatis, uberrimi fructus victi opportunitas emanauit; in
caeteris ipsimetMeles par u laudabiles sopbuere,ac min' hodie prae-
18쪽
bent,ut dicam mox plenius, in de Morbis siet sci mo. Octodc cimvlcro gestauit; semel abortivit, sortii monito ciccto circa och. alium mens eua,vel Huic sempergrauiorem. Caetera grauiditatcs satis planas experta est , nisi cibi fastidio quandoque circa priores menses apparento. Parius felicos fucrc, superstitcsoetu, tum vel ob ab res ad ipsiim partum consectarios modicos: Puerperia tamen nonnumqua aegre fluxere; ac proinde aliquot partui succedanci mo bi suborti iunt, quos enumerare vel prosequi van una. Pauidam tamen atq; anxiam toto hoc grauiditatis tempore maxime prioribus
mersibus sese exhibet Foemina, ac mirasinis morborum suspicioni bus praeter modum commoueturis aperi; prςsentia&instantiadis crimina, falsos pavores induit, ut familiare melancholicis,eruanida esse grauiditatem ac insidiosa mensium suppressione semet detineri,cui vitio,ut dicetur in loco de tempore, Ipsa obnoxia; nec ullis solatiis vel rationibus demoueri potest ex eo, quod suspectat, niti phlam facta grauiditate,& transacto tempore, quod ambigit. Circa alias fere nullum delectit mseruauit; nunc impar grauioribus erroribus facta, tum&constantia firmior,ac periculis ctiamnum deterrita non malc sic gerit,potestq; Medicus,ci, i hominu ordini audiens Foemina, instituere victus ratione pro ut vult.Non nego tame,quin in aliquibus delinquatinam
nobilis cst Mulier,& ali uiget fortui obsequiis, in quibus non satis
cauta mortalitas; praetcrea natura,cducatio,adulatio code trahunt,
ac deprauantiscit quod ad summa spectat, graues errores n5 admittit: Corporis etiam de valetudinis rector, utiliu de noxioru ostentator Medicus mensae,omniq; aliae oeconomiae AEgrae assidet, nullius struitis sententiae auctor,"ies necessitas ingruit, prudeter moderat: Vita degit Foemina otiosa& scdentaria, ut familiare huic sexui, Ipsa aliquotics, nc vacuc agat, manib. suis opera mulic bria e lino aut scrico faciens: & virgines ac ancillas suas code ducens: Alias geniculata vel sedens preces ad Deu funditi modo etia coetu salutatium ulterii cxspectat, S excipit, vel pari ollicii δί comitatis generecti eisde cenat, salutationes&Dequentationes largiter reponens:
Et in hoc ipsi Egrς libido quaedaci haud tamc vitio vertcda,quod
ortum ducat a bono fonte, comitate nimirue curis& licitudini b. Cmergete,& απανθραγα- coptimctritum solitudinis sibi pernicio-
19쪽
sae vitandae studio, cui addicta secessui inimica: ut varii sunt de pene diuersi impetus ac mores Melancholiae: Sic cnim melius arcet cogitationes & omnem tristitiam, ipsisque congressibus,alloquiis,& sermonibus; uti pariter feriis, de spcctaculis seu ludis , omnique
alia ludicra&honesta voluptate, in parte, leuatur: Melancholiam, dico, mitigat aut mergit. Haec ipsa tamen mulier L cernitur de hoc crat sermoὶ ac minus caeteris libere mouetur,laboris impaticns, quod infirmior sit ossibus, neruis,musculis,& robore mouendi, corpusque ultro ineptum & inconcinnatum moueri Mportari sertitast: parumper enim gibbosacst, tum & abdominis, seu a primordiis generationis,seu a multis iam annis, magni & pr lecti; forsan quia,praeter alias caussas, est με αλοσπλαγχνη. ros. Quiescit ideo libenter, pedibus non icinere ambulans; tam moueri, ambulare, minus scalas & acclivia ascendere,vel ex iisdem descendere,absque labore,& anhelitus dissicultat vix queatas iunctiam stibita deuexione ingredi, stare, colligere semet, ac se ferre liaud valet,maxime utero grauido, eoque solutioni S leuati ni proximo. Imo est. erecta haec eadem foemina, sitaque m te corporc consistente, fatiscit; nec satis libere spirat δί exspirat: Dissicilitas tamen haec, & anhelatio motionis corporis effectus sedatur, vel mitescit, quiescente sedenteue pacate Matrona. Haec cuncta cxponenda erant, tum& praemittenda; nedum quia perquisituris nobis morborum symptomata, & symptomatum naturam, aut generationis caussas admodum sui tetigis praeluceant Naturalia veluti confines Pathologiae& Rerum praeter Naturam; sed etiam quoniam, uti ad vitae praesagium, δί interitus praesentionem mire illa faciunt; sic paritor Custodiam valetudinis, Curationem morbi recte inire, instruere haud potest Consultor Medicus citra exactam S absolutam cognitionem Temperamenti SI Complexionis, e quibus caeterae Res Naturales, Medicis dictae, immediate
manant, ac velut c fonte prosiliunt. Sunt quidem Omnia praenarrata maiori ex parte Mulieri innata &connaturalia; at partim etiam assumpta S aducialitia; siquidcm gi ne, quae consistit in victus ratione , 5 vitae institutis,ic φύας. i. nrtu mutuas tradiant operas ad idcana, qtiae cernitur sic in temporamento & complexione, ac reliquis temperarmcnto dc compicrioni annexis.
20쪽
Seu de Morbis mel Rebus Prater Naturam.
VM talis igitur sit status naturalis, turbidus vi. delicet S inconcinnus, cum tali dico, se ast rant atque ostendant partium principum i temperamenta dissidentia a seinuicem tecumquediscordantia, iure Mulier improspera valetudineomni tempore viae' variis, inquam, praeter naturam i in o affectibus fuit, & es: adhuc, in parte, obnoxia:. Dum enim huiusmodi intemperamenta parum inter se concordantia, quodque res sitas agunt, omnia paulatim vincuntur,dum singula pugnant sui sic dicam) se partibus nimirum,&distentionibus conficiunt; detendunturque dii intenduntur; ac morbus inualescit; qui a tali dissidio visui primordia duxit,sic continenter fomenta habeta Addidi de industria adue bium hoc liquido, propter antenarratas insitas imbecillitates nondum diaeta coalitas, & patefactas , quae non ita palam praeter naturam sunt,etsi non secundum naturam. At rursus, genere hoc rerum praeter naturam vero & proprio sic constituto , omnia tamen complectendi nec mihi cupido incessit, nec res exigit. ω ideo omittens ipse intereaantiquos, fugaces, Miransactos morbos, nullum certum apparatum, nullumque ius incorpore Foeminae hodie habentes;attingam seorsum piassentes; vel si solutos M praeteritos,eos priuatim, qui materia aliqua sui S cmpyrcumato persistente, vel ipsi met anniuersarii sunt ac certo tempore recurrentes, Vel aliorum imminentium, Mnecessariorum consocii putantur, Maccersit res, quique symptomatum nexum quendam, &cathenam vel uti fecere. Distinguam tamen per tempora seu per singulos aetatis se minae gradus, tum per morborum classes, ne confuso fiat, Ac serio