P. Ouidii Nasonis Operum. Tomus 1. 3.. Petrus Burmannus ad fidem veterum exemplarium castigavit Tomus 2. qui Metamorphoses complectitur

321쪽

Poenaque mors posita est patriam mutare volenti. Candidus Oceano nitidum caput abdiderat Sol , 3 o Et caput extulerat densissima sidereum nox: Visus adesse idem Deus est, eademque monere; Et, nisi paruerit, plura & graviora minari. Pertimuit: patriumque simul transferre parabat In sedes penetrale novas; fit murmur in urbe: 3s

Spretarumque agitur legum reus. utque peracta est Caussa prior, crimenque patet sine teste probatum, Siluallidus ad superos tollens reuS Ora manuaque,

o cui jus coeli bis sex secere labores, Fer, precor, inquit, opem : nam tu mihi criminis auctor. MOS erat antiquus, niveis atrisque lapillis, o His damnare reos , illis absiluere culpae. Nunc quoque sic lata est sententia tristis et 8c omnis Calculus immitem demittitur ater in urnam. Quae simul effudit numerandos versa lapillos; omnibus e nigro color est mutatus in album et Candidaque Herculeo sententia munere facta solvit Alemoniden. grates agit ille parenti Amphitryoniadae: ventisque faventibus aequor Navigat Ionium : Lacedaemonium que Tarentum so Praeterit, & Sybarin, Salentinumque Neaethum ,

Thurinosque sinus, Temesenque, dc Iapygis arva. Vixque pererratis, quae spectant litora, terris, Invenit Aesarei fatalia fluminis ora :Nec procul hinc tumulum , sub quo sacrata Crotonis Flossia tegebat humus. jussaque ibi moenia terra Condidit: & nomen tumulati traxit in urbem. Talia constabat certa primordia fama Esse loci, positaeque statis in finibus urbis. Vir fuit hic ortu Samius: sed fugerat una 6. Et Samon & dominos; odioque tyrannidis exsul

Eponte erat. isque, licet coeli regie ne remotos, Mente Deos adiit: &, quae natura negabat

Visibus humanis, oculis ea pectoris hausit. Cumque animo, & vigili perspexerat omnia cura ; 6s In medium discenda dabat: coetumque silentum,

322쪽

Dictaque mirantum , magni primordia mundi , Et rerum caussas, & quid natura, docebat: Quid Deus: unde nives: quae fulminis esset origo: Iuppiter , an venti, discussa nube tonarent: Quid quateret terras; qua sidera lege mearem; Et quodcumque latet. primusque animalia mensis Arguit imponi: primus quoque talibus ora Docta quidem solvit, sed non & credita, verbis:

Parcite. mortales, dapibus temerare nefandis Corpora. sunt fruges: sunt deducentia ramos Pondere poma suo, tumidaeque in vitibus uvae: Sunt herbae dulces: sunt, quae mitescere flamma, Mollirique queant. nec vobis lacteus humor. Eripitur, nec mella Thymi redolentia florem. Prodiga divitias, alimentaque mitia tellus Suggerit: atque epulas sine caede & sanguine praebet. Carne ferae sedant jejunia: nec tamen omnes. Quippe equus, & pecudes, armentaque gramine vivunt. At quibus ingenium est immansuetumque, ferumque, 8r Armeniae tigres, iracundique leones, Cumque lupis ursi, dapibus cum sanguine gaudent. Heu quantum scelus est, in viscera viscera condi, Congestoque avidum pinguescere corpore corpus ;Alteriusque animantem animantis vivere letol soscilicet in tantis opibus, quas optima matrum Terra parit, nil te nisi tristia mandere saevo Vulnera dente juvat, ritusque referre Cyclopum Nec, nisi perdideris alium, placare voracis, Et male morati poteris jeiunia ventris λ 9IAt vetus illa aetas, cui fecimus Aurea nomen, Foetibus arboreis, &, quas humus educat, herbis

Fortunata fuit: nec polluit ora cruore. Tunc & aves tutae movere per aera pennas ἀEt lepus impavidus mediis erravit in agris : IO Nec sua credulitas piscem sumenderat hamo: Cuncta sine insidiis , nullamque timentia fraudem , Plenaqlle pacis erant. postquam non utilis auctor

Vietibus invidit, quisquis fuit ille virorum

323쪽

CCrporcasque dapes avidam demersit in alvum ; ros Fecit iter sceleri: primaque e caede ferarum Incaluisse putem maculatum sanguine ferrum :Idque satis fuerat: nostrumque petentia letum Corpora missa neci, salva pietate, fatemur: Sed quam danda neci, tam non epulanda fuerunt. HuLongius inde nefas abiit: & prima putatur Hostia sus meruiste mori; quia semina pando

Eruerit rostro , spemque interceperit anni. Vite caper morsa Bacchi mactandus ad aras Ducitur ultoris . nocuit sita culpa duobus. MI Quid meritistis oves, placidum pecus, inque tuendos Natum homines, pleno quae fertis in ubere nectar pMollia quae nobis vestras velamina lanas Praebetis: vitaque magis, quam morte juvatis. Quid meruere boves, animal sine fraude d ilisque , I 2 Innocuum, smplex, natum tolerare labores Immemor est demum, nec frugum munere dignus, Qui potuit curvi demto modo pondere aratri Ruricolam mactare suum : qui trita labore Illa , quibus toties durum renovaverat arUum, IEITot dederat messes, percussit colla securi. Nec satis est, quod tale nefas committitur'. ipsos Inscripsere Deos sceleri: numenque supernum

Caede laboriferi credunt gaudere juvenci. Victima labe carefis, & praestantissima forma , IS Nam placuisse nocet) vittis praesignis & auro,

Sistitur ante aras; auditque ignara precantem: Imponique suae videt inter cornua fronti, Quas coluit fruges: percussaque sanguine cultros

Inficit in liquida praevises forsitan unda. I FProtinus ereptas viventi pectore fibras Inspiciunt: mentesque Deum scrutantur in illis. Unde fames homini vetitorum tanta ciborum Audetis vesti, genus o mortale Z quod, oro, Ne facite: & monitis animos advertite nostriS. IUCumque boum dabitis caesorum membra palato iMandere vos vestros scite de sentite colonos. Et

324쪽

M ET AMOR PHOSEON LIB. XV . 31r

Et qu'niam Deus ora movet s sequar Ora moventem Rite Deum ; Delphosque meos, ipsumque recludam Aethera; & augustae reserabo Oracula mentis. I sMagna , nec ingeniis evestigata priorum , Quaeque diu latuere , canam. Juvat ire per alta Astra: juvat, terris Sc inerti sede relictis, Nube veni; validique humeris insistere Atlantis: Paluntesque animos passim , ac rationis egentes Is Desp stare procul, trepidosque, obitumque timentes Sic exhortari; seriemque evolvere fati. O genus attonitum gelidae formidine mortis lQuid Styga , quid tenebras, quid nomina vana timetis , Materiem vatum, salsique piacula mundit IssCorpora sive rogus flamma, seu tabe vetustas Abstulerit, mala poste pati non ulla putetis. Morte carent animae: semperque, priore reli ista Sede, novis habitant domibus vivuntque receptae.

Ipse ego nam memini) Troiani tempore belli Ico

Panthoides Euphorbus eram: cui pectore quondam Sedit in adverso gravis hasta minoris Atridae. Cognovi clypeum, laevae gestamina nostrae, Nuper Abanteis templo Junonis in Argis. Omnia mutantur: nihil interit. errat, & illinc I 6sHuc venit, hinc illuc, Sc quoslibet occupat artus Spiritus : eque feris humana in cGrpora transit, Inque seras noster: nec tempore deperit ullo. Utque novis fragilis signatur cera figuris, Nec manet ut fuerat, nec formas servat easdem; ITO Sed tamen ipsa eadem est: animam sic semper eamdem iEsse , sed in varias doceo migrare figuras. Ergo , ne pietas sit yicta cupidine ventris , Parcite vaticinor) cognatas caede nefanda Eκ turbare animas: nec sanguine sanguis alatur. I7s Et quoniam magno feror aequore, plenaque ventis Vela d odi; nihil est toto quod perstet in orbe. Cuncta fluunt: omnisque vagans formatur imago. Ipsa quoque adsiduo labuntur tempora motu

Non secus ac numen. neque enim consistere flumen ,

325쪽

P. OVIDII NASONI s

Nee levis hora potest: sed, ut unla impellitur unda ,

Urgueturque prior venienti, urguetque priorem, Tempora sic fugiunt pariter , pariterque sequuntur :Εt nova sunt semper. nam quod fuit ante, relictum est: Fitque , quod haud fuerat: momentaque cuncha novantur.

Cernis & emeritas in lucem tendere noctes: Et jubar hoc nitidum nigrae succedere nocti. Nec color est idem coelo, cum lassa quiete Cuncta iacent media ; cumque albo Lucifer exit Clarus equo: rursumque alius, cum praevia luci I9o Tradendum Phoebo Pallantias inficit orbem. Ipse Dei clypeus, terra cum tollitur ima,

Mane rubet: terraque, rubet, cum conditur ima :Candidus in summo est. melior natura quod illic Aetheris est, terraeque procul contagia vitat. I9s Nec par aut eadem nocturnae forma Dianae Esse potest umquam: semperque hodierna sequente, Si crescit, minor est; major, si contrahit orbem. Quid λ non in species siccedore quattuor annum . ixdspicis, aetatis peragentem imitamina nostrae 8 2. o Nam tener, & lactens, puerique simillimus aevo

Vere novo est. tunc herba nitens, dc roboris expors

Turget, & insolida est ; & spe delemit agrestem.

Omnia tum florent; florumque coloribus almus Ridet ager: neque adhuc virtus in frondibus ulla est. ac saeransit in Aestatem , post Ver, robustior Annus : Fitque valens iu lenis. neque enim robustior aetas Ulla, nec uberior: nec, quae magis aestuet, ulla est. Excipit Autumnus, posito fervore juventae Maturus, mitisque, inter juvenemque senemque; a. Io Temperie medius sparsis per tempora canis.

Inde senilis Hiems tremulo venit horrida passis; Aut spoliata suos, aut, quos habet, alba capillo3. . Nostra quoque ipsorum semper, requieque sine ulla,

Corpora vertuntur: nec quod fuimusve, sumusve, χrs Cras erimus. fuit illa dies, qua semina tantum , Spesque hominum primae, materna habitavimus alvo

Artifices Natura manus admovit; & angi

326쪽

Corpora visceribus distentae condita matris Noluit; eque domo vacuas emisit in auras. 22 Editus in lucem jacuit sine viribus infans: /Mox quadrupes, rituque tulit sua membra ferarum: Paullatimque tremens, & nondum poplite firmo Constitit, adjutis aliquo conamine nervis. Inde valens veloxque fuit: spatiumque juventae 22sTransit: &, emensis medii quoque temporis annis, Labitur occiduae per iter declive senectae. Subruit haec aevi demoliturque prioris Robora: fietque Milon senior, cum spectat inanes Illos, qui fuerant selidorum Itiole tororum Σ3o Herculeis similes, fluidos pendere lacertos. Flet quoque, ut in speculo rugas adspexit aniles, Tyndaris: 8c secum, cur sit bis rapta, requirit. Tempus edax rerum , tuque invidiosa vetustas,l omnia destruitis: vitiataque dentibus aevi 23r

Paullatim lenta consumitis Omnia morte. Haec quoque non perstant, quae nos elementa vocamus.

Quasque vices peragant, animos adhibete, ) docebo. Quattuor aeternus genitalia corpora mundus Continet. ex illis duo sunt onerosa, suoque alo Pondere in inferius, tellus atque unda, feruntur: Et totidem gravitate carent; nulloque premente Alta petunt, aer, atque aere purior ignis. Quae quamquam spatio distant; tamen omnia fiunt Ex ipsis; & in ipsa cadunt. resolutaque tellus. 2 s. In liquidas rorescit aquas: tenuatus in auras Aeraque humor abit: demto quoque pondere rursus In superos aer tenuissimus emicat ignes. Inde retro redeunt: idemque retexitur ordo. Ignis enim densum spissatus in aera transit; 2IOHic in aquasi tellus glomerata cogitur unda. Nec species sua cuique manet. rerumque novatri XEx aliis alias reparat Natura figuras.' - Nec petit in tanto quidquam mihi credi te mundo;

Sed variat, faciemque nouat: nascique Vocatur, a IF

Incipere esse aliud, quam quod fuit ante. morique, 0 6 Uin

327쪽

3M. P. OVIDII NASONI sDesinere illud idem. cum sint huc forsitan illa. Haec translata illuc; summa tamen Omnia constant Nil eqυ idem durare diu sub imagine eadem Crediderim. sic ad ferrum venistis ab auro Σ6o. Secula. sic toties versa es , Fortuna locorum. Vidi ego, quod fuerat quondam solidissima tellus, Esse fretum. vidi factas ex aequore terras Et procul a pelago conchae iacuere marinae: Et vetus inventa est in montibus anchora summis. 26sQuodque fuit campus, vallem decursus aquarum Fecit: & eluvie mons est deductus in aequor: Eque paludosa siccis humus aret arenis: Quaeque sitim tulerant, stagnata paludibus hument. Hic fontes Natura novos e sit, at illic aro Clausit: & antiqui tam multa tremoribus orbis Flumina prosiliunt; aut excaecata residunt. Sic ubi terreno Lycus est epotus hiatu; Exsistit procul hinc, alioque renascitur ore. Sic modo combibitur, tecto modo gurgite lapsus 27s Redditur Argolicis ingens Erasinus in arvis. Et Mysum capitisque sui, ripaeque prioris Poeni tu iste ferunt, alia nunc ire, Caicum. Nec non Sicanias volvens Amenanus arenas Nunc fles it; interdum suppressiis fontibus aret. 28o Ante hibebit tur; nunc quas contingere nolis Fundit Anigros aquas: postquam nisi vatibus orinis Eripienda fides) illic lavere bimembres Vinera, clavigeri quae fecerat Herculos arcus. Quid ' non Sc Scythicis Hypanis de montibus Ortus , 28sQui fuerat dulcis, salibus vitiatur amaris Fluctibus ambitae fuerant Antista I 'harosque , Et Phoenissa Tyros: quarum nunc insula nulla est. Leucada continuam veteres habuere coloni: Nunc freta circueunt. Zancle quoque juncta fuisse 29 in Dicitur Italiae: donec confinia pontus Abstulit; & media tellurem reppulit unda. Ei quaeras Helicen , Sc Burin, Achaidas urbes; Invenies sub aquis: N adhuc ostendere naut eIn l

ii p

, li

328쪽

M ET AMOR PUOSTON LIB. XV. 32ς

Inclinata Iolent cum moenibus Oppida mersis. 29sEst prope Pittheam tumulus Tme Zena, sine ullis Arduus arboribus, quondam planis lima campi Area , nunc tumulus: nam res horrenda relatu )Vis fera ventorum , caecis inclusa cavernis, Exspirare aliqua . cupiens, luctataque frustra 3oo Liberiore inii coelo, cum carcere rima Nulla foret toto, nec pervia flatibus est et Εκ tentam tbimelecit humum: ceu spiritus oris Tendere vesicam solet, aut derepta bicorni Terga capro. tumor ille loco permansit ; & alti 3 os Collis habet spe lem: longoque induruit aevo. Plurima cum sub ant, audita aut cognita vobis, Pauca super referam. quid λ non & lympha figuras Datque capitque nravas medio tua, Cornig r Amn An, Unda die gelida est: ortuque ob tuque cale eit. 3ici Admotis Athamanis aquis accendere lignum Narratur; m: nimos cum Luna recessit in orbes. Flumen habent Cicones, quod potum fixe a reddit Viscera: quod tactis inducit marmora rebus. Crathis, Schinc Sybaris, nostris cont)rminus arvis, 3 is Electro similes faciunt auroque capillos. Quodque magis mirum , sunt, qui tanta corpora tantum,.

Verum animos etiam valeant mutare, liquores.

Cui non audita est obscaenae Salmacis undae 'Aethiopesque lacusὶ quos si quis faucibus hausit, 3 ho Aut furit, aut mirum patitur gravitate soporem. Clitorio quicumque sitim de sonte levarit, Vina fugit, gaudetque meris abstemius undis. Seu vis est in aqua, calido contraria vino: Sive, quod indigenae memorant, Amithaone natus, 32s Proetidas attonitas postquam per carmen de herbas Eripuit furiis, purgamina mentis in illas Misit aquas: odiumque meri permansit in undis. Huic fl iit essediu dispar Lyncestius amnis, Quem quicumque parum moderato gutture traXit, 33o Haud aliter titubat, quam si mera vina bibisset.

329쪽

6 P. DUI DII NASONI sAmbiguis suspectus aquis. quas nocte timetot Nocte nocent potae. sine noxa luce bibuntur. Sic alias aliasque lacus 8c flumina vires Concipiunt. tempusque iiiit , quo navit in undis, Nunc sedet Ortygie. timuit concursibus Argo Undarum sparsas Symplegadas eliserum; Quae nunc immotae perstant, ventisque resistunt. Nce, quae sulfureis ardet fornacibus, Aetne Ignea temper erit: neque enim fuit ignea semper. Nam sive est animal tellus, & vivit, habetque Spiramenta, locis flammam exhalantia multis; Spirandi mutare vias, quotiesque movetur, Has finire potest, illas aperire cavernas: Siva leves imis venti cohibentur in antris;

Saxaque cum saxis, & habentem semina flammae Materiem jactant, ea concipit ictibus ignem; Antra relinquentur sedatis frigida ventis :Sive bitumineae rapiunt incendia vires, 3 soLuteave exiguis arescunt sulfura fumis; Nempe ubi terra cibos alimentaque pinguia flammae Non dabit, absumtis per longum viribus aevum, Naturaeque suum nutrimen deerit edaci; Non feret illa iam em : desertaque deseret ignes. 31s Esse viros fama est in Hyperborea Pallene: Qui soleant levibus velari corpora plumis; Cum Tlitoniacam novies stibi ere paludem. Haud equidem credo: sparsae quoque membra veneno Exercere artes Scythides m morantur easdem. 3 Si qua fides rebus tamen est addenda probatis; Nonne vides, quaecumque mori fluidove calore Corpora tabuerint, in parva animalia verti I quoque, delectos mactatos obrue tauros; Cognita res use de putri viscere passim 36s. Florilegae nascuntur apes. quae more parentum Rura colunt: operique favent; in spemque laborant. Pressiis humo bellator equus crabronis origo est. Concava litoreo si demas brachia cancro; Cetera supponas terrae; de Parte sepulta . . 37 Scor

330쪽

Scorpitis e X ibit: caudaque minabitur unca.

Quaeque solent canis frondes intexere filis Agrestes tineae, res observata coJonis )Ferali mutant cum papilione figuram. Semina limus habet virides generantia ranas: Et generat truncas pedibus. mOX apta natando rura dat. usqtie eadem sint longis saltibus apta Posterior partes stiperat mensura priores. Nec catulus , partu quem reddidit urse recenti , Sed male viva caro est. lambendo mater in artus Fingit: & in formam, quantam capit ipsa, reducit. Nonne vides, quos cera tegit sexangula, foetus Melliferarum apium sine membris corpora nasci, Et serosque pedes, si rasque adsumere pennas pJunonis volucrem, quae cauda sidera portat, 38sArmigerumque Iovis, Cythereiadasque columbas, Et genus omne avium, mediis e partibus Ozi

Ni sciret fieri, fieri quis potJ. putaretὶ Sunt qui, cum clauso putrefacta est spina sepulchro,

Mutari credant humanas angue medu: las. 39D, Haec tamen ex aliis ducunt primordia rθbIs: Una est, quae reparet, seque ipsa reseminet, ales. Asyrii Phoenica vocant. non fruge, neque herbis, Sed turis lacrimis, & succo vivit amomi.

Haec ubi quinque suae complevit secula vitae, SS FIlicis in ramis, tremulaeve cacumine palmae,

Unguibus 8c pando nidum sibi construit ore. Quo simul ac casias, Sc nardi lenis ari stas ii assaque cum fulva substrav t cinnama myrrha ;Se super imponit: finitque in odoribus aevum. UOInde ferunt, totidem qui vivere debeat anncs, Corpore de patrio parvum Phoenica renasci. Cum dedit huic aetas vires ; onerique ferendo est; Γ Ponderibus nidi ramos levat arboris altae: JFertque pius cunasque suas, patriumque sepulcrum ἱ os

Perque leves auras Hyperionis urbe potitus, Ante fores sacras Hyperionis aede reponit.

Si tamen est aliquid mirae novitatia in istis;