장음표시 사용
161쪽
mum despondebat, aut minimum desistebat incepto : sed nunc supplicibus verbis, nunc supplicibus libellis, nunc etiam Iacrymis & plangoribus tam frequenter ,
tam instanter Principem obtestabatur ut ei venerit in mentem noctu cum paucis oppido egredi , & Mantuam versus comtendere , ad eam molestiam quoquo modo euitandam. Sed in itinere cum Goitum venisset , quod agri Mantuani Oppiadum est , vario circumfluens genere deliciarum , ibique Federi cum Secundum is Mantuae Ducem esse cognouisset, nulla interposita mora sese ad illum honoris a
que ossicij gratia salutandum conuertit. Ab eoque non solum liberaliter,sed etiam valde familiariter exceptus, ut temper solebat, inuitauus ac retentus est , ad dies aliquot secum honestis animi relaxationibus traducendos. Non latuit sagacissinium senem occulta Principis discessio, &illa vel diuersatio, vel commoratio Goitana. Igitur postridie , quanquam feruidior diei aestus, furente Canicula, quemuis aetate ac robore vigentem exterrere potuisset: non exterruit tamen infirmum
Senem, cui puto animos viresque hinc charitas suorum , inde metus infamiae sufficiebant. Sed huiusmodi stimulis destia tutus, & tantum calcaribus utrinque fortiter impulsus, non sustecit cupiditati v hens equus . qui totum diem fatigatus,
sudore ac puruere sordens, in ipsis noui
162쪽
EXEMPLUM NONUM. I 'Oppidi portis procumbens expirauit. Nec
mora, nec requies. Ducalem ingressitis aulam Cremonensis, obuio cuique satim narrans infortunium,ac sii binde ostentans argentum, facile scilicet inuenit a quo introduceretur, qui pro se deprecaretur,qui felicem rei exitum sponderet. Is erat inter aulicos proceres longe primus , cuius nomini parcitur. Sic autem inter se paciscuntur , atque hoc ordiendae rei consilium institiiunt: ut iste deprecator Federi- ico Duci Cremonensis cauiam eX ponat, eumque inducere conetur ad agendunt acum Alousio gentili luo ut miseros fratres Icapite damnatos absoluere velit, eoru III-que supplicia sibi condonare. Senex interim Cremonensis ducentos aureos nu-' meret deprecanti ante negotium inchoatum, S alios totide ni cum atristario post absolutum spondet daturum. Ergo Aulicus Ducem stium opportune aggressus calamitatem Fratrum Cremonensi una, miserabiliter proponit . nec eos quidem ruit raptores, aut latrones appellat , a quibus nominibus Dominum luti in abhorrere in maiorem modum sciebat ἡ used strenuos impigrosque bellatores, qui-.bus idem natura de instituto singulariter fauebat. Illorum vero turpissima flagitia , quibus nec una, nec simplex mors debe-hatur , summo artificio partim praeterit partim eleuat, modo in fortunam , nam do in necessitatem conserens culpat a .
163쪽
-s DECA DIS PRIMAE Ex altera parte Iustitiana Principis Aloy fi istum naOperς commendans, haud illi quidem crudelitatis vel inclementiae , sea tamen austeritatis ac seueritatis ninitae tribuit nomen. Cum e contrario diceret Ducem iptum pro I ter misericordia clementiamque Cniistiano Principe dignam ab omnibusvi, Caelunt i erri. id multis ni ror Hunc vulgo fideleni appellabant, puto per alit iplii alim: nos aptius Fraudelem. Quei excellen, fallaciarum Magister cum singula sibi profutura in medium adcluxis set , Praeteritis quaecumque 1peciem nocendi naberent . in tantum prospera usus fortuna eit , ut Duci natura credulo , nimium amanti , ninil suspicanti sacillime omnia persuaserit. Ergo non multo post capta Opportunitate, cum Dux a prandio in 11 miles regendarum Vrbium , sermones incidisset, virtutemque clementiae ante ceteras in Principe commendasset; huc demum euasit , ut fratres Clemonenses
supplicio deitinatos in suam gratiam iube ret absolui. Tunc Aloysius cum ibi deprehensum se an iniaduerteret , quo ad tuendam iustitiani & conitantiam 1uam refugerat, quasi hanccsse Numinis volunt tem coiiij ceret, prompto ac libenti animo respondit se tum in ea re, tum in ceteris omnibus fore semper in ipsius Ducis potestate. Nec admodum moratus ipse in manu salutares exarat littet as , iudici
164쪽
EXEMPLUM NON . I 'ohsignatulo,acceptasque tulit ad Ficlalem suum , qui ad senem Gemonensem recta
contendit. Nec se antea daturum ei litteras assirmat, quam reliquos ducentos scimtatos acceperit ex compacto. Id quod Matim Senex exequitur , pecunia etiam cum incremento numerata. Sed accidit
perincommode , quod Senex primum natura Valetuditiarius, deinde passiis aliquod apud holpitem incommoua, ut viris aelicatioribus , dc aetate confectis contingere solet, extra patrios penates degentibusspoiti emo etiam praesentis negoti, desperatione perculsus, quod tam diu dilatum iri
non putabat ; & valde suspicabatur, ne s quod aiunt in oleum & operam : has inquam propter causas Mitio infelix ma gnopere languens, iam triduum lectulo
amxus decumbebat . Hoc autem accerto nuncio tunc cuni minime sperabat amplius , de nepotum absolutione adeo non est praesenti morbo releuat iis , Ut etiam grauius aegrotare coeperit, non coque l1te in protiisum & crudum gaudium natura,
quam moeror & aegritudo fatigauerat. Ergo cum iam diei esset extremum , &postridie mane ad supplicium ducendi Nepotes essent ό quas litteras ipse asterre de-Duisset, & praeiens iudicibus in man timidare , nouis et tuai obortis impedimentis,
per alium mittere coaethi, e t. Primum .
165쪽
pedes . porro Dux Mantuam rediturus , omnes illinc equos &iumenta secum a NduXerat. Senex autem s ut est antea dicium ὶ in itinere accelerando , sortiuS V gens amiserat suum. Misit igitur per hominem agrestem , quem illi hospes exhibuit sane strenuum viatorem, & regionis bene gnarum . Nec ei quicquam de negotio , quod ageretur, aperuit: tantum admonuit rogauitque , ut noetu itinere conlae o , mane litteras ad Iudicem perferret , nec aliud diceret, quam Venire ah oppidi Domino Gon1aga. Ille acceptis tanquam pro arrhabone aliquot nummulis , longe plures post reditum accepturus, dat se in viam nocte imminente:nec dum Caelo sidera excesserant , cum ille ad Op-
pidum praesto fuit, lassitudinis ac somni
plenus. Ergo dum valvae aperirentur, in propinquo super herbam horas circiter duas procumbens quieuit. Mane autemiani i lustri oppidum ingressus, praetorium versus tendere iter coeperat, ut ad Iudicem datas litteras deferret ; cum ecce tibi procurrentem undique in forum,ac se sibi obuersantem , instantemque multitudinem aspicit. Qui quidem , ut studium est omnium hominum noua dc insolita noscendi, curiosum pedem ultra fert, habetque in conspectu iuuenes duos,qui manibus post tergum vinetis ad supplici uini e X-tra Urbem ducebantur. Incidit homini cupidinas hoc stuendi spectaculo , priusquam
166쪽
quam in praetorium ad Iudices veniret, nihil cogitans interesse paulo post,an paulo ante litteras afferret. Quippe cui negotium, quod per eas agebatur, erat penitus ignotum. Ergo cum reliqua turba Oppimini egressus eX tumulo editiore rapros ad supplicium miseros cupide spectabat. O contumacem , o miserabilem lori nam i qui missus erat ob reos absolvemdos,is reorum supplicio frui laborat. Am, horum vitam in tanti festat, &silens prosequitur ad mortem euntes . cunctabundus interficit , ad quos liberandos noctu concurrerat : cum est opus celeritate, sedet ociosus: ubi non fuerat,ibi sestinabat. Vnum Μitio infelix timebas, ne non tempori praesto esset ad Oppidum Viator. ta tum vota iaciebas,ut tuos offenderet nepotes , nec aliud quam ut vivos. cetera expeditum iri charta spondebat . compos voti factus es: ecce rusticus in tempore :strenuus praecucurrit: viventes aspicit,comitatur , contemplatur . tu tamen miseresse non desines. tui ducuntur, & laqueo suffocantur, tabella salutis latente , tabe, lario spee ante. Qui cum mox ad Iudicem accessisset , genu modice curuato litteras porrigens, nec aliud quam quod erat iusius ad ijciens, A Domino venire; silens e pectabat responsum. Iudex iniquissim terens animo, quod per huius cunctationem stetisset, quo minus domino suo latibiaceret , reosque destinato supplicio libe-G raret,
167쪽
raret ; ad rusticum truci vultu conuersus Io, inquit, hipedum ignauissime viator, quid tam lente hoc tantulum iter emensus es, ut non statim exorto sole has litteras ad nie perferres t tua cunctatione s
ctum est homo impurissime , ut Principi
dicto audiens esse amplius non possim iaΗoram unam laic anteuerteret: fui tempori futurus infelix. Homo cetera stolidus , & inurbanus tantum ambiens videri a que haberi strenuus ambulator ; cum ignauiae , tarditatisque ab Iudice palam a culpari audiret, aegre serens calumniam ,
Ni Domine, inquit, Ego nulli mortalitam
de ambulando concesserim. Magis cel rem quam ego sint , atque etiam hodi fuerim inuenies neminem. Heri vesperihora noetis secunda statim litteris accertis, vix tentaculo ante facto , in viam me
dedi, & hic die nondum 'illustri, rarioribus adhuc stellis in Coelo micantibus, pr sto sui. Tantulum humi cubans obdormi j
dum fores aperirentur, & lux valentior abacitis tenebris clarum redderet cli emtatas. Quamobrem autem, inquit Iudex, non tu
latini re ista in praetorium cum litteris Ego vero, inquit Villicus, alio Vspiam profectus non sum : sed horsum veniententus retardavit occurrens turba opificum, latellitum, harro numque dedit cetium duos
captiuos a praetorio ad Oppidi portas, de extra illas ad sqspendium . Hoc nunc ip- Mai spectaculo de fumaus , ante omnes ego
168쪽
ego in forum, in praetor uuia, ad te cum litteris . Ad haec subridens atrociter Iudex , Opportune, in ciuit, de in i plo teli poris puncto icelenimine. Tu illo, miseros cunctando nec alii .. properares reddere littera, viverent adiuic inteliceS. At enim no II eris iiii pulte Lues nitiri tuo languine cuinplicia duorum. Eia statores triinc rapit amo X m carcerem, cras tortum rapturi ad laqueum . Hic, Heu heu misero mitit,agrestis cursor clamabat. Quid illa epistola cum illis infortunatis ci m quo Cliartu la subsidio esse poterat mori tu .i S l EX qua dolentis conqueitione lapiens Iu lex tacile intellexit, id quoa res erat, non snisso quicquam no in Hii dictum , vel aliter Lognitum de argumento litterarum..Ligo benignius ι uitico appellato , rena plannii-
me conii et tam eXpiolatam itie illico Icribit ad Gon agam , ad nuc G0sti cum Fe- clerico Duce commorantent, at non adeo stre inium legit tabellar um , qti Ine ID, Ο-nio anteuertei li , nam atque alteram noram. puto timor ait iiDO imp tum, pedibus
alas duplicauerat. Fama inicii in vir'que velocior an coli lectura ex spes quorundam l) inter aulicos vulgauerat , Ccem nenses reos morte liberatos, carcere si ii in eo lissQs, tantum facili exilio multatos. Venit ergo fellinus. ad Mitionem hospitali
adnuc lectulo decumbentem Aulicus Fidelis , primo ut aiebat gratulatum d a salute ac libertate Nepotum : deinde a
169쪽
ctarium illud repetit tini, quoci se daturiin Nitio ipoponderat ultra quadringentos.
Verum en inruero Senior , nec accipere gratulationem , nec dare aliam pecuniam ante nuncium de re certum, & reditumis
Dromonis:potius frequenter ingemiscere, conqueri aliquando ,& lamentari fortunam suam . Suapte sponte lacrymas oriri non nunquam 5c altius trahi suspiria mirere , quasi praesaga mali mens talia obitae calamitatis indicia intus ploraret. Instabat nihilominus Fidelis, &iania precibus ad minas Veniebatur, cum ecce improuisus in cubiculum Dromo. Cuius interuentu Aulicus laetari, &fortunae agere gratias, certus iam praemij auserendi. contra Mitio inter spem metumque. pr pensior tamen in malum , nec rogare cun ctantem rusticunt audebat, & morae impatiens audire voluisset. Vix haec tandem
tremebundus, Quid mei Neeotest Vivuntne ' Tum Dromo , Quid tu , inquit, mandasti mihi de tuis' Ego tantum litteras serre ac Iudici reddere iussus sum. tuli, re didi . Sta promissas, & pretium persolae . At enim, subiunxit Aulicus, non audisti qui cquam de captiuis per Epistolam su-ipendio liberatis i Quid ego istaec curaue- rim, inquit Dromo, transitens vidi iuuenes duos ad laqueum rapi , & spectaui mori-hundos, alter nigris, alter subrusis erat capillis : cetera gemelli Fratres videbantur . Merum bac mea nillil intersunt. Expedito
170쪽
mihi pecuniam ex compacto . moae huCreuertar pastus & potus. Haec Dromo,qui statim recta in culinam. Non fefellit miserum Senem facies a que habitus suorum, scientem niaxime in illum diem fuisse morti delfinatos . hoc Vehementer mirari, quod Epiitola virebatur; in tempore reddita niuit profuisset. Itaque animo consternatus post longam a& miserabilem querelam, nunc Nepotum crudele fatum, nunc inustam familiae notam, nuc tot exhaustos & labores & nummos incassiim detestatus clamare coepitis se ab Aulico fuisse deceptum . a quo In felix non Nepotum liberationem, sed poenae accelerationem mercatus esset aureis
quadringentis . Ac senior quidem Ieroinaenitetara , quod ii atris filios non ab ipso aetatis primordio instituendos , bonisque artibus informaudos curasset , imploratatum negligentiae ac locordiae suae, dum ceterorum venia peccatorum, augescent in
usorbo pauculis post diebus extinguitilr . At enim rumor ille de qu dringentis bono Seni perstaude extortis cum iam magis naagisque percrebesceret; in tituorum ac malevolorum relatu, quibus Aulae Principum abundant, res tota quemadmodum gesta esset, ad Serenissinii Ducis aures peruenit. Nec mora: truditur in carcere uias
Lucricupidus Fidelis , dc fraudem omnem consessus, pecuniam regerere cogitur . ille insuper quadruplo multatus cum expro-