Quaestiones Catullianae [microform]. commentatio philologica quam ... publice defendet Paulus Boehme

11쪽

D. Valerii Catulli ut in vita, ita in carminum satis

magnae Sunt Veronae urbis partes. anc enim et ipSe ma

trem suam adpellat c. LXVlI, 3a et poetae patriam fuisse multis aliorum auctorum testimoniis edocemur e quibus ne in reliquis diutius commorer, haec radit, ieronymus L 23, 2(66T ,C. Valerius Catullus scribtor lyricus Veronae naScitur , quocum consentit praeter alios Ovidius amor. III, 5, T,Mantua Vergilio gaudet , Verona Catullorum. Nihilo setius, num re vera in ipsa urbe Catullus natus sit, dubitatum esse Scio hanc ob caussam, quod e carminibus XXX et I adpareat eum Sirmione, quae paene insula in Veronae agris ita St, villam possedisse inde veri simile visum est non prorSuhadcurate a quibusdam Veronam Catulli patriam dictam esse. ouod cum de ipso Catullo tum maxime de Ovidio facile concesSerim,

quippe qui in illo ipso versu Mantuam pro Andibus ponat, minus autem de ieronymo, qui ut Ol. 22, 3 68a Vergilium in pago, qui Andes dicatur aut procul a Mantua natum

eSSe commemorat, non dubito, quin Catullum Sirmione natum esse dicturus fuerit, si hoc verum esset. - Cum autem Sirmione Catullus villam possideret, saepissime eum etiam cum aetate provectior Sset Veronae commoratum SSe pro vicini

tate horum locorum admodum probabile est et ab ipso poeta et manifesto adfirmatur e XXXV, 3. LXVIII, T. - Veronae remia surrexit suillus, ut ita di eam, post diuturnam oblivionem saeculo post Christum decimo i , ubi Batherius epiSeopus e

is ouod Bauptius quaest Catuli p. 2 Batherium saeculo nono vixisse scribit, calami errori tribuendum est.

12쪽

: Edn insis' vssiiuina eius, ab ipsae fortasse reperta, legit ' tuu d po teas vero e cuni atherius ranno 68 a civibus suis SVeroia expulsus esset, Catulli exemplar, quo ille Sus erat,

' in 'ibistinavi tenebras rediisse credibile est; nam qui eodem ilia pru desiis saeculis Catullum legerit, meminem novimuS. Saeculo demum quarto decimo ab homine aliquo nobis ignoto item Veronae illud atherii exemplar denuo in ducem revocatum est, Sed tum quoque ut carminibus in alios libros transcriptis mox iterum ex hominum conspectu tolleretur infelici

casu videtur factum ESSE.Ad hunc igitur Veronensem codicem omneS, quotquot hodie extant, Catulli libros origine referendos Sse homines docti consentiunt, ita ut nullum fere nostrorum librorum pretium fore adpareat, Si quando ut ille reperiretur contingeret. Contra quo modo nunc res habet, id primum me iudice in arte eritie in Catulli carminibus exercenda adnitendum est, ut collatis nostrorum codicum lectionibus quid in archetypo scriptum fuerit exquiratur ova re quod certam huius imaginem es sin gere studuit Lachmannu optime meritus est is scilicet cum sibi intellexisse visu eSSet corruptelarum, quibuS referta sunt Catulli carmina, haud pauca taleS SSe, quales Saepissime in initio vel sine paginarum deprehendantur, inde et versuum et paginarum numero computat archetypum essecit Septuaginta sex tricenorum comprehendiSSe VerSuum paginaS. Ad hanc normam editionem suam Catulli instituit', ut lectoribus archetypi imaginem ante oculoS poneret, vi quidquam praeterea de invento suo adnotanS.

Lachmanni parte in se Suscepit nuptius, qui in quaestionibus Catullianis p. 38 sqq. id, quod Lachmannus indicaverat tantum, per partem Catulliani libri pluribus persecutus

certis argumenti comprobare conatuS St.

Neque vero defuerunt, qui Lachmanni opinionem inprobarent, e quibus IleYSius, eum in disputatione, quam editioni suae adiecit p. 22 Lachmannum errasse contendat quidem, sed demonstrare supersedeat, nihil ad hanc quaestionem dis-

solvendam contulit. Meliu in eo certe rem gesserunt Froeli-nerus in Leuischii philol. XIV p. 22 qq. et Bergulus in nov. mus Rhen XV . Glo-blI, quod certi argumentis Lachmannum inpugnarunt, quae tamen ego aut probare non possum aut nequaquam ita prolata SSe arbitror, ut ei tota res prostigata sit. Nam quod Lachmannum falso laluisse opinati sunt in eodice V ij singulis carminibus titulos non praefixos suisse, id aliter mihi videtur se habere. Maxime doleo, quod neque Lachmannus, qui libros Berotinenses neque qui PariSino excussit, Silligitis' titulos ex eis notare operae pretium fecit; nam in codice Germanensi G), qui nunc in bibliotheca regia Parisiensi est et omnibus reliquis libris Catullianis vetus late praestat, Leuisellius in Golling. gel Ang 18sis p. ss82, in illorum autem altero, Datano D), Froelin erus philol. XIV p. 568 titulos ex-lare adfirmavit; neque abeSSe eos ab altero libro Berotinensi, Laurentii antenti L), r. Umpsen bachius issensis, qui et

et L ipse inspexerat, Bussit amico intercedente per litteras me certiorem fecit, Specimine Simul titulorum ex utroque libro adiecto. Inde haec comperi lituli in L ab eodem librario, qui carmina scripsit, depicti Sunt rubro colore itemque priorum XXXIV carminum tituli in D nec non carminis XXXV, sed huius carminis titulus minutis, priorum quadratis litteris; reliqui vero liliali in D atramento expreSSi Secundae, quae tamen simillima est prioris, debentur manui. in id primum, ni fallor, adparet nullam esse idem titulis in codice D inde a carmine XXXVI, ut nullo modo intellegere possim, quo iure Froeli nerus i. c. si a in titulis ubique D sequendum esse dicat, neque antiquitali speciem prae se fert, quod carmini

XXXV inscriptum est in D ad Celum iubet libello loquis et in L . ad libellum suum de Cicilio. Iustiorem antiquitatis

i Littera Canticum librum Veronensem reliquos codices eisdem litteris notavi, quibus ossbachius usus est, quem etiam in numerandis car

minibus et versibus Secutus Sum.

2 Silligi eollationem publici iuris fecit Bossbachius in programmato Vratistav. a. 8S'.

13쪽

suspitionem movent tituli priorum carminum non nulli cum consensu, qui in his inter odices meta intercedit, tum ipsorum specie, ut maxime hi duo carminis XXIX In Romulum Calliam itum et c. XXVII Ad incernam picernam L)Suum . Sed haec quoque Specie vereor ne fallax Sit, cum,pincerna vox usitatissima sit mediae et insimae latinitalis temporibus. Cli. Du ange gloSS. med et ins lat. S. v). Catamitum autem qui hominem esseminatum vel pallii cum dixerit,

neminem novi nisi Ciceronem Phil. II, 3s, ii, quem locum ille respexit fortasse , qui Catulli carmini XXIX titulum inposuit. Itaque ne his quidem exemplis prohibemur, quo minus litulorum, qui in nostris Catulli codicibus reperiuntur, reeentem esse originem laluamus '. Sed tota haec quaestio ad liquidum perduci non poterit, priusquam optimi et antiquissimi codices, maxime, ad curale explorati erunt ouo facto nisi consensum quendam inter hos intercedere adparuerit, vix quis quani in codice V defendet titulos suisse; sin autem revera eosdem proborum codicum communes Sse titulos certum

erit, tum de communi quidem horum fonte, qui vix alius esse potest atque ipSe archetypnS, cogitemu neceSSe St, nec lamen hunc ob caussam eis eandem atque illi codici antiquitatem tribuerim, sed aut saeculo X a Ballieri aut saeculo XIV ab homine aliquo docto eo siclos et in prehelypo singulis carminibus praepoSilo S,SSe conicere maluerim Utcunquo autems Librariis saeculi quarti decim titulorum originem tribuit Leutachius

i. c. p. s8b, qui, ne urgeam, quod in nostris codicibus eos inde a carmine LXVIII fere prorsus desinere neque raro etiam a prioribus carminibus abesse dicit, aptissime unum adtulit exemplum e cod. G, in quo earmini XXXVI inscriptum est Adlusi cacatam; ineptum hune titulum nemo pinor non videt existere non potuisse, antequam ipsius carminis versus primus singulis vocabulis pessime seiunctis in hanc formam, quae ini reperitur, redactus esset: Annuale suo lusi cacueta carta.2 Boe mihi eo probabilius videtur, quod etiam aliis de caussis eodicem V correctoris manum expertum esse arbitror qua de re disserendi postea incidet occasio.

res sese habet, loc mihi persuasum est nihil valere quod de titulis Iroelinerus et Berghius protulerunt Multo maiore iure eidem viri Lachmannum vituperant, quod in resingenda archetypi imagine urbitrium magi quam probabilitatem, potissimum in statuendi lacunis, Secutu sit. ouod tamen vellem illi non solum contendisSent, sed etiam mStendiSSent; nam quod Froelinerus quasi in tranScursu de prima exemplari Lachmanni aut pagina paveae verba sacit, num multis totam aemprostigaSSe videatur, vehementer dubito. Itaque per sore, ut opu non prorSus inutile adgrediar, si ad quaestionem illam diudicandam, quantum p οSSumo conabor conferre. ouod melius adsequi non poSSe mihi videor, quam Si eandem, quam Ilauplius ingreSSus St, viam decurren hoc Strenue adtendo, num invicem et Lachmanni de archetypo opinio Singulari eοrruptelarum, quibus inquinata sunt Catulli carminae genere

commendetur et hae corruptelae Lachmanni paginarum partitione apte explicentur.

Disputandi initium sevit,auplius quaest Catuli p. 38 a felicissimo caligeri invento, qui carmina , quae vulgo feruntur LXXXVII et LXXV, disiectas unius tantum carmini partes

ESSe rectiSSime perSpexit, quod cur inprobaverit Rossbachius(in adnotatione critica ad carmen LXXXVII , lateor me ne divinare quidem caussam. Attamen quo modo factum Sit, ut illud carmen dirumperetur, nemo videtur curaviSSe ante Lachmannum, qui primus disiunctionis illius cauSSam turbatum paginarum ordinem esse indicavit carminibus sic dispositis:

p. et in sine c. LXXIV p. 68 6s c. LXXVII-LXXXVII, d

p. io c. LXXV LXXXVII, 5 8 LXXVI

p. 2s c. LXXXVIII sqq.ouae omnia maxime probavit et adcuratius perseculus est suptius, cum in hac paginarum perturbatione Lachmannide archetypo opinionis inesse pularet documentum Scilicet quae in paginis 68-To perscripta fuisse ille statuit, carmina nonaginta octo constant versibus, quorum tamen sex LXXVIII,

14쪽

so sed nune id doleo ete et LXXX trum, s. o. et tum

mirifice etc. extra versu iiiii ordinem in margine antiqui exemplaris locum habui,Se ad probabili lati iii adduxit nuptiis ij. Praetere item in inargine in reicere voluit duorum carminis LXXVIII dis lichorum, quae ab eisdem verbis Gallus homo est incipiunt, ulterutrum, ut eoS, qui reStant, nonaginta er-Sus aequi portionibu in ire pagina diStribuere posset oua in re non omni quidem violentia ubStinuit, cuius tamen veniam facile inpetraret, si alioquin aupli ratio commendaretur; sed haec ut comittendetur tantuli abest, ut fundituS evertatur. Nam ea, quam au plius voluit, Si verba eius recte intellego, paginarum perturbalio omnino cogitari nequit pulavit haud dubie legitimum paginarum et carminum ordinem , qualem modo proposuimus, ab initio in codice CServatum, tum vero in hoc ipso pagina SeptuageSima ante SexageSimam octavam

caSu aliquo collocata inversum eSSe ouod maxime abhorreta vero, cum Singulae membranae bina contineant paginΗS, ita ut illa ratione duae paginae neutiquam poSSint locum permutare cum una. - Vix autem probabilius Xplicatur carminum LXXXVII et LXXV disiunctio, si cum Bergilio . c. p.

si si statuimus Lachmannum perturbationis culpam librario tribuisse. ouem vero librarium dixit Bergi ius 8 num forte eum, qui saeculo quarto decim e codice V carmina in novum aliquod exemplar transcripsit at tum demonstaret neceSS erni omne , qui hodie extant, libro origine ad unum idemque archetypi apographum referendos esse ', nam plure librariosis Ili enim versus in omnibus libris alienis locis pοsiti reperiuntur; et versus quidem carminis LXXX lv s. o. iani dudum omnium editorum consensu revocati sunt in genuinum locum post eiusdem Carminis versum alterum contra illo c. LXXVIII, T-lo nuper deinum Bergilius i. c. p. SOT q. recte reposuit in sine carminis LXXX liost lusini caliger castig in Catuli p. sod, quem secuti sunt eum Alii tum Luelim innus . villatius, oss-

bachius, parum feliciter eos cum carmine LXXVII coniunxit.2 ouam quaestionem a nemine vide usque ad hunc diem institutam esse nisi a Leutachio, qui . c. p. Ib82 dubitare se ait, utrum nines Catulli

in eundem errorem incidisse, ut easdem paginas praetermitterent et eodem falso loco collocarent, nunquam mihi perSuadebitur. Alius autem librarii, nisi quid me sugit, error SSenequit, an putemus illum, qui archetypum Xaravit, in eo, unde Catulli carmina transcripsit, codice neglegentia praeteriisse carmina LXXVΗ-LXXXVII, a num hoc ullo modo credibile est, nisi sorte etiam in hoc libro a carminis LXXVII primo verSu una incipiebat pagina, quarto carminis LXXXVII

versu allera terminata erat quis vero nisi audacissimus singulas statuet archetypi utque eius codicis, ex quo deScriptuSeSt archetypuS pagina verSuum numero pares suiSSes Uicunque igitur Laelim annis rem menti insorinavit, erraSSe egregium virum et qui tum secutus est mauplium perSuaSum habeo. Neque magis comprobatur Lachmanni verSuum computandorum artificium eo Catulli loco, ad quem nuptius . altransiit, c. LXVIII, sal say, inter quos versus haud pauca

intercidisse primus Lachmannus recte SenSit. EiuSilem carminis verSum quinquagesimum paginae 3 primum fuisse inde concludit,auplius, quod quae ante eum reperiantur menda, sinem paginae redoleant hinc igitur profectus versum salisa quia nec divis etc. paginae 66 alterum suisse pulat. AproXimo autem versu usque ad ultimum carminis LXXIV pentametrum . . ad sinem paginae undeSexaginta numerantur versus. Unde ab unius paginae 66 altero versu sal, ad eundem alterius paginae 66' versum sast temere aberrasse librarium ille colligit. Sed hic quoque, quod contra Bergkium modo protuli, monendum est multo veri similius videri plures librarios quam unum saeculo XIV in describen

ebdices ex uno an pluribus archetypi apographis descripti sint neque ego quidquam pro certo adfirmaverim, quamvis naihi ipsi de pluribus apographis cogitandum esse videatur, namque codicem, ex ipso archetypo descriptum esse postea demonstrare conabor, reliquos autem codices omnes ad unum, praecipue codicem, ex G derivatos esse vix credibile est.

15쪽

dis carminibus codie V usos esse aut solutam Saltem nondum SSe hanc quaestionem Plures autem librarios in illum errorem incidisse nunquam adducar ut credam. OSSum tamen etiam firmiore argumento alaptium refellere scilicet cum

versum sas paginae 6, versum a proximae paginae (66'

alterum fuisse pinetur, undetriginta verSu praetermiSSOS ESSE

efficitur. Atqui cum versus las hexameter, id autem pentameter sit, neu liquam undetriginta interciderunt verSus, Sed certissime parem desideramus numerum. Iam vero vide quid hinc efficiatur; non solum, quae de hoc loco disputavit,auplius, parum recte Se habent neque quidquam valent ad confirmandam Laelim anni paginarum dinumerationem, immo haec ipsa aedificii instar, cuius fundamentum diruitur, labat. Namque si ponimus versum a non suisse paginae 66 Secundum, non fuit pagina 6 terminata carminis LXXIV versu ultimo neque carminum LXXXVII et LXXV disiunctio explicari potest ij, sin vero versum sal paginae 66 alterum fuisse negamus, concidit quod nonaginta uno retro versiculis eos versus, qui proxime versum si antecedunt, in ima pagina positos fuisse auplius concludit ex corruptelis, quae hoc loco reperiuntur Ceterum minime in pugno, quod auptius

sinem paginarum peculiarem turbarum quasi sedem dicit, neque per se abhorret a probabilitate etiam hunc verSum iucundum cum aetas orida ver ageret , qui cum eiusdem carminis Sextus decimus sit, temere repetitus invenitur in omnibus libris post versum as, in archetypo in sine paginae collocatum fuisse. Attamen Ilauplius, cum post versum si hexametrum intercidisse videret, nam quae in D non nullisque de teirioris notae libris extant verba omnibus et triviis vulgetur labula passim

i Inprobavi quidem quod ad explicandam horum Parminum disiunctionem Ilauptius de turbato paginarum ordine disputavit, nihilo tamen setius mihi ipsi persuasum est earmine LXXIV paginam aliquam finitam, proximarum autem ordinem turbatum fuisse, quod hic, ne quis perperam verba mea intellegeret, paucis monere volui, nam uberius infra de caussa illius disiunetionis disputabo.

non est dubium quin interpolatori debeantur, 3 progreSSus est, ut ipsam paginam 2 versus terminatam, proximos autem tres versus missos ante a librario minutis litteris additos fuisse in ima margine diceret; unde factum SSe ait, ut priorem versum hexametrum dispicere non posSent, qui multos post annos carmina in nova exemplaria tranScripSerint. ouod tamen credi vix potest, cum proximi versus a8. s. et ipsi minutis litteris exarati ne minimam quidem labem vacui ab omni vitio servati sunt in traxerint. Ideo et abfuisse illum versum iam a codice V neque concludi licere paginam 6 versu a terminatam fuisse mihi certe perSuaSum St. Sed ut tandem pergamus, vereor ut magis Lachmanni opinioni faveat locus, qui extat in carmine LXV post versum octavum, quem in multi se praviS, Si Datanum exceperis libris sequitur hic versus , alloquar, audiero nunquam qua

. . . . loquentem- ouem versum omittunt meliores codices

et L, interstitio relicto In L. Errat autem auplius, quod l. c. p. a iante eum t. re ante versum , alloquar ele ), inquit, quaedam excidisse lacuna demonstrat, quae in codice Santenti reperitur , cum ex hac lacuna nihil aliud nisi inter cidisse illum ipsum hexametrum adpareat. Itaque hinc nihil habet praesidii, quod Lachmannus inter et ex versus c. LXVIII, 26-23 et 2-26 conflatos interposuit, quamvis haec ratio aliunde commendetur; nam desideratur conexus inter versus in retas neque deesse potest ante vocem alloquar adloculi fratris, quam Lachmannus restituit his verbis, nunquam ego te misero frater adempte mihi Nihilo minusquam huic viti, adhibuit, medicina tantum abest, ut hunc locum sanet, ut aliud ei vitium inferat: ne urgeam, quod

,haec luctuosarum fraternae mortis querelarum eisdem verbis repetita iteratio non solum non praeclara esse, immo potius

exilis mihi videtur ingenii, extenditur parenthesis, quae iam per se ostendit nimia sua longitudine v a-la , extra iustum modum ouod cum aliis tum Fr. assius sensit, qui in mis Laudandus est Bossbachius, qui rectissime de his versibus iudicavit in adnotatione critica ad hunc locum.

16쪽

scellan philol. libro III cap. si programin. Vratisi a. 86 p. 13sqq. et huius carminis et centesimi primi pulchritudini optime consuluit exemtis ex illo versibus s-sa et insertis in hoc post versum . Difficile quidem dictu est, qui factum sit ut illi

versus in remotisSimum locum tranSmigrarent, neque tamen hanc ob cauSSam perbonam ansii emendationem inprobemus neceSSe est. Sed ne propositi noSiri inmemores simus, haud Scio an infringatur potius quam confirmetur hoc loco Lachmanni paginarum dinumeratio, de qua aclum est me iudice, nisi leniora, quam quod Lachmannus adhibuit, sufficiunt remedia Ut autem recte Lachmannus verSus illos SechTu meatu moriens etc. interpoSuerit carmini LXV, nimiae tamen est audaciae putare propter opinionem praeiudicatam illos sex versus in archetypo Servalo fuiSS , cum e contrari eoS non adfuisse omnium librorum consensus salis manifeSto de

Nolo diutius morari in versibus LXIV, 33a-33T quos

in margine adscriptos suisse, cum in pleriSque codicibus missi sint, recte fortasse SuSpicaturiauplius, neque in eiusdem carminis versu 23, quem paginae alicuius ultimum fuisse quamvis pro certo adfirmari nequeat, admodum tamen credibile est; nam post eum unu intercidit versus, cuius dimidiam partem interpres Vergilii Veronensis Servavit ad Aen. V, o, quod in vertenda pagina factum esse acile conicitur. Sed adparet solis his locis nihil iuvari Lachmanni de archetypo opinionem.

Attamen pauca de altero loco monere non ineptum mihi vi- Sum est, quippe in quo unum adhuc reStare vitium certiSSime perSuaSum habeam, quamquam recte in universum nuptius locum reStituit Ilero e Salvete, deum genu , o bona matrum Progenies, Salvete iterum 3. Ossendo in verbis , bona matrum progenies prorsus ridicule dictiS, quae non possunt a Catullo profecta SSe nisi adiecto ad vocem rimatrum s adiectivo aliquo, quo ipsae heroum inatre beatae praedicentur

Mulier eschlecht etc. Tale adiectivum necessario, Si quid sentio, requiritur, Simul autem libere profiteor me non potuisse probabili emendatione tollere vitium, quod penitus inveteratum esse scholiastae illius docemur testimonio. - Missis igitur

his, qua in transcursu monere voluimuS, tranSimus cum

Ilauptio p. dis ad carminis LXIII versum id, qui duabus

syllabis brevior sic fere scriptus extat in eo dieibus D et L,roseis ut hinc labellis sonitus adiit 3. Ex permultis critico rum, qui hunc 'Sum reficere studuerunt, conatibus Benileii Speciosissimam coniecturam sonitus citus abiit commemorasse sufficit. In qua tamen Lachmannus non adquievit, cum quod eiusdem carminis versu sata Aliena quae petentes velut exules loca inepte additum est celeri vocabulum e verSueta sumplum ideoque in hunc reducendum SSe cenSeret: Roseis ut huic labellis sonitus abiit celer . ouam mendationem adcuratae paginarum observationi deberi postquam indicavit, ut solet, Laelim annus, pluribus Rauplius exposuit Scilicet versus id, si Lachmannum Sequimur, duodevicesimus Stpaginaeos, versus a vero idem paginae s. ouae ratio

prima Specie Summo opere placet, Sed Simulac adcuratius eam consideramus, dilabitur illa species. Nam quo modo actum

esse putemus, ut librarius illud celer ex pagina di s in paginam ct i inferret num forte credibile est eum unum

folium retro vertisse errore retro vertisse ibique illam vocem collocasse V Nam consulto hoc a librario factum esse nemo pinor credet. - MiruS profecto error SSet Accedit, quod, sa non celer-, Sed polius celeri scriptum est Obstat autem Lachmanni non minus quam Bentiet emendationi ante omnia libri, aliorumque auctoritas, in quibus haec reperiuntur roseis ut hinc labellis propatum sonitus adiit D.

Cui similem lectionem si propalam sonitus abit dilligium in

I CD. Bossbach progr. Vratisi. 85 p. 28 quod autem idem noss-bachius in adnotatione critica hanc Iectionem non commemorat, Sed in margine tantum Germanensem palam ' habere dicit, videtur Bossbachii neglegentiae tribuendum esse, quippe qui ipse illigit excerptis usus sit.

17쪽

non nullorum haud prorsus spernendorum, Statii dico et DreSdensem libros Scriptura ,palam rionilus adiit reruit prudenterque commendat; recte enim ille, quo modo ,palam e Voce ,propalam ortum SSe veri sit Simile, ostendit recte- quae iudicavit te huius vocis mensura cuius prima Syllaba

licet producta sit apud Plautum Mil glor. IV, 8, 38 ubi in uno codice item legitur omissa prima syllaba palam rum et epid. I, I, o ut apud Terentianum Maurum 232T ed. anten.

aliis in versibus omnino non repperi hoc vocabulum , tamen non Si dubium, quin eadem etiam corripi potuerit. Nam, pro in compositis multo Saepius corripitur quam producitur. Cla Luc. uellerum de re metr poeti Latin p. 363 Denique etiam a sententia multo maiorem habet commendationem hoc, propalam sonitus abit quam Benllei Lachmannique coniecturae, cum celeri latis notio fere nihil ad rem valeat, propalam autem verba Sua protuli SSe apte hanc o, caussam dieatur

Attis, quod Cybele ea percipit. Sed unum est, quod minus probaverim, tempuS praesens habit- quod illigium propter praesens loquitur v. ii requiri putat. Etenim nusquam in

hoc carmine coniunctione hut, ubi, Simula praefen Sequitur, sed constanti ratione tempus persectumn contra in apodositum quoque praeSen SatiS Sitatum St, Si praecedunt Simul, ut, ubi cum perfecto, ut v 22-28 Simul Attis cecinit thiasus ululat- v. 35-36 ut tetigere, capiunt , v. 82-8s, ubi adiit et vidit, facit impetum Neque contractam perfecti formam adit admittere ausim consultori ut videtur, in poeta in hoc carmine vitatam; namque adit v. o et abit v. 38 praesentis temporis Sunt, ubi vero perfectum ponendum erat, ibi adhibitae sunt formae non contractae adiit v. 3 et abiit v. d2 ouam ob rem huic loco ita videtur succurrendum eSSe ut aut ScribamuS , SonuS pro Sonitus aut facillima ranspositione dolum versum Sic conformemuS TOSPiSut huic labellis propalam abiit sonitus aut isonitus propalam

abiit

postremo de lacuna disputavit Rauptius, quae deprehenditur post carminis LXII versum 32; ubi versus aliquot in tercidisse consentiunt critici; sed ambigitur cum maxime de eorum numero Scilicet fuere et qui sexaginta et qui quinque intercidisse pularent hexametros; illud Lachmannus statuit, qui post p. 3T i. e. arm LXlI, 32), inquit, vix dubitari potest,

quin paginae duae . e. o verSus perierint, nam totum carmen ita videtur constitutum fuisse, ut primum iuvene canerent si versus, tum puellae item si iuv. 8, v. 6 iuv. 6, u. 8, iuv. 2 pu T iuv. 8, v. si iuv. ,su. , iuv. 8, pu so, iuv. io, pu. - ). ouam in opinionem qua re adduetus sit Lachmannus, facile cognoscitur etiam hoc vitio probari voluit opinionem suam de pristina Veronensis libri forma Attamen errasse eum vel Rauplius concessit, nam et iustam aequabilitatem in Lachmanni ratione monet desiderari et desperi laudationem et vituperationem, quae lacuna illa interruptae sunt,

per novem et septuaginta verSus non poSse continuari recte sensit Neque vero ipse veritatem ad SecutuS St, nam unam

archetypi paginam si e 3 versus intercidisse ratus et to

tum carmen Sic constituens:

neutrum vitium prorSuS SuStulit Symmetriae enim legem hanc esse arbitror, ut non Solum versuum numero Strophis anti- strophae pares Sint, Sed etiam argumento antiStrophae Sirophis, singuli Singulis versibus respondeant. A qua tamen norma, quam adcurate Servatam SSe videmus his strophis:

i Ranc sententiam Lachmannus in editione sua, quae Berol. 82s prodiit, declaravit; qui Lachmanni editionem a. 86 repetiit, est autem haud dubie M. auptius, eam tacere maluit.2 Post tertium strophae hexametrum unum intercidisse versum et in sine antistrophae intercalarem Spengelius Seebodo's neues Archi III, d p.

18쪽

eorum, qui poS hunc interciderint, proximos octo tertiae Strophae ll-s respondisse statuit mauptius nam quid puellae inde a versu 32 dixerint, dubium esse nequiis scilicet accusant esperum furti cui stropham non illae respondet, qua iuvenes animum ad ineundum certamen adparant, Sed haec potiuS, cuius Servati sunt sex versus 33-38; namque hac defendi iesperum a surii crimine apertum est. ouae vero Strophae cum argumento artiSsime conexae Sint,

non possunt divelli illic interiectis versibus. Unde minus triginta hexametros post versum 32 desiderari liquet neque comprobari hinc Lachmanni paginarum distributionem. omnino

autem lacunam illam Veronensi codice antiquiorem eSSe non nulla Sunt, quae Suadere videantur, veluti quod eidem versus

etiam a Thua ne libro i absunt, quem rigine ad illum referendum esse neque Rauptius L c. p. d; neque Leuischius

L e. p. I 28 sq. mihi persuasit; qui quidem viri quod hac

ipsa Iacuna miluntur e valde miror ouidni itatuere licet codices V et Treno uxisse e fonte, in quo iam interciderant illi versus manc tamen quaestionem, ne disputationis meae

rediturus. Sed ut derivatus sit Thuani liber e , dissicile est ad explicandum, quo modo factum sit, mi et Cet Catullico dices ridem triginta versuum damnum contraherent; num forte putabimus paginam archetypi, quae continebat triginta

illos verSus, adeo deletam suiSSe, ut neque qui priore tempore carmen Xu neque qui saeculo XIV totum Catulli librum in movin exemplaria tranScripSerunt, ullum versum diSpicere possent 2 an plurium librariorum sari irrorae versus illos intercidisse credibile est ouae omnia in propatulo est quanto opere abhorreant a probabilitate.

consentiunt, quibus maxime adstipulor.

s Thuaneus liber in bibliotheca Parisina o s), quem saeculo

scriptum esse homines docti consentiunt, praeter alia Latina carmina exhibet Catulli epithalamium de quo libro postea pauca disseram.

Sic perlustratis omnibus deinceps argumentis, quibus I auplius Lachmanni paginarum distributionem comprobare conatus est, quid ego de hac iudicem, manifestum est. ouae prima licet specie valde adrideat, unde factum eSSe puto , ut etiam nunc permulti homines docti in Lachmanni opinione adquieScant, ad curaliu tamen rem perpendenti non dubito, quin longe secus iudicandum Sit nam omnia fere, quibus Lachmannus aupliusque nituntur argumenta parum Sussicere ad opinionem illam tutandam Satis mihi videor Stendisse. ouos viros in eo potissimum peccaSSe adparet, quod nimiam tribuentes Veronensi codici iuctoritatem ab hoc tantum non omnium corruptelarum repetierunt originem, quasi Catulli carmina nullis antea contaminata suiSsent vitiis oua in re quam longe a vero aberraverint, luculentiSSima exempla proposui c. LXV, 8 sqq. et e LXII, 32 Sqq. ubi quos intercidisse aut constat aut Lachmannus,auptiuSque contendunt versus hi in archetypo servalos suiSSe arbitrantur. Ilic maxime videre licet, quo licentiae, ne dicam violentiae, illi progressi sint, qui propter opinionem praeiudicatam, prout commodum poStulat, nihil metuunt adfirmare singulo pluresve versus in archetypipaginarum margine poSito sutSSe neque debere numerari, alios rursus, qui nunc desiderentur, in archetypo extitisse ideoque numerandos SSe. Scilicet aliter ratio non constat. Sic salso statuerunt inter carminis I versus Vetra duos perscriptos fuisse in codice Chendecasyllabos. Nolo pluribus de eo disceptare, utrum re vera perierint hic duo versiculi nec ne id tantum demonstrare mihi propoSui nihil esse, unde concludi possit illos versus etiam in archetypo Servato fuiSse. oua in quaestione unice codicum auctorita reSpicienda est, quorum nullus, quotquot hodie extant, lacunae indicium exhibet; neque quidquam valet, quod LeutSchius i. c. p. lysi Muretum in libro suo, qui ubi terrarum nunc taleat nondum eXploratum St, poSi verba qualecunque quidem lacunam repperisse commemorat, cum in hoc libro sicut in eo, quo Fruterius usus est, nullum inter hunc et proximos verSus in-

19쪽

terstitium sit, sed altera tantum versus non dimidia pars de- Sideretur. Perperam igitur Lachmannus et a uptius duorum versuum interstilium hic posuerunt, quod nunquam eos facturos fuisse adducor ut credam, niSi utique adaptare voluissent Catulli earmina illi, quam Lachmannus invenit, archetypi formae ouo studio haud raro factum est, ut praeclari illi viri, quibus qui magis de emendandis his carminibus meritus sit neminein novi, a recta artis criticae via aberrarent. Sed haec spero fore ut sussiciant ad resulandam Lachmanni pinionem, quam licet maxime inpugnaverim non poSSum tamen quin peciosissimam dicam. Longe aliter Sentio de Froelinero, qui et ipse archetypiformam restituere conatus est philol. XIV . Ta-5ii; nam hic quid recte aut specioSe Saltem propoSuerit, non invenio. Sed nolo totam computationem eius pluribus tentare, pauca tamquam specimina electuruS, unde iudicium Salis certum conformare liceat. Froelinerus igitur statuit in singulis Vero nensis exemplari pagini verSus triceno binos perscriptos

fuisse. Inprobavi iam in exordio huius dissertationis cum omnino quod titulos in illo carminibus praefixo fuisse, tum maxime quod in his titulis codicis Datani normam adcurate sequendam esse dicit erravit et in hac re et in aliis hanc ob caussam, quod codici, nimium tribuit prae ceteris pretium. Unde factum est, ut quae quin soli illi librario, qui Datanum exaravit, tribuenda Sint vitia dubitari nequit, ex ipso archetypo repeteret. Quod pauci exemplis inlustrabo carminis XII versus si et D At si forte eadem est ulmo coniuncta marito, Multi illam agricolae, multi coluere iuvenci , qui in omnibus libris nisi in D extant, ab archetypo abiudicat Froeline-rus nihil curans, unde illi in reliquos libros inrepserint, quod

profecto, etiam Si curaret, nunquam reperiret. Simplicissimam rem quam brevi SSi me exponam cum verSus quinquageSimus tertius et quintus in eadem verbaricoluere iuvenci exeant,

librarius, postquam priorem descripsit, errore missis duobus hexametris at versum si transiit itaque solius codicis D

vitium est, quod Froelinerum fugisse magis miror, quo saepius idem vitium in hoc libro deprehenditur. Pec tamen

melius reliquis locis missorum verSuum sauSSam perSpexit.

Sic carminis XXXIX versus a et si propterea ait deesse in D,

quod aut legi non potuerint aut in vertenda pagina praetermissi sint, quamquam librarium parum diligentem aberrasse manifestum est a versus quarti vocabulis renidet ille ad eadem versus sexti verba ceterum quod hos versiculos non

sicut illo c. 1XlI, a. b. ex arehetypo eximit, comprobo quidem, sed desidero in tali ratione iustam constantiam. Magis etiam miror, quod in ine saginae in tres versus c. XCVIII, 2-a praetermissos esse dicit, sum non tres, sed quattuor XCVIIl 2-5 potius in D interciderint, quorum ubtimum Si nos omnino vis omnes perdere Victim non dubitat Froeli nerus in initi, proximae paginae si collocare ouod pluribus refellere non est perae pretium restat hoc unum, ut librarium indicem pari exitu versuum V et quorum uterque nomine Victi sinitur, in eundem errorem inductum esse, quem c. LXII, a b et c. XXXIX, a b cognovimus. Sed ut omnia, quae huc pertinent, enarrem, misit ali liber carminis XLII versum 2 redde putida moecha sodicillos quippe qui fere tolus congruat cum versuri l. s. LXIV, 25225s vox pars', a qua tres verSus Sese excipientes incipiunt, caussa fui , cur medius intercideret Neque alia caussa excogitari phtest, cur c LX v. sal desideretur Et fortasevocabulorum ,noli retinulli , a quibus incipiunt carmina LXIX et LXX, factum est similitudine, ut prius carmen totum omitteretur, quamvis hoc non temere adfirmaverim ' autem mihi pros Ut versus, ita etiam singula vocabula in codice D eodem casu haud raro absorpta sunt, ut mihi c. IX, 2 antistans mihi milibus trecentis , me c. XLIX, Cissus fixum in summa me memini etet , iam c. XLIXI nunquam iam posthac etc. - Quae omnia uberius tractavi, non quasi putarem tales lacunas unius codicis D proprias esse, sed quia originem eant Froelinerus parum intellexit, licet hoc corruptelarum genus in D requentius sit, quam in reliquis libris Catullianis. Nam non minus vitiis quam bonitate sua fere singularis est D.

20쪽

comperio est non absutSSe carmen, ut Froelin erus vult, ab archetypo Permulta quidem reStant refutatione et vituperatione dignissima, ad noStrum tamen conSilium pauca notasse sufficiet. aud scio an gravissimum temeritatis sit documentum, quod Froelineru decem versus non custos si

fingar ille Cretum, Essem te mihi vel fortasse mi amice quaeritando ad carmen LV referendos, qui tamen in omnibus codicibus salso loco positi post c. LVIII reperiuntur, bis in Veronensi scriptos fuisse putat et post c. LV, 3, ubi verum eorum locum Sse primus intellexit Lachmannus, et post c. LVIII. In armine LXII Froelinerus versus in tercalares io. s. b. l. 8 d8. 66, quibus proprium locum conceSSum fuiSSe negat, Sola Voce ,Ηymen in sine eo rum versuum, qui proXime antecedant, posita contendit indicatos esse. Quod unde concludi possit, vellem ipse ostendisset. - De carmini LXIV versu 23 et sequente antea locuti probavimus , quod aupitu e Scholiasta Veronensi ad

Vergilii Aen. V, o hoc hemistichium progenies salvete le-rum Catullo restituit ouid vero iudicabimus de Froehnerο, qui illi versiculo, cuius in nostri libris ne vestigium quidem extat, sedem in archetypo tribuit 2 maud rectius idem carminis LX versus to et o numerat et carmen XIVh, cuius

tres restant hendecaSyllabi, ex verSuum spatium in V explevisse opinatur, hunc ipSum autem codicem correctoris manum expertum SSe, qui propter Verborum obScoenitatem cum alios tum illos, quo commemoravi, locos extinxerit. Eiusdem pudici correctoris vestigium deprehendere sibi visus est in fragmento carminis Ith, et in carminis XXV verSura ouam opinionem ut, quantum in transcurS sieri licet, examinemus, omnes illos locos maxime depravatos SSe minime negaverim, et ita quidem, ut de . IP, XIV , LXI, lor sqq. restituendis vix quisquam cogitaverit, quippe ubi plures versus perierint, carminis XXV aulem versus quin tu certe nondum digne Catullo emendatus criticorum manu reliquisse dicendus sit hoc tamen

defendere audeo nullam his locis obscoenitatem cognosci. Nam quo iure e tribus illis versibus II , tam gratum est mihi etc. Froelinerus reliquo eiuSdem carminis versiculos parum pudicos fuisse concludat, non intellego, nisi forte in verbis,gonam soluit offendit, quae tamen nihil aliud significant nisi, coniugium inire, marito tradi i). Fragmentum vero hoc XIVh, si qui forte etc. tantum abest, ut lubricum sit, ut potius purgasse se videatur Catullus hoc carmine de ineptiis suis i. e. de iocis minus pudicis. Alienissima est quaevis lascivia a carmine LXI, quod in ipsa Fescenninae locutionis imitationeri v. 22 sqq. cernitur, in qua nihil indecore et verecundiae huius carminis minus convenienter dictum est. Denique pluribus quidem non necesse est obscoenitatem, quam carminis XXV versu si Froelinerus intulit scribendo lasciva mulier ut nates Stendit oscitantes, removeam, poStqu8m Schwenckius in mus Rhen XIII p. id Froeli neri inventum

recte refutavit, non poSSum tamen, quin hac occasione utar, ut meam ipsius qualemcunque sententiam de versu deSperatissimo proponam. Nam nitori suo restitutus esse hic locus

nemini videbitur, quamquam quot viri in emendandis Catulli

carminibus operam poSuerunt, totidem poniecturae prolatae sunt'. Ipse vero, quamvis emendationem satis certam non habeam in promptu, viam certe, qua me iudice vera poetae verba recuperari posSint, conabor demonstrare critici enim fere omnes quod hoc versu putarunt procellae imaginem continuari, nisi quid me fallit, errarunt; sed quid tandem desideratur in hoc carmine haud dubie occasionis significatio, qua Thallus ad furta sua perficienda utatur. ouod cum reputarem mecum, in mentem venit carmen XII, quo Asinius dicitur ins Aliam notionem habet Graecorun ζώνην sive μιτραν λυειν. D. de hac discrepantia caligeri east . in Catuli p. s. 2 Si quis adcuratiorem corruptelae huius loci et coniecturarum notitiam sibi parare vult, adeat I. Politi lectionum Catullianarum specimen

diss phil. Monast. MDCCCLX p. 32 sq.