장음표시 사용
2쪽
navissimi Nos test Si Liicium Crassum, Romana facun
dia disertissamum,non solum Q. Mestimi,Praetoris, sed Soceri quoque sui, Scaevolae,auctoritas; MCurionem,Ciceronis in perorando suavitas; si ipsum denique Demosthenem, maximum Graeciae Oratorem, Phocionis, non tam doctrina, quam morum gravitate celebris, praesentia, attonitos reddere potuit, ut loqui pertimescerent, sibique alias sueta dicendi felicitate paulo destituerentur: quis mihi, qui ab omni studiorum elegantia, mundoque Oratorio penitus inops sum, vitio verteret, quando sermonem nunc habituro, in istius operis decursu, iusta rerum copia, aut omnino etiam decentia verba perirent Ein Concione quidem tam Solenni splendidaque, ubi non unius Praetoris auctoritas veneranda; non unius oratoris facundissima suavitas; non unius Viri gravis magnifica praesentia, ante oculos mihi sistitur, sed prolixus tantarum undique virium numerus, intra hujus Auditorii parietes, velut in compendium aliquod, coactus, me circumvallare videtur, ut, quicquid vel in Maxiaeo aut Scaevola, vultus Majestas , quicquid in Cicerone, eloquentias quicquid in Phocione, venerabilis morum praestantia, valuerat ; quicquid tandem, velliterarum, per omne genus eruditionis, fastigium; vel civilis prudentiae, ex longo rerum usu, perfectio; vel in universum, cultioris humanae consuetudinis,
passim demonstratae, pulchritudo, in multis aliis, splendoris facit, excitatue admirationis, id omne, in pluri- A a bus,
3쪽
hus, Illustiis hujus Consessus, decoribus, individua n cessitudine coniunctum, in caeteris, per singulas sui M.
neris animas dispersum, satis utique essicaciae habeat, quo cogitationibus meis timiditas, conatibus torpor, titubatio verbis, obrepat incutiaturve. Et sane esistet,
cur de successii feliciori haberem dubitandi rationem, si pompae studere, aut affectare festivitatis granditatem aliquam, vano consilio, instituissem: nunc, ubi simplici pietatis instaurandae proposito, hoc, quicquid est
operis, suscipere decrevi, cujus argumenti profectus, cum sanctimonia desideriorum, mentisque ingenuit te potius, quam orationis ornatu , optet aestimari, nescio, quae apud animum meum nascitur fiducia, qua penitus mihi persuadere, certusque inde fieri, audeo, dire, ut absque cura & arte ulla, eoque etiam, sine omni futurae haesitationis periculo, apud aures Vestras liceat profiteri, quas DEO preces, Senatui Academico gratias, caeteris praeterea Auditorum, pro cujusque digni tatis conditionisve ratione, promptitudinis ossicio. rumq; testationes, offerre, publica necessitate impellonNam, si saniores etiam Gentiles, solo rationis, in tenebris, verique cultus divini ignorantia superstitis, ductu, eruditi, cuiusque rei auspicatae principium a Jove tuo ducendum esse, agnoverunt; quanto magis Christiani nominis studiique consortes decuerit, quibus praeter naturalis illius luminis instrumenta, singulati quoque supremi Numinis revelatione acceptae leges, sincerae perfectaeque religionis praecepta commenda . verunt, ut, quicquid dicendum faciendumque sibi existimaverint, ab auxilio divino, precibus suis expetendo,
cupiant inchoare 1 maxime vero, postquam exljusdem religio-
4쪽
rcligionis sinetissimae regulis, de benigna exaudition ac secuturae gratiae affluentia, tam largitet sibi possunt polliceri, quicunque ad Venerandum illum auxilii di-ipensatorem, pio puroque corde ac proposito, sponte confugiunt,provolvunturque supplices: cuius quidem indulgentia, &in nostras actiones permissa virtus, a, unde praestant, ut bene coepta prosperi invicem succes sus sequantur, laetique tandem eventus coronent 3 aut Ubi etiam aliquando, ultra prima conata, infelici tates, ex sancto, nulloque humanae ratiocinationis studio perscrutabili, divini Consilii decreto, immissae, aliaque varii generis impedimenta, assurgere non patiantur, ille tamen nos manet laetissimus fluctus, ut sua constet coim scientiae rectitudo, sitia animo tranquillitas, maximum inter homines bonum, de quo in hac teria mortales ceternitati quasi praeludimus. Quodnam ergo ausi cium vel antiquius, vel gratius, felicius denique, mihi esse potest debetque, dum pri- a m hanc Cathedram conscendo, atque inde muneris Professorii, Inclyti Senatus Academici sustragiis, mihi nuper mandati. initia facere sustineo, quam si ab Altisssimi Numinis exoratione propositi hujus exordia pie capiam, ulteriorumque consecutionum spem omnem atque incrementa, a benignissimae voluntatis Esus albitrio suspendam ETu enim, Clementissime DEUS, qui me, in hunc
rerum ordinem editum , sacroque foedere civium Tuorum numero receptum, tenerrimae Parentum solitiacitudini, mox fideli Optimorum Doctorum curae institutionique, commendavisti, qui studiis meis profectus, profectibus Patronos, conciliasti, qui in omnibus uber- A s rimo h
5쪽
rimo bonitatis Tuae proventu mihi hactenus succurristi;
Tu nunc quoque, memorabili vitae meae periodo, vicationis hujus Auctor fuisti, atque sic certissimo doc mento, eam mihi iterum fecisti gratiam, ut, quanta &qualia sint Tua beneficia, oculis paulo interioribus adspicere, animoque devotissimo recordari, possim ; ut
denique secundos rerum mearum ac Consiliorum exitus, non propriae industriae viribus, non hominum alimrum operae, non Fatorum cuidam necessitati, sed Tuar,
Benignissime Pater, Tuae unice providentiae, qua, qui quid omnino est, mirabiliter curas, tribuere discam cujus disciplinae sanctitate animus meus in preces, suspiria, vota, gratias sinas, resolvitur, ac in plenissimam tandem fiduciam desinit, qua sperare utique debeo, fore, ut, qui me, divino Tuo Consilio, hac statione col- locasti, ubi mei quidem humeri ferendo oneri longe sunt debiliores, auxilio Tuo non sis destiturus, quod ardentissimis studiis ego rogare non desinam. Tu itaque, summe DEUS, vires largire, ut isthoc
munere meo, ea, qua par est, ratione, defungar, ex voluntate Tua, sancte; ex Reipublicae jussu, honeste; ex voto Academiae, feliciter; ex ossicio boni civis, decire. Tu me totum contra seculi mala ac dissicultates, constantem redde atque obfirmas Tu mentem deinceps quoque pietate, sapientia intellectum instrues alacritatem voluntati inspiras eruditione linguam calamumque imbue, ut, quicquid cogitem, dicam, scri-ham,faciam,ad amplificandam Nominis Tui gl otiam, Reipublicae salutem, Academiae decus, discentitam utilitates, pertineat atque excrescat, Preces
6쪽
- Preces istas de religionem pietati dare debuimus. Sed expectatis formasse, duoro, ut & mori Academico satisfaciam, diisertationemque subjungam, antequam caeteris officiis praestandis accingar; cui quidem instituto, ne subtraxisse me videri queam, de 'Pro, ad quam saepe 'octores nostros provocare,constat,quae
necessitas esus, indoles, usus, insignis sit, per universum Iutisprudentiae studium ostendere conabor. Cumque jam satis meminerim, me non agere apud Trium Viros, aut Quaestores rerum Capitalium, de cujusquam vita, aut fama, aut fortunis, unde periculum sit, ne apud eos, non satis benivolos & attentos, causa excidam, quae sola fere priscis oratoribus ratio suit, tot tantisque verborum lenociniis atque dicendi artibus, velut cuniculis, Iudicum Mimis irrependi, ideo non est, quamobrem conquisitis operose solennibus illis Scholarum form lis Auditores meos obtundam, quibus sua cujusque pedisona, decorque ipse publicus, huic quoque operi extabuendo, decentem habitum ac gestum formabit: Vobis faventibus libentibusque, ego operam dabo, ut dicam,
non sane Albutii alicujus Rhetoris exemplo, quicquid dici potest, sed fortasse quantum debet. Et initio quidem satis manifestum est, in nullo olim populo, nullaque gentium aetate, ad illustrandum jusae legum disciplinam, majorem unquam positam esse operam . quam apud Romanos, pol quam enim amissa sub Caesaribus libertate, per eloquentiam ad honores nulla amplius, acantea, patebat via, quicquid praeclar*rum ingeniorum fuit, per centum quinquaginta amplius annos ad excolendam Iurisprudentiam incubuit, quae facilem tum accessum, ad summa in Republica munia
7쪽
munia praebebat. His quoniam eum fuerat, non solis positivis scitis populi Romani immorari, sed&, quid recta ratio justum&aequum ferret, eruere, inde contigit, ut scriptis VeterumJCtorum Romanorum, maxima pars eorum, quibus Universalis ac perpetui Iuris disciplina absolvitur, quam Naturalis ac Gentium Iuris nomine recentior Schola appellareamavit, insertum reperiatur, positivis permixta. Non ergo tam absurde, uti primo intuitu apparebat, locuti sunt, qui Juris RomaniCorpore,sic enim vocant,ipium naturale ac Gentium jus contineri, dixerunt, modo recentiorum qu rundam Interpretum deerrationes abfuiment, quibus illius formulae abusis,consultum videbatur,odium suum ae deprimendritudium, ex affectuum intemperie, ata versus unam juris partem tegere, quae cum altera, mutua necessitudine, ac indivulso sciendi principio, ad constitutionem ipsam verae perfectaeque Jurisprudentiae, tam egregie, tantaque operis essicacia, concurrit. Quid enim aliud, quam summa illa aequitatis, sanaeque ratio nis vis, per singula fere Romani juris Capita, infinita prudentia eruditioneque profundissime explicata, est cit, ut eidem tanta passim dignatio accesserit, quod ex eo solo, complura per secula, universi suris ars atque, scientia esset petenda 3 Fuerunt equidem antiquissimi,
magnique nominis philosophi, Plato, Aristoteles, plu- res alii, qui curiose prolixeque satis de legibus, & civili
doctrina, scripserunt, quae conservandae humanae societati forte inservire possent : nemo tamen libros istos in eum usum recepit unquam, ut secundum eorum decreta jus diceres. Imo ipsi Graeci, adeo non admiserunt, ut potius proverbii vice, cum quid inconcinnum ac frivo-
8쪽
frivolum significarevoluerunt, in a rigidius mionis hibus eo, dixerint. At vero ICt - rum nostrorum responsa, Romanasque leges, non Ronianae solum Provinciae, quae summo eorum, qui ius tale constituerunt, imperio tenebantur; sed hostiles
quoque populi, imo illi ipsi, qui armis suis ac victoriis
Romanum Imperium everterunt, observare non sunt dedignati. Sane apud Germanos, si non diserto Imperatorum Statuumve jussu, consuetudine tamen & foeri usu, per duo fere abhinc secula, autoritas ej us eo eu
Iuit, ut merito in suum appellare possa ni, atque inde indefiniendis pro Tribunali litibus, rationes; in interpretandis legibus aliis mscuris, regulas; in consulendo
denique, decidendo, respondendo, de casibus controversis, fundamenta, depromere ac usurpare debeant. Et quam vellem, veteri sua puritate, naturalique connexionis ordine, ius istud, ea, qua ab antiquis JCtis propinsitum, acJustinianiImperatoris auspicio digestum erat, ratione, perstitisseti nam, postquam usus praesentioris, propiorisquead hodiernum Reipublicae statum accommodationis praetextu, Glossatorum em blematibus,ophrosi insuper Commentarii plures alii accesserunt, vix aliud quid effectum est, quam, ut ius, quod antea satis certum erat, vagum; quod clarum, dubium; quod concinnum firmumque, lacerum atque discerptum redderetur, et, quod omnium gravissimum haberi debet, quod antea legitimo judiciorum ordine, compinendorum feliciterque expediendorum civilium negotiorum disciplinam continebat, deinceps in cavillandi, litigandi, protelandique artem fere descivisse fuerit ubsum. Hinc psi Iurisprudentiae, rei ex se praestantissimae
9쪽
omnique laude dignissimae, ab imperitisi gravissima subinde ejus generis crimina intentata vidimus : alii quoque,qui deliquia hominum a rei vitiis satis alias discernere norunt, communi obiurgantium coetui,
quanquam diverso maxime consilio, saltim ut causae suae studiisque praesentibus tervirent, se adjunxerunt. Nomina omnia dc proposita ut referam,nec vestra sinit patientia, di ambitiosum magis, quam utile foret. Non defuere quidem ex altera parte vindices, qui diguitatem rei innoxiae asserere variis modis sustinuerunt. Alii, cum incommoda omnia, quae ex sinistra principiorum applicatione in scientiam hanc invecta sunt, se tollere posse desperarent, Consiliu suis desim jura felicius An tituenda, defectum supplere voluerunt: quidam de ipsa Iur prudentia in meliorem ordinem redigenda fuerunt solliciti: nonnulli de natio prorsus Odice faciendo, cogitarunt. quo cum succcssu singuli, meum jam non est
Contendere tamen facile ausim, posse ista omnia, quae hactenus desiderantur, felicissime obtineri, si majori opera, tum de AnalogiaJuris ipsa, tum de studiis, quorum subsidio in rationes illius atque fundamenta descendimus, disquirere, nobisque artem istam propriam facere instituamus. Cuius quidem sementiae
tot me habere Eruditissimos Viros suffragatores, existimo, quotquot hactenus scriptis suis, tam crebro, tantoque apparatu verborum, ad analogiam Juris provocare consueverunt; Ubi, si autoritate, si numero, esset agendum , citra periculum, advexius omnes istosi qui alia r media afferre ac proponere heic sunt annis, victoriam
mihi pollicerer. Licebit enim infinitis speciminibus
10쪽
passim observare, in interpretando jure obscuro, Doctores in Schola, modo alienas declarationes expositionesque redarguere, tanquam analogiae juris parum conveniem tes, modo suas, in istarum locum suffectas, laudare a que commendare, ad ea, quam inesse illis arbitrantur cum analogia juris vicinitate, aut consensu: in decidenda comportendoque jure ambiguo, in CuriuJudices, non alio fete praesidio magis apertiusque gloriantur, quam eadem Iuris analogia, qua tanquam certissima arbitrai casuum dcticillimorum maximeque intricatorum, in abditissima quaeque penetrari,ac di tui egregie, osten-: dunt, quae desperatis, nullaque fere humanae industriae ope expediendis circumstantiarum linvolueris tecta pu- tabantur: in confusendo denique ac resandendo de furei controverso, quicunque eam habent potestatem, A Ltanquam ipsiim justitiae simulacium iterum analogiam Jutis se amplecti ac colere profitentur. Hoc tamen negare nemo poterit, ubi in ipsa rerum argumenta transierimus, praesentes tam laudati tamque adamati artificii usus inspecturi, non pari omnino profectu succedere, quod a singulis aequali formula labor bus suis praetexitur, studium, haud dissicultet iri depre
Nam illi quidem, cavi onctus avum Mniversalii
ac generaliorum principioru m regulis, quas Bracardua vulgus appellat, subnixi, quoties in cassibus, novitereme cntibus, exinde ratiocinatione producia, defini- . - tionem elicere conantur, analogiam iuris se fuisse sectatos, credunt, quam minime capiant rei profunditatem, aut cognitione necessaria instructi sint, plus quam manifestum est. Alii, se id plene consecutos arbitran-B et tur.