Epistolae politicae et historicae ad Philippum Sydnaeum ... Hubert Languet

491쪽

spano I im nimias , quibus proximis annis a vobis Epius sunt affecti quarsi nulla essent, odium tamen religionis, quam profitemini, eos in vestram perniciem satis acueret. Errant sane qui judicant, non est vobis formidandos succestus eorum, in Lusitania, cin his regionibus, quibus ego si cribo, quod Pontificii res novas apud os moliri coeperint Scis legatos, qui hinc sunt ad Andegavensem missi , ante mensem solviis Flegingia Scimus eos incolumes ad ipsum perveniss e, quamvis nihil adhuc literarum ab ipsis acceperimus. Consilia haec de accersendo Andegavensi, mirum in modum displicent .icinis gentibus graviterque ab ipsis accusantur Princeps Auraicus, ordines harum provinciarum, perinde ac si in ea re grave aliquod piaculum committerent. Quii sunt ocios spectatores alienorum periculorum, nec ullam opem periclitantibus adferunt, non satis juste faciunt, si ideo accusent eos, quod illorum auxilium implorent, quorum ope confidant se emergere posse ex periculis, quae suis viribus propellere non pot- sunt. Hae provinciae sunt diuturnis his

bellis

492쪽

bellis ita attritae, ut se suis viribus adversus Hispanorum vim tueri non pos sint sane magno bono earum fa

etum est, quod Hispanus bello Lusi

tanico implicitus, non potuerit adversus eos vires omnes sitas convertere: quod facturus est, ubi Lusitano Oppresserit, ut testantur litera Cardita . Granuellani , recens interceptae. Hi homines per multos annos exercuerunt inimicitias bella esserunt cum gente Gallica, cujus vitia nequaquam sunt ipsis ignota interea autem coluerunt amicitiam cum omnibus aliis sibi vicinis gentibus. Nemo itaque prudens non judicabit eos magna necessitate adactos implorare auxilium eorum, quos bios hostes multis st-culis habuerunt Saevitia Albani satis ostendit Hispanos in animo habuisse, has provincias inituram servitutem redige 'e, nec est in ea re excusandus Rex Hispaniae Unam quiliarum rerum sunt . peritiores , astarniant, Albanum nihil

perpetrasse, quod Rege ipsi mandatu

non esset. Ubi vero Rex animadvertit, multis injuriis exacerbatos esse harum gentium animos, non hoc egit, ut levi

sus remediis eos sibi reconciliaret, sed

493쪽

LANCVETI, conatus cst injecta spe pacis eos alleae, quo posset suam in eos crudelita

tem exercere, postquam arma deposuissent. In ea re primum Maximiliani Imperatoris opera uti voluit sed princeps pliadens ipsi alias addictisti

mus , noluit ipsi nau Ire operam, curraesciret non id agi, ut harum provinciarum saluti consuleretur. Mortu Maximiliano, filius ejus minus calatu S,

faciliorem se praebuit Hispanis, Tuit

author Ordmibus harum provinciarum, ut cum Joanne Austriaco transi gerent. Qua sinceritate autem ageret

Ioannes Austriacus constat ex ipsius Escove liliteris, quae sunt typi Seu Ulgatae Superiore aestate passus est Imperator, se denuo in theatrum ab Hispanis pertrahi ad agcndam eandem fabulam Quid autem accidit Interea dum de pace agebatur Coloniae, summo conatu oppugnatum est ab Hispanis, tandem expugnatum Trajectum Mosae Perfectum est, ut Attrebates&Hannonii descisceient foedere quod pro tuenda patriae libertate cum reli quis provinciis in iverant, i Hispanis adjuno erent. Qui vero constituti erant ab Imperatore pacis disceptato Vn IVS,

494쪽

i, E res, ubi animadverterunt Trajectens in clade eonsternatos esse eos, qui in foedere ordinum permanebant, proposuerunt conditiones pacis, quae eo spectare videbantur , ut Pontifr-cios cum iis, qui puriorem religionem profitebantur, committerent nam no- stris nullam suae religionis libertatem

concedebant, cum tamen scirent, controversiam de religione uisi e ab initio praecipuam causam motuum excitatorum in his locis, nec ignorarent summam rerum hic esse penes eos, qui purioiem religionem profitebantur, quos sciebant rejecturos conditione S, quas proponebant. Sed id tantum ab ipsis agebatur, ut dissblveretur foedus,

quod ii qui non sunt ejusdem religio

nis, iniverunt inter se ad defendendam suam libertatem, adversus Hispanos, In qua re non omnino luserunt suam operam: tunc enim Bos cum Ducis, Mech linia ejusmodi conditionibus 1llectae, a communi foedere desciverunt. Se autem ideo nullam religionis libertatem concessisse his provinciis, dicebant praeclari illi pacis disceptatores, quia metuebant, ne eorum sub

diti eandem ab ipsis libertatem postu

495쪽

larent. Quasi vero id ipsos praecogitare non opo I tuerit , antequam hoc munus in se reciperent. Ubi vero ita secum agi animadverterunt ii , qui Coloniam missi erant a Statibus , coram ipsis disceptatoribus testati sunt, se Ducis Andegavensis auxilium imploraturos si pergerent Hispani eos bello persequi, &eorum agro devastare, sicut ab ipsis antea erat factum, eo libentius se id facturos, quia audirent bonam esse spem de successu conjugii inter ipsum Andegavensem

Serenissimam vestram Reginam. Ita vides, vos etiam in hac re non carere culpa, qui vestra dissimulatione Andegavens autoritatem conciliaveritis, quasi viam ipsi straveritis , qua tacilius ad ea perveniret, ad quae contendebat. In eo etiam non levi injuria affecti sunt Ordines, quod ex decemlao atis , quos Coloniam miserant, quinque persuasi sunt a ministris regis Hispaniae , vel ab ipsis disceptator

bus, ut eorum arcana, quibus erant missi, proderent, handem etiam uetae suis deficerent. Nemo prudens amans aequitatis , me judicio, hos nostros accus ibit, quod cum viderent,

496쪽

se pessitiu, arci ou Oppugnari, sibique deest vires ad defendendam suam libertatem , adversus vim Hispanorum imploraverint auxilium Andegavensis, nec voluerint perire ingratiam eo-xum, qui ipsis exitium procurabant, simulato pacis Eudio, illudebant, quo possent facilius serere inter ipsos di in cordias in socios ad defeetionem impellere. Ex iis sitis constare existimo, non aliam ob causam ordines harum provinciarum cons ituisse, jugum Hispanicum excutere , quam quod viderent ademptam sibi esse omnem spem pacis, aut reconciliationis. Ego vero vel eor, ne non sit his nostris satis praesidii repositum iii Andegavensi: nam non es, dubium , ipsum parum praestare posse, nisi fratris opibus adjuvetur nec video, quantum auxilii a

fratre ex peetare possit, quandiu bello civili ardebit Gallia, quod multi quidem existimant , fore facile componere, sed ego vehementer metuo, ne ipsi fallantur. Occupavit avarrenti uI-bes, quas non facile restituet, Rex aurem nequaquam ei pacem concedet,

nisi eas restituerit. Ubi legati qui hinc situ in Galliam misi, An deo avensem

497쪽

quid de pace sperandum sit, sed, ut antea dixi, nondum quicquam iterarum ab ipsis accepimus. Hic fere omnia jam nobis insculi citer succedunt. Sub initium hujus mensis , hostes eripuerunt nobis oppidum Hannonia Bouchanium, quod munitissimum esse judicabamus. Praeterea nostrae copiae fusae fuerunt in Frisia, talia oppida nobis exepta, quae omnia accidisse di cuntur, culpa eorum , qui praeerant copiis , quamvis audiam , vestrum Norte sum melius rem gessisse, quam Ab aliquot diebus plurimi hic sunt conjeciti in vincula, quos fama est habuisse in animo hanc urbem hostibus prodere. Idem etiam tentatum est Candavi. Rex Hispania proscripsit Principem Auraicum curavit edictum , quod proscriptionem contineti, typis evulgari. Videtur mihi ex eo edicto suam existimationem turpiter prostituere. Nemo mihi acale persuasi siet, eum ad talia consilia deventurum. Cras ori inbergae convenient

Imp. Imperii Elech Quam ob causam conveniant, non audivi, sed susp1-

498쪽

68 EPISTOLA cor eos deliberaturos de his provinciis. Accepi tardius literas, quibus procuranda est tuo fratri pecunia. Misi quidem eas statim Francosui tum, sed metuo, ne non eo perveniant ante finem mercatus Scripseram antea ad me-

chelum , ut ipsi pecuniam procuret, quod spero eum facturum, Dominus Rogerrus nudiustertius huc venit. turus est ad conventum ori inbergensem Fama est hic Regem Poloniae a suis esse interfectum , quod utinam non sit verum nam existimo, non iste praestantiorem Princ in toto Orbe Christiano. Mortuus est etiam Dux Sabaudiae, qui nec ingenio, nec industria caruit. Filius qui ei succedit, est natus annos undeviginti. Bene vale&clarissimum Dominum Dierum meo nomine ossiciose saluta Antverpiae et , mensis Septemb. II 8 O.

XCVI. L Iterae tuae multis nominibus sue runt mihi gratissimae, sed eo maxime, quod intelligam te ex illis tuis latebris in lucem aulae tandem prodiisse. Crede mihi tempestates, quinobis imminent, cogent Principes,nisi plane pe-

499쪽

rire volent uti consiliis eorum qui ipsis monstrabunt, qua ratione impendentia mala averti possint, iraeferre eos illis qui omnia sua facta, dicta eo tantum dirigunt, ut gratiam ineant, suis privatis commodis consulant, parum alioqui de Repub soliciti, a quo genere hominum ubique fere principes obsideri videmus. Gaudeo quod mihi significaveris , qua ratione scriptum illud tuum de Andegavens Duce, ad plures pervenerit et narii antea existimabant, id a te factum esse, quo

testareris te eum contemnere, nec ejus

odium reformidare quod mihi nequa quam tutum videbatur, ac etiam ab innata tibi modestia alienum mpropterea suspicabar te ad id scribendum impulsum esse ab aliquibus, qui vel non intelligerent , in quas dissicultates te conjicerent , vel tuis peliculis parum assicerentur, modo id perficerent, quod cupiebant. Cum vero sciibere ista jusssus fueris ab iis, quibus necesse erat ut obsequereris, nemo nisi iniquus reprehendere potest, quod quae salutaria vestrae reipub existimabas, libere protuleris, nec etiam quod quaedam exagge- 1averit , ut quae putabas utilia facilius

500쪽

EPISTOLAE

persuaderes nam ejusmodi scripta sunt ins har privatorum colloquiorum inter amicos, in quibus liberius proferre blennis, quid de quolibet sentiamus, interdum enim virilites laudamu , aut vitia detestamur, prout aliquo in odium adducere, aut eis benevolentiam conciliare volumus quod si nobis coram pluribus de iis ferendum csset judicium, non eodem modo sermonemia ostrum institueremus. De Andegavensis ad vos adventui conjugio, idem sentio, quod semper sensi. Quod si huc venerit , ipsi reconciliari cupias, nihil erit facilius. Omnium optime id praestare poterit Princeps Auraicus, quem haud dubie parentis loco habe bit reverebitur Sunt tibi amicissimi S. Aldelgondius, Plessaeus Uilterius,

qui haud dubie apud ipsum valebunt

authontate in tui eratiam nihil non tacient. Si alii deessent , ego forte in ea re aliquid possem ream cum superiore aestate apud ipsum ess em, non minus familiariter mecum loquebatur,

quam tu soleas. Iod si huc venires, ei tua flacia ibi equi deferres, id mihi, generosum de magnanimum videretur . ea te testareris, te si quid