Exercitatio XXVII : cor esse in omni febris pestilentis differe[n]tia, focum putredinis, partemq[ue] ...

2쪽

gamenus noster, praeteritis teporibus, te atq; suis, nonnullos fuisse, qui ea,quae mirum; potuerunt opera, ipsa im- non dubitarunt. Hanc animi aegritudinem, quo nomine appellem, certo ignoro. Video tame, mea aetate,(id etiam ipsum contigisse. Nam cum elapsis annis, in quibusdam exercitationibus de peste excussis,focum putredinis, in pestilentibiis esse cor, asseruissem,hoc seu aenigma maximui, inauditumq; paradoaetin quidam medicus Hispalensis per duodecim annos trans glutire non potens, modo, partu Elephantis edito, quia in magnis voluisse fat, est,

saltim, si non impugnare, suum animum ostentare non timuit. Quin etiam, cum obiter addidissem, in pestileti sine bubone, basilicas secandas, ex Iacobi de partibus testimonio, quoniam,

Manet alta mente repostum

Itiditimis paridis, giretae; injuria formae. No praecipiti, sed prolixissima captata occasione (tenetur enim duodecimus annus agitur, meae apologiae satisfacere in illam, quam modo nec expurgatam, nec vendicatam, latinam cud' edidit, atq; inter litteras vulgares) me, quem feriret,&auctorem,&hostem finxit, nec dubitauit simul (consilii inops praecipuum illuAulcennare narratorem, omnibus ab eo adductis auctoribus multo praeferendum,mordicando irridere. Cre de tu est dormiisse, nec aduertisse, me nuper probasse, pleuritidis exemplo, ab acutorum morborti curation ,

distantissime distare loginquaru venarii sectione sediae Au

3쪽

Foelix, quem faciunt aliena perieula cautum. Quis enim cordatus vir cum etiam illius res agebatur) non vigilaret atq; ex eodem se pede claudicare, tot annis non vidi't Ex aliis periculum faceret, quod sebi mea imo, sui foret. Qui, & si immobiliter apprehendat, suo, dubito, ah bono, an maximo malo, leget, req; poe- nitius inspecta, sine comparatione illius absurdia esse lmaius. Probo id euidenter, etenim pleuritidis Avice- nicae fautores, distantes vena; in principio eligebant, sub quibusdam tamen conditionibus, ut homines erra ibant, non vero perseuerabat, nam statim ad parte aecedunt, at vero liber de peste errat, &perstat in pedibus scindendis, pedaneusqj perreptat, &quasi nihil pateretur cor, nec esset in corpore, illius obliuiscitur. Avicennistae in pleuritide delinqunt,quae mitis,& mediocris euenire Elet, praedictus liber in morbo , seu bellua immiti, sevissimaq;. Illi, in morbo decimuquartum attingente,at ille, in velocissimo, primo, secundo,&tertio Iugulate iacet, ergo multo maior est hic error, ac proinde,tenetur pius quisq; medicus, hanc phlebotomiam in pestilentibus sine bubone, in pedibus propositam impugnare, Iaculisq; rationum,& auctoritatibus ferire,& prosternere. me tamen nunc vocat iste labor. Hic i; est praecipi ius scopus eritatis riit C Ila, sciunt e- inim omnes squod citra injuria arrogantiainq; dicere possum) nec resistentiam in illo esse, nec reactionem sexpectandam, re tamen ipsa sic efflagitante, obiterq; perpendet duo noster reformator, quae nunquae me te sexcident sicuti etiam nostra in illi um apologia. Primu ipsi in ignorasse sobris pestilentis naturam, &secu idum, bris ipsius pestilentis locum, primo &primario affectum. Est enim dolendum,&nescio,quae conscientia potest quis, morbi alicujus curationem aggredi, ic usua speciem ignoret, & circa cujus particulam asse. I

4쪽

ctam, deceptius deprehenditur, atq; riden clu, quod, seducem in peste glorietur, aliosq; contemnat, ut typis dare, librumq; omittam, liuod munus,hominem omnibus numeris ab lutissimum valdequaq;, exigebat si columnis digna scribe da essent. Similiteiq; lenti edia, de exaecta, atque secudum artem facta curarione Qua rationalis medicus, ac generosus ex indicationibus ou , rans, ex his duobus, ab specie affectus, particulaq; fecta praestitis, suo muneri inquatum humanis permittitur viribus, medendo satisfaciet. Quidquid praeter haec quilibet operatur, empiricum est, & in medicitiae parte curativa, duos hosce, scimus, esse scopos, in quos(quantum agitur ex morbo) aciem, mentis': occulos semper injicere oportet, ubique docente Galeno, sed tlib. a. de loci S aff. c. a. praecipi C. Id, quod per Deos immortales affirmare , neqnaquam timeo, quippe vitiata actronessemper investirare si deham, quae nam fedes, di et ipsa afficeretur, vel alteri consentiret,quvmq; eam in- iuenisse, mihi persuasim esset, tum dio itionem apsam querere, atque ex utrisq; , totius curatiui generis indicationem fumere ;fruar remediorum quantitatem in qualitatem, O idoneam mis

teriam inuenire.

o am nullum aedificium absque fundamentis commensurati , firmum esse potat, assertionibus erigedis non ulla praeuia subjicie dg sunt talia,S: iis perpensis ut credo nullum negotium facessere poterit vena aperienda in febribus pestilentibus sine bubone, aut carbunculo, qtiorum primum sit descriptio dicata a Gale- , no, foco putredinis, stac. suippe particula, quam obstinu-ctis, utredo, aut phlymone obsedit, febris ipsi M veluti focae Omniaq: veritati semper subiiciens, focos putredinis, praeciqueq; pro instituto febliuin, proponam,hisce enim inuentis, enum ratisq;

quidam existit et . Quantum meae tulerint vires,

5쪽

t cris c. c.

diseremia, continuae tres, totidem inremittentes interse congrneres intermittentium focos, sic apud Galenum legimur. C suotidianaimero raro aduenit, quiu os Melitriculi patiatur. quemadmodum euartana ex male assecto ipse te generatur,tertiana ex jerare laborante, haec ille. S Continua febres , germanae recensetis, in venis uniuersi corporis, putrescentibus humoribus: aqualiter, mulitur, & consistunt quae breuiter de putridis

istis. HE torumlineuter, quaedam fani putrida, alia citra putredinem, hae eum snicam accestionem habeant, hunc choru non ingrediuntur; accidit enim repetere ex focis, dicente Calcno. Sed F quae circuitum non habent, in ictis,nulla est cor-lydris pans , qua praecipi h set offensa continentibus putridis Ioccassignat Galenus G inter alas, Sc inguina, quas ut legere li-aeret liber de pestes sermone vulgari editus. Malignas esse, O pestilentes vult ostitientes putridas,atque focum harum intra inguina, ct alas esse, sepius supponit, oirca quod absurdum, postea plura, di ut ad institutum, cum in praeenuis metatis febrium differentis; contingere positi, ut plures esse possint cauta morbi sicce, pluraq; mebra ex inteperiebus debilia; accidit etiam,coplures esse putredinis focos, atque ex eis, diuersas periodos,& accessiones. Impraesentiarum, febres inflammationum omitti amus, haed et enim veluti symptomata sunt. Refesam tamen neq: si se utilitate lectorum,&elegantia, curiositateqi auctoris, focos alios putredinis , apud Iacobum Sylvium a me inuentos, addidit enim scribens. H Nouus hani videlicet est focus in spatio inter peritvneum, O inrest ruma, ut in febre a Dite , ct bmpania, interdum in thoraciae spatio,aut pulmonum carne, per febres emptorum,st asthmatico rudis, 'iuor am im cenebra di artibus subiectis catharrum exei rientibu es, rumuas febres reddici in hos putredinis fomites vacuan- eos, ct alterandos in robor nec inlevtii citis , di tutius tu.

6쪽

t. Hactentis praestans medictis,hisce igitur omnibus FCbcibiIS enumer itis, strieq; minerae, cuiq; putredinis assignatae, focus deest pestilenti,& cordi, stia differentia peculiaris inquam (nam ut mox, eati vi do uidio elucebit ratio disti iactionis inter pestilentes, & omnes ali ig) qui t, ut longius dicendum est, aliud genus fe- bitum pestilentium assignatur.3. Ultim)q; sanguinis missionern,esse prouisori una remedium cIusasq; respicere , qtiae, iecta basilica vena,c diram respicientci,ac ex consequciati jecur ipsiim cordi materiam suppeditans, secta inquam basilica,& re-itellit & euacitat cor, praeseritat de Aiq; a fluxione, quae partim potes irruere a vicinis in cor, atq; partimaae dis si stole ex vicinis attrahi. Et quod venae sectio basilicae, sit velocissimum auxilium unicumq; cordis affectuum, experientia indicat, atq; auctor quarti acutora idocuit, sic. I Venam igitur bracchii dextri intersiam secare ix. t , oportet. Vbi Galen. Velocissilire , plurimum , ex iis, qua principes sunt; partibus, vena ea corpM esciscuat, tque ob id in aciutissimis morbira, ad eam sese confert, interius euiden tius, sic confirmauit, scribens. T locos dixit,corporis partes, qtias auctor ante scripsi, t cor scilicet,epar,o venam , ve- iam in quam postea a medicis cauam appellatam. His sic jactis, est: conclusio. Unicus focus putredinis febriu pestile tru, si ipsistima c/r. r. cule Isthaec fuit, non solum apud discipulos Galeni, indubitara doctrina, sed Arabes tenent. latini defendunt, iudaei secutur,nouit plebs, sed me misceu suiIt non ulli quibus illud comici conuenit, dicentis: Istud est sagere,

non modo quod ante pedes est videre, sed etia futura pro picere, de ii, quo aliis plus si pere videantur, faciunt eodem testenae intelligendo,ut nihil intelligant. Focum putredinis in v-traq pestilenti, tam in putrida, quam in haectica (nam de diaria pestilenti, nondum apud Galenum constat

mihi,

7쪽

mihi) in corde legimus, primoq: Ioco in hectica. assa

f bre. L si qui est ut sinquit) inter agrotos, qui se negarent fe 'rUE -jeitare bis febris, occupatb ipso eordis corpore, plane erat cou mala, O stit ita dicam tu habitu. Etenim febrium hecticaru, duo haec sunt propria signa, si perpetuo similes sebi ita sunt, nec

inuasionem ullam accestionis, uec incrementum,nec vigorem, nec

remissionem habeant, sitq; febricitare se, non percipiat aegroti , & mox. Neq: quidquam iam admirationis habet, si eos pulsus, quos Hemorauimis tali assectu peste habeant, nec si pestilentem respirationem, nec se omnino nibrituri sint, quam enim eacogrtes medicinam,ad putredinem, quae in eo de sit e Quibus verbis

Galenus ostedit in hecticis pestiferis, corpus, seu sub- st sint iam eordis .esse focum putredinis, quum recte do

ne obsedit, febris ipsi' meIuti Deli me, pestiletibus hecticis sic dimissis, subjungit de pestilentibus putridis , quae

t nostram materiam magis concernunt. Nam que bus calor hie putredinosus ad humores, quos continent sinus cordis, magis

deflexit, quam ad corpus ipfuis misceris quibus innuit etiam in putridis substantiam cordis insici multi horum fuerct superstites, hactenus Galenus,vir usq; pestilentis signa expulsibi is instituens, id ipsum subsequentibus capitibus corroborat, qui vir instar millium est. Sed quando, . a 5 cum doetore lis agitur, N qui quantitate aucterum,

affiiptium probat. Age , vim t repellere licet, s es, doctissimosq; viros obsecro, aequo animo ferant, istius me genio accomodabo. Auicetina si etiam pestilentisi .utar febris otii ginem sc docuit, nec latum quidem unguem i. a Galefio recedens. O .Aer salt) venit ad cor, quare corrupit complexionem si iritus, O putrescit, quod circunstat ipsum, ex humiditate, hunc'; classici, sicq; alii alios insccutur, in sequenturq: (non ullos recentiores adducam hoc e nim hodie placere video) eleeanter suis , veterrimos

8쪽

y& medicus praestantissimus laute sententiae sic fauet.

F Locus etiam, νbi putrescit humor, qui febres pestilerites excitat, est deater Mentriculo cordis, aut certe locus maxime vici-nua cordi additq; notatu dignam animaduersionem. In aliis febribus, neq; putrescit materie in corde, neq; ita vicina, sed focus,in quo accenditur, magis distat, ita ut cor tantum excipiat vapores putres, non materiam putrescentem , quemadmodum in pestilenti, quae ob hane causam Trit etiam internas partes, ct in externis tepida quodammodo sentitur (ibiq; dcetissimus vir Galenum in scκto epid c mion, comentario, nono adducit, ubi etiam Galenus Thucidi dem concurrit enim calor inn1tus ad eor,quo allicitur spiritus, sanguis ex niuerso corpore, ob ejusmodi putreditiis irrii cm , perinde, aes a cucurbitula trahcretur. Inseri Ilsos paulo , apertissime affirmat sic. suod si uetendum sit externis, maxime ad thoracdadmouenda sitiit, cum focus putredinis sit in corde sc qitam ob

rem superimponebat usus in febre pestilenti refriginantia thoraci Thomas Rddericus a Velga, a me & vocatus &habitus Hippocrates Lusitanus, breuiter ut solet inquit. R eferunt causamnsnulli ad mineram putredinis , quae in pestilenti es cor, alii ad prauitatem putredinis, alii ad putredinceordis ipsi I S.Cor ipsum esse unicum focum putredinis,altiori animo, discuistiq; sic docuit Thomas Fientis, eruditissimus medicus, atq; rei medicar primarius professor Lobanti. S Tars OitC primo, primario a secta,est cor,mihimeaAtem cerebrum, aut an. Et si autem bubones, antri aces interdum circa capitis, interdum cordis, iterdi m cpatis Fegion moriuntur, non id ex eo est, quod in peste modo cor, modo cerebru, modo epar sinit affecta ed quia fortuitus est, ct magus , modo in hcc,vetoeo ' u illam partem orgagimus: vel quia a corde fectin dario venenata illis qualitas visceribus communicatur. Haec acutissimus ido ebor, perpendamus nos profundi stimum conceptumi, stri; ipso eruamus utilia, cum prouetiarab dicen- φ

e. 6. de stip.

ta re letilio,

ne de pesti.

9쪽

ieto

dicente, ex uno muIta. Constat enim ex orationis serie, . sapientii simu in virum fere nihili fecisse bubonum eruptiones, secundum diuersas regiones, atq;(me iudice duo facile elicturitur,primum citra cotrouersia, quod non apparente bubones, internam cubiti secare julisset Penus, cor partem primo, & primario affectam statuens, prout erat doctissimus; secundum, pie & doche, recteq; methodo perpensa, si grauidae, non dico uteri in Rammationi coireptiae, sed bubonem, vel carbunculuin inguina patienti ille occurret, venas cruris cane petatus, & angue fugeret. T Oddus de od dis passim id refert, dicitq;. r Trimai quoniam materia pestilens pictumq: cor non petit , sed; et ipsa collocatur, mi iam a nobis superio declaratum est, e Gale ius pluries corroborat, hoc eni=nνenenum,seu valida cordis putredo, quandocuaeiq; in ipsius humoribus, aut spiritibus impressa

est. Tandemq; Olerius inquit.

Ius, sed istium venenum in corde haret, haec ille , qui nimirum suum studium iri vena secada bracchii collocaret; at icte cor veneno obsessum liberare tonitaret ' Sed stoc ipsum non ullis mediis coufirmatur rum sitque primum, a definitione ad definitum, est enim optimus arguendi modus, sic. Quam particulam putredo oecupat febris ipsit eue existit, sed iiii pestilenxibus putredo cor occupat, igitur in pestiletibus cor est putredinis focus maior est Galeni, atq; constat ex fundamento primi minor similiter, gitur cor necessario est statuendum

pro foco putredini S.

: a. Febris pestilens suum sibi praerequirat oportet se cum putredinis id quem reducatur, sed ad nullu pi ae- enumeratorum potest reduci,quum a iud sit genus, igitur suus focus inquirendus, maior est ratio iri contata mi S, minor enumeratione constat, tum aliarum putri

darum, tum partium ad quas reduc ut ux , in quibus po

10쪽

test esse putredo, igitur eor illi assignandum est,quum

nullum supersit membrum, praeter cor, cui possit attribui, ut omnes auctores arrogant , igitur.3. Vbi saluantur cujusvis loci affecti,&affectus signa, ibi locum astectum saluari, est nece starium, sed in nulla alia febris differentia,praeter pestilentes saluatur cordis sic accidentia,venefica qualitate affecti, igitur &cor affectum,&focum putredinis este, est necessarita, rmaior propositio est Galeni dicentis. V Nepe praedictis signis omnino qua significantur,adueniunt, est etiam cortu philosophiae consona,quonia sicuti se habent effectus ad causis, ita simpiliomata ad morbos,minor est euidens,

debilitas enim essentialis, sime ops cardialgia, cordis palpitatio, sudores frigidi, anxietates, & plurima alia in sindrome, praesenti veneno adsunt, in affecto deni l; corde, igitur primo, & primario laboranti statue dat sunt cordi. . Methodus medendi a recentioribus dictata, conia firmat cor esse focum putredinis in pestilentibus. Nam se uti seniores inpleuriti de , & aliis inflamationibus, , cucurbitulas scarificat aes jubent,sic S: neoterici laborat ibiis, febribus pestilentibus, in ipse pectoris, cordisq; regione cucurbitulas scarificandas censent, atq; parti ha tergo correspondenti, T. Vendit autem fanatim Hippocratis iuditio, cum igitur Venenum, idcirco, quia venenum est, in corde reside atrum ut doctissimis viris placet, si satis de foco putredinis proterviae, ad venae sectione accedamus, tali', conclusione. t ri In pestilenti putrida, sine bubone, vel anthracem inferioris' et .c elusio

partibns, ex rei naturi, basilicas scare oportet, nam ad remotissima vocare, aut in pedib- νenas ferire, impertinens,dipe, i

nitio .m es consilium. In hac veritate coprobanda, auctores allegare opus

non est, nec rationibus Vti, si quide, cuicumq; affectui B et cordis