Oratio habita Lipsiae ad funus illustrissimi principis Mauricii, ducis Saxonum electoris, cum praeteruceretur, 13. cal. vil. Ioachimus Camerarius

11쪽

cum in aliis tum uero in Buce ac Principe, non spectare tempora, in quae quasi curriculum uitae inciderit, neque Res quibus aliquis fuerit implicatus. Princeps Mauricius, natus annos XXL gubernationi praepositus, adrisinistrauit hanc annis integris X L nam duo, decimo, ut diximus, terras reliquit. Quid ego uero referam: qui Reip. status fuerit, quando huius florens adolescentiae, re ardens animi excelsi, oc cupida Iam dis, aetas iuuenilis, summae rerum est praefectat' hiae confusio c quanta dissidentia, circumspeetita,cautio cqui imminentium malorum metus c qui apparatus quae instructiones et Quantae instigationes, extimula. tiones, acerbitates erga ipsum c quid mih iarum praebterea et de quibus hoc loco uerba facienda non neque a me fieri omnino conuenit. His annis undeacim, Illustriss. princeps noster, Vndecim fecit durito expeditiones, Undecies eas res aggressus ausu fuit ac gessit, quas toties alteri animo concipere cogita tione explicare difficile esset. Itaque tali tempore Reip. etsi uoluit Deus hunc principem, tot annis, quasi hin meris suis sustinere Germaniae dignitatem dc praestan. tiam, Tamen in perturbatione omnium, re aduersistione fortunae, ita hoc tempus abiit uel potius auola uit, ec ea laborum occupatio correptum principem exagitauit, ut huic quoque Virgilianum uaticinium

accommodari potuerit et .

Ostendent te hunc tarmamsata, neculini et Esse sinent.

Cum autem natura esset inflammata cupiditate rerum

aliquid magnarum armis gerendi,Ipse quidem nullam militiae honestae oc Reip. utilis opportunitatem fugit. aut neglexit occasionem, Sed temporum ec negotio

12쪽

m n turbulentia ais exulceratione, in alienas etiam Sc mirificas tractationes delatus est. Caesari quidem dc Regi Romanorum, ita obnoxie dc subiecte inserunt, ut utriusm Clementiam summam, re maximum fauo

rem devinxerit meritis suis. Ac celebres sunt cum aliae expeditiones bellicae, quibus interfuit, oc fortitudinis eximiam laudem, Illustrissimus princeps noster conis secutus est, tum Pannonicae contra hostes christiani , latis perpetuos, Turcos, in quibus etiam aliquando periculum uitae adiit, dum magis quomodo hostes Iae. dati qum se ipsum tueatur, ingente dc omnes casus parvipendente animo attenditi Exortus autem alia quando motus quidam fatalis Germaniae, prae caeteris grauiter eum dc uehementer exercuit, oc caussae impliscuit obscurae, dubiae: oc plenissimae offensionum. In qua specimen edidit ungulare, oc patientiae, Sc integritatis, industriae, oc ad extremum uirtutis atque praeastantiae. De quibus rebus neque a me plura dicenda sunt, re id tape soleo, cum illarum in mentem uenit,

usurpare: utinam ne in nemore pello. A caetera. Et

longe enim ambages sunt, oc cauta mirabiles,oc euentus inopinare Sed exitus tamen is fuit, qui non modo uirtutem illius,oc animi infractum robur,oc rerum geostarum gloriam redderet magis conspicuam, uerum etiam declararet atque palam faceret, nihil aliuiquam

ouod sine aeterna labe nominis omitti non posset, qu ritum, oc studium illud non turbandi,sed turbata componendi fuisse. De quibus etsi omnes boni oc bon rum partium cupidi, honorifice dc praeclare loquium, tamen uerius oc rectius, ut semper solet, posteritas i dicium factu a est. Hoc autem extremum bellum, quid emi coegit suscipere, nisi respectus ec cura mis

13쪽

serae oc omni auxilio destitutae Germaniae. Nihil ei cam, neque enim par est, ac decet, quod in quenquam contumalosum sit. Etsi telo pe ore commoveor, quoties cogito fati inclementiam, quo Germania iamis dudum premitur. Non externi hostes hanc populan.tur, non aliena fraus diripit, Sed suis ipsa uiribus ruit, ad se ipsa euertendam callida est,cis dolos struit. Quid . obsecro existimadum: externosloqui de nobis. Quid litterae Sc scripta testabuntur c Durum est 5c asperum elictu, sed dicendum tamen. Ciuium in ciues, immo fratrum, cognatorum, propinquorum in suos comis memorabitur, impius oc nefarius, furoris atque ues m se impetus: Insidiae, circumuentio,inductis,fallaciae. Non tantum mali in summa calamitate esse potest, quantum est in hac ignomini a Sc dedecore. Ferremus

ut quidem quisq posset aduersa quae non liceret subterfugere 'ed infamiae profectio istius deformitas i tolerabilis est. Quae autem haec est rabies: Nihil cur re aliquem, quid liberis, uxori, consanguineis suis sate

an nobiseum una emingvi deserti cupimias omnia cIt illae Neronianae ac Caianae sententiae in animo uoces in ore sunt, Me mortuo terrae absumantur igniabus. Vel magis etiam tristes: ignes, ruinae populum Premant, turpius exestas siem cum luctu fames Et qua Catilina sinanti insultauit cum se incendium exiscitatum ruina rum incturum esse mutaretur. Ac si miles quas barbariae iactat insolentia. O gentis re nationis laudatissimae inge is probrum. Sed reprimamus nimis hac in parte eumantem orationem, re speremus nunc etiam meliorar Hoc quidem manifestum hst, nisi Illi striss. princeps noster,offensus re dolens dilaceravitae

patriae comunis, ec clade putaca, se oc usi es suas,

uiolem

14쪽

usilentiae passim in quosvis grassanti opposuisset, ne inem quidem futuram reliquam fuisse, subueniendi

Irmaniae unquam, aut afflictam recreandi, suble uandi prostratam. Ille enim cum incendium in Geramania paruis initiis exortum (quibuscund sene auto.ribus. nam de hoc disserere, neque in proclivi, neque meum est) ita auctum esset, non modo ut proxima quaed loca corriperet, sed quasi impetu uenti prouec tum, longe etiam distantes regiones arriperet,postquatentaverat expertus: fuerat omnia, si quam opem in ultimo discrimine asterre posset Reip. Vbi sese interis ponendo,postulando,monendo,deterrendo,nihil proficere uidit, sumsit arma, ut contra ciues inuitus, alacri autem dc promto animo, ut in vi. spe pacandi Geramaniam, oc carissimam patriam, non modo praestim tibiis miseriis, sed impendentibus etiam periculis Iibeo.

randi. Iras sese flammis belli obiecit, oc rapinis atque

diuexationi oc populationi immani occurrens, cum hostes a progressu arcuit, tum refrenavit a successu tum etiam undii expeditione sua colligauit, constrin.

xit, impedivit. ais ubi ad manus uentum fuisset, Ipse quidem uictoria memorabili potitus est, sed hanc mi, lirabili morte imperfectam oc debilitatam reliquit. Tu uicisti Maurici princeps tot ec tam infestos hostes, tua manu. Nam alia dici a quo uis quam a me malo. Quinetiam quid hoc loco narrem plane dubito. Reserendae enim ea erant, quae consertis manibus oc proeliis comis misso, gesta sunt, de quibus ipsos etiam, qui intersu runt, non eodem modo loqui audimus. Nes interro.gandos hos, ned eis facile credendum csse censet Euripideus Theieus, ut haec ad nos nihil pertinere vidcanis

uiam

15쪽

defendi audimus, ut proditum, desertum resictum aliis quem esse perhibeatur.Nos nihil de alijs quaerere opus est. Tu, inquam, princeps Maurici, tu uincis tua maunu, dc id euenit quod in bello ploreumoe solet, ut Mars optimum quemq ex acie pigneretur. A te dissipantur hostium turmae atque cohortes, atque ita profligantur hostiles copiae, funditur excercitus, ductores aut coraduntur aut capiuntur. relatis in casti abhosti tam uexillis pedestribus LIIII. equestribus XIIII. Sed haec hacte. nus nobis liceat exposuisse, in doloris re sndignationis sensu, utroq illo maximo. Tua quidem Illumisi princeps animi magnitudo,quae nunquam passa fuit,te meminisse ullorum monitorum,

Cautius ut sarito uelles te credere Marti.

Haec igitur aliquam adhuc spem bonam incolumitatista salutis publicae ad posteros propagat, partam illam quidem (o dolorem mistum gaudio,ingentem) uteirisce morte tua. Vt qiricquid deinceps accidat,tu in omisnem euentum culpa cariturus, uel potius laudem sis, re praedicationem constantiae ac putatis promeriturus sempiternam. Quae restant igitur, ea ad aliorum c

ram iam desata sunt, quibus uel res prudenter fide. liter administi alae ac gestae, ae patriae impensus, pariet laetitiam Iahos tat Comoedia loquituo uri id fietat psequetur, quod propter calamitatis extremae tristitiam, re omen sati, commemorare non uola. Nostro quiadem Illusiris; principi uita iam peracta est. Qui eo se recepit, ab exhaustis labor us ac defatigatione nemotiorum molestissimorum, tam pacis quam belli, selicis

tudine* gubernationis jicam etiam quod est re u rumta

16쪽

rum de manifestum) a satietate quadam laudis ae prorusianuae in terris, Inde igitur eo euasit,ec ubi iam quiete frui possit tuto ac libere, oc quo inuidiae atque odio accessio non sit. ae licet tanquam bestiolae quaedam humiles in terra serpant, re quaerant quid ad arroden dum offeratur, illam quidem altitudinem ad quam tetate re iusticia dc fortitudine peruenit Illustrisi. noiser princeps, attingere nunquam poterunt. Quod si illi quasi extremam manum operi incepto,ec iam prospemodum absoluto imponere licuisset, omnes etiam isti aculei retus, di impetitiones depulsae, re insultus obtriti fuissent. Germania certe ipsa suis iniuriis, uio. sentiae,crudelitari,amentiae, sceleri,ubi erepta esset. Nucte amisso, e princeps, ec spes nos frustratur di fortuna

nutat, ec contentiones tuae corruerunt, prius in ipsis cursu fractae quam portum prospeeium tangere pootuerint. Mors haec tua oc expecflationem commodoruperuertit, ec metum nouorum detrimentorum incustit. Omnibus bonis emueluosus oc acerbus aegrauis hic casus: Te pulcerrimo corpore, firmo robore, antomo fortissimo,( quae in Achille coniuncta, quia hoc rarum est, tantopere celebrat Homerus) Te inquam talem principem subito ec improuiso auferri,icctu lauiscium occulto manus ignavae dc fugitivae, (cuiusmodita ipsum Achillis fatum fuisse accepimus Te talem principem terra obrui, sepulcri mole includi. Nisi quod arbitror non fuit digna haec uita hominum,

tua diuturniore vita. Non semierunt autem perculsos nos ec trepidantes, signa crebra prodigiorum quibus scilicet hoc tantum malum praedictum fuit, cum tameuix esset quisquam qui timeret, ac alia potius piperique portendi detrimenta suspicarentur. Praetereo caetera.

17쪽

Quae sint uero obstetatulatratus canum, quae importunitas, in oppidis longo iam tempore et Quam dirae inter sese illorum dilaniationes c Quin etiam alicubi in uicinia molosius quasi directa acie congressos sibi mutuo dentes infensos impegisse, narrant, neque pa

storum uoce, neque uerberibus, certamen cruentum

dirimi potuite. Sanguinis profecto guttae, tuum Issi strissime princeps sanguinem, pro Rep. profusum si, gnificarunt. quas in tuis terris largas super folia arbo, rum, materiam aedificiorum, oc utensilia decidisse, Schaec polluisse constat. iid quod illo loco ubi praeliucommisistum est, cum alijs noctibus tum maxime diem conflictus antecedente, horribilis fremitus oc cIamor tanquam equorum re hominum, oc fragor ingens,auis ditus fuit et Et(quod insigne est, ac admonitione sua potuit prodesse, nisi inse a esset uis diuinae uolun. tatis)tentorium in quocibum capere solebat princeps, re alteraim ipsius Culinarium, turbine diuulsum fuit, glabefactatis caeteris uniuersis. Quid fulminum re t

nitruum terrorem commemorem c quid auditas uocis

ferationes, visas species mirificas ais formidabiles eQuid ipsius principis dicta quaedam, eiusmodi,ut antismus totius propinquam ex hac uita migrationem praeis sagisse, credi debere uideatur, oc alia, quae nunc rectistanda non duximus.Haec igitur ut tuana,Maurici princeps, decessione portendisse, istimare,ne 3 impiumnem absurdum est, ita tibi quidem mali nihil accidit tali morte, quo uero significati metus nunc tendant, aut quid minentur,toto pectore precor ut omnes conasiderent, oc prouideant ne ad praecipitium Respubi adducta impellendo proiiciatur, potius quam minem conseruetur. odsi vis ruincetiam restat euenis

18쪽

tus insuauior, Tu tamen illum uirtute ae pietate tua, tanquam alter Epaminonda, declinando emisisti. Vt iam de se statuendum sit uniculo. Non possum ne

uolo in animum inducere meum, Hoc agere Germanicum sanguinem, ut patriam praesertim iam quasianum effoetam uiribus, re auxilio ato subleuatione maxime indigentem, pulset at p conscindat. Exteranum hoc nefas est,ae alienorum, locis, moribus, instio tutis,legibus,religione. Nam omnes diuinae oc humaonae leges parenth. honorem iubent haberi. Eo autem oportebat unicuim cariorem esse patriam quam parentes, quod uitae quidem autores omnibus sint paren, res, patria uero ipsos etiam parentes producat. Sed ua. xij se multiplices errores in uita hominum eueniunt. Irae,simultates,odia, contentiones existunt.quae donec non progrediuntur ad eam us p impietatem ut naturae erga patriam asse stio extinguatur, etsi quasi morbo, rum mala admodum interdum acria sunt, medicinae tamen adhuc es ocus, illam uero hostilem in patriam impressionem (qualem utinam nes nostra ne pulla sequens aetas experiatur) uindicem habet Deum qui hanc sibi puniedam reseruat, ut supplicia illius necesse sit esse atrocia, quae cogitatio etiam hominis cordati refugiat. uerum haec re sciamus in Deum. Quae uero

dieia sunt ea expressit publicae miseriae dolor, quem aesentire, nem dissimulare ingenii esse existimo simplicista probi. Neminem peculiariter Iedit aut notat oratio mea, est a me aliena consuetudo, uel conuicia faciendi, uel omnino suspicandi perperam. Id autem ut mea morarem, quod ipsum per se animaduertendum esset, neminem in partem deteriorem esse accepturum cono

fido. nemo certe poterit de se interpretari, nisi qui ipse C i se uoa

19쪽

se uoluntatis impiae prius isondemnatim t. Sed N que, relarum oc de his defensionis satis. Ipse quidem princeps, conatus omnia, primum ne bello opus esset, deinis

de ubi nihil alia uia profici sensit sumtis armis, ut quamprimum patria salua esset, oc in tuto collocare. tur: quoniam incoatum opus ip' absoluere nequiuit, hoc uel simile quippiam potuiise dicere uidetur. Ego

quidem patriae praestiti persoIus omnia quae debui repotui. Studui in hac pacem esse pernetuam, reconcialiari gratiam ueI inter offensos uel diffidentes,explicari dubia ut subIatis erroribus concordia reduceretur. Impendi etiam facultates meas, re ad extremum uiatam, cum me quasi tempestas belli ad conflictum proouexisset. Nunc mihi quidem quies parta est,re detunctus una cu uita curis laboribus* et pericuIis omnibus, funere felici condor. Reliquum est ut uobis,a quibus ego, euocante Deo, recessi, oc Reip. uideatis. Ne quis certam communis S propriae salutis ac dignitatis ocemolumentorum spem amittat, Sc incerta omnia apis

petat, ais ita in labore Sc doIore non modo ipsi mors interitus, sed Reip. euersio dc exitiuobrepat. Qui dobsecro Iucri fecerit c si quis uitam producatuIteriuGnisi impendatur haec patriae comodis. Quod alijs uiuiatur id uiuitur nobis. Na quid mihi prodesset post Turcica pericula remansisse uitam, si non ilIa postea proin fuisset alijs: Quandocuns enim haec finitur, quod a tecessit temporis, id evanuit,ut omnis de fine tam festae citas quam infclicitas constituenda esse uideatur. Adadere his poterat alia quoq de se cum uera Iaude, ae ad alios cum utili admonitione: Sed nos hinc recedenates ueniamus ad ea, quae magis propria sunt ae contaderationis oc intelligentiae nostrae. Cum igitur Dux . Mauris

20쪽

Mauricius, ab Illustrisismo principe Saxonum Duce,

inclito parente suo, relictam gubernationem harum regionum oc auitae ditionis accepisset, Ante omnia echiprimis curae ipsi fuit, ut 5 res ecclesiastica constitu retur, ae coetus scholastici augerentur. Qtiorum alte rum ae perfectum facile est, oc successit feliciter. AIt rum diuinitus habuit fortunam satis prosperam S missum, sed in experiendo optimus princeps, plurimum Iaboris ac molestiae, ec aduersationis nonnihil perpes sus est. Omnino iniqua sunt hominum iudicia, maxioma ex parte de rebus alienis, praesertim si accedat auis dacia pronunciandi, oc leuitas insectandi, quae semper populo placet, Tum uero consilia dc actiones quae deis feruntur in articulos quosdam mutationum, non pos sunt non improbari aliquibus,dic praebere diuersias ocis casiones diuersis, cum suspicandi, tum interpretandi, tum etiam(quae est hominum peruersitas deprauandi. Nos autem Icimus oc res ipsa (gratia Christo demon. strat, Ab Illustrisis. principe nostro, nunquam alias de religionis sinceritate re cultu diuino deliberationes susceptas, aut consultationes propositas fuisse, nisi quihus primum ueritasec gloria Dei, Deinde tranquillistas ecclesiarum, in concordia administrantium, quaeri iuberetur. Semper haec mandata illius fuerunt: Ut cc testis ueritas declarata uerbo Dei, nulla uel minima parte sui contaminaretur, nulla concessione deserer tur, nullo colore alieno pingeretur. In caeteris autem postulabat ut madio moderationis re consensione pi tatis, opera daretur, ne uel culpanda uel certe non nea cessaria certamina ac contentiones, tam tempore conrumtrario, quam non idoneo loco, ferent ais excercerentur. Sibus omnibus rebus ne 3 tam fortiter re cono

C s stanter,