Cl. viri Augusti Buchneri Epistolae, opus posthumum

331쪽

29 Nunc, quod unico possumus, MAIESTATI TUAE AUGUSTAE quam de-

amississime agimus gratias, agemusque sempet , daturi pariter operam,ut pietatis istiu s ae incre--dibilis benignitatis tuae apud nos memoria ac laus perpetua & immortalis existat.

Movemus omnes, Vovemus singuli: Deus te serveti Tu diutissime imperes, tu felicissime imperes, hoc PATRE MAXIMO futura major; si quos victoriis maximis ille in meliorem asi euit spem, tu reddita pace ac stabilita, securitati ae felicitati suae reddas; non tam armorum fulmine timenda Zenobia, quam olea pacis v

rierabilis CHRISTINA sive CHRISTIANA; jamque sacratissimo isto ac augustissimo nomine perpetuo audias ac celebreris DE

LICIUM AC AMOR CHRISTIAM QM

S. P. .

Go vero nescio, prasis Amplissime, quibus tande verbis depraedicare possim curam aga solicitudinem tuam super constituendoRectora novoMusisΛfranis.Nam licet minime ignoreta

332쪽

No Aua. Bue AMERI& quid tuarum partium sit, & quanta illis fide solertiaque praeesse soleas; tamen praeter hoe quoque tuum inde illum perquam amantem patriae & studiorum animum facile ag sco, Enimvero ut a cultura agri &' consitione proventus annui cummaxime pendent: Ita felicitas Reipublicae ab educatione juventutis & institutione praeeipue exspectanda est, quam nemo sibi curae habet, nisi qui publicis commodis maximopere studet. Utinam vero ad istantarem ejusmodi aliquid conferre valeam, quod & voluntati tuae faciat satis, & ludo illustri plurimum commodet ι u linam Academia nostra ea abundet ingeniorum copia, ut non tam qVἔexere, quam sumere, atque ex multis optimum quemque, & huic muneri idoneum maxime i iere liceat: Nam cum id multo aliter habeat λ:rre quidem praesentim fortunam sed in futurum considere oportet , ne plane 'ppreosis literis, Respubl. aliquid detrimenti capiat. Minime omnium latere tamen potest, quantum calamitatis & cladis invectum sit Λ- . Cadem iis ista, ut ita dicam, contumacia besto rum, qua misere hactenus exerciti sumus. Ac-eedit divitiarum cupiditas,quae instar epidemi- ei morbi grassatur hodie, & nescio quae animΟ-rum mollities; quum ma3imai. partem lucrum sectari& otium videas, pulve es atque labores

deprecari. ' Qui cum iri scholis perpetui ac molestissimi sint pleriqre ad sacerdotia & elu modi provincias alias properant, ubi &flus emolumenti sperandum sit, & minus molestiae

333쪽

t EPOTO ME. acasusserendum. ino fit,ut paucissimos reperire Iiceat, qui cum singulari aliquo fructu scholis &puerorum institutioni praefici queant. inosus enim quisque est, qui Graecis Latinisque li- rerispaplo cppiosius &ad elegantiam aliquam instructus sit e Sine quibus qu in recte sustineri hae partes quia it, ipse cumprimis vides. Nihil prstfecto perfidiae contra veritatem magno-pers lisuit, cum eruditissimae illae atque inno- is entissi prae animae Av3ustini, Hieronymi,Ambrosii aliique complures praviderunt Ecclesiae simul ut dindoctos eosdemqye avaro homines rςs rediit, illico 'bfuscari coepit veritatis lux, introductu ubiqyς iniquitawni mysterium fuit. Quod iplum revelari non potuit, quam ubi renasci meliorqs litςrae & illustraro

hoasinum animos coeperunt. Hae tenebrae

igitur ne iterum ingruam,ne Christianum afflia 'gant orbem, avςndym, quantum potest, sedulo est, dandaque opera, ut litςrae lingvarumque

studia revocentur denuo; & quo obdusta ja-

sic futuru* vix est, mii Prinςςps, aut qui assistunt ei, in istam curam diligqnter incum-hant atquς in mςdium consillant. χud ut tu stretque secisti hactentis, ita in posterum qu .que pro incredibili in patriam Rempublicamq; 'literariam adimo facerς non desines. M hi vsro ita vidςbalpr, non desulpro facile vi-.xos eruditps atque doctos, qui ad gubernandas scholas erudiendamq; juventutem idonei cum

primis, si in singulis Academiti adolescentibus

334쪽

3o2 Λu G. BnCHMERI aliquot constituantur beneficia aut stipendia ut isti studiorum generi, quod humanitatis nomi ne censetur, se totos dedant, & cum Latinis, Graecis,Hebraicis literis dicendi artes paulo acinouratius, quum solet fieri, addiscant. Atque in iis studiis adjuti liberalitate Principis tamdiu vivant, donee publicis admoveri muneribus rossint. Itaq; hoc seminarium quasi fuerit , undeRectores, & Praeceptores Scholarm nona modo, sed &Professores,qui lingvas & humasiatatem inAcademiis doceant, legi atque eonst tui possent. Sed quia adolescens aetas judicio dinituitur,& optimum quid sit, per se vix videt; Idcirco cum vivunt in Academiis, a perito harum rerum regendi ac gubernandi sunt. E quasi constituenda lex quaedam, ut non 'v-vis,sed aptos maxime ac necessarios auctores,at que hoc recte δe ordine exsolvant, &quae deinde observaverint exeeperintque, communicent invicem, & omnium fiant, quas sua quisqv

industria opes divitiasque sibi peperisset. Quaeres,quantum emolumenti ac fructus allatura

sit, breviter explicari non pote sicut &multa adhue restant,quae ad rationem totius negotii explicandam dieenda erant. Neve

enim hujus loci sunt, & in epistolam non cadunt. Et jamdiu nobis oranda abs te ventia, quod plus satis garrulitate nostra te in arduis negotiis interstrepere non veriti sumus. Nam

335쪽

- 3Rusitata humanitate tua & benevolentia sing ιari erga me,amori nostro & studio in bonas lia teras &instaurandam scholasticam rem libera liter,spero,condonabis.Nunc post tantum recessum ad ipsam rem veniendum est. Primo autem deS. nihil mihi hactenus constitit; & si absque illis carminibus esset, quae transmissa sunt ad me perN.procul dubio & adhuc ignor rem. Ex illis autem ita conjicio,non illiteratum virum esse,&lesisseeu quidem, bonos auctores, sed perversa ac prava ratione, quae hodieqv nimis obtinuit apud multos.Nam quicquid rarum & insolens, & a communi ratione dicendi remotum paulo,sibi notam,id optimu, &praestantissimum,& maxime dignum observatione

arbitrantur. Caetera omnia & ipsam 'VOqVe seriptoris virtutem praetereunt, ac reIinquunt secure & temere,quae vulgaria ac communia vis

deantur, cum in iis ipsa vis orationis & lingvae indoles, scriptorisque virtus maxime pateat . Nunc cum judicio non satis polleant, quosvis auctores sine delectu ad partes vocant. Pota hac recte dicendi praecepta,ad quae exigenda ea sunt, quae legimus, quum non teneant, neeesse est fieri,ut in istos errores sese induant, & non nisi prava atque perversa imitentur. Nam, ut in omnibus,facilius est alterius vitia, quam virtutes exprimere. Non ego volo quicquam detractum homini,sed si honeste & candide peragenda censura,idque quod verum est, dice Eum maxime,universa dictio ejus, etiam qua in prosa usus est, dura frigida, & inflatae tota

336쪽

. damque eruditionis ostentationem Composita .

Nam & in scriptione non vulgari ratione contentus est,ut plus scire, quam alii, videatur , ad Originem magis quam ad verum di observansiam ubique spectate immemorTulliani illius, qvΛmonuit sentiendum cum eruditis, loquendum scribendumque cum vult o esse. Hinc in chartis ejus legas: immotum a natu σα quae scriptio licet vera & certa sit, si consideremus vocum Originem & compositiones, tamen Ionge aliter usus, a quo non temere abeundem, tenet. Aeticet non ignorem,antiquissimis seculis hane ra- ionem usit4 tam fuisse,iamen& hoe novi,id im- mutatum plane postea,quum omnia poliri elegantius,& per judicium aurium, quod novissimum est,accuratissime examinari coeperunt. Sa

ne si illa pronunciemus,uti scripta sunt, & ipsi pronunciatio erit difficilis, δc aures nescio qu6

horrido sono ferientur. Hoc itaque ut vitaretur, recte mutata scribendi ratio, atque sie instituta quam olim est,ut concinna ac facilis redderetur pronunciatio,& omnia jucunde ac molliter ad aures allaberentur. Iam, quae ratio est,

quod obsoletis potilis rancidisque vocabulis uti maluit,quam usitatis & nitidis,& quibus elegantior quisque delectaturὶ ut sunt opitulus m. Quo accedunt illa Plautina, quae festivissimus homo primus finxit: non ut alii arriperent, sed ut ridendi materiam spectatoribus ipse praeberet. Itaque extra theatrum ac scenam Iocum non habent, quo profecto ista non pertinent,

337쪽

Es Is TOLAE. 3os quae hie dedit S. Nusquam autem minus pax erat ludere eum,atque nugari talibus, quam in carmine eo, quo illustri Domino suo de nato filio gratulatus est. Id enim grave ac serium esse

eumprimis decebat. Etenim ibi quoque deprehendenda ista scabies est,ubi de invictissimo Rege Sueciae & Electore Serenissimo ait:

a Vos reddat herbarum gerent re, Urbicaposque, Adonanus Hector. Ac illud herbarum gerentes transeo, quod ob- scuritatem habet,'ratione nostrorum tem- Porum plane remotum est. Sed qui Urbi eapor appellavit, in eo parum consuluit maximorum . Principum dignitati. Nam illud vocabuli a Graecis transtulit Comic- vae natio in componendis vocibus semper audacior licentiorque . Romanis fuit,festivitatis causa, ut milita iunia

pulcram pulcre: . .

Exprome benignum ex Tete ingenium, urbicas occisor regum σc.

Nempe de quibus rebus jactare se miles fuerat solitus,& se efferre quam maxime velit, ubique laudat eum, astate simul, ut palparet hominem Ment sumsimul& irrideret. 'Nam quid est hic

338쪽

praecipue laborandum in isto genere est,ad aliis quam elegantem, atque perspicue scribendi legendique facultatem pervenire queant. Sed de hac ratione, & quomodo ea instituenda videatur, dicere, nec hujus loci est,& breviter id fieri non potest. Nunc vero petenda venia est, cluod nullo alio fine hoc. quicquid est,ille vimus chartis quam ut nostrum pro virili dereliteraria studium tibi, cui ea maxime curae est, declararemus. De Rectore autem Misenensis lud huc enim tandem veniendum est, constituendo ex stipendiariis quidem, quos vocant, Hectoralibus, praeter unum Ostermannum nemo est,cui hae partes rectius committi possent. Nam quum ad istam provinciam cumprimis opus sit non modo bene literato ac dolio viro,

sed & prudenti ac gravi,qui post discipulosPraeceptores ipsos quoque gubernare dextre atque suopte exemplo invitare ad officium posset et eis quidem haec omnia in nostro ita insunt, ut vix in alio aeque esse queant. Sed metuo valde, nodi revi is in Academiam nostram vocandus sit. tiamus enim in universum quidem hominea 3bnoxii semper morti,sed senes ab ea nunquam cinge abesse possunt. Caeterum literaturam

Sraecam, qui . post Schmidium nostrum,lsi quidi hia manitus accidat, quem Deus servet, cumatide ac dignitate profiteri praeter ostermaniam possit,ego quidem audacter dicam, video eminem. Ita relinqvendus potius,quam mit- ,ridias in scholam est, ut inde paulo post ilia cademiam remittatur. Istae vices si crebrio is

339쪽

res fuerint,quantum damni & petrimenti affer re soleant scholis, dici non potest. Et ego semper aestimavi tales praeficiendos ludis, qui eas

partes aut nunquam prorsus, aut non nisi quum 1essi animis,&defeciti fiant,deponere velint.Nul la enim res majorem peritiam desiderat, quam juventutis informatio. Recte enim Poeta di-it: satis vixit, neque ab aAmis, s vixpraeclari

quid aliquis aestarepotes,nisi quod diu didicit.

Sed quemnam alium in hanc provinciam inii, tendum censeam i Neminem profecto praeter unum Nic. Pompejum, qui si non perseetissimus & absolutus, eerte praecipuos boni Magi stri numeros mihi videtur absolvisse. Latinas

csrieliteras cum longe paucissimis eruditus est, ut diserte atque ornate non modo scribere, sed loqui eo sermone etiain possit. Graecas hausit, quantum satis est,&Ebraeas. Versatus est muruto tempore in Academia. Ita quidem, ut omnia sua non tantum, sed gravitate morum & civili tale cuivis bonorum facile se probarer. Acce dit aetas insta annos xL. provecta, & jam aliena ab illis motibus cupiditatibusq; , quae juventuti haerere plerumque solent. Accedit corporis habitus dignitasque, quae post annorum au-etoritatem non certe paru auctoritatis conterre potest. Et is profecto non pueris tantum, sia

viris,&qui admoti ad senium sunt, praeesset deber. Notus est mihi a multis annis, & inter eas dotes, quas dixi, modestia quoque clarus. Quaeqvo rarior hodie 'est, eo eam plerumquo tenerius amare soleo,ut certissimum verae virtu-

340쪽

tis indicium & testem. Habes quid de homi-κ sentiam: tu a est videre cumprimis,quid facto opus sit,qui tota hac de re & judicare certius,& verius quoque pronunciare potes. Nea haec mandavi literis, quasi dare vellem consilia uan, quod temerarium esset ; sed ut parerem auctoritati tuae, cui observandum semper est. Si quid Buchnerum tamen audis, loro abs te reverenter,ut Pompejum,vel nescieritem sane, ita . me Deus amet, de isto instituto hostro ommendatum tibi hab eas. Vale l

Carolo a Friesen S. P.

PEtis denuo a me, Nobilissime CARO , quo

A deinceps ordine prosequi studia tua debeas, exponam. Nec nunc necesse est dicere, nihil magis & volo, & cupio, quam ut tu,s quantum Keri expeditissime potest, provehare industrδε ua in illud fastigium ac culmen, in quod jam ludum concepta de tuo ingenio nobis spes te Ollocavit Sed cur id nobis dissicile sit, stultorum tuorum conditio facit. Si tibi adhue ractandae literae nostrae essent, conferre tibi liquid opera nostra, quam parum illud ta em sit, fortassean possit; nune quum deti Iutisprudentiam tractare debeas, ipse virbis per te, multo te rectius aliorum appellare eram,ri in eo studiorum genere omnenia

opemodum aetatem consumserunt. Nos e-