장음표시 사용
71쪽
Hedis plus minusue regulariter dorso perforatos esse Color peristomatis interioris plerumque pallidus et ad luteum vergens, quamuis exteriore rutilante. Structura dentium eadem esse videtur ac membranae, e qua originem ducunt, nempe vasculosa et eleganter reticulata quin et cilia quamuis tenerrima et simplicioris fabricae, vasculis suis nullatenus carent. Illas autem partes summa mobiIit te et sensibilitate praeditas esse, siccitate facillime contrahi, madore contra rursus extendi, muscorum obseruatores non latet. At priusquam de peristomatis in se minum emissione usu verba faciamus, operculum et columnam describere abs re
Omnia illa, quae descripsimus, eorpuscula in eapsulae coneauitate abscondita ratent, donec maturitatem adepta pars eius superior, orerculum dicta ab inferiore, nempe theca, secedat et delabatur. Vnum tantum datur genus, scilicet Phascunti in quo pars illa capsula vel matura periistit, et ab ea numquam separatur, ita, ut seminina non aliter, quam theca tempestatis inaurus estiaeta, aut ad hasim pedunculi discessu perforata, effundi queant. In nulla muscorum parte tanta formarum varietas locum habet, quam in opera euro, unde optime specierum dentiationes ex eo desumuntur. Praecipuas hic e Ponere lubet. In coelreutero hygrometrica ML Hedmigia ciliata plano, connexum operculum inuenitur in Milio tui hinato obtusum in Milio seudotriquetro hemisphaericum; in Pohlia elongata, Mnio cae sititi pluribusque aliis mammi, Iase vel papilliforme, nempe convexum, tuberculo paruo instar papillae medium, cupante in immia mega lolitana Hedis convexum, centro in foveolam depresso;
in eis araeteroinalia , Meoia longilita M triquetrum , Nechera filicina, Hypno
rutabulo, conicum in Sylachno rceolato, Leshia attenutria obtuse conicum in
Octoblepharo albido Exacutissime conicum in Sisaretia trifaria oblique conicum; in Nechera iiDrmi ventracoso conicum in Nechera bynoisse reuiter acuminatum in Fissidente adianthoide II longe aeuminatum in Barblita convoluta suis vlatum in Dici an acieulari B cuspidatum in plurimis speciebus tandem ros ra-
tulit, nempe e basi latiuscula in rostrum seu cuspidem plus minusue incuruam definens. Illud autem rostrum vel e basibonica continuatur, ut in Dicran ambiatio, vel e has convexa, ut re Griinmia recurvata vel e bas subeoncaua, ut in Leersa tuligari me tinctorium); praeterea rectiusculum est in Leersia lanceolata; obliquum
72쪽
vum, nempe apicue superiora spectante, ut in obtricho vrnigero; incurvum, nemps apice terram versus tendente, ut infrenostomos Mirostro, Hreno murali eurua.
sum, laesi, inflexum directionae varia, Hio Hreno Proissero, obtrichoonditiato M. Durans et romallo B, Formae autem opemuli saeptus, duabus eomponi,
tur ita, ut denominatio eomposta e debeat Sio dantu opercula eonvexo subae. tal amminato eoaeie , conve-- conclava etc. qum nominationes quisque noxis intelligere poterit. Eodem sero colarae opereulam micat a Iedunculas, nemp pro variis maturitatis gradibus a viridi in luteum, aurantiacum, rubrum, purpur um, spadiceum, silaum to tranfit Saepae illius hasis, capsula adhue viridi, tilantam aut tali eum induiteolarem, findi proprium suo e peristomatis dentibus, quorum rubedo per perculi teneram membranam translucet mutuatum. In emiscis nonnullis ex Vgr:
pno velut nos ureno rutabula, aliisque his amnibus sparistas, opereuli apex
macula nigricante notatus est..
opereulam, membrana exteriore a Iosa oriri mari lis est. Eadem nem. y vaseula pari modo anastomolantia, itinere recto aut parum si revola, rarius spirali in in ortula subulata in exeurrentia, huiua clagantis reticuti areolis apicem versus decrescentibus, in eo obseruantum imo capsal adhuet immatur adeo aretus est illarum partium nexus, ut non nisi alterutrius laesura, imo dilacerationeri Parari queant. Gestationis autem empore expiato pax uim poni decidit suo Propter succoram nutritiorum defectum, siue potius, quod capsula adhue crescentodiametrumque suum augente, cum iam opereulum, ut a color intensive colli gitur, Morementi sui finem asseeutum fit, vaseula in apsin compaginis laedi tentanem matarum, quam ut eam ferre valeant experiantur, si uae rumpi eogantum. In multis murem miscis, ut illa separati Ioeum obtinem posset, mechani in puerellari nam
ae operculo cingulam tenerrimum anterpofitum es nundi da huius, nunc de illius Num marginae abscedens et annulaea sera fimbria Bolanicis cietum, Annulas illa ela, mina
73쪽
mina eo orata tenuissina constat quae commissuram constituit, et e proee bus su eulentis multiplici serie exstantibus subterque operculi limites protensis Cirin autem haec Iamina summopere elastica fit, ubi nec defacere incipiunt aut siceior aura ingruit, in aliquot partes dissilit, et operculum sede sua disturbans eius Iapsum promouet At tali annulo praeditae species longe pauciores sunt iis, quae illo carent In totis Gymnoseomorum, Grinintiarum Iachorum, Trichosto morulu. Leahiarum, Polytrichorum generibus, ne minimum qui clem eius vestigium adest. Hoc praet Erea de operculo obseruandum est, illud semper illaesum de capsula solui integrum quo delabi. In solo Gymnostomo Pennato non integrum, sed in lacinias Plurimas irregulares ex apice fissum decidita
Operculo dei apta thecaeque apertura patente, in conspectum venit pars illa COLU, capsulae centrum occupans, quam Elirharcius Zylliciens, caeteri auctores vero o. v Iumnulam seu Prongidium dixere. Hoc es corpus plerumque mere celIulare, e pectunculi centro originem ducens et a capsulae has usque ad operculi extremitatem extensum, forma ut plurimum subcylindrica, in Phagno alu ri autem e latiora has obtuse conica, in aliis etiam ala, prout capsula ire angustius aut amplius spata um abit. Substantia coIumnulae in plerisque speciebus ex gr in Duxbatimia utraque, Mniosi titan etc. uniformis et mere vesiculoso, cellularis inuenitur; in Orthotrieho an ontalo B striatum v. autem e stratis structura et substantia diuersis, aliis vesiculosis aliis reticulatas componitur. At pars extra thecam sita operculique cauitatem replens, plerumque mere vesiculosa est. Breui post operculi cώsum, omni adempta humiditate, columnula arescit et intra capsulam eua nescit, vestigiis tamen non raro intra peristomatis dentes vel cilia remanentibus. Vsus et ostietum coasim nuti hucusque parum eognita sunt Sagacissimi viri. et inte caeteros iiden odius Gruncat et derirati tersi unde p. IS et illa eadem eo
se pronuntiauerunt, ac partis eiusdem figura di et nominis, cui in capsula proceri rum stirpium semina nondum matura adhaerent. Cum vero in muscis semina non columnae sed thecae parieti interiori affixa reperiantur, aliud iuxta Heddigii opinionem columnulae officium esse debet, siue ad sueeorum motum et capsulae extensionem promouendam, siue ad superfluos succos spongioso suo reticulta recipiendos, ut ad pedunculi thalamum redire et nouis usi hus impendi queant. Iem at tem succorum circulationem locum habere posse, facile concedet, qui reputabit, co-
Iumnulam non tantum extremitate cum opercali fastigio coire, sed etiam in variis
74쪽
spoeiebus e multis superficiei suae Punctis processus seu duetulos usque ad eapsi
MUNA. Seiunia muscorum, Elirhardo ora dicta, capsulae interno parieti fumeuro
umbilie ali adhaerere eiusque ope nutriri, ex analogia certissimum videtur, quamuis fuit iculus ille ob nimiam tenuitatem nondum obseruari potuerit. Matura autem , mina ieroscopi Iustrata, formam ualem vel sphaericam, colorem nune viridem, nunc e viridi vel luteo fuscum, et superficiem plerumque Iaeuem ostendunt. In thusesam tamen speciebus, superficie inaequali gaudent, vel lacunosa, ut in Phaseo se rati , vel circularibus areis reticulata, ut in Leersa ciliata, vel echinata, ut in Bartramia pomiforani B). Praeterea, ut in aliarum stirpium, ita in muscorum s millibus ohlaruatur tunica propria, granula circum uestiens, radicula terram petens, plumula ea ulis soliorumque compendium sursum directa et colyledones plantulam te iram lactantes, sed a proceriorum stirpium cotyledonibus forma ac durationari iis diuersos. Sunt etenim processus succulenti, articulati, nunc simplices, nune ramificati et planta iam incrementum quuddam adepta, persistentes. Numerus eoruni in diuersis speciebus diuersus, sed plerumque duobus plures inueniuntur, hinc musci plantis polycot Iledonibus accensendi ID usu peristomptis in muscorum seminibus conseruandis eorumque disiem iis
natione promouenda et moderanda, pauca nunc addere conuenit, e quibus natura a
prouidentia harum minutularum stirpium propagationi materna solicitudine satagen . tis clare elucebit Cum musci plerique autumnalibus aut vernis horis semina perficiant, quibus aeris temperie summopere inconstans est, fragoris teporisque vicibus sese raptim excipientibus, curandum erat, ut semina tempestate seeunda claustris euolare, inopporesina autem iis retineri possint, quod peristomatis structura stupem do artificio effectum est iam partes, nempe dentes et alia quihus thecae apertinrcohuallatur, summa sensibilitate, ut supra dictum, praedita sunt, ita, ut siccitata facillime contrahentur, madefacta autem sese illico exporrigant. Nunc quid ope cuti et An plantae Polyeotyledones dentur primus dubitauit Lud-igius Inse reget vegari P. ss. In cuius sententiam Hedis igius discessisse videtur Hedis Aunmtaeterm Ab
hon l. P. 26. Hinc Partes cluas Pro. cotyledonibus in m eorum semina habena unaliud sorte fucium praestant, et organa huic familiae HoPria sistant.
75쪽
euli ea su numquam ni aura aliquantum tepente discedentis aecidat, faeila quisque
intueri potest Peristomatis dentes vel cilia, quae operculo antea tecta in pyr mi dis vel coni formam conniuebant, sicque thecae aperti iram praecludebant, operiseulo nunc cadente auraque sicciore circumfluente contrahuntur et motu plus minus celeri, ad exteriora Miscedentia seminibus euolaturis exitum liberum relinquunt. Non eadem autem in omnibus discessionis norma Modo etenim ex Vgr in Me
si oliuiuosd B trichodes , Tricho Ionio pallido tam parum divergunt, ut os capsulae spatio arctissimo pateat Modo, ut in eisia recurviro Ira, Leersa fimbriata(B exstinctorium, is , Muio marchico Griminia afocat a B , omnino eriguntur et aperturam vallorum instar cingunt Saepius autem, ut in omnibus Ortho trD
externi peristomatis dentes superbo modo discedentes et exteriora petentes, os capsulae radiorum patentissimorum corona decorant. quin et in Iachnis pleris quo exrgr in amyullaceo, luteo, non tantum reflectuntur, sed superficie prona thecae parieti externo apprimuntur Tandem in Barbulis, Tortulisque sere omnibus ei. Ita, quae humiditate in funiculi modum contorquentur, siccitate di vergunt, extremitatibus conta fis reuiora nunt, et ad has vacua interualla inter se relinquunt. Nunc pera stomate hoc vel illo modo recluso, semina proprio pondere terram petunt, si capsula pendeat, sin minus, cum laeuissima sint, minimo venti motu avolant et in plagam vicinam disperguntur Cum vero solius aeris ope liorum disseminatio non satis certa foret, praesertim ubi theca erecta est, alios disseminationis modo gnatura excogitauit I. Cum plerorumque muscorum Pedunculi pro capsulae volumine sint longissimi summaque elasticitate donati, verisimile est illos motantihus ventis, in capsulae membranis motum tremulum seu vibratorium oriri, quo semina quas e latere extra thecam iaculanti, r. In obtrichi praesertim, quorum theis eae ostium epiphragmate capsula vel matura adaeso manente, exacte clausum est, seis minibusque, non alius exitus, quam Per denti iam Aigua interualla conceditur vix
alter disseminationis modus locum habere potest Ilino etiam natura hoc genus p dunculis omnium fere longissimis donauit a. In plerisque speciebus, quorum paristoma dentibus hi fidis instructum est, ex gr D dente polypodioide, Dil dente
Brioide HI Dierano dirente, opercuIo delapso, dentes primum diu ergentes adora superueniente intra capsulae aperturam flectuntur; si vero aura sicca redeat, denuo contracti crura sua rursus exserunt, seminaque auulsa circum quaque proiiciunt. 3. In speciebus multis, quae peristomate interiori membranaceo gaudent, quales
suntonium eradum, Leshia atteiitiata, trahi Iob anthos, dentes opereulo ea in dente velocissime recteriuntur; at breui post reuertentes curuato dorso, quasi annulum
76쪽
um aerea Priamidem interiorem formant, apicemque interni paristomatis intemstitiis recondentes, membranam illam tenerrimam et summopere elasticam depriis inunt ac seminum ei adhaerentium exitum promouenti a Tandem fi in poei hus nonnullis Peristomatis interni processus parum inuicem secedentes, portam amgustiorem seminibus aperiant, foraminibus numerosa, quibus Processus tui partuli sunt prouidit natura, ut dissemina tio Joeum habere ae in Tanta sensibilitate autem paristomatis eor seu a gaudent, ut vel lavissima aeris temperiat eommutatione ametantur, soloque habitu inter spretandum immisso, in pristinum statum redire nitantur et interiora repetant sis sodem die, imo Ddem hora peris omate plurias obturato et recluso, semina Mon uno impetu fimulque aerumpunt, sed fuco suo, prout aer color vel humidior euadit opportunissimaqua tempestate ventis disseminanda traduntur. Quin, fi pluuia ingruat omnino elausa manet thaea, et non nis aura uectore denuo patet; sin minus, diuturnis imbribus semina intra assulam corrumperentur, spesque subolis interiret,
77쪽
liae ad muscorum physiologiam, seu organisationem internam spectant, partim in praecedentibus capitibus Iam vidimus cum ad partium externarum ranalysin illustrandam nonnulla de earum interiore structura attingereres ipsa suaderet pauca tamen supersunt nobis adhuc illibata, et in hoc capitulo exponenda . Si quem autem ossendat, nos tam grauem muscologiae partem iusto breuius tractare et fragmenta tantum lectoribus tradere, in promptu responso erit. Ille nempe reputetiquam densa adhuc caligo plantarum maioris staturae ideoque facilioris indagationis internae structura superfusa sit, quam pauci viri lilii studio incubvarint, quotque adhue in dubio reliquerint summi illi naturae investigatores Malpighius, Gremus, Spallanetanius Senebierus, tandemque Hedwigius, qui feliciori successu has tenebras expellere agressus est. His consideratis, nemo certe mirabitur muscorum physiologiam, tot dubiis laborantem, paucis paginis expediri posse. Verum tamenti Hedwigii scripta adeantur, quis ingenii acumen non adstupebit, quo vir summus harum plantarum minutularum tenuitate sua fere extra limites observationis positarum, mirandam structuram, quantum fieri poterat, extricauit nobisque spectandam saltem pro parte dedit. Solidarum partium coordinationem et strueturam in muscorum familia eandam r.esse debere, quam n caeteris vegetabilibus nemo inficias ibit, qui reputabit, eosdem mucet effectus iisdem causis produci analogiam suadere, rideoque ubi nores fructusque in m Tom. I. G vide
78쪽
utilenius vascula, et utriculos diuers generis necessario adesse debere, eum adduceos alibiles secernendos atque velaendos, tum ad Partium nouarum uolutionena promo vendam, quod ossicium Hed Nigitis vasorum spiralium actioni non ex mera coniectura, sed ex obseruationibus rite institutis tribuit. Praeterea in muscis, ut in planus promterioribus, omnibusque corporibus organici deprehendimus cuticulam seu epide rei dem, totam structiiram interiorem vestientem, et ab externis iniuriis tutantem; inde eorticem e vasis fibrilli Sue parat Mo itinere excurrentibus, ad rami vero, vel gemmae ortum diu ursimode implexis constantem tandemque medullam seu contemtus spongiosi substantiam media occupantem, cui quidem plerique Bolanici et Physiologi primas partes in vegetabilium oeconomia adscripserunt, illam praestantiorum taceorum elaboratione caeteris partibus multum antecellere credentes, quam vero Hedivigius motui fluidorum in succi geris vasculis partiumque extensioni promovendis, potissimum inseruire existimat. Muscos vasculis succos admittentihus, elaborantibus et vehentibus donaria omnibus conceditur, sed nunc quaeritur an inter illa etiam vasa illa spiricilia reperiantur, quae tracti earum munere fungi, nempe aeris vehicula esse, Malpighius et Greruius eoruna detectores voluerunt, Heddigio contra hoc munus illis ah nuente et succi gera potius esse post aium Pronuntiante. Non tantum analogia suadethaeo in vegetabilium mechanismo tanti momenti vascula, etiam in muscis praesentia esse, sed et Hedivi gius in plantarum nostrarum calyptris vascula quaedam obseruauit, quae cum spiralibus ductulis summam assinitatem habere videntum Nitor enim, obseruante Hedwigio, ex aere illis incluso aderat quo expresso iterum evanescebat,
quod phaenomenon soli spirales ductuli in aliis firmioris structurae stirpibus, huic
magno obseruatori ostenderunt. Quin et eadem vascula in antheras penetrantia successu temporis obscuriorem inditere colorem, solidiora tandemque lignea euadere vidit, quod etiam in spiralibus vascillis aliarum plantarum accidere constat. Hinc, quamuis spiralis horum ductulorum fabrica, propter summam eorum tenuitatem oculis, vel optime armatis, deprehendi non potuerint, ea talis esse structurae haud immerito concluditur. Cuius eumque autem sint fabrica era obseruationibus constat ea in trunco parar- Iolo itinere iuxta procedere, ad ramorum vero et gemmarum ortum diuersimode implecti, in folia etiam penetrare eorumque reticulum anastomosationibus suis fora mare, Parenchymato inter huius retis areolas contento, illis virorem impartiente, cuius
79쪽
defectu solia albidantem colorent adipiscuntur, ut in Drbo argenteo et Syhagno a. Iustri cernere est. An vero multiplici strato sibi inuicem imposito in muscorum
foliis proeurrant, ut in pyri citrique euidenter obseruatur, nondum dererminari potuit. Illa autem, si ad muscorum Aiguam staturam respicias, minimi diametri esse debere, facile nobis concedetur. Non tamen credendum, eorum aditum non nisi tenuissimis uidis, qualia in eis labentia vidit Hed vigilas, patere; nam, ut taceam partes terrestres simplicissimas, quas illa adnaittere necesse est, ex odore sapore et coolore, quibus musci sensus nostros afficiunt colligi potest, in eis etiam salinas, ferrugineas, imo oleolas particula terrenis immixtas recipi. Sic colorem rutilantem aut rubiginosum, quae muScorum nonnuliorum praesertim patu trium folia notiis ostendunt, e ferrugineis particulis, ductibus succigeris aduectis et inter eorum reticuli areolas depositis, parencliymaque ingentibus oriri probabile est. Sic et oleolas in eis non deesse suadent, tum Hed Nigii experientia, qui cum aquis Falti sim aliorumque muscorum caulium cacumina intra aquam a cicula dissolueret, confestim lacteo turbari
eolore eam vidit, tum quod illenius de quadam iiii austini varietate refert, quae pluuiali aquae immersa illico suffusco colore tingehatur. Iidem duetuli qui foliorum, rete et compaginem solidiorere essiciunt, in pe-duneuhim quoque penetrant, succisque reserti eius substantiam elasticam firmioremque reddunt. Si vero, obiiciente Noelreutero, in ea parte nihil folio si unquam deprehenditar, hoc inde oratur, quod in tam exigui diametri corpora, ut est muscoriam pedunnulus, succis iureitii non tanta conceditur mora, quam ut partes quaedam sub folii forma erumpere possint. Nam vasculis iisdem in capsulam calyptramque euius rete anastomolibus suis contexunt transeuntihus et in spatium maius explinatis, succi ad superiora celerius feruntur et in Pedunculo cliu remorari non possunt. Caeterum quod ad ductulorum eum in muscis, tum in aliis stirpibus originem, naturam, et vliam attinet, non possum, qui in Hed Nigii sententiam dilaedam, qui illos omnes tam foliorum quam pedunculi capsulae et antherarum sic dicta vaseula spermatica e caulis spiralium vasculorum communi penu, originem ducere existimat. Imo haud improbabile est, illos his variis usibus pro diametri varia magnitudine, qua nunc illis succis elaborandis et Hiendis aptiores nunt partibus homogeneis tantum admissis caeteris vero exclusis, inseruire, ita, uti canalium ape iura inter naue structura causa quacumque immutetur, usum etiam alium illius natura a tribuat.
80쪽
-- mihi, aliquid tala admittitur, nunem ita mne P Patarit dilaitarum in ea nugarum immuriri, queo Eadmisias ipsa aliquoties involare reo aedium in vidit, aut plantas apud nos hamulae vas fi is coelo calidiore
serenim, non raro, notante Adanismo, monoteas via et eas fieri me minus
Mamrieouilina dimovitatibus ansam praehinit hamammon, quod ego in Eris, imo emav eum relaberrimo laga lammaea in Mero obtamavi, et enim historiam in Genavanshae Ephealaridibus anni En conseriss quam cum hucus as parem cognita' et reman laeta quaedam eontineat, quaa vegetabulum physiologias e toribus haud lavia videri pollunt, hie notas tamari metae labat, veniam, viri 'ro, tanta laetor, IIrrita lis
L Un ait doletaviis histolis das homines est raramantis vias granda important , Parceque les lota, qui goavemen is monda mora font trop --ites, trDP eo onnum, et trop modifieas par uno seviora aecellabis, potir ae sola possibi dolirer aveo certitudo das consequenem gε-ales d uti venementia aeta de Ia cha ne sint udait par a. II, en est a de momo do rhinoire do is naturae. Quiamque uiae quo soli, fait, quelque extraordinat, quae abisse umphenomen dans vim orere de cholas, commeses rotae, auaequellas u es Ibaemia font invariabius, et quae Ia natura Ire observo motae dana eo quo noua appellona improprement, se Maria aetres Bux consent en Partant Eun ait uniquo arriveris das ista rura out a lariois satis, fallant et nouueanx. Wilabourquoi totite les observations sontrarisieulas eam 1 histoire declamature haust doli on reeu nicaveae fota tontes colles, qui pr Ianient quaeque chola d extraordinatre et de singulier Cella, doni te ais Parier indelis da fixa rattentio de tons ceum qui Audient organuation das minuae egie tot da laur reproduction. de offre uno fuit si earieael de metamorphoses, uallo Paraitra pant atre unde de rimagination Plutot quin te dacta nature.--m promanant au mola da septembra de rameeam a dolibus do hiat Anisi se long de Casematres, sappemus aene Planta, qui inqua a curiosia Par
lana et sarriis, et i filiaeus canuelonge de la gratae est de forme Pyramidiae et